Βιολογική Γεωργία Κομποστοποίηση Γεώργιος Δημόκας * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. 12 / 10 / 2015
Κομπόστ Γεωργική πρακτική γνωστή από τα μεταπολεμικά χρόνια. Πρώτος και πλήρης τρόπος ανακύκλωσης όλων των φυσικών υλικών και η πραγματική πηγή γονιμότητας του εδάφους. Μη χρήσιμα φυτικά υλικά μετατρέπονται σε χρήσιμα για το φυτό (π.χ. παλιά φύλλα δέντρων) Διαδικασία της αερόβιας αποδόμησης των οργανικών υπολειμμάτων και της μετατροπής τους σε χούμο, σε ουσίες σχετικά σταθερές καθώς επίσης και στο σχηματισμό αργιλλοχουμικών συμπλόκων. Τα ζωικά απορρίμματα που είναι πλούσια σε Ν μπορούν να κομποστοποιηθούν χωριστά ή αναμεμειγμένα με άλλα υλικά.
Κομπόστ για αποτελεσματική αποδόμηση: Το μέγεθος και η ποιότητα των χρησιμοποιούμενων υλικών Η περιεκτικότητα σε νερό Η θερμοκρασία της μάζας Η παρουσία Ο2, Ν, C σε κανονικές αναλογίες Το ph
κομποστοποίησης Α. Ποιότητα των υλικών Κατάλληλη περιεκτικότητα σε C και Ν, προκειμένου να διευκολυνθεί η αύξηση, ο πολλαπλασιασμός και οι δραστηριότητες των μικροοργανισμών Η σχέση C/N πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30 & 50:1 Ιδανική τιμή 25:1 Εάν C/N<20:1 συνθήκες αμμωνιοποίησης με συνέπεια την απώλεια Ν Εάν C/N>50:1 καθυστέρηση έναρξης της διαδικασίας κομποστοποίησης, επιμήκυνση κατά 50% λιγότερο σταθερό τελικό προϊόν χαμηλότερης ποιότητας &
κομποστοποίησης Όταν C/N>25:1, η σχέση διορθώνεται με την προσθήκη υλικών που περιέχουν περισσότερο Ν π.χ. ψυχανθή, τσουκνίδα, κοπριά πουλερικών ή Ν-ούχα λιπάσματα Όταν C/N<20:1 (ζωικές κοπριές) η κομποστοποίηση συνοδεύεται από απώλεια Ν σε μορφή NH3. Η απώλεια μειώνεται με προσθήκη υπερφωσφορικού λιπάσματος (7-12 kg/τόνο) κομποστοποιημένου υλικού Στο κομπόστ φυτικών υλικών η περιεκτικότητα Ν είναι 2,5-3,5%, όπου το 50-70% αυτού είναι σε μορφή αξιοποιήσιμη από το φυτό Τα υλικά που προορίζονται για κομποστοποίηση πρέπει να τεμαχισθούν, ώστε να μειωθεί ο όγκος τους, να είναι δυνατή η ανάμιξή τους και να αυξηθεί η επιφάνεια στην οποία θα δράσουν οι μικροοργανισμοί
κομποστοποίησης Η σχέση C/N μερικών οργανικών υλικών Οργανικά υλικά Υπολείμματα κήπου Χόρτο από χλοοτάπητα Κοπριά σταύλου 3 μηνών Οργανικά υπολείμματα κουζίνας Φύλλωμα δέντρων Άχυρο σίτου Πριονίδια Σχέση C/N 7:1 12:1 15:1 23:1 50:1 125:1 500:1
κατάλληλα για κομποστοποίηση: Υπολείμματα καλλιεργειών (άχυρο σιταριού, ρυζιού, καλαμποκιού, κ.λ.π.) Διάφορα αγριόχορτα (χωρίς ώριμους καρπούς) εκτός της αγριάδας και μερικών άλλων τα οποία πρέπει να μπαίνουν στη μέση του κομπόστ για να σαπίζουν εντελώς από την υψηλή θερμοκρασία που επικρατεί ώστε οι σπόροι τους να χάσουν τη βλαστική τους ικανότητα Σάπια ή χαλασμένα φρούτα Λουλούδια από το ανθοδοχείο Φύλλωμα δέντρων πλην δρυός και καστανιάς (δε σαπίζουν εύκολα) Ροκανίδια και πριονίδια ξύλου (σε μικρές ποσότητες) Κλαδιά δέντρων και θάμνων Χώμα από γλάστρες εφόσον ανανεώνεται το χώμα τους Κομμένο γρασίδι Υπολείμματα λαχανικών από την οικιακή χρήση Τσόφλια αυγών Μικρές δόσεις κοπριάς σταύλου, επειδή οδηγούν στην κανονική σχέση C/N που πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 25-305:1 Κάθε χλωρή μάζα από βοτανίσματα και κορφολογήματα κήπου Ξηρά υπολείμματα κήπου μετά τη συγκομιδή το φθινόπωρο
ακατάλληλα για κομποστοποίηση: Όλα τα ανόργανα υλικά που δεν αποσυντίθενται και μερικά από τα οργανικά των οποίων η αποσύνθεση δημιουργεί δυσάρεστες οσμές ή κινδύνους για την υγιεινή κατάσταση του κομπόστ, όπως: Πλαστικά Τυπωμένο χαρτί Γυαλί και μεταλλικά αντικείμενα Υπολείμματα φαγητών που περιέχουν κρέας, λίπη, κόκαλα, λάδι καθαρισμού Υπολείμματα καλλιέργειας τομάτας επειδή στις ρίζες τους υπάρχουν συχνά νηματώδεις Υπολείμματα καλλιεργειών λαχανικών με μυκητολογικές προσβολές Φλούδες καρπών εσπεριδοειδών σε μεγάλη ποσότητα επειδή αυξάνουν την οξύτητα και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη ορισμένων οργανισμών της κομποστοποίησης (μερικά είδη γαιοσκωλήκων) Πευκοβελόνες και προϊόντα άλεσης κλαδιών κωνοφόρων γενικά επειδή «χωνεύουν» πολύ δύσκολα
Περιεκτικότητα σε νερό Οι περισσότερες διαδικασίες σταθεροποίησης της οργανικής ουσίας υλοποιούνται παρουσία υγρασίας 90%. Καλύτερη περιοχή υγρασίας για κομποστοποίηση: 40-60% Ευνοείται ο πολλαπλασιασμός και οι δραστηριότητες των μικροοργανισμών Περίπτωση έλλειψης υγρασίας: ομοιόμορφη διαβροχή σωρού Οι ανάγκες σεδιαβροχή διαπιστώνονται από τις θερμοκρασίες του κομπόστ Σε τιμές υγρασίας > 75% η διεργασία της κομποστοποίησης δεν αγγίζει θερμοκρασίες που απαιτούν ρύθμιση
Αερισμός Επαρκής αερισμός Επάρκεια οξυγόνου Αναμόχλευση υλικών του κομπόστ Μεγαλύτερες απαιτήσεις σε αερισμό 1η αναμόχλευση: 2-3 εβδομάδες από την έναρξη 2η αναμόχλευση: 5η ή 6η εβδομάδα 3η αναμόχλευση: 10η εβδομάδα
Το ώριμο κομπόστ δεν ελκύει τα διάφορα έντομα ούτε προσφέρει συνθήκες για την ανάπτυξή τους και δεν αναδίδει δυσοσμία TEI Θερμοκρασία Εμφανίζει διακυμάνσεις ανάλογα με το στάδιο κομποστοποίησης. Ο έλεγχος γίνεται με χρήση ειδικών σιδερένιων μπαρών. Η επαφή με τις μπάρες μας δείχνει την πορεία της κομποστοποίησης. Έτσι, Όταν η επαφή είναι ανεκτή: η πορεία εξελίσσεται ομαλά Εάν η επαφή δεν είναι ανεκτή (σημαίνει υπερβολική αύξηση θερμοκρασίας): συμπίεση του υλικού εάν είναι υγρό ή διαβροχή του σωρού εάν είναι ξηρός Εάν η επαφή δίνει την αίσθηση ότι η μπάρα είναι ελαφρώς θερμή ή ψυχρή: ανάγκη αναμόχλευσης ή ολοκλήρωση κομποστοποίησης. Αν μετά τον αερισμό η θερμοκρασία διατηρείται χαμηλή, τότε το προϊόν είναι έτοιμο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί Το τελικό προϊόν θρυμματίζεται σε ξηρή κατάσταση ή πλάθεται σε υγρή
ph Οι μικροοργανισμοί κατά την κομποστοποίηση της κοπριάς αναπτύσσονται καλύτερα σε μια οξύτητα 5,5-7,5. Όταν ph<5,5 τότε με προσθήκη Ca επιτυγχάνεται αλκαλική κατάσταση Προσοχή! Εάν προστεθεί Ca στην περίπτωση που δεν υπάρχει χαμηλός αριθμός ph, τότε προκαλείται απώλεια Ν και γίνεται αντιληπτό με την εκλυόμενη οσμή NH 3
Διαδικασία κομποστοποίησης Μεσόφιλο Στάδια διαδικασίας Θερμόφιλο Στάδιο ψύξης Στάδιο ωρίμανσης
Μεσόφιλο στάδιο Οι μεσόφιλες φυλές των μικροοργανισμών που βρίσκονται στα οργανικά υπολείμματα ή στην ατμόσφαιρα, αρχίζουν την αποδόμηση των υλικών. Αναπτύσσεται θερμότητα και η θερμοκρασία ανεβαίνει. Παρατηρείται πτώση ph καθώς παράγονται οργανικά οξέα. Μεσόφιλοι οργανισμοί: έχουν άριστη θερμοκρασία αναπτύξεως κυμαινόμενη μεταξύ 20-45 o C
Θερμόφιλοι οργανισμοί: έχουν άριστη θερμοκρασία αναπτύξεως κυμαινόμενη μεταξύ 55-79 o C TEI Θερμόφιλο στάδιο Σε θερμοκρασία >40 o C οι θερμόφιλες φυλές των μικροοργανισμών αναλαμβάνουν δράση και η θερμοκρασία φτάνει τους 60oC, όπου οι μύκητες αρχίζουν να αδρανοποιούνται. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες, αρχίζει η αντίδραση σε των αντιμυκήτων και ορισμένων βακτηρίων Στη φάση αυτή καταναλώνονται ταχέως τα ευκολότερο αποδομήσιμα συστατικά όπως υδατάνθρακες, άμυλα, λίπη, πρωτεΐνες. Η αντίδραση των μικροοργανισμών μειώνεται προοδευτικά καθώς προσβάλλονται τα περισσότερο ανθεκτικά συστατικά του κομπόστ και ο σωρός εισέρχεται στο επόμενο στάδιο.
Στάδιο ψύξης Με την πτώση της θερμοκρασίας, οι θερμόφιλοι μύκητες εισβάλλουν ξανά στο σωρό των υλικών του κομπόστ από τα μακρινά του σημεία και αρχίζουν να προσβάλλουν την κελουλόζη. Αργότερα οι μεσόφιλες φυλές εισβάλλουν ξανά. Η διαδικασία εξελίσσεται ταχέως, μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Στάδιο ωρίμανσης Απαιτεί μερικούς μήνες. Οι αντιδράσεις εξελίσσονται στα υπολείμματα της οργανικής ουσίας για την παραγωγή του σταθερού προϊόντος των χούμων ή χουμικών οξέων. Έντονος ανταγωνισμός για τροφή μεταξύ των μικροοργανισμών. Εμφάνιση κανιβαλισμού μεταξύ τους και ανάπτυξη φαινομένων αντιβίωσης, ο δε σωρός προσβάλλεται από τη μακροπανίδα του εδάφους (γαιοσκώληκες, μυρμήγκια) που συμμετέχουν στην αποσάθρωσή του (στη δημιουργία δηλ. αφράτης δομής) λόγω της φυσικής υγρασίας των κόκκων.
κομποστοποίησης Σε σωρούς Υπόγεια Επιφανειακά
Κομποστοποίηση σε σωρούς Συγκεντρώνεται σε σωρούς οι οποίοι πρέπει να έχουν διαστάσεις τουλάχιστον 1 m και από τις τρεις πλευρές Οι ελάχιστες διαστάσεις εξασφαλίζουν την ελάχιστη δυνατή μάζα υλικού, ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη στο εσωτερικό του, της απαραίτητης θερμοκρασίας των 60-65 o C. Διαδικασία στρωμάτωσης του υλικού για κομποστοποίηση: Απλώνεται ένα στρώμα του υλικού, πάχους 20-25 cm, το οποίο βρέχεται και «πασπαλίζεται» με μισή χούφτα Ca (σκόνη) προκειμένου να καταστεί αλκαλικό το υλικό που θα παραχθεί (ph=6,5-7) Το στρώμα αυτό καλύπτεται με χωνεμένη κοπριά αγελάδας ή ανάλογη ποσότητα παλιού κομπόστ σε πάχος 3-5 cm. Η προσθήκη αυτή φέρνει τους απαραίτητους μικροοργανισμούς στο σωρό, οι οποίοι θα βοηθήσουν την εργασία της κομποστοποίησης Συνεχίζεται η ίδια εργασία με ένα στρώμα φυτικού υλικού, ένα στρώμα κοπριάς κ.ο.κ. μέχρι να γεμίσει το σιλό
Κομποστοποίηση σε σωρούς Διατήρηση υγρασίας σε όλη τη διάρκεια της κομποστοποίησης: Διαβροχή σωρού κατά διαστήματα Προστασία από τη βροχή! Ικανοποιητική υγρασία: στη συμπίεση μικρής ποσότητας με το χέρι τρέχει μικρή ποσότητα νερού Συχνή ανάδευση υλικών σωρού κάθε 2 εβδομάδες για ανανέωση αέρα και αερόβια ζύμωση (άοσμη) Έμφαση στην αναλογία C/N Η χώνεψη διαρκεί 4-6 μήνες, ανάλογα με το είδος των υλικών και την εποχή του χρόνου
Η κομποστοποίηση διαρκεί 6 μήνες TEI Υπόγεια κομποστοποίηση Γνωστή ως κομποστοποίηση σε λάκκους. Συνιστάται για τη γρήγορη βελτίωση των φτωχών εδαφών και υλικών που εκλύουν δυσάρεστες οσμές σε επιφανειακή επεξεργασία. Διατηρείται η απαραίτητη υγρασία που έχει μεγάλη σημασία για το χώνεμα των υλικών. Δεν παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση φυτικών τμημάτων με μυκητολογικές προσβολές, αγριόχορτων με σπόρους ή ριζωμάτων, διότι δε θα χωνευτούν. Απαιτείται λάκκος βάθους 30 cm, πλάτους 50 cm και μήκους απεριόριστου. Αφού γεμίσει με το υλικό και διαβραχεί με νερό, καλύπτεται με χώμα.
Επιφανειακή κομποστοποίηση Το χώνεμα των φυτικών υλικών γίνεται στην επιφάνεια του εδάφους Το υλικό σκορπίζεται στην επιφάνεια σε στρώμα πάχους 10 cm Απομίμηση της φυσικής διαδικασίας κατά την οποία το έδαφος καλύπτεται από φύλλα φυτών και νεκρή βλάστηση, η οποία με την πρόοδο του χρόνου «χωνεύει» και μετατρέπεται σε οργανική ουσία Μέσα και κάτω από το στρώμα της επιφανειακής κομπόστας, δημιουργείται ευνοϊκό περιβάλλον για τους μικροοργανισμούς του εδάφους. Τα βακτήρια και οι μύκητες μετατρέπουν το οργανικό αυτό υλικό σε θρεπτικά στοιχεία. Παράλληλα, οι γαιοσκώληκες μεταφέρουν τμήμα του οργανικού υλικού στα βαθύτερα εδαφικά στρώματα. Το σκόρπισμα του υλικού γίνεται στις θέσεις που έχουν αφεθεί για την κυκλοφορία των ανθρώπων (διάδρομοι) ή και ανάμεσα στα φυτά
Που προκύπτουν από τη στρωμνή που τοποθετείται ανάμεσα στα φυτά: Μειώνονται οι ανάγκες των φυτών σε νερό, δεδομένου ότι το χώμα προστατεύεται από τις ηλιακές ακτίνες και δεν στεγνώνει Εμποδίζεται το φύτρωμα των διαφόρων ειδών ζιζανίων με συνέπεια τον περιορισμό των βοτανισμάτων Κατά την περίοδο του φθινοπώρου, του χειμώνα και των αρχών της άνοιξης, προστατεύονται τα φυτά από τις ζημιές των παγετών Αποφεύγεται η υπερθέρμανση του εδάφους Το έδαφος προστατεύεται από τη διάβρωση Οι καρποί των φυτών ορισμένων καλλιεργειών (π.χ. φράουλα) προστατεύονται από την επαφή τους με το έδαφος Οι μικροοργανισμοί του εδάφους προστατεύονται από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στη διάρκεια του 24ώρου, με συνέπεια να πολλαπλασιάζονται ευχερώς στο ευνοϊκό περιβάλλον που δημιουργείται
Προσοχή Η κάλυψη του εδάφους στις θέσεις καλλιέργειας θα πρέπει να γίνει μετά την αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους και όχι νωρίτερα. Θα χρειαστεί μια μικρή αύξηση του επιπέδου λίπανσης με οργανικό Ν προκειμένου να αντιμετωπισθεί η αυξημένη κατανάλωση Ν από τους μικροοργανισμούς της κομποστοποίησης καθώς και η εκδήλωση συμπτωμάτων έλλειψης Ν στα φυτά Το υλικό κάλυψης δεν πρέπει να έρχεται σε άμεση επαφή με τα φυτά
Κομπόστ από διάφορα υλικά Α. Κομποστοποιημένη κοπριά Προϋποθέτει την ομοιόμορφη ανάμιξη της κοπριάς με χώμα και την έγκαιρη αναμόχλευση του σωρού Χρήσιμος ο «εμβολιασμός» του υλικού που προορίζεται για κομποστοποίηση με παλαιό κομπόστ (αύξηση του αριθμού των ωφέλιμων μικροοργανισμών) Απαραίτητη η επαφή των τεμαχισίων του εδάφους με το χούμο που προκύπτει για το σχηματισμό αργιλλοχουμικών συπλόκων εμποδίζει τις απώλειες θρεπτικών στοιχείων και δεσμεύει το αμμωνιακό Ν που ελευθερώνεται
Κομπόστ από διάφορα υλικά Β. Εδαφοκομπόστ Γίνεται ανάμιξη οργανικών υλικών με το έδαφος Σε περίπτωση όξινης αντίδρασης του εδάφους που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, είναι απαραίτητη η προσθήκη 10-30Kg CaCO3 /m3 κομπόστ. Το πλάτος του σωρού δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από 1,5-2,0 m προκειμένου να επιτυγχάνεται ικανοποιητικός αερισμός Απαραίτητη διύγρανση ούρα ή νερό Αναμόχλευση σωρού για αερισμό Διάρκεια κομποστοποίησης: συνήθως 1 έτος Η προσθήκη ανόργανων λιπασμάτων δεν πρέπει να υπερβαίνει ορισμένα επίπεδα τα οποία θεωρούνται αναγκαία για τη βιοαποδόμηση των οργανικών ουσιών Σε αντίθετη περίπτωση προκαλούνται απώλειες Προτιμότερο να χορηγούνται απευθείας στα φυτά τα θρεπτικά στοιχεία
Κομπόστ από διάφορα υλικά Γ. Τυρφοκομπόστ Βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην κηποτεχνία Περιοχές κοντά σε τύρφες. Περιορισμένη χρήση σε μεγάλες γεωργικές εκτάσεις λόγω υψηλού κόστους μεταφοράς. Είναι πλούσιες ή φτωχές σε θρεπτικά συστατικά ανάλογα με την τοποθεσία σχηματισμού τους Η αξία της τύρφης σχετίζεται με την περιεκτικότητά της σε θρεπτικά στοιχεία και την προσροφητική ικανότητα Έχει 4-5 φορές μεγαλύτερη ικανότητα συγκράτησης θρεπτικών στοιχείων σε σχέση με το έδαφος και με την τυρφοκομπόστ σε αυτό, βελτιώνεται σημαντικά η ικανότητά του συγκράτησης νερού. Για τον περιορισμό της απώλειας νερού, είναι αναγκαία η κάλυψη του σωρού με χώμα. Σε περίπτωση που η τύρφη είναι φτωχή σε Ν, συνιστάται η προσθήκη 10-15 Kg υπερφωσφορικού λιπάσματος/ 10 τόνους τύρφης ή πότισμα με ούρα ή με 10-50 λίτρα 25% αμμωνιακού νερού
Κομπόστ από διάφορα υλικά Δ. Αχυροκομπόστ Γνωστή σε άλλες χώρες ως τεχνητή κοπριά Για το σχηματισμό, προστίθεται Ν και φωσφορικό λίπασμα με ταυτόχρονη διύγρανση των άχυρων με νερό ή ούρα. Διεργασία παρόμοια με εκείνη της κοπριάς Η προσθήκη Ν είναι απαραίτητη επειδή συμβάλλει στην ανάπτυξη των μικροοργανισμών οι οποίοι αποδομούν το άχυρο και αποφεύγεται με τον τρόπο αυτό η προσωρινή δέσμευση του Ν από τους μικροοργανισμούς.
Κομπόστ από διάφορα υλικά Ε. Κομποστοποιημένα υπολείμματα σφαγείων και γουρουνιών Υπολείμματα σφαγείων είναι δυνατόν να κομποστοποιηθούν με οικιακά υπολείμματα Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται κατά την κομποστοποίηση, καταστρέφονται σε σύντομο χρονικό διάστημα τα παθογόνα των ασθενειών Ολοκληρώνεται σε 4 μήνες και είναι απαλλαγμένο από οσμές ή παράσιτα Υπολείμματα εκτροφής γουρουνιών είναι δυνατόν να κομποστοποιηθούν με οικιακά κυρίως υπολείμματα (σκουπίδια, τέφρα) Αναμιγνύονται με άλλα συμπληρωματικά υλικά σε αναλογία 1:1-2 σε σωρούς διαστασεων 2*1 m. Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται το μίγμα καθίσταται άοσμο.
Χρησιμοποίηση του κομπόστ Ανεξάρτητα από τον τύπο του κομπόστ, η άμεση χρησιμοποίησή του εγγυάται την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ιδιοτήτων του. Σε περίπτωση μη χρησιμοποίησης, ενδείκνυται η προστασία του από τα καιρικά φαινόμενα (βροχή και ήλιο) Κάλυψη του σωρού με πλαστικό Περιεκτικότητα σε θρεπτικά του ώριμου κομπόστ (συνάρτηση υλικών που χρησιμοποιήθηκαν): Ν 1-2 % Ρ 0,5-1,0 % Κ 0,5-1,0 % Το βασικό λιπαντικό όπλο του βιοκαλλιεργητή αλλά δύσκολη η χρησιμοποίησή του σε ευρεία κλίμακα λόγω: Ιδιαίτερων ελληνικών συνθηκών (καλλιέργεια σε αναβαθμίδες, καλλιέργεια μεγάλων εκτάσεων με σιτηρά) Δυσκολία στη μεταφορά, διανομή και εφαρμογή του στο χωράφι Εφοδιάζει το έδαφος με μικροοργανισμούς και πολύτιμες ουσίες σε μικρές ποσότητες που σε συνδυασμό παρέχουν προστασία στα φυτά, καθιστώντας τα ανθεκτικά στις προσβολές των διαφόρων παθογόνων
Ιδιότητες και πλεονεκτήματα Εφοδιάζουν τις καλλιέργειες με τα αναγκαία μέταλλα, θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες Προλαμβάνουν τη διάβρωση του εδάφους Συγκρατούν το νερό κοντά στα φυτά Είναι λίπασμα το οποίο κατασκευάζει ο καλλιεργητής μόνος του Διατηρούν το επιφανειακό στρώμα του εδάφους μαλακό, υγρό και εύκολο στην κατεργασία Βελτιώνουν τη γονιμότητα του εδάφους με τη συχνή χρήση τους Συντελούν στην παραγωγή υγιών φυτών με ευνοϊκές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία και στα ζώα Βοηθούν στην παροχή καθαρού πόσιμου νερού μέσα στο αγρόκτημα με τη μη ρύπανση των υδροφόρων οριζόντων
Αναερόβια ζύμωση Λέγεται η ελεγχόμενη αποδόμηση των οργανικών υπολειμμάτων, απουσία οξυγόνου Οι ζυμώσεις συντελούνται στο εσωτερικό κλειστών βυτίων Βιοζυμώσεις Χρησιμοποιείται ομάδα μικροοργανισμών για τη μετατροπή των στερεών οργανικών υλικών σε βιοαέρια και βιολιπάσματα Ως πρώτη ύλη για την αναερόβια ζύμωση προσφέρεται κάθε φυσικό οργανικό υπόλειμμα, λόγω της περιεκτικότητάς του σε υδατάνθρακες Πληθυσμός μικροοργανισμών που συμμετέχουν: 1η Ομάδα: βακτήρια που προκαλούν αποδόμηση των υδατανθράκων, μετατρέποντας σε μονομερείς ενώσεις 2η Ομάδα: βακτήρια που μετασχηματίζουν σε πρώτη φάση τα απλά συστατικά σε οργανικά οξέα και κυρίως σε οξικό οξύ 3η Ομάδα: ειδικά βακτήρια που αναπτύσσονται σε ακραίες αναερόβιες συνθήκες και τα οποία μπορούν να προσβάλλουν τα οξικά οξέα, σχηματίζοντας CO2, H2O, CH4, κ.ά.
Οργανικά βιολιπάσματα Κατά τη διάρκεια της βιοζύμωσης αποδομείται το 70% περίπου της οργανικής ουσίας που είχε εισαχθεί στο βιοζυμωτήριο. Το υπόλοιπο ανήκει σε ουσίες που αποδομούνται δύσκολα. Οι ουσίες αυτές συμπεριλαμβανομένων και των κυτταρικών υλικών των βακτηρίων και των οργανικών ουσιών οι οποίες σχηματίζονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, συνιστούν το βιολίπασμα. Βιολίπασμα: άοσμο υλικό, απαλλαγμένο από σπόρος ζιζανίων, προνύμφες εντόμων και άλλα παθογόνα Είναι ένα μίγμα από ανόργανα θρεπτικά συστατικά, οργανικά και οργανική ουσία με ορισμένα θρεπτικά συστατικά σε διαλυτή μορφή και μερικά στοιχεία προσροφημένα στις επιφάνειες των οργανικών υπολειμμάτων Υγρή φάση: 59-83% του αμμωνιακού Ν, 60-80% του ολικού Κ, 15-40% ολικού Ρ, 19-44% ολικού Ca & 25-42% ολικού Mg Λόγω των αναλογιών δεν πρέπει να διαχωρίζεται σε στερεό και υγρό μέρος, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα στις καλλιέργειες. Συνιστάται και για τη μείωση του κόστους μεταφοράς των βιολιπασμάτων
Επίδραση βιολιπασμάτων στις ιδιότητες του εδάφους και στις αποδόσεις των φυτών Η χρησιμοποίηση βιολιπασμάτων συνδέεται με τη βελτίωση ορισμένων ιδιοτήτων των φτωχών εδαφών και με καλύτερες αποδόσεις καλλιεργειών Αρκετοί ερευνητές πιστεύουν ότι τα βιολιπάσματα είναι αποτελεσματικότερα από τα αζύμωτα φυτικά υπολείμματα, στη βελτίωση ορισμένων ιδιοτήτων του εδάφους Εκτός από τις χημικές βελτιώνουν και τις βιολογικές ιδιότητες των φτωχών εδαφών Μπορούν να συστηθούν στους βιοκαλλιεργητές εφόσον δεν έχουν έλθει σε επαφή με χημικές ουσίες στη φάση της παρασκευής τους και αποκλείονται στην περίπτωση που προστεθούν ανόργανα λιπάσματα
Η σωστή εκμετάλλευση των γεωργικών υπολειμμάτων ζωικής και φυτικής προέλευσης είναι δυνατόν να αντικαταστήσει πλήρως ή μερικώς τη χημική λίπανση και ασβέστωση των όξινων εδαφών TEI Επίδραση βιολιπασμάτων στις ιδιότητες του εδάφους και στις αποδόσεις των φυτών Μικρή υπολειμματική δράση στο έδαφος εφαρμογής στη λίπανση καλλιεργειών Ανάγκη ετήσιας Συνιστώμενη δόση: 1,2-2,4 τον/στρ και ποικίλει με την ποιότητα του προϊόντος, το έδαφος και την καλλιέργεια Οικονομικότερη ανταπόδοση σε δόση 1,5 τον/στρ σε σύγκριση με τη χημική λίπανση Καλή εναλλακτική για τη διόρθωση των όξινων εδαφών και τη βελτίωση των φυσικών και βιολογικών ιδιοτήτων τους