ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Α ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Kcal/gr ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 4 ΛΙΠΗ 9 ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ 4 ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ -
ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Βιταμίνες Υδατοδιαλυτές Β1, Β2, Β6, Β12, Νιασίνη, Παντοθενικό όξύ, Βιοτίνη, Φυλλικό οξύ, Βιτ. C, Λιποδιαλυτές A,D,E,K Ηλεκτρολύτες Νάτριο,Κάλιο, Μαγνήσιο, Ασβέστιο, Φωσφόρος Ιχνοστοιχεία (Cu, Cr, Fe, Mn, I, F, Mo, Se, Zn)
ΔΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΛΙΠΗ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Βασική πηγή ενέργειας Εναλλακτική πηγή ενέργειας Δομικό στοιχείο κυτταρικής μεμβράνης Μονωτικό υλικό Παραγωγή στεροειδών και ορμονών Απαραίτητο στοιχείο για τα νευρικά κύτταρα Βασικό δομικό στοιχείο Κολλοειδωσμωτική πίεση Μεταφορά ουσιών Ενζυμικές λειτουργίες κλπ Άμυνα του οργανισμού Πήξη του αίματος κλπ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤ: Δομικά συστατικά ενζύμων και συνενζύμων. Απαραίτητα για τις μεταβολικές διεργασίες
ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ (Kcal/kgΒΣ) ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ 25 30 ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ (gr/kg ΒΣ) 1,0-1,2 1,2-1,5 ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ(gr/ kg ΒΣ) 3-4 3-4 ΛΙΠΗ(gr/kg ΒΣ) 0,7-1,0 1,0-1,5
ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ (NUTRITIONAL SUPPORT)
ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H χορήγηση των θρεπτικών ουσιών σε συγκεκριμένες ποσότητες και αναλογίες α) μέσω της γαστρεντερικής οδού (ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ) β) ενδοφλεβίως (ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ)
Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ σε ασθενείς που: Δεν έχουν την δυνατότητα να σιτιστούν Δεν επιτρέπεται να σιτιστούν Δεν επιθυμούν να σιτιστούν Η σίτιση τους με κανονικό φαγητό δεν καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες
παρεντερική εντερική
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Κακή θρέψη Αποκατάσταση των απωλειών εξαιτίας του υποσιτισμού Πρόληψη κακής θρέψης
ΚΑΚΗ ΘΡΕΨΗ - ΥΠΟΘΡΕΨΙΑ Η κακή θρέψη (υποθρεψία) αναπτύσσεται σε περιπτώσεις όπου οι καθημερινές διατροφικές ανάγκες δεν καλύπτονται εξ αιτίας: Μειωμένης πρόσληψης τροφής Αυξημένης ανάγκης σε τροφή Απώλειας θρεπτικών συστατικών
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΘΡΕΨΗΣ Λευκωματίνες αίματος (επηρεάζεται μετά από ημέρες) ΦΤ: >3,5 gr/100ml Τρανσφερίνη (πιο ευαίσθητος δείκτης) ΦΤ: > 170mg/ 100ml Προαλβουμίνη δεσμεύουσα τη θυροξίνη (μη ειδική) Πρωτεϊνη δεσμεύουσα την ρετινόλη πρώιμος δείκτης αλλά επηρεάζεται από τη νεφρική λειτουργία Δερματικές δοκιμασίες Αριθμός λεμφοκυττάρων
ΚΑΚΗ ΘΡΕΨΗ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Συχνότητα εμφάνισης κακής θρέψης: 30-50% των ασθενών κατά την εισαγωγή 65% προσλαμβάνει < 30kcal/kg ΒΣ/24ωρο 35% προσλαμβάνει < 20kcal/kg ΒΣ/24ωρο Συνέπειες: Αρνητικές επιπτώσεις στην έκβαση της νόσου 25% αύξηση της νοσηρότητας παραμονής στο νοσοκομείο 5% αύξηση της θνησιμότητας
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΣΕ ΑΣΙΤΙΑ παροχή θρεπτικών ουσιών κινητοποίηση υποστρώματος: Εξάντληση γλυκόζης κινητοποίηση γλυκογόνου (γλυκογονόλυση) (ήπαρ σκελετικών μυών) Εξάντληση γλυκογόνου ινσουλίνης Νεογλυκογένεση (παραγωγή γλυκόζης από αμινοξέα) πρωτεϊνόλυση λιπόλυση Λιπαρά οξέα Κετονικά σώματα
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΘΡΕΨΗΣ Εξ αιτίας της ανεπάρκειας των πρωτεϊνών του σώματος περιορίζεται η δυνατότητα ανανέωσης των ιστών και δημιουργίας νέων πρωτεϊνών και κυττάρων. Αποτέλεσμα: Καταστολή της λειτουργίας του ανοσοποιητικού και αύξηση των λοιμώξεων Μειωμένη δυνατότητα επούλωσης τραυμάτων Μειωμένη δραστικότητα των φαρμάκων και μειωμένη αντίδραση σε οποιαδήποτε θεραπεία.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΚΗΣ ΘΡΕΨΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ / ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
ΟΦΕΛΗ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Διατήρηση ή αποκατάσταση των οργανικών λειτουργιών Διατήρηση ή επανάκτηση του μυϊκού ιστού Βελτίωση του ανοσοποιητικού και μείωση των λοιμώξεων Σωστή επούλωση των τραυμάτων Μέγιστη δυνατή ανταπόκριση στην φαρμακευτική ή άλλη θεραπεία
ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΔΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ Εξαρτάται από: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Κλινικά προβλήματα του ασθενή Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε οδού σε σχέση με τον ασθενή Τις δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού που ασχολείται με τη ΤΔ Ύπαρξη κατάλληλου υλικού και τεχνολογικού εξοπλισμού
ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΔΟΥ ΤΔ ΕΝΤΕΡΙΚΗ Ή ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ; Βασική αρχή: Αν το έντερο λειτουργεί τότε χρησιμοποίησέ το
ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ενδείκνυνται σε ασθενείς που: Δεν έχουν την δυνατότητα να σιτιστούν (καταστολή, επέμβαση ή στένωση στον οισοφάγο ή στον φάρυγγα, ή έλκη στην στοματική κοιλότητα) Δεν θέλουν να φάνε κανονικά (ανορεκτικοί, γηριατρικοί ασθενείς, καρκινοπαθείς, χειρουργικοί ασθενείς) Δεν επιτρέπεται να φάνε κανονικά (φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, επεμβάσεις του γαστρεντερικού)
Ογκολογία Γαστρεντερολογία Νευρολογία Καρκινική καχεξία Αποφράξεις ανώτερου ΓΕ Ακτινική εντερίτις ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Νόσος του Crohn Παγκρεατική ανεπάρκεια HIV/AIDS Parkinson Πολλαπλή σκλήρυνση Αποπληξία Εντατική Θεραπεία Χειρουργική Παιδιατρική Αναισθησία Καταβολισμός Πολλαπλό τραύμα Έγκαυμα Προ και μετ εγχειρητική διατροφή Επέμβαση του ΓΕ Σύνδρομο βραχέος εντέρου Κυστική Ίνωση Εγκεφαλικές διαταραχές Κοιλιοκάκη Καχεξία Ανάρρωση
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Φυσιολογική λειτουργία γαστρεντερικού Λιγότερες επιπλοκές Χαμηλότερο κόστος
ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ Χρήση του γαστρεντερικού σωλήνα και λειτουργία του ήπατος δυνατότητα σύνθεσης ουσιών Έκκριση γαστρικών ορμονών, παγκρεατική λειτουργία Ρύθμιση ph στομάχου πρόληψη έλκους Θρέψη του εντερικού βλεννογόνου ενίσχυση εντερικού φραγμού, πρόληψη σήψης εντερικής προέλευσης
ΟΔΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟΜΑ ΣΤΟΜΑΧΙ Ρινογαστρικός σωλήνας Γαστροστομία
ΟΔΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΝΗΣΤΙΔΑ Ρινονηστιδικός σωλήνας Νηστιδοστομία Γαστρονηστιδοστομία
ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑ
ΣΩΛΗΝΕΣ ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑΣ
ΕΙΔΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Α) ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΛΗΡΗ Όλα τα θρεπτικά στοιχεία ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ Ένα ή περισσότερα θρεπτικά στοιχεία
ΕΙΔΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Β) ΜΟΡΦΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΛΥΜΕΡΗ Μεγάλου μοριακού βάρους Αφήνουν υπόλειμμα Απαιτούν ικανότητα πέψης ΜΟΝΟΜΕΡΗ Ή ΣΤΟΙΧΕΙΑΚΑ Μικρομοριακές, έτοιμες αποροφήσιμες μορφές Αφήνουν ελάχιστο υπόλειμμα ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ
ΤΡΟΠΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΔΙΑΚΕΚΟΜΕΝΗ Φυσιολογική διαδικασία, απαιτεί μεγαλύτερη νοσηλευτική φροντίδα Σε αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις δεν επαρκεί ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗ 12δάκτυλο ή νήστιδα Λιγότερη απασχόληση νοσηλευτικού προσωπικού
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ
ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ 1. Ερεθισμός από τον σωλήνα εξέλκωση ρινός - ρινοφάρυγγα, Ωτίτιδες 2. Απόφραξη του σωλήνα από τροφές 3. Μετακίνηση του σωλήνα 4. Εισρόφηση 5. Περιτονίτιδα όταν ο σωλήνας εισέρχεται από νηστιδοστομία και υπάρχει διαφυγή από το στόμιο ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ 1. Μαλακός εύκαμπτος σωλήνας (σιλικόνη) Εφαρμογή λιπαρής ουσίας στο σημείο επαφής του σωλήνα με το δέρμα Αποφυγή έντονης πίεσης 2. Ξέπλυμα του σωλήνα με νερό μετά από κάθε σίτιση 3. Στερέωμα, έλεγχος της θέσης με φυσική εξέταση, α/α 4. Θέση ασθενή κατά τη σίτιση και μετά : καθιστική ή ημικαθιστική 5. Καλή χειρ/κή τεχνική, διακοπή σίτισης
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Μετεωρισμός κοιλίας Κοιλιακός πόνος Ναυτία, έμετος Υπερπερισταλτισμός (αυξημένοι εντερικοί ήχοι) Διάρροιες Συχνότερα αίτια των παραπάνω διαταραχών Γρήγορη ροή Πυκνό διάλυμα, Καυτό ή παγωμένο διάλυμα Δυσανεξία σε λακτόζη ή σε λίπος Μολυσμένο διάλυμα
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Προσεκτική ετοιμασία των διαλυμάτων (συνθήκες καθαρές) Αργή ροή του διαλύματος Θερμοκρασία διαλύματος ζεστή όχι καυτή ούτε κρύα Όχι πυκνό (υπερωσμωτικό) διάλυμα. Αραιώνεται με νερό Υποστήριξη εντερικής χλωρίδας (χορήγηση μυκήτων) Χορήγηση αντιβιοτικών
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1. Υπεργλυκαιμία/Υπε ρωσμωτικό μη κετωτικό κώμα 2. Αφυδάτωση, υπερυδάτωση 3. Διαταραχές ηλεκτρολυτών 4. Ανεπάρκεια λιπών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων ΠΡΟΛΗΨΗ / ΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Μέτρηση σακχάρου αίματος, Χορήγηση ινσουλίνης κρυσταλλικής 2. Τήρηση ισοζυγίου, παρακολούθηση 3. Συχνή παρακολούθηση τιμών, αναζήτηση αιτιών και ρύθμιση αυτών 4. Φυσική εξέταση, υπολογισμός επιπέδων και ανάλογη χορήγηση
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
ΕΝΔΕΙΞΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΟΤΑΝ ΤΟ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ Ή ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ταχεία επίτευξη θρεπτικού ισοζυγίου σε βαριά υποθρεψία Καλύτερη ανοχή στη χορήγηση και διατήρηση θρεπτικού ισοζυγίου Ακρίβεια υπολογισμού των θρεπτικών ουσιών που φθάνουν στο κύτταρο ως προς την ποσότητα αλλά και το είδος
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Σχετίζονται με επικίνδυνες επιπλοκές Ατροφία εντερικού βλεννογόνου Υψηλό κόστος
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΛΙΠΗ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΔΙΑΛΥΜΑ ΓΛΥΚΟΖΗ ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ ΣΟΡΒΙΤΟΛΗ ΞΥΛΙΤΟΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ % ΩΣΜΩΤΙΚΌΤΗΤΑ mosm/l 5 278 10 523 20 1250 30 2100 40 2800 50 3800
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΛΙΠΗ Τριγλυκερίδια με λιπαρά οξέα μακράς, μέσης και βραχείας αλύσου από έλαιο σόγιας και λεκιθίνη Περιεκτικότητα: 10-20% Ισότονα διαλύματα: 280-330 mosm/l
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΠΡΩΤΕΙΝΗ L αμινοξέα 50% απαραίτητα αμινοξέα 50% μη απαραίτητα και ημιαπαραίτητα Χορηγούνται μαζί με διάλυμα υδατανθράκων Υπέρτονα: 800-1000 mosm/l Προσθήκη γλουταμίνης
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Λιποδιαλυτές και μη πολυβιταμινούχα σκευάσματα ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ έτοιμα σκευάσματα
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΣΕΙΡΑ ΑΝΑΜΙΞΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΗΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΛΕΒΑ υψηλής ωσμωτικότητας διαλύματα ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΑ Διαλύματα χαμηλής ωσμωτικότητας Μη πρωτεϊνικές θερμίδες προφύλαξη διάσπασης πρωτεϊνών
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΚΑΘΕΤΗΡΑ Πνευμοθώρακας, κάκωση μυών, τρώση αρτηρίας κλπ ΣΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ Άσηπτη τεχνική εφαρμογής του κεντρικού καθετήρα Κάλυψη του σημείου εισόδου Από τον καθετήρα χορηγούνται μόνο τα θρεπτικά διαλύματα Άσηπτη Παρασκευή των διαλυμάτων Αλλαγή σάκου και σωλήνων κάθε 24 ώρες Καθημερινή περιποίηση κεντρικής φλεβικής γραμμής
ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ Η κακή θρέψη αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα στους νοσοκομειακούς ασθενείς Η τεχνητή διατροφή, τόσο η εντερική όσο και η παρεντερική, αποτελεί συμπληρωματική θεραπεία της κακής θρέψης και αναμφίβολα προφυλάσσει από την εμφάνιση επιπλοκών η εντερική διατροφή υπερέχει της παρεντερικής και πρέπει να προτιμάται