ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ Ενότητα: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 2 ΧΑΛΙΚΙΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2
1. Σκοποί ενότητας... 4 2. Περιεχόμενα ενότητας... 4 3. Μελέτη Περίπτωσης... 5 3.1 Θέμα Έρευνας... 5 3.2 Επιστολή... 5 3.3 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ... 5 3.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ... 9 3.5 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΩΝ... 11 3.6 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ... 15 3
1. Σκοποί ενότητας Η ενότητα αυτή περιγράφει μια μελέτη περίπτωσης με θέμα: «Σχέση προϊστάμενουυφιστάμενου και η επίδραση στην εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφισταμένου». 2. Περιεχόμενα ενότητας Η ενότητα περιλαμβάνει τα παρακάτω: Θέμα Έρευνας Επιστολή Ερωτηματολόγιο Υφισταμένων Στοιχεία Ερωτηθέντων Ερωτηματολόγιο Προϊσταμένων Στοιχεία Ερωτηθέντων 4
3. Μελέτη Περίπτωσης 3.1 Θέμα Έρευνας Θέμα: «Σχέση προϊστάμενου-υφιστάμενου και η επίδραση στην εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφισταμένου». 3.2 Επιστολή Αξιότιμε Κύριε/ Αξιότιμη Κυρία, Ονομάζομαι Τσιτμηδέλη Γεωργία και παρακολουθώ το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στη «Διεθνής Διοικητική των Επιχειρήσεων». Βρίσκομαι στο στάδιο εκπόνησης της Διπλωματικής μου εργασίας με θέμα «Σχέση προϊστάμενουυφιστάμενου και η επίδραση στην εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφισταμένου». Ο επιβλέπων καθηγητής μου, είναι ο κύριος Μιλτιάδης Χαλικιάς. Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις είναι η χαμηλή αποδοτικότητα των υπαλλήλων που οφείλεται στην μείωση της εργασιακής τους ικανοποίησης. Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την εργασιακή ικανοποίηση είναι, η σχέση μεταξύ του προϊστάμενου και του υφισταμένου. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο τρόπος με τον οποίο διοικεί, συμπεριφέρεται και εκφράζεται ο προϊστάμενος στον υφιστάμενο του, παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγικότητα των εργαζομένων. Απευθυνόμαστε λοιπόν στο εργατικό δυναμικό των μαιευτικών κλινικών του νομού Αττικής και ζητούμε τη συμβολή σας, προκειμένου να μελετήσουμε την σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των προϊστάμενων και των υφισταμένων και κατά πόσο επηρεάζει την εργασιακή ικανοποίηση των υφισταμένων. Για το σκοπό αυτό παρακαλούμε θερμά να συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για το χρόνο σας και σας διαβεβαιώνουμε ότι τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν είναι εμπιστευτικά και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να δημοσιευτούν. Με εκτίμηση Τσιτμηδέλη Γεωργία Για οποιεσδήποτε διευκρινήσεις ή απορίες, η ηλεκτρονική μου διεύθυνση είναι tz @gmail.com και το τηλέφωνό μου είναι 6. 3.3 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ Στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος " Διεθνής Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων" που παρακολουθώ στο ΤΕΙ Πειραιά, έχω κληθεί μέσω της Διπλωματικής μου εργασίας να ερευνήσω τη σχέση μεταξύ προϊστάμενου και υφιστάμενου και πώς αυτή η σχέση επηρεάζει την εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφισταμένου. Μέσω αυτού του ερωτηματολογίου, θα συμβάλλετε σημαντικά στο ερευνητικό κομμάτι της εργασίας. Οι απαντήσεις θα χρησιμοποιηθούν για ερευνητικούς και μόνο σκοπούς και τα στοιχεία σας δεν θα δημοσιοποιηθούν. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου θα σας πάρει μερικά λεπτά. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για το χρόνο σας. Αρχή Φόρμας 1. Σε ποιό βαθμό επηρεάζεται η εργασιακή σας ικανοποίηση και απόδοση από τους παρακάτω παράγοντες; 5
ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ Το επίπεδο του στρες και η καθημερινή πίεση Η αίσθηση ότι αμείβεστε δίκαια Η ευκαιρία εξέλιξης Η σιγουριά της εργασίας Οι πολιτικές της επιχείρησης Το περιεχόμενο της εργασίας Η σχέση σας με το προϊστάμενο 2. Σε ποιό βαθμό τα παρακάτω στοιχεία της σχέσης μεταξύ προϊστάμενου και υφιστάμενου επιδρούν στην εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση σας; Η αναγνώριση της δουλειά σας από τον προϊστάμενο Η ανοιχτή επικοινωνία με τον προϊστάμενο σας Η ομαδικότητα και η κοινή προσπάθεια για επίτευξη στόχων Η συνεργασία με τον προϊστάμενο Η κατανομή ευθυνών Η αναλυτική περιγραφή των καθηκόντων και των υποχρεώσεων σας Η ενθάρρυνση ανάληψης πρωτοβουλιών Η δυνατότητα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων Η ενθάρρυνση υλοποίησης καινοτόμων προγραμμάτων Οι ευκαιρίες για συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση Η ικανότητα του προϊστάμενου να παρακινεί Η δυνατότητα ανάπτυξης ικανοτήτων μέσα από τη συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα Η υποστήριξη σε ζητήματα που ενέχουν δυσκολίες ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ 6
Η δυνατότητα ανάληψης περισσότερων αρμοδιοτήτων Η εργασιακή ευελιξία στο τμήμα που εργάζομαι 7
3. Στο τμήμα που εργάζομαι ο προϊστάμενος μου για να είναι αποτελεσματικός θα πρέπει να: Ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων Ενδυναμώνει τη συναδελφικότητα και την ομαδικότητα Διαμορφώνει από κοινού στόχους και να τους υλοποιεί Ενδιαφέρεται για τα συναισθήματα των υφισταμένων του Ενδιαφέρεται για τις προσωπικές ανάγκες των υφισταμένων του Επιβραβεύει τη καλή απόδοση Αντιλαμβάνεται τις αλλαγές σαν ευκαιρίες Χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την αναπτυξιακή μέθοδο επιθεώρησης του προσωπικού μέσω της παρακολούθησης της εργασίας του εκάστοτε υπαλλήλου Τροφοδοτεί με νέες ιδέες τους υφισταμένους του για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων Προωθεί και να μεταδίδει τις προσδοκίες του για υψηλή απόδοση Εντοπίζει τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των υφισταμένων του Ηγείται περισσότερο με τις πράξεις του παρά με τα λόγια του Παρακολουθεί συστηματικά τις ενέργειες του κάθε υπαλλήλου για να είναι σίγουρος ότι συνδέονται άμεσα με τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα Αντιμετωπίζει τους κινδύνους, να αξιοποιεί τις ευκαιρίες και να παρακολουθεί το περιβάλλον υπέρ της κλινικής Αναγνωρίζει τις σπουδαίες επιδόσεις Αναπτύσσει πρωτοβουλίες και να υποστηρίζει προγράμματα που διευκολύνουν τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος 8
4. Σε ποιο βαθμό επηρεάζεται η απόδοση σας στην εργασία από τα παρακάτω; ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ Την ανάθεση παραπάνω αρμοδιοτήτων Τη δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλιών Την επιβράβευση από τους προϊστάμενους Τη δυνατότητα εξέλιξης Τη κατανόηση των προσωπικών σας ιδιαιτεροτήτων από τον προϊστάμενο Την ίση μεταχείριση Το ομαδικό πνεύμα 5. Πόσο σας εκφράζουν τα παρακάτω σχετικά με την «ισορροπημένη» σχέση μεταξύ του προϊστάμενου και του υφιστάμενου. Ο υφιστάμενος πρέπει να γνωρίζει τις εξωτερικές πιέσεις και τους στόχους του προϊστάμενου Κάθε υφιστάμενος πρέπει να γνωρίζει τις δικές του ανάγκες και ικανότητες Ο υφιστάμενος εξαρτάται από τον ανώτερο του Ο προϊστάμενος πρέπει να εξωτερικεύει τις επιθυμίες και τις ιδιαιτερότητες του Ο προϊστάμενος είναι αναγκαίο να ενημερώνεται και για τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της ομάδας του Για το πόσα πράγματα πρέπει να ενημερωθεί εξαρτάται από τη διάθεση και την εμπιστοσύνη του ως προς τους υφισταμένους Πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και εντιμότητα μεταξύ των δύο μελών Πρέπει ο υφιστάμενος να «βλέπει» τη θετική πλευρά στη δουλειά ακόμα και αν δέχεται επικριτικά σχόλια από τον προϊστάμενο του Ο υφιστάμενος πρέπει να ελέγχει τις αντιδράσεις του απέναντι στον προϊστάμενο του 3.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ 9
1. Φύλο: Άντρας Γυναίκα 2. Σε ποιό ηλικιακό γκρουπ ανήκετε; Κάτω από 25 26-30 31-45 46-60 61 και άνω 3. Ποιό είναι το ανώτερο επίπεδο σπουδών που έχετε συμπληρώσει; Απόφοιτος Λυκείου Απόφοιτος ΑΕΙ/ ΤΕΙ Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Άλλο: 3. Σε ποιο μαιευτήριο εργάζεστε; 4. Ποιός είναι ο τίτλος της θέσης εργασίας σας; 5. Πόσο χρονικό διάστημα εργάζεστε στο μαιευτήριο; >1 χρόνο 1-5 χρόνια 6-10 χρόνια 10
<10 χρόνια 6. Πόσο χρονικό διάστημα συνεργάζεστε με τον προϊστάμενο σας; >1 χρόνο 1-5 χρόνια 6-10 χρόνια <10 χρόνια 7. Σχόλια 3.5 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΩΝ Στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος " Διεθνής Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων" που παρακολουθώ στο ΤΕΙ Πειραιά, έχω κληθεί μέσω της Διπλωματικής μου εργασίας να ερευνήσω τη σχέση μεταξύ προϊστάμενου και υφιστάμενου και πώς αυτή η σχέση επηρεάζει την εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφισταμένου. Μέσω αυτού του ερωτηματολογίου, θα συμβάλλετε σημαντικά στο ερευνητικό κομμάτι της εργασίας. Οι απαντήσεις θα χρησιμοποιηθούν για ερευνητικούς και μόνο σκοπούς και τα στοιχεία σας δεν θα δημοσιοποιηθούν. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου θα σας πάρει μερικά λεπτά. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για το χρόνο σας. Αρχή Φόρμας 1. Ποια είναι η άποψη σας για τα παρακάτω; Υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην εργασιακή ικανοποίηση και την αποδοτικότητα των εργαζομένων Ο ρόλος του προϊστάμενου επιδρά στην εργασιακή ικανοποίηση και απόδοση του υφιστάμενου Η εργασιακή ικανοποίηση είναι αναγκαία για την ευημερία της κλινικής Η δραστηριοποίηση των υφισταμένων αποτελεί μέλημα των ανώτερων στελεχών Η επίτευξη των στόχων εξαρτάται από την συνεργασία του ανθρώπινου δυναμικού 11
2. Προσδιορίστε το βαθμό που σας αντιπροσωπεύουν τα παρακάτω: Στο τμήμα που ηγούμαι θα πρέπει να: Βοηθάω σε διάφορα ζητήματα που ενέχουν δυσκολίες Μεταδίδω γνώσεις Αναλαμβάνουν οι υφιστάμενοι περισσότερες ευθύνες Υπάρχει περισσότερη εργασιακή ευελιξία Υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη Υπάρχει ανεξαρτησία Υπάρχει θετική υποστήριξη Υπάρχει ανοιχτή επικοινωνία Υπάρχει αυτονομία Φέρουν οι υφιστάμενοι εις πέρας γρήγορα μια εργασία Είναι πιο αφοσιωμένοι οι υφιστάμενοι Υπάρχει αυστηρότητα στους τύπους Εκτελούν οι υφιστάμενοι μόνο ότι περιλαμβάνει η θέση εργασία τους Μην υπάρχει διάθεση για εργασία στον ίδιο βαθμό κάθε μέρα Χαίρουν όλοι ανεξαιρέτως την εύνοια μου Επικρατεί πολλές φορές άγχος και stress 3. Προσδιορίστε σε ποιο βαθμό τα παρακάτω συντελούν στην προσωπική σας επιτυχία. ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ Η επιβράβευση των υφισταμένων Η ανάθεση αρμοδιοτήτων στους υφιστάμενους Η δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλιών Η ανάπτυξη εξέλιξη των υφιστάμενων 12
Η ικανότητα προσαρμογής στις ιδιαιτερότητες της προσωπικότητας των υφισταμένων Η ίση μεταχείριση του προσωπικού Το ομαδικό πνεύμα 13
4. Πόσο σας εκφράζουν τα παρακάτω σχετικά με την «ισορροπημένη» σχέση μεταξύ του προϊστάμενου και του υφιστάμενου. Ο υφιστάμενος πρέπει να γνωρίζει τις εξωτερικές πιέσεις και τους στόχους του προϊστάμενου Κάθε υφιστάμενος πρέπει να γνωρίζει τις δικές του ανάγκες και ικανότητες Ο υφιστάμενος εξαρτάται από τον ανώτερο του Ο προϊστάμενος πρέπει να εξωτερικεύει τις επιθυμίες και τις ιδιαιτερότητες του Ο προϊστάμενος είναι αναγκαίο να ενημερώνεται και για τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της ομάδας του Για το πόσα πράγματα πρέπει να ενημερωθεί εξαρτάται από τη διάθεση και την εμπιστοσύνη του ως προς τους υφισταμένους Πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και εντιμότητα μεταξύ των δύο μελών Πρέπει ο υφιστάμενος να «βλέπει» τη θετική πλευρά στη δουλειά ακόμα και αν δέχεται επικριτικά σχόλια από τον προϊστάμενο του Ο υφιστάμενος πρέπει να ελέγχει τις αντιδράσεις του απέναντι στον προϊστάμενο του 14
3.6 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ 1. Φύλο: Άντρας Γυναίκα 2. Σε ποιό ηλικιακό γκρουπ ανήκετε; Κάτω από 25 26-30 31-45 46-60 61 και άνω 3. Ποιό είναι το ανώτερο επίπεδο σπουδών που έχετε συμπληρώσει; Απόφοιτος Λυκείου Απόφοιτος ΑΕΙ/ ΤΕΙ Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Άλλο: 3. Σε ποιο μαιευτήριο εργάζεστε; 4. Ποιός είναι ο τίτλος της θέσης εργασίας σας; 5. Πόσο χρονικό διάστημα εργάζεστε στο μαιευτήριο; >1 χρόνο 1-5 χρόνια 15
6-10 χρόνια <10 χρόνια 6. Πόσο χρονικό διάστημα είστε προϊστάμενος; >1 χρόνο 1-5 χρόνια 6-10 χρόνια <10 χρόνια 7. Σχόλια Στο παραπάνω ερωτηματολόγιο παρατηρούμε ότι τα θέματα που αναλύονται (π.χ. επιρροή εργασίας στην οικογένεια, ικανοποίηση από τη δουλειά κ.ο.κ.) δεν καλύπτονται από μία ερώτηση αλλά από σειρά ερωτήσεων που καλύπτουν το θέμα σφαιρικά. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις κατά την στατιστική ανάλυση χρησιμοποιείται factor analysis όπου από ένα σετ πολλών συσχετισμένων μεταβλητών προκύπτει ένα σετ λίγων και ασυσχέτιστων μεταβλητών που περιέχει σημαντικό μέρος της πληροφορίας του αρχικού σετ δεδομένων. 16