ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ στον Άγιο Παύλο Βραζιλίας ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Εξαγωγή μαρμάρου στη Βραζιλία Απρίλιος 2013 Συντάκτρια: Γεωργία Βελέντζα Γραμματέας ΟΕΥ B Avenida Paulista 2073, Conj. Nacional, Horsa II, 23º andar - conj. 2303 CEP. 01311-940 São Paulo SP Τηλ.: +55 11 32831231, 32510675 Fax: +55 11 32621096 e-mail: ecocom-spa@mfa.gr, www.agora.mfa.gr/br119
Πίνακας περιεχομένων Πορεία βραζιλιανού κατασκευαστικού τομέα... 1 Η αγορά μαρμάρου της Βραζιλίας...2 Εγχώρια παραγωγή...2 Εισαγωγές...2 Δομή της αγοράς...4 Εισαγωγικές διατυπώσεις...5 Απαιτούμενα δικαιολογητικά... 5 Εισαγωγικός δασμός και άλλοι φόροι... 5 Προώθηση...6 Εμπορικές εκθέσεις... 6 Κατάλογος πινάκων Πίνακας 1: Εξαγωγές μαρμάρου, τραβερτίνης, κα...2 Πίνακας 2: Εισαγωγές απλώς λαξευμένου ή πριονισμένου μαρμάρου, τραβερτίνης και αλαβάστρου (ΣΟ 680221)...3 Πίνακας 3: Εισαγωγές μαρμάρου, τραβερτίνης και αλαβάστρου σε οποιαδήποτε μορφή (ΣΟ 680291)...3 Πίνακας 4: Εισαγωγές ακατέργαστου ή χονδρικά κατεργασμένου μαρμάρου, τραβερτίνης κα (ΣΟ 251511)...3 Πίνακας 5: Εισαγωγές απλά κομμένου μαρμάρου, τραβερτίνης κα (ΣΟ 251512)...4 Πίνακας 6: Εισαγωγικός δασμός...5 Πίνακας 7: Άλλοι φόροι που επιβαρύνουν την εισαγωγή μαρμάρου...5 Κατάλογος γραφημάτων Γράφημα 1: Πορεία κατασκευαστικού κλάδου σε σχέση με ΑΕΠ και βιομηχανία... 1 Γράφημα 2: Δομή της αγοράς διακοσμητικής πέτρας...4
Πορεία βραζιλιανού κατασκευαστικού τομέα Ο κατασκευαστικός τομέας αναπτύχθηκε κατά 1,4% το 2012, ξεπερνώντας για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά την επίδοση της βιομηχανίας και του συνόλου της βραζιλιανής οικονομίας, αλλά πολύ χαμηλότερα από τις επιδόσεις του παρελθόντος. Το 2013 εκτιμάται ότι ο κλάδος θα αναπτυχθεί περί το 3,5% - 4%, ενισχυμένος τόσο από την ιδιωτική ζήτηση κατοικιών, όσο και από τις αναμενόμενες μεγάλες κρατικές επενδύσεις σε έργα υποδομής. Η στροφή στην αγορά κατοικίας παρουσιάστηκε στο τέλος του 2011, οπότε οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες περιόρισαν τις νέες επενδύσεις και επικεντρώθηκαν στην πώληση των διαθέσιμων διαμερισμάτων για να ενισχύσουν τις χρηματοροές τους. Πάντως, τόσο ο ρυθμός πώλησης, όσο και οι τιμές των νέων διαμερισμάτων διατήρησαν την αυξητική τους πορεία το 2012, ενώ για φέτος αναμένεται επιτάχυνση του ρυθμού παρουσίασης νέων κατασκευών, ειδικά την πόλη του Αγίου Παύλου. Γράφημα 1: Πορεία κατασκευαστικού κλάδου σε σχέση με ΑΕΠ και βιομηχανία 14 11,6 10,4 10 7,9 7,5 % μεταβολής 6 2 5,2 4,1 3,6 2,7 1,6 0,9-0,3-0,7-0,8 1,4-2 2008 2009 2010-6 -5,6 ΑΕΠ Βιομηχανία Κατασκευαστικός κλάδος Πηγή: Βραζιλιανό Επιμελητήριο Κατασκευαστικού Τομέα 1
Η αγορά μαρμάρου της Βραζιλίας Εγχώρια παραγωγή Η αγορά διακοσμητικής πέτρας στη Βραζιλία εκτιμάται σε 2,1 δισ. δολάρια ΗΠΑ το χρόνο, ποσό που περιλαμβάνει και τις συναλλαγές για επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμούς επεξεργασίας. Ο κλάδος αριθμεί περισσότερες από 10.000 επιχειρήσεις. Στη Βραζιλία απαντώνται περί τα 500 είδη διακοσμητικής πέτρας. Το 60% της παραγωγής αφορά γρανίτη, το 20% μάρμαρο και τραβερτίνη και το υπόλοιπο σχιστόλιθο και άλλα είδη. Το μισό της παραγωγής πραγματοποιείται στη νοτιοανατολική πολιτεία Espírito Santo, που συγκεντρώνει και το 90% της σχετικής βιομηχανίας. Στην πόλη Cachoeiro do Itapemirim υπάρχουν τα μεγαλύτερα λατομεία μαρμάρου και το μεγαλύτερο βιομηχανικό πάρκο επεξεργασίας διακοσμητικής πέτρας της χώρας. Σημαντική συγκέντρωση βιομηχανιών μαρμάρου υπάρχει ακόμα στο νότο της πολιτείας, ενώ ο βορράς ειδικεύεται στην εξόρυξη και επεξεργασία γρανίτη. Οι πολιτείες Minas Gerais και Bahia έχουν ακόμα σημαντικά κοιτάσματα διακοσμητικών πετρωμάτων. Οι εξαγωγές μαρμάρου της Βραζιλίας παραμένουν σε συγκριτικά χαμηλό επίπεδο σε σχέση με τους ηγέτες της αγοράς και μάλιστα στο ανώτερο επίπεδο τιμών. Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Βραζιλίας είναι οι ΗΠΑ (στατιστική κατηγορία 6802) και η Ιταλία (κατηγορία 2515). Πίνακας 1: Εξαγωγές μαρμάρου, τραβερτίνης, κα. Κωδικός ΣΟ Αξία Αξία Ποσότητα Μέση τιμή Δ12/11 / κιλό 251511 154.867 709.153 1.339.626 0,53 358% 251512 2.428.311 2.650.172 7.918.364 0,33 9% 680221 1.518.513 1.883.413 1.314.503 1,43 24% 680291 3.208.056 5.942.695 4.188.138 1,42 85% Πηγή: Βάση Δεδομένων Ηνωμένων Εθνών. Επεξεργασία στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου Εισαγωγές Το 2012 παρατηρήθηκε μείωση στις εισαγωγές μαρμάρου όλων των ειδών, εκτός από αυτές της στατιστικής κατηγορίας 251511. Η μείωση των εισαγωγών από την Ελλάδα ήταν σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερη από τη συνολική, με αποτέλεσμα η χώρα να χάσει μια θέση στην κατάταξη των προμηθευτών της Βραζιλίας στη στατιστική κατηγορία 680221, σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο που ήταν πρώτη. Από τις υπόλοιπες χώρες, η Ιταλία βελτίωσε σημαντικά τη θέση της στις στατιστικές κατηγορίες 680221 και 251512, αφού αύξησε τις εξαγωγές της σε μια χρονιά ύφεσης. Το ίδιο ισχύει για την Κίνα και την Τουρκία στις κατηγορίες 680291 και 251511, όπως και για Ισπανία και Μεξικό στην κατηγορία 251512. Η Ελλάδα είναι περισσότερο γνωστή στη Βραζιλία για το λευκό μάρμαρο. 2
Πίνακας 2: Εισαγωγές απλώς λαξευμένου ή πριονισμένου μαρμάρου, τραβερτίνης και αλαβάστρου (ΣΟ 680221) 1 Αξία Αξία Ποσότητα Μέση τιμή / κιλό Δ12/11 Μερίδιο (επί της αξίας) Σύνολο 7.501.222 6.715.751 11.648.120 0,58-10,5% Ιταλία 1.933.484 2.275.030 3.578.329 0,64 17,7% 33,9% Ελλάδα 2.058.493 1.360.838 2.690.995 0,51-33,9% 20,3% Ισπανία 1.795.047 1.233.850 2.473.103 0,50-31,3% 18,4% Κίνα 593.533 821.171 1.477.439 0,56 38,4% 12,2% Τουρκία 446.238 343.080 508.480 0,67-23,1% 5,1% Πορτογαλία 192.126 180.068 425.844 0,42-6,3% 2,7% Πίνακας 3: Εισαγωγές μαρμάρου, τραβερτίνης και αλαβάστρου σε οποιαδήποτε μορφή (ΣΟ 680291) Αξία Αξία Ποσότητα Μέση τιμή / κιλό Δ12/11 Μερίδιο (επί της αξίας) Σύνολο 37.107.537 33.336.543 51.296.806 0,65-10,2% Ισπανία 12.201.481 11.650.896 22.527.487 0,52-4,5% 34,9% Ιταλία 9.565.319 7.585.992 10.089.608 0,75-20,7% 22,8% Ελλάδα 8.322.083 6.765.827 8.853.562 0,76-18,7% 20,3% Κίνα 2.763.598 3.261.484 2.840.023 1,15 18,0% 9,8% Πορτογαλία 1.713.358 1.550.970 3.205.483 0,48-9,5% 4,7% Τουρκία 1.304.756 1.477.015 2.379.328 0,62 13,2% 4,4% Πίνακας 4: Εισαγωγές ακατέργαστου ή χονδρικά κατεργασμένου μαρμάρου, τραβερτίνης κα (ΣΟ 251511) Αξία Αξία Ποσότητα Μέση τιμή / κιλό Δ12/11 Μερίδιο (επί της αξίας) Σύνολο 267.271 298.094 548.294 0,54 11,5% Ιταλία 174.810 165.682 252.269 0,66-5,2% 55,6% Τουρκία 39.190 63.714 127.484 0,50 62,6% 21,4% ΠΓΔΜ - 30.751 65.420 0,47 10,3% Ομάν - 19.080 23.260 0,82 6,4% Ελλάδα 13.024 11.732 56.060 0,21-9,9% 3,9% Κίνα 4.242 7.010 23.794 0,29 65,3% 2,4% 1 Πηγή για τους Πίνακες 2-5 της ενότητας είναι η Βάση Δεδομένων των Ηνωμένων Εθνών. Η επεξεργασία στοιχείων έγινε από το Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου 3
Πίνακας 5: Εισαγωγές απλά κομμένου μαρμάρου, τραβερτίνης κα (ΣΟ 251512) Αξία Αξία Ποσότητα Μέση τιμή / κιλό Δ12/11 Μερίδιο (επί της αξίας) Σύνολο 12.701.145 12.231.831 22.566.479 0,54-3,7% Ιταλία 4.997.627 6.133.810 10.033.225 0,61 22,7% 50,1% Τουρκία 5.464.353 3.532.564 6.978.833 0,51-35,4% 28,9% Ισπανία 640.786 758.087 1.649.713 0,46 18,3% 6,2% Πορτογαλία 960.158 670.599 1.478.899 0,45-30,2% 5,5% Μεξικό 311.952 617.207 1.419.672 0,43 97,9% 5,0% Ελλάδα 232.412 209.211 401.291 0,52-10,0% 1,7% Δομή της αγοράς Σύμφωνα με τη Βραζιλιανή Ένωση Βιομηχανίας Διακοσμητικής Πέτρας η δομή της αγοράς αποτυπώνεται στο γράφημα που ακολουθεί. Γράφημα 2: Δομή της αγοράς διακοσμητικής πέτρας Μάρμαρα εισάγουν, κατά βάση, οι χονδρέμποροι, οι οποίοι προμηθεύουν τόσο τα εργοστάσια δευτερογενούς επεξεργασίας, όσο και τους καταναλωτές, για μεγάλα ή μικρά έργα. Σε εισαγωγές μπορεί ακόμα να προβαίνουν απευθείας, αλλά σε μικρότερους όγκους, τα εργοστάσια δευτερογενούς επεξεργασίας, τα πολυκαταστήματα δομικών υλικών και οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες. 4
Εισαγωγικές διατυπώσεις Απαιτούμενα δικαιολογητικά Για την εισαγωγή μαρμάρου στη Βραζιλία απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά, όλα στην πορτογαλική, ισπανική ή αγγλική γλώσσα: Προτιμολόγιο (Fatura Proforma) Τιμολόγιο (Fatura Comercial) Κατάλογος περιεχομένων συσκευασίας (Romaneio de Embarque) Πιστοποιητικό προέλευσης (Certificado de Origem) Δεν είναι πάντα απαραίτητο. Οι εξαγωγείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον εισαγωγέα τους σχετικά. Σε περίπτωση που απαιτηθεί, πρέπει να προσκομίζεται πρωτότυπο. Έγγραφο Φορτωτικής (Conhecimento de Embarque) Πιστοποιητικό ασφάλισης (Certificado de Seguro) Εκδίδεται από την ασφαλιστική εταιρία του εισαγωγέα ή του εξαγωγέα (όποιος έχει συμφωνηθεί ότι θα αναλάβει το σχετικό κόστος). Εκτός των παραπάνω, μπορεί να απαιτηθούν επιπλέον δικαιολογητικά από τον εισαγωγέα ή το τελωνείο. Σε κάθε περίπτωση, λεπτομέρειες για δικαιολογητικά πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει ο υποψήφιος εισαγωγέας, ο οποίος θα πρέπει επίσης να μεριμνά για την απελευθέρωση των προϊόντων από το τελωνείο. Εισαγωγικός δασμός και άλλοι φόροι Οι δασμοί και φόροι με τους οποίους επιβαρύνεται η εισαγωγή μαρμάρου σημειώνονται στους παρακάτω πίνακες. Γενικά, θα πρέπει να αναμένεται ότι το σύνολο των φόρων που επιβάλλονται, επιβαρύνουν την τιμή του μαρμάρου κατά περίπου 55% επί της αξίας CIF για τη δασμολογική κατηγορία 6802 και κατά περίπου 46% για την κατηγορία 2515. Πίνακας 6: Εισαγωγικός δασμός Κωδικός ΣΟ Δασμός Κωδικός ΣΟ Δασμός 2515.11 4% 6802.21 8% 2515.12 6% 6802.91 6% Πίνακας 7: Άλλοι φόροι που επιβαρύνουν την εισαγωγή μαρμάρου Φόρος Φόρος βιομηχανικών προϊόντων (IPI) Εισφορά προγράμματος κοινωνικής ένταξης (PIS) Εισφορά κοινωνικής ασφάλισης (COFINS) Εισφορά για την ανανέωση του εμπορικού ναυτικού (AFF) Κυκλοφορίας Αγαθών και Υπηρεσιών (ICMS Κωδικοί ΣΟ 2515.xx Κωδικοί ΣΟ 6802.xx 0% 5% 1,65% 1,65% 8,6% 8,6% 25% 25% Διαφέρει ανάλογα με την πολιτεία και το είδος. Πιο κοινοί συντελεστές 18% (πολιτείες RJ, SP, MG και RS) και 17% (άλλες πολιτείες και DF). Τρόπος υπολογισμού Επί της αξίας μετά την επιβολή του δασμού στο εισαγόμενο προϊόν (duty paid value) Επί του κόστους της θαλάσσιας μεταφοράς Επί της αξίας μετά την επιβολή του δασμού στο εισαγόμενο προϊόν 5
Προώθηση Εμπορικές εκθέσεις Ο θεσμός των εμπορικών εκθέσεων είναι ισχυρός στη Βραζιλία, ωστόσο ενδεχόμενη συμμετοχή σε κάποια από αυτές, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα μόνο βήμα στην προσπάθεια εισόδου στην αγορά, για τη διερεύνησή της, των όρων συνεργασίας, του ανταγωνισμού, κλπ. Κατάλογος σημαντικών εκθέσεων που διοργανώνονται το 2013 στη Βραζιλία είναι διαθέσιμος στην πύλη Agora, στη σελίδα του Γραφείου ΟΕΥ Αγίου Παύλου www.agora.mfa.gr/br119 Από τις εξειδικευμένες κλαδικές εκθέσεις επισημαίνουμε τη Vitória Stone Fair (διακοσμητική πέτρα, εξοπλισμοί). Στην φετινή διοργάνωση συμμετείχαν 420 εκθέτες, εκ των οποίων 118 διεθνείς, από Αργεντινή (1), Γαλλία (1), Ελλάδα (3), ΗΠΑ (3), Ινδία (6), Ισπανία (2), Ιταλία (29), Κίνα (50), Νότια Κορέα (1), Ολλανδία (1), Παλαιστινιακή Αρχή (1), Πορτογαλία (3) και Τουρκία (17). Περίπτερο διέθεταν ακόμα το Αραβικό Επιμελητήριο και το Προξενείο της Τσεχίας στην πολιτεία Espírito Santo. Επισκέφθηκαν την έκθεση 23.218 επισκέπτες από 65 χώρες και από όλη τη Βραζιλία. Η επόμενη διοργάνωση έχει προγραμματιστεί για το διάστημα 18 21 Φεβρουαρίου 2014, στην πόλη Vitória, πολιτεία Espírito Santo. Λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα www.vitoriastonefair.com.br Από τις γενικού περιεχομένου διεθνείς εκθέσεις σημειώνουμε την Expo Revestir, για κάθε είδους υλικά επικάλυψης, κεραμικά, γρανίτες, μάρμαρα και άλλα διακοσμητικά πετρώματα, γυαλί, ψηφιδωτά, ξύλινα πατώματα, μηχανήματα, κλπ. Η πιο πρόσφατη διοργάνωση, το Μάρτιο 2013, προσέλκυσε 240 εκθέτες και 48.000 επαγγελματίες επισκέπτες από 54 χώρες. Συμμετείχαν 19 εκθέτες με μάρμαρο, εκ των οποίων 5 από την Ιταλία, 1 από την Ισπανία και 4 από την Πορτογαλία. Ο Σύνδεσμος Πορτογαλικών Επιχειρήσεων Μαρμάρου και Γρανίτη ASSIMAGRA διέθετε επίσης δικό του περίπτερο. Στο πλαίσιο της έκθεσης διοργανώθηκε Διεθνές Φόρουμ Αρχιτεκτονικής και Κατασκευών, που περιλάμβανε εκδηλώσεις για σχεδιαστές εσωτερικού χώρου, κατασκευαστές, αρχιτέκτονες και τεχνικούς υλικών επικάλυψης. Η επόμενη διοργάνωση έχει προγραμματιστεί για το διάστημα 11-14 Μαρτίου 2014, στην πόλη του Αγίου Παύλου. Λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα www.exporevestir.com.br Πριν τη συμμετοχή τους σε κάποια εμπορική έκθεση, οι εξαγωγείς / φορείς θα πρέπει να μεριμνούν για την έγκαιρη συνεννόηση με τη μεταφορική εταιρία της έκθεσης, η οποία αναλαμβάνει την εισαγωγή και τον εκτελωνισμό των προς επίδειξη ειδών. Ομοίως, στις περιπτώσεις που η έκθεση διαθέτει γραφείο τύπου και εκδίδει, ενδεχομένως, κάποιο κλαδικό έντυπο, σκόπιμο είναι να αξιοποιείται από νωρίς, όποια δημοσιότητα μπορεί να προκληθεί, με αφορμή τη συμμετοχή στην έκθεση. Σημαντική, τέλος, είναι η δημιουργία προωθητικού υλικού στην πορτογαλική γλώσσα, όπως και η εξασφάλιση προσωπικού για το περίπτερο, που να μιλάει πορτογαλικά. Για διευκρινίσεις και πληροφορίες σχετικά με πιθανούς εισαγωγείς μαρμάρου, οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις παρακαλούνται να επικοινωνούν με το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Αγίου Παύλου (ecocom-spa@mfa.gr). 6