ν θύξηνο Κώζηαο Γεκελεηδήο ζα ζηαζεί ζην πνιύ γλσζηό όλεηξν ηεο θηλέδηθεο

Ολεηξεύηεθα πσο ήκνπλ κηα πεηαινύδα πνπ πεγαηλνεξρόηαλ ζηνλ αέξα θαη δελ ήμεξε ηίπνηα γηα ηνλ Τζνπάλγθ Τζνπ. Κάπνηε ν Τζνπάλγθ Τζνπ νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ κηα πεηαινύδα, κηα πεηαινύδα πνπ πεηάξηδε, έλησζε επράξηζηα, ήηαλ επηπρηζκέλε θαη δελ ήμεξε ηίπνηα γηα ηνλ Τζνπάλγθ Τζνπ. Ξαθληθά μύπλεζε. Εθεί ήηαλ πάιη, πξαγκαηηθόο θαη αιεζηλόο ν Τζνπάλγθ Τζνπ. Τώξα δελ μέξσ αλ ν Τζνπάλγθ Τζνπ νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ κηα πεηαινύδα ή αλ ε πεηαινύδα νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ ν Τζνπάλγθ Τζνπ, παξόιν πνπ αλάκεζα ζηνλ Τζνπάλγθ Τζνπ θαη ζηελ πεηαινύδα ππάξρεη ζίγνπξα κηα δηαθνξά. Έηζη είλαη κε ηελ κεηαβνιή ησλ πξαγκάησλ. Μηα λύρηα νλεηξεύηεθα πσο ήκνπλ κηα πεηαινύδα πνπ πεγαηλνεξρόηαλ εδώ θη εθεί, ηθαλνπνηεκέλε ζηε δηθή κνπ κνίξα. Ξαθληθά μύπλεζα θη ήκνπλ ν Τζνπάλγθ Τζνπ πάιη. Πνηνο είκαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα; Μηα πεηαινύδα πνπ νλεηξεύηεθε όηη είλαη ν Τζνπάλγθ Τζνπ ή ν Τζνπάλγθ Τζνπ πνπ θαληάζηεθε όηη ήηαλ κηα πεηαινύδα; Δε ζα κάζνπκε πνηέ αλ ν Τζνπάλγθ Τζνπ είδε ηνλ θήπν πνπ πάλσ ηνπ λόκηδε πσο πεηνύζε ή έλα πεηνύκελν θίηξηλν ηξίγσλν πνπ αλακθίβνια ήηαλ ν ίδηνο. Πάλησο είλαη βέβαην πσο ε εηθόλα ήηαλ ππνθεηκεληθή, κόιν πνπ ηε ρνξήγεζε. Jorge Luis Borges ν θύξηνο Κώζηαο Γεκελεηδήο ζα ζηαζεί ζην πνιύ γλσζηό όλεηξν ηεο θηλέδηθεο ινγνηερλίαο, ην πεξίθεκν Όλεηξν ηεο Πεηαινύδαο ή Τν Όλεηξν ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ, γηα ην νπνίν έρεη μαλαγίλεη αλαθνξά ζε απηήλ ηελ εθπνκπή, πνιύ παιηά βέβαηα, πξηλ από ηξία ρξόληα πεξίπνπ, όηαλ κε αθνξκή απηό ην όλεηξν είρε γίλεη κηα θνπβέληα γηα ηα όλεηξα ζην ζηνύληην κε δύν κε εηδηθνύο Τν Όλεηξν ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ ρξνλνινγείηαη ηνλ ηξίην π.χ. αηώλα. Σηε δηάξθεηα ησλ αηώλσλ κεηαθξάζηεθε ζε όιεο ηεο γιώζζεο ηνπ θόζκνπ, δηαζθεπάζηεθε, ππήξμε πξόηππν άιισλ αλάινγσλ νλείξσλ, ηδηαίηεξα ηεο αλαηνιηθήο, ηεο θηλέδηθεο γξακκαηείαο, βξέζεθε ζε πνιιά βηβιία, απαζρόιεζε δπηηθνύο θηιόζνθνπο θαη ζηνραζηέο, πάληα ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε ζε ζρέζε κε ηνλ ρξόλν θαη όρη ην όλεηξν απηό θαζ εαπηό. Έηζη, απ απηήλ ηελ νπηηθή ηνπ ρξόλνπ, ζπλδέεηαη άκεζα κε ηε θηινζνθία θαη δε κε ηε θηινζνθία ηνπ Heidegger, ηνπ νπνίνπ ν Boss ππήξμε καζεηήο. Απόςε ινηπόλ θίινη αθξναηέο, ν ςπραλαιπηήο θύξηνο Κώζηαο Γεκελεηδήο, κειεηεηήο ηνπ Heidegger θαη καζεηήο ηνπ Boss, ζα καο κηιήζεη γηα ην Όλεηξν ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ ζαλ όλεηξν, πώο επεξεάδεη ηηο απόςεηο ηνπ Boss,

αιιά θαη πώο επελέξγεζε ζηνλ ίδην σο εξέζηζκα γηα ηε ζπγγξαθή ηνπ βηβιίνπ ηνπ «Τν Όλεηξν». Ο Medard Boss, ν Ειβεηόο ςπρίαηξνο θαη ςπραλαιπηήο, ηνλ νπνίν παξνπζίαζα ζηελ πξνεγνύκελε εθπνκπή, έγξαςε δύν βηβιία γηα ηα όλεηξα. Τν Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο ηνπ Κηλέδνπ ζνθνύ Τζνπάλγθ Τζνπ αλαθέξεηαη θαη ζηα δπν βηβιία ηνπ Boss. Σην πξώην βηβιίν ηνπ κάιηζηα παξαηίζεηαη ζηελ αξρή ζαλ κόην. Σπλήζσο ην κόην είλαη έλα παξάζεκα, πνπ έρεη κηα ηδηόηππε ζρέζε πξνο ην βηβιίν, ηνπ νπνίνπ θαη πξνηάζζεηαη. Τν κόην δελ απνηειεί ηνλ ηίηιν ηνπ βηβιίνπ, δειαδή δελ νλνκάδεη ην ζέκα απηό, γηα ην νπνίν γίλεηαη ιόγνο. Τν κόην νλνκάδεη θάηη πνπ δελ απαληάηαη κέζα ζην βηβιίν, αιιά πνπ θαηά έλαλ ππνιαλζάλνληα ηξόπν ην θαζνξίδεη, παξακέλνληαο ην ίδην αθαλέξσην. Έηζη ινηπόλ ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ ζηηο 240 ζειίδεο ηνπ βηβιίνπ ηνπ Boss δελ αλαιύεηαη, δελ εξκελεύεηαη, δελ ζπδεηηέηαη, παξά κόλν κηα θνξά, θαη ηόηε πεξηζζόηεξν γηα λα επεμεγεζεί έλα ζεκείν, πνπ ν Boss ζέιεη λα ηνλίζεη. Θα ην αλαθέξσ απηό ην ζεκείν, γηαηί έηζη ζα καο θάλεη ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο πην νηθείν. Θα δνύκε όηη απηό ζα κπνξνύζε λα είλαη θαη δηθό καο όλεηξν, νη ζθέςεηο ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ θαη δηθέο καο ζθέςεηο. Πήκεξα είδα έλα πεξίεξγν όλεηξν. Ξξώηα νλεηξεύηεθα όηη θαζόκνπλ κε ηνλ άλδξα κνπ θαη ηα παηδηά κνπ ζην ηξαπέδη θαη ηξώγακε γηα κεζεκέξη. Ήηαλ ζηελ άλεηε ηξαπεδαξία καο, αθξηβώο όπσο ηελ άιιαμα ρζεο θαη ηελ έθαλα αθόκα πην επράξηζηε κεηαθηλώληαο ηνλ κπνπθέ. Έλησζα νιόηεια πξνζηαηεπκέλε κέζα ζηε γαιήλε απηνύ ηνπ ρώξνπ πνπ ηόζν αγαπώ. Πηνπο ηνίρνπο έβιεπα ηνπο πξάγκαηη σξαίνπο πίλαθεο, πνπ αξέζεη ζηνλ άλδξα κνπ λα ζπιιέγεη, ζηα παξάζπξα ηα ινπινύδηα θαη κπξνζηά κνπ ην ηξαπέδη πνπ ην είρα ζηξώζεη ηόζν νξεθηηθό. Δίρε ππέξνρν ςεηό κε παηάηεο ηνπ θνύξλνπ θαη πξάζηλε ζαιάηα. Αθόκα θαη ηώξα κπνξώ λα αηζζαλζώ, πόζν ππέξνρα άρληδε ην ςεηό θαη ηη πεηξαζκόο ήηαλ απηή ε κπξσδηά ηνπ πνπ έθηαλε ζηε κύηε κνπ. Θαη ε ζαιάηα εκπξόο κνπ θαίλνληαλ ηόζν θξέζθηα, πνπ κόιηο έπεθηε ην βιέκκα κνπ ζε απηόλ ηνλ κεδέ, άξρηδαλ λα κνπ ηξέρνπλ ηα ζάιηα. Απνιαπζηηθά έρσλα ηε κηα κπνπθηά κεηά ηελ άιιε ζην ζηόκα κνπ, θαζώο ήκνπλ πνιύ πεηλαζκέλε. Δίρα δνζεί ζην θαγεηό κε όιε κνπ ηελ ςπρή θαη ην ίδην έθαλαλ ν άλδξαο κνπ θαη ηα παηδηά κνπ. Απηό ην ηόζν επράξηζην όλεηξν ζπλερίδεηαη γηα πνιύ αθόκα, όρη πάληα επράξηζηα, αιιά εδώ καο ελδηαθέξεη κόλν ε ζθελή ηνπ γεύκαηνο. Η λεαξή γπλαίθα πνπ είδε ην όλεηξν, ηειεηώλεη ηελ πεξηγξαθή ηεο κε ηα παξαθάησ ιόγηα:

Θαη μύπλεζα, γηαηί ε ππεξέηξηα ρηύπεζε ηελ πόξηα. Όκσο πέξαζε πνιιή ώξα, κέρξη λα ζπλέιζσ. Ρν ηξαπέδη θαη όιν ην γεύκα ήηαλ ηόζν δσληαλά κπξνζηά κνπ θαη κε όιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο πνπ, όηαλ μαθληθά αλαθάιπςα ηνλ εαπηό κνπ κόλν ηνπ, μαπισκέλν ζην θξεβάηη, έπαζα ζύγρπζε. Πηελ αξρή δελ είρα θακία ηδέα ηη ήηαλ πξαγκαηηθό, ην γεύκα πνπ νλεηξεύηεθα ή ην θξεβάηη, ζην νπνίν βξηζθόκνπλ ηώξα μαπισκέλε. Ο Medard Boss ηώξα, ζπδεηώληαο απηό ην όλεηξν, απνθιείεη θαηαξρήλ όιεο ηηο ζεσξεηηθέο πξνθαηαιήςεηο, κε ηηο νπνίεο ζπιιακβάλεη ηα όλεηξα ε θξνϋδηθή ςπρνινγία, όπσο παξαδείγκαηνο ράξε όηη ηα όλεηξα είλαη ςεπδαηζζήζεηο θαη κάιηζηα κε ηε κνξθή απιώο εηθνληθώλ παξαζηάζεσλ. Καη ν Boss ζπλερίδεη: Όκσο πώο θαηάιαβε ε νλεηξεπόκελε ηνλ εαπηό ηεο, ηνπο ζπλαλζξώπνπο ηεο, ην ρώξν θαη ην ρξόλν θαη όια ηα πξάγκαηα ηνπ νλεηξηθνύ ηεο θόζκνπ ηξηγύξσ ηεο, πξηλ από θάζε δηθή καο πζηεξόηεξε ππνβάζκηζε ησλ νλεηξηθώλ θαηλνκέλσλ σο πξνο ηνλ μύπλν θαη πξηλ από θάζε ζεσξεηηθό καο θαηαζθεύαζκα. Πίγνπξα ζην όλεηξν δελ είδε κόλν εηθόλεο, πνιύ πεξηζζόηεξν δνύζε ζε έλαλ ηόζν πξαγκαηηθό θόζκν, ώζηε ε έθπιεμή ηεο ηελ έθαλε ζρεδόλ λα θηάζεη κέρξη ην εξώηεκα ηνπ Ρζνπάλγθ Ρζνπ πνπ πξνηάζεθε ζαλ κόην. Γηαηί θαη ε νλεηξεπόκελή καο ζα είρε ζρεδόλ ξσηήζεη θαηά ιέμε: Άξαγε είκαη ηώξα όλησο απηή πνπ μύπλεζε ην πξσί ζην θξεβάηη ηεο θαη πνπ κόιηο πξηλ ιίγν νλεηξεύηεθε; Έηξσγα γηα κεζεκέξη κε ηελ νηθνγέλεηά κνπ ή κήπσο κεηά ην γεύκα έγεηξα θαη ηώξα νλεηξεύνκαη πώο κόιηο κε μύπλεζε ε ππεξέηξηα; Απηά γξάθεη ν Boss γηα ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο ζην πξώην ηνπ βηβιίν γηα ηα όλεηξα ην 1953. Οπσζδήπνηε ζσζηά πξάγκαηα, όκσο θαηά ηε γλώκε κνπ αλεπαξθή γηα ην βάζνο ησλ ιόγσλ ηνπ Κηλέδνπ ζνθνύ πνπ δηαηεξήζεθαλ δπόκηζη ρηιηάδεο ρξόληα. Τν 1975, δειαδή είθνζη δύν ρξόληα αξγόηεξα, ν Boss δεκνζίεπζε ην δεύηεξν βηβιίν ηνπ γηα ηα όλεηξα. Σηελ αξρή ηνπ ζεκαληηθόηεξνπ θεθαιαίνπ, όπνπ ζπδεηηέηαη ε ηδηαίηεξε θύζε ησλ νλείξσλ, έξρεηαη ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο θαη πάιη. Τώξα απηό ην θείκελν παξαηίζεηαη ζαλ επηθύξσζε ηεο αθόινπζεο άπνςεο ηνπ Boss. Ρν όηη ηα όλεηξά καο θαηά θάπνηνλ ηξόπν δηαθέξνπλ από ηνλ μύπλν καο, απηό ην μέξνπκε όινη. Όζν δελ πξνζπαζνύκε λα θαζνξίζνπκε απηή ηε δηαθνξά κε απζηεξή ζθέςε. Όηαλ όκσο ηε ζθεθηνύκε, ηόηε βξηζθόκαζηε γξήγνξα ζην θελό, όπνπ αλέθαζελ ηα κεγάια πλεύκαηα πξνζπάζεζαλ κε πνιύ δήιν θαη ιίγε επηηπρία λα ζπιιάβνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαθξίλνπλ ηνλ μύπλν καο από ηα όλεηξά καο. Ήδε πξηλ από ζρεδόλ δπόκηζη ρηιηάδεο ρξόληα ν ζνθόο

Θηλέδνο Ρζνπάλγθ Ρζνπ έδεημε γιαθπξά ηηο δπζθνιίεο κηαο ηέηνηαο δηάθξηζεο κέζσ ελόο δηθνύ ηνπ βηώκαηνο. Καη αθνινπζεί ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο. Καη εδώ ζα είρα λα παξαηεξήζσ όηη ηα ιόγηα ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ δελ κνπ πξνθαινύλ θαζόινπ ηελ αίζζεζε ελόο αλζξώπνπ πνπ αληηκεησπίδεη θάηη ην δύζθνιν. Αληίζεηα, ηα αθνύσ λα δηαπλένληαη από κηα ηδηαίηεξε ζηγνπξηά θαη ζηαζεξόηεηα, ηελ νπνία ζε εκάο πέθηεη δύζθνιν λα ζπκκεξηζηνύκε. Θάπνηε ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ κηα πεηαινύδα, κηα πεηαινύδα πνπ πεηάξηδε, έλησζε επράξηζηα, ήηαλ επηπρηζκέλε θαη δελ ήμεξε ηίπνηα γηα ηνλ Ρζνπάλγθ Ρζνπ. Μαθληθά μύπλεζε. Δθεί ήηαλ πάιη, πξαγκαηηθόο θαη αιεζηλόο ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ. Ρώξα δελ μέξσ αλ ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ κηα πεηαινύδα ή αλ ε πεηαινύδα νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ, παξόιν πνπ αλάκεζα ζηνλ Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ζηελ πεηαινύδα ππάξρεη ζίγνπξα κηα δηαθνξά. Έηζη είλαη κε ηελ κεηαβνιή ησλ πξαγκάησλ. Μηα λύρηα νλεηξεύηεθα πσο ήκνπλ κηα πεηαινύδα πνπ πεγαηλνεξρόηαλ εδώ θη εθεί, ηθαλνπνηεκέλε ζηε δηθή κνπ κνίξα. Ξαθληθά μύπλεζα θη ήκνπλ ν Τζνπάλγθ Τζνπ πάιη. Πνηνο είκαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα; Μηα πεηαινύδα πνπ νλεηξεύηεθε όηη είλαη ν Τζνπάλγθ Τζνπ ή ν Τζνπάλγθ Τζνπ πνπ θαληάζηεθε όηη ήηαλ κηα πεηαινύδα; Πξηλ από κεξηθά ρξόληα, αλαινγηδόκελνο ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο, κνπ θάλεθε πσο είρα κηα έθιακςε, πσο γλώξηζα θάηη ην νπζηαζηηθό γηα ηα όλεηξα. Έηζη ην Όλεηξν κηαο Πεηαινύδαο έγηλε όρη πιένλ κόην, αιιά ε θαξδηά ηεο κηθξήο κειέηεο κνπ «Τν Όλεηξν». Από απηή ηε κειέηε είλαη θαη ην παξαθάησ θείκελν, ζρεηηθό κε ην όλεηξν ηνπ Τζνπάλγθ Τζνπ θαη κε ηνλ ηξόπν πνπ ην πιεζηάδεη. Ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ ιέεη όηη ην Όλεηξν κηαο Ξεηαινύδαο είλαη κία κεηαβνιή, ε νπνία ζπκβαίλεη αλάκεζα ζηνλ Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ζηελ πεηαινύδα. Απξνζδόθεηα ην ίδην ην βιέκκα καο κεηαβάιιεηαη. Ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ε πεηαινύδα δελ είλαη πιένλ όληα πεξηνξηζκέλα ην θαζέλα ζηνλ εαπηό ηνπ θαη ε εξκελεία δελ ρξεηάδεηαη λα ηα ζπλδέζεη εθ ησλ πζηέξσλ κεηαμύ ηνπο. Ρν όλεηξν δελ επηηειείηαη από ηνλ Ρζνπάλγθ Ρζνπ, νύηε ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ νύηε ε πεηαινύδα έρνπλ εδώ πξνηεξαηόηεηα. Απηό αθξηβώο ζεκαίλνπλ ηα ιόγηα: «Ρώξα δελ μέξσ αλ ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ

νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ κηα πεηαινύδα ή αλ ε πεηαινύδα νλεηξεύηεθε πσο ήηαλ ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ». Αξλνύληαη δειαδή λα ελλνήζνπλ ην όλεηξν ζαλ όλεηξν ελόο όληνο, παξαδείγκαηνο ράξε ηνπ Ρζνπάλγθ Ρζνπ ή ηεο πεηαινύδαο. Ρν όλεηξν δελ είλαη νύηε αλζξώπηλν νύηε θαη δσηθό θαηλόκελν. Ρν όλεηξν κεηαηίζεηαη ηώξα ζην «κεηαμύ» ηνπ Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ηεο πεηαινύδαο, θαζώο ελλνείηαη αθξηβώο κέζα από ηε κεηαβνιή ηνπο ζαλ απηή ηνύηε ε κεηαβνιή. Ρν όλεηξν δελ εληάζζεηαη ζε θαλέλα νλ ζαλ όλεηξό ηνπ. Γηακέλνληαο ζην «κεηαμύ» ηεο κεηαβνιήο ην όλεηξν κπνξεί λα παξαζηαζεί ζαλ κηα δηπιή ηειεία. Ρζνπάλγθ Ρζνπ: Ξεηαινύδα. Ξεηαινύδα: Ρζνπάλγθ Ρζνπ. ΡΑΡΝΛ Ρ' ΔΛΗ ΕΩΛ ΘΑΗ ΡΔΘΛΖΘΝΠ ΘΗ ΔΓΟΖΓΝΟΝΠ ΘΑΗ ΘΑΘΔΓΝΛ ΘΑΗ ΛΔΝΛ ΘΑΗ ΓΖΟΑΗΝΛ. ΡΑΓΔ ΓΑΟ ΚΔΡΑΞΔΠΝΛΡΑ ΔΘΔΗΛΑ ΔΠΡΗ ΘΑΘΔΗΛΑ ΞΑΙΗΛ ΚΔΡΑΞΔΠΝΛΡΑ ΡΑΡΑ. Ζξάθιεηηνο Ρν απηό είλαη θαη ην δσληαλό θαη ην πεζακέλν, θαη ην μππλεηό θαη ην θνηκηζκέλν, θαη ην λέν θαη ην γέξηθν. Γηαηί απηά κεηαπίπηνπλ ζ εθείλα θαη εθείλα πάιη κεηαπίπηνπλ ζε απηά. Βξηζθόκαζηε αληηκέησπνη κε ην παξάδνμν ε ηαπηόηεηά καο λα κελ είλαη η ηαπηόηεηά καο ζηνλ μύπλν θαη ζηα όλεηξα. Θαη δε ρξεηάδεηαη λα νλεηξεπηεί θαλείο νπσζδήπνηε όηη είλαη κηα πεηαινύδα. Ν νλεηξεπόκελνο είλαη πάληνηε σο πξνο ηελ μύπληα ηνπ ππόζηαζε έλαο άιινο. Έηζη ην όλεηξν παύεη λα είλαη κηα ππόζεζε ηνπ Δγώ, δειαδή ηνπ αλζξώπνπ. Γη απηό θαη θακηά αλζξσπνινγία δελ αξθεί γηα λα ζπιιάβεη ην όλεηξν. Ζ ππόζεζε ηνπ νλείξνπ μεθαζαξίδεη κόλν όηαλ ν άλζξσπνο παξαηηεζεί από ηνλ άλζξσπν. Ω, ζθνηάδη, ζθνηάδη, ζθνηάδη, όια ηνπο ράλνληαη ζην ζθνηάδη. Τα θελά αζηξηθά δηαζηήκαηα, ηα θελά ζηα θελά. Καπεηάληνη, ηξαπεδίηεο, εμέρνληεο άλζξσπνη ησλ γξακκάησλ, γελλαηόδσξνη παηξόλεο ηεο Τέρλεο, νη πνιηηηθνί άλδξεο θαη νη θπβεξλνύληεο, δηαθεθξηκέλνη δεκόζηνη ιεηηνπξγνί, πξόεδξνο πνιιώλ επηηξνπώλ ν θαζέλαο, κεγαινβηνκήραλνη θαη κηθξνεξγνιάβνη, όινη ηνπο ράλνληαη ζην ζθνηάδη. Καη ζθνηεηλόο ν ήιηνο θαη ην θεγγάξη θη ν (?) θαη ην δειηίν ηνπ ρξεκαηηζηεξίνπ. Οη δηεπζύλζεηο ησλ δηεπζπληώλ θαη θξύα ε αίζζεζε θαη ρακέλν ην θίλεηξν ηεο δξάζεο. Κη όινη καο ραλόκαζηε καδί ηνπο ζηε ζησπειή θεδεία, θεδεία θαλελόο, αθνύ δελ έρεη θαλέλαλ γηα λα ηαθεί. Είπα ζηελ ςπρή κνπ, εζύραζε θη άθεζε ην ζθνηάδη λα ζε ζθεπάζεη. T. S. Elliot Ζ έλλνηα ηεο ηαπηόηεηαο ηνπ αλζξώπνπ, ε νπνία παξακέλεη κνλαδηθή θαη αλαιινίσηε όπσο ν αξηζκόο ηεο αζηπλνκηθήο ηνπ ηαπηόηεηαο, είλαη κηα πιάλε. Δθείλνο πνπ θξέκεηαη από ηε κία

ηνπ ηαπηόηεηα, παληθνβάιιεηαη εκπξόο ζηε δπλαηόηεηα λα ηε ράζεη. Ξηζηεύεη όηη ηόηε ζα ράζεη ηα πάληα. Αλ όκσο θάπνηε αθεζεί ζε απηήλ ηελ πξαγκαηηθόηεηα, αβίαζηα θαη θαίξηα, ζα δηαπηζηώζεη όηη ηίπνηα δελ ράλεηαη θαη όηη «έηζη είλαη κε ηε κεηαβνιή ησλ πξαγκάησλ». Γη απηό ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ κηιάεη γηα ηνλ εαπηό ηνπ ζην ηξίην πξόζσπν, ζαλ έλα κηθξό παηδί. Ρα όξηά ηνπ δελ πεξηνξίδνληαη από ην όλνκά ηνπ. Δθείλνο πνπ πξάγκαηη δελ ρξεηάδεηαη λα θξαηεζεί από πνπζελά, δελ έρεη θαη ηίπνηα λα ράζεη, νύηε θαλ θάπνηνλ δηθό ηνπ εαπηό. Ν ζάλαηνο, δειαδή ε δσή, γίλεηαη εύθνινο. Ζ παξαίηεζε ηνπ αλζξώπνπ από ηελ ηαπηόηεηά ηνπ δε ζεκαίλεη όηη άλζξσπνο θαη πεηαινύδα γίλνληαη έλα κείγκα. Ν μύπλνο δελ γίλεηαη όλεηξν θαη ην όλεηξν δελ γίλεηαη μύπλνο. Ν άλζξσπνο δελ γίλεηαη πεηαινύδα θαη ε πεηαινύδα δελ γίλεηαη άλζξσπνο. Θαη νη δύν δηαηεξνύλ ηελ ζίγνπξε δηαθνξά ηνπο. Όκσο, όπσο ζπλέρνληαη εκέξα θαη λύρηα, μύπλνο θαη όλεηξν, έηζη ππάξρεη θαη κία ελδόκπρε θαη αλνηρηή, πεγαία θαη δηαξθήο ζπλέρεηα αλάκεζα ζηνλ Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ζηελ πεηαινύδα. Ρζνπάλγθ Ρζνπ: πεηαινύδα. Ξεηαινύδα: Ρζνπάλγθ Ρζνπ. Κέζα από κηα ηέηνηα αιιεινπρία ππάξρνπλ ηα πάληα. Ξξηλ από θάζε Δγώ θαη πξηλ από θάζε Δζύ, όινη θαη όια παξόληα, ζαλ ε αθαλήο αξκνλία ηνπ θνηλνύ θόζκνπ. Πηελ αιεζηλή κεηαβνιή δελ κεηαβάιιεηαη ινηπόλ ηίπνηα. Θαζώο ην αξρηκήδεην ζεκείν ηεο ηαπηόηεηαο ηνπ Δγώ έρεη εθιείςεη θαη κόλν σο πξνο έλα ηέηνην ζεκείν κπνξεί κηα κεηαβνιή λα ελλνεζεί κε ηε ζπλεζηζκέλε ηεο έλλνηα. Όκσο ηώξα ε κεηαβνιή κεηαβάιιεηαη θαη γίλεηαη έλα όλνκα γηα ηελ αιιεινπρία ησλ πξαγκάησλ ζηνλ θνηλό θόζκν. Παλ ε παληνύ θπξίαξρε θαζνιηθή παξνπζία ησλ παξόλησλ θαη ησλ απόλησλ. Γηαηί δελ έρεη δπν ζηνηρεία ν θόζκνο; δε κνηξάδεηαη, Πηθαζό Παύιε, θη ε ραξά κε ηε ιύπε ζην κέησπν ηνπ αλζξώπνπ κνηάδνπλ. Αιήζεηα, Πηθαζό Παύιε, ππάξρεηο. Καη καδί κε ζέλα εκείο ππάξρνπκε. Οινέλα ρηίδνπλ καύξεο πέηξεο γύξσ καο, αιιά ζύ γειάο, καύξα ηείρε γύξσ καο, αιιά εζύ κεκηάο αλνίγεηο πάλσ ηνπο κπξηάδεο πόξηεο θαη παξάζπξα, λα μερπζεί ζηνλ ήιην αρ ε ππξόμαλζε θξαπγή, πνπ κε έξσηα παξάθνξν, κε γαιήλε, θαη δηαιαιεί, ηα αέξηα, ηα πγξά θαη ηα ζηεξεά ηνπ θόζκνπ εηνύηνπ. Έηζη πνπ λα κε κάρεηαη πηα θαλέλα ην άιιν. Έηζη πνπ λα κε κάρεηαη πηα θαλείο ηνλ άιινλ. Να κελ ππάξρεη ερηξόο. Πιάη πιάη λα βαδίδνπλε ην αξλί κε ην ιηνληάξη. Κη ε δσή, αδεξθέ κνπ, σζάλ ηνλ? ησλ άζηξσλ λα θαηξαθπιάεη κε θαζαξό λεξό θαη κε ρξπζάθη. Χηιηάδεο ιεύγεο κεο ζηα όλεηξά ηεο, ρηιηάδεο ιεύγεο κεο ζηα όλεηξά καο. Οδπζζέαο Ειύηεο, «Ωδή Σηνλ Παύιν Πηθαζό»

Δάλ απνδερηνύκε ην όλεηξν ηνπ Ρζνπάλγθ Ρζνπ, πνπ ζα κπνξνύζε βέβαηα θαη λα είλαη όλεηξν ηνπ θαζελόο καο, ηόηε ε πεηαινύδα, ε θάζε ηπραία πεηαινύδα ηνπ μύπλνπ, πξνβάιιεη εκπξόο καο αιιηώηηθα. Ζ ακέηνρε ζηάζε ηνπ αλζξώπνπ-παξαηεξεηή, ε ππνιαλζάλνπζα ή θαη θαλεξή αίζζεζε αλσηεξόηεηαο απέλαληη ζε έλα πιάζκα ππνδεέζηεξν, ε αηζζεηηθή θαη ε επηζηεκνληθή ηνπ ζεώξεζε, γίλνληαη επνπζηώδεηο, γηαηί ράλνπλ ην έδαθνο, πάλσ ζην νπνίν ζηεξίδνληαλ, δειαδή ηνλ άλζξσπν ζαλ ππνθείκελν. Ρώξα ε πεηαινύδα είλαη ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ θαη ν Ρζνπάλγθ Ρζνπ είλαη ε πεηαινύδα. Θαη ε πεηαινύδα μαθληθά κεγαιώλεη, γίλεηαη θάηη ην ελδόκπρα δηθό καο, ζην νπνίν βξίζθνπκε θαη ράλνπκε καδί ηνλ εαπηό καο. Ό,ηη ζπκβαίλεη κε ηελ πεηαινύδα, ηζρύεη γηα ηα πάληα. Κέζα ζε όια ηα όληα, ζηνπο αλζξώπνπο θαη ζην Θεό, ζηα πξάγκαηα ηεο Γεο θαη ηνπ Νπξαλνύ, βξίζθνπκε ηνλ εαπηό καο, ράλνπκε ηνλ εαπηό καο. Απηή ε εύξεζε θαη απηόο ν ρακόο θαζνξίδνπλ ηε ζρέζε καο κε ηα πξάγκαηα. Ξεζαίλνπκε ηε δσή ηνπο, δνύλε ην ζάλαηό καο, γηα λα παξαθξάζσ κηα ξήζε ηνπ Ζξάθιεηηνπ. Απηόο είλαη ν πξσηαξρηθά ελλνεκέλνο ζάλαηνο. Ζ δσή καο ζηα πξάγκαηα ηνπ θόζκνπ. Γη απηόλ ην ζάλαην είλαη πνπ γξάθεη ν Διύηεο ζηελ Αλαθνξά ζηνλ Δκπεηξίθν «δελ ήηαλ ζάλαηνο απηόο, αιιά έλα θύζεκα ειαθξύ θη ύζηεξα ηα πνπιηά θαη ην θειαεδεηό ηνπο. Κηα ζπλέρεηα ζηελ πνίεζε εθείλνπ πνπ ράλνληαλ εδώ, γηα λα μαλαβξεζεί θεξδηζκέλνο αιινύ. Γηα πάληνηε, κέζα ζηνπο γαιάδηνπο αηκνύο ηνπ νπξαλνύ θαη ηηο ιεπθέο πέηξεο». Έηζη, ηδσκέλνο κέζα από ηε κεηαβνιή ησλ πξαγκάησλ, ν ζάλαηνο κνηάδεη κε όλεηξν. Ν ηόπνο ηνπ είλαη παξά δήκσλ νλείξσλ. Ρα παηδηά καο είλαη ε εηθόλα καο θαη ζπγρξόλσο ε απόζβεζε ηεο εηθόλαο καο. Θαη απηό δελ πεξηνξίδεηαη ζηα παηδηά καο. Πε απηά είλαη κόλν πεξηζζόηεξν νθζαικνθαλέο. Ρα πάληα είλαη παηδηά καο, είκαζηε παηδηά ησλ πάλησλ, γηαηί ε ύζηαηε νπζία ηνπ θόζκνπ είλαη έλα παηρλίδη, ην νπνίν όκσο δελ παίδεηαη από θαλέλα παηδί-ππνθείκελν, αθνύ αθξηβώο ην παηρλίδη ζαλ όλνκα ηεο κεηαβνιήο ησλ πξαγκάησλ, ζεκαίλεη ην ρακό ηνπ ππνθεηκέλνπ θαη ησλ αληηθεηκέλσλ ηνπ κέζα ζηε ζπλέρεηα ηνπ θόζκνπ. Ιέεη ν Ζξάθιεηηνο: «Αηώλ παηο έζηη παίδσλ πεζεύσλ. Ξαηδόο ε βαζηιείη». Θάηη ην αζήκαλην θαη ηπραίν, έλα όλεηξν, κηα πεηαινύδα, έλα ινπινύδη, είλαη ηώξα ειεύζεξν από ηνλ εγθιεηζκό ηνπ ζηελ ηαπηόηεηά ηνπ θαη μαλαηνικάεη λα αξζξώζεη ην όλνκά ηνπ, όπσο ιέεη ν Διύηεο. Λα θαλεξσζεί δειαδή ζαλ απηό πνπ είλαη.