ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Δες τη λύση! Αρχαίων και Βυζαντινών γεύσεις Λύσεις των δραστηριοτήτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
Αρχαίων και Βυζαντινών Περιεχόμενα γεύσεις ----------------------- Δραστηριότητα αντιστοίχισης Δραστηριότητα 1: Είναι έτοιμο το φαγητό;... 3 Δραστηριότητα 2: Οι μύθοι της διατροφής!... 4 Δραστηριότητα 3: Βρες τις τροφές που κρύβονται... 5 Δημιουργική δραστηριότητα Δραστηριότητα 4: Τα σκεύη του χτες στο σήμερα... 5 2
1 Είναι έτοιμο το φαγητό; ------------------------------------------- Τροφές 1. κονδίτον 2. μπαχαρικά 3. γάρος 4. νερό 5. σφουγγάτο 6. κρασάτον 7. σούπα με λαχανικά 8. λάδι α, γ ε β α, γ στ στ δ α ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ α. Πήλινη στάμνα, 12ος-13ος αι. μ.χ., Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας β. Πήλινο εφυαλωμένο σαλτσάριο, μεσοβυζαντινά χρόνια, Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο γ. Πήλινο κύπελλο, 12ος-13ος αι. μ.χ., Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας δ. Πήλινη εφυαλωμένη κούπα, μέσα 12ου αι. μ.χ., Πέλλα, Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας ε. Πήλινο σκεύος για καρυκεύματα, τέλη 12ου αι-αρχές 13ου αι. μ.χ., Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στ. Εφυαλωμένο πινάκιο, 13ος αι. μ.χ., Κόρινθος, Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου 3
2 Μύθοι της διατροφής ---------------------------------------- Εικ. 1 Εικ. 2 Εικ. 3 Εικ. 4 Εικ. 5 Εικ. 6 Εικ. 7 Δημητριακά - Β. Μητέρα και κόρη Ελιά - Ε. Η ώρα της συγκομιδής! Ελιά - Ζ. Το σύμβολο της πόλης! Δημητριακά - Α. Το ταξίδι του Τριπτόλεμου Ελιά - ΣΤ. Βαφτίζοντας την πόλη! Σταφύλι - Γ. Το κρασί της Νάξου Σταφύλι - Δ. Πριν το πάτημα! ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικ.1 Η θεά Δήμητρα κρατάει το σκήπτρο της και ένα δεμάτι με δημητριακά καθώς η κόρη της Περσεφόνη χύνει λίγο κρασί στο έδαφος (ελεύθερη απόδοση), λευκή λήκυθος, 450 περ. π.χ., Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Εικ.2 Νέοι συμμετέχουν στη διαδικασία του μαζέματος των ελιών από το δέντρο (ελεύθερη απόδοση), ερυθρόμορφος αμφορέας, 520 περ. π.χ., Λονδίνο, British Museum Εικ.3 Η θεά Αθηνά με το σύμβολό της, την κουκουβάγια (ελεύθερη απόδοση), εμπροσθότυπος και οπισθότυπος ασημένιου αθηναϊκού τετράδραχμου, 5ος αι. π.χ., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο Εικ.4 Ο Τριπτόλεμος πάνω στο άρμα του έτοιμος να ξεκινήσει το ταξίδι του. Δεξιά στέκεται η Περσεφόνη έτοιμη να χύσει λίγο κρασί και αριστερά η θεά Δήμητρα (ελεύθερη απόδοση), ερυθρόμορφος σκύφος, 500 περ. π.χ., Λονδίνο, British Museum Εικ.5 Ο Ποσειδώνας κρατώντας την τρίαινά του και η Αθηνά αγωνίζονται ποιος θα δώσει το όνομά του στην πόλη της Αθήνας. Ανάμεσά τους βρίσκεται η ελιά, που εμφάνισε ως διά μαγείας η θεά (ελεύθερη απόδοση), ερυθρόμορφη υδρία, 360 περ. π.χ., Αγία Πετρούπολη, State Museum of the Hermitage Εικ.6 Ο θεός Διόνυσος μαζί με τη σύζυγό του Αριάδνη στέκονται μπροστά από την κληματαριά που είναι γεμάτη σταφύλια (ελεύθερη απόδοση), αμφορέας, 520 περ. π.χ., Παρίσι, Musée du Louvre Εικ.7 Νέοι συμμετέχουν στη διαδικασία του τρύγου (ελεύθερη απόδοση), μελανόμορφος αμφορέας, 3ος αι. π.χ., Παρίσι, Musée du Louvre 4
3 Βρες τις τροφές που κρύβονται ----------------------------------------------------- ών. Λοπαδοτεµαχοσελαχογαλεοκρανιολ λαγός ιολαγωοσιραιοβαφητραγανοπτερυγ υονοπτοπιφαλλιδοκιγκλοπελ ε σαλάχι κόκκορας ρ αλεκτρ οσσυφοφαττοπεριστε γαλέος περιστέρι κοτσύφι τσίχλα κ μέλι ειψανοδριµυποτριµµατοσιλφιολιπαροµελιτοκατακεχυµενοκιχλεπι 4 Τα σκεύη του χτες στο σήμερα ---------------------------------------------------- ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Κύπελλο καμαραϊκού ρυθμού, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Πήλινη σχάρα, 1450 π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Πήλινη τριποδική χύτρα, 1500 περ. π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Πήλινη πρόχους διακοσμημένη με λευκές γραμμές, 1450 π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Πήλινος αποθηκευτικός πίθος με ανάγλυφη διακόσμηση που μιμείται σκοινί, 1500 περ. π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Αμφορέας ερυθρόμορφος, 420-410 π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά Πήλινος τρίφτης, περ. 1700 π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Τσαγιέρα, περ. 2600-2300 π.χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Πήλινη υψίποδη κύλικα με πορφύρες, 14ος αι. π.χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Πήλινος σκύφος με διακόσμηση ρόδακα,13ος αι. π.χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 5
Αθήνα, 2015 Συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολογίας Σούζανα Χούλια - Καπελώνη, αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, αρχαιολόγος - μουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, γραφίστας Παιδαγωγική επιμέλεια Μαρία Τσαλκιτζή, εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Σχεδιασμός δραστηριοτήτων Μαρία Τσαλκιτζή, εκπαιδευτικός ΠΕ 70 (δραστηριότητες 1 και 5-7) Ελένη Φραγκάκη, αρχαιολόγος - σύμβουλος διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς (δραστηριότητες 2-4 και 8) Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζεύκη, αρχαιολόγος -μεταφράστρια Δημιουργική/καλλιτεχνική επιμέλεια Σοφία Μίχου, γραφίστρια Copyright 2015, Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. ISBN 978-960-386-203-1 Το έντυπο «Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων» της θεματικής ενότητας «Αρχαίων και Βυζαντινών γεύσεις» δημιουργήθηκε και ψηφιοποιήθηκε για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 6