ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά την Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (Ε.Μ.Η.Κ.), δηλαδή τον μέσο ημερήσιο αριθμό οχημάτων που κινήθηκαν μεταξύ δύο διαδοχικών ανισόπεδων κόμβων της Εγνατίας Οδού κατά τη διάρκεια ενός έτους. O κυκλοφοριακός φόρτος είναι ο βασικός δείκτης για την απεικόνιση της κινητικότητας στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού. Η σκοπιμότητα του δείκτη έγκειται στη μελέτη της κινητικότητας επί του άξονα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Από τις μετρήσεις φόρτου που έγιναν την τελευταία 8ετία (έτη 2004 έως 2011) προκύπτει ότι οι υψηλότεροι κυκλοφοριακοί φόρτοι καταγράφονται στα τμήματα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Καλοχωρίου και Σερρών, που λειτουργούν και ως εξωτερική περιφερειακή οδός για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Ο υψηλός αυτός φόρτος είναι αναμενόμενος καθώς τα τμήματα αυτά εξυπηρετούν, εκτός της διαμπερούς κυκλοφορίας, μεγάλο ποσοστό αστικών (δηλαδή μετακινήσεις που έχουν και τα δυο άκρα τους στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης) και ενδονομαρχιακών μετακινήσεων (π.χ. προς ΒΙΠΕ Θεσσαλονίκης και προς προαστιακούς οικισμούς), καθώς και υπεραστικών μετακινήσεων που το ένα άκρο τους είναι η Θεσσαλονίκη (π.χ. Θεσσαλονίκη Σέρρες, Θεσσαλονίκη Κιλκίς, Θεσσαλονίκη Καβάλα κλπ). Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές από τις μετακινήσεις αυτές πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση, καθώς πρόκειται για μετακινήσεις από και προς την εργασία (commuting) αλλά και για άλλους λόγους (εκπαίδευση, αναψυχή κλπ). Η γενική μείωση που παρατηρείται στην κυκλοφορία οχημάτων σε εθνικό επίπεδο, λόγω της οικονομικής κρίσης και της σημαντικής αύξησης της τιμής των καυσίμων, παρουσιάζεται και στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού. Συγκεκριμένα, η Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (ΕΜΗΚ) οχημάτων στα τμήματα της Εγνατίας Οδού φαίνεται ότι το 2011 μειώθηκε κατά μέσο όρο 10% σε σχέση με το 2010. Στα τμήματα της Εγνατίας Οδού στα οποία καταμετρήθηκε η κυκλοφορία το 2011, η μεγαλύτερη μείωση της κυκλοφορίας, κατά 17-18%, υπήρξε στα τμήματα μεταξύ των κόμβων Κοζάνης και Βέροιας. Η μεγάλη αυτή μείωση, πλέον των λόγων που αναφέρθηκαν παραπάνω, οφείλεται και στη λειτουργία του σταθμού διοδίων στον Πολύμυλο (έναρξη λειτουργίας στις 14/09/2010). 1
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στην κυκλοφορία από την έναρξη λειτουργίας 4 ακόμα νέων σταθμών διοδίων στην Εγνατία Οδό (Τύρια, Μαλακάσι, Ανάληψη, Ίασμος), αυτές δεν μπορούν να αποτυπωθούν από τη σύγκριση της ΕΜΗΚ του 2011 με την αντίστοιχη του 2010 καθώς οι σταθμοί άρχισαν να λειτουργούν μόλις το τελευταίο 2μηνο του 2011. Από μία πρώτη επεξεργασία των στοιχείων κυκλοφορίας στα 4 αυτά οδικά τμήματα και λαμβάνοντας υπόψη και την εποχική διακύμανση της κυκλοφορίας, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι η λειτουργία των διοδίων είχε ως αποτέλεσμα μια περαιτέρω μείωση κατά 15-25% της κυκλοφορίας στα τμήματα αυτά. Αυτή εκτιμάται ότι οφείλεται είτε στη μη πραγματοποίηση κάποιων μετακινήσεων που πραγματοποιούνταν πριν τη λειτουργία των σταθμών (ιδιαίτερα στα τμήματα σταθμών διοδίων της δυτικής Εγνατίας) είτε στην εκτροπή μέρους της κυκλοφορίας στο ελεύθερο διοδίων εναλλακτικό δίκτυο (ιδιαίτερα στα τμήματα των σταθμών διοδίων Ανάληψης και Ιάσμου). ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΤΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΣΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Ε.Μ.Η.Κ.) ΕΤΩΝ 2004-2011 Τμήμα Εγνατίας Οδού 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 μεταβολή 2010-2011 μεταβολή * παλαιότερο - νεότερο έτος διαθέσιμων στοιχείων Α/Κ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ - Α/Κ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Α/Κ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ - Α/Κ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ Α/Κ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ-Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ-ΤΥΡΙΑ Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ-ΤΥΡΙΑ - Α/Κ ΔΩΔΩΝΗΣ Α/Κ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - Α/Κ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ Α/Κ ΑΡΑΧΘΟΥ-Α/Κ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Α/Κ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ - Α/Κ ΜΕΤΣΟΒΟΥ Α/Κ ΜΕΤΣΟΒΟΥ-Α/Κ ΑΝΗΛΙΟΥ Α/Κ ΔΥΤ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ - Α/Κ ΑΝΑΤ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ Α/Κ ΑΝΑΤΟΛ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ - Α/Κ ΔΥΤ. ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ-ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Α/Κ ΚΑΛΑΜΙΑΣ-Α/Κ ΚΟΖΑΝΗΣ Α/Κ ΚΟΖΑΝΗΣ - Α/Κ ΠΟΛΥΜΥΛΟΥ Α/Κ ΠΟΛΥΜΥΛΟΥ - Α/Κ ΒΕΡΟΙΑΣ * 3.000 4.500 5.100 # # # # # 70% * * * * * 6.800 7.000 6.700-4% -1% 800 1.700 2.600 # # # # # # 225% * * * * 4.000 7.000 7.000 6.800-3% 70% * * * * 4.200 7.300 8.400 7.800-7% 86% - - - - - - 8.300 # # # * * * 3.900 5.000 8.100 # # # 108% - - - - - - 8.300 # # # * * * 2.100 3.900 5.400 6.600 5.900-11% 181% * * * * 6.700 8.400 8.900 8.000-10% 19% 5.200 7.200 8.400 8.500 # # 10.800 9.400-13% 81% * * * * 12.100 13.900 13.800 11.400-17% -6% * 10.300 11.300 12.300 13.200 15.000 14.600 12.000-18% 19% 2
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΤΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΣΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Ε.Μ.Η.Κ.) ΕΤΩΝ 2004-2011 Τμήμα Εγνατίας Οδού 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 μεταβολή 2010-2011 μεταβολή * παλαιότερο - νεότερο έτος διαθέσιμων στοιχείων Α/Κ ΒΕΡΟΙΑΣ-Α/Κ ΚΟΥΛΟΥΡΑΣ Α/Κ ΚΟΥΛΟΥΡΑΣ - Α/Κ ΝΗΣΕΛΙΟΥ Α/Κ ΝΗΣΕΛΙΟΥ-Α/Κ ΚΛΕΙΔΙΟΥ Α/Κ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ(Κ1) - Α/Κ ΙΩΝΙΑΣ- ΔΙΑΒΑΤΩΝ (K2) Α/Κ ΙΩΝΙΑΣ-ΔΙΑΒΑΤΩΝ (K2) - Α/Κ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ (Κ4) Α/Κ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ (Κ4) - Α/Κ ΛΑΓΚΑΔΑ/ΣΕΡΡΩΝ Α/Κ ΛΑΓΚΑΔΑ/ΣΕΡΡΩΝ - Α/Κ ΠΡΟΦΗΤΗ Α/Κ ΠΡΟΦΗΤΗ - A/K ΒΑΪΟΧΩΡΙΟΥ Α/Κ ΡΕΝΤΙΝΑΣ - Α/Κ ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑΣ Α/Κ ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑΣ - Α/Κ ΣΤΡΥΜΟΝΑ (ΚΕΡΔYΛΙΩΝ) Α/Κ ΑΓ.ΣΥΛΛΑ - Α/Κ ΑΣΠ. ΧΩΜΑΤΩΝ Α/Κ ΙΑΣΜΟΥ - ΔΥΤΙΚΟΣ Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΔΥΤ. Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ - ΑΝΑΤ. Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Α/Κ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ - Α/Κ ΒΙ.ΠΕ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ Α/Κ ΒΙ.ΠΕ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ - Α/Κ ΑΡΔΑΝΙΟΥ * Υπό Κατασκευή τμήμα # Εκτός Λειτουργίας σταθμός μέτρησης 13.000 16.800 18.700 # # # # # # 44% * * * * 19.400 20.600 21.600 # # 11% 13.600 16.900 18.100 # # # # # # 33% * * * * 27.400 27.600 # # # 1% 16.400 34.400 42.000 46.000 46.000 48.000 # # # 193% 54.100 58.000 61.000 62.000 # # # # # 15% 10.800 11.600 12.500 13.200 14.400 16.800 # # # 56% * * * 13.500 14.500 16.900 16.700 15.500-7% 15% * * * * 14.600 16.000 14.500 13.600-6% -7% * * * 10.400 13.000 14.600 13.800 12.600-9% 21% 10.500 11.000 11.300 12.000 12.100 13.700 11.900 10.900-8% 4% 8.700 8.700 8.800 8.800 9.200 9.800 9.200 8.000-13% -8% 6.400 6.500 6.700 7.200 7.500 7.600 6.900 6.200-10% -3% 4.600 5.000 5.200 5.300 5.400 6.000 5.300 5.000-6% 9% 4.900 5.300 5.400 5.500 5.600 6.100 5.200 5.000-4% 2% Με βάση τη συνολική μεταβολή των φόρτων κατά τη διάρκεια σταδιακής λειτουργίας της Εγνατίας Οδού (δηλαδή μεταξύ 2004 και 2009 και ανάλογα με τη διαθεσιμότητα 3
μετρήσεων), οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στη διαδρομή Ηγουμενίτσα Ιωάννινα Μέτσοβο Γρεβενά, για την οποία η Εγνατία Οδός λειτούργησε πλήρως το 2009. Ορισμένα τμήματα κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας τους είχαν πολύ χαμηλούς φόρτους καθώς εξυπηρετούσαν κυρίως την τοπική κυκλοφορία, ενώ πλέον με την ολοκληρωμένη λειτουργία του αυτοκινητόδρομου προσελκύεται και εξυπηρετείται πλήρως η διαμπερής κυκλοφορία. Στα ανατολικά τμήματα της Εγνατίας Οδού (Α/Κ Αγ. Ανδρέα Κήποι), όπου η πλειοψηφία τους είχε αποδοθεί στην κυκλοφορία πριν από το 2004 και επομένως ήδη το 2004 χρησιμοποιούνταν και από τη διαμπερή κυκλοφορία, μπορεί κάποιος παρατηρώντας τα διαχρονικά στοιχεία των μετρήσεων να συμπεράνει ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος έφτασε στη μέγιστη τιμή του το 2009 ενώ το 2011, μετά από δυο περίπου έτη οικονομικής κρίσης, μειώθηκε στα επίπεδα των ετών 2004-2005. ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Τμήμα Κυκλοφορίας Διεύθυνση Υποστήριξης Δικτύου, Τομέας Λειτουργίας, Εκμετάλλευσης και Συντήρησης, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. URL: http://www.egnatia.eu/page/default.asp?la=1&id=257 Email: traffic@egnatia.gr Μεθοδολογία Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής και επεξεργασίας των κυκλοφοριακών μετρήσεων, το οποίο στην τελική ανάπτυξή του θα αποτελείται από 65 συνολικά σταθμούς μέτρησης της κυκλοφορίας (συμπεριλαμβανομένων και των σταθμών διοδίων). Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται στους σταθμούς μετρήσεων κυκλοφορίας είναι συστήματα επαγωγικών βρόχων και ραντάρ μικροκυμάτων, ενώ η συλλογή των μετρήσεων γίνεται με ειδικό λογισμικό Τηλεμετρίας και με τη χρήση εξοπλισμού τηλεματικής, έτσι ώστε να μεταφέρονται δεδομένα από όλα τα απομακρυσμένα σημεία του οδικού άξονα στα κεντρικά γραφεία της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. στη Θεσσαλονίκη. Οι σταθμοί μέτρησης καταγράφουν την κυκλοφορία αδιάλειπτα κατά τη διάρκεια του έτους. Η Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία προκύπτει από τον μέσο όρο των ημερήσιων φόρτων. Όταν υπάρχουν προσωρινές διακοπές στη λειτουργία κάποιου σταθμού μέτρησης, τα «κενά» μέτρησης συμπληρώνονται με συστηματικό τρόπο από στοιχεία ανάλογων ωρών/ημερών/περιόδων του σταθμού. Τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζονται όταν υπάρχει μακράς διάρκειας διακοπή στη λειτουργία κάποιου σταθμού. 4
Χάρτης 1. Επίπεδα κυκλοφοριακών φόρτων στην Εγνατία Οδό: Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (EMHK) 2011 ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ 5