ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΑΝΔΡΕΑ Π. ΓΑΡΕΦΗ Πτυχιούχου Καθηγητή Φυσικής Αγωγής ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ-ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 28

ΑΝΔΡΕΑ Π. ΓΑΡΕΦΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ-ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Υποβλήθηκε στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Ανθρώπινη Απόδοση και Υγεία Ημερομηνία προφορικής εξέτασης: 7 Νοεμβρίου 28 Εξεταστική Επιτροπή Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Τσίτσκαρης, Επιβλέπων Καθηγητής Σπύρος Κέλλης, Μέλος Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής Καθηγητής Κυριάκος Ταξιλδάρης, Μέλος Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής Καθηγητής Γεώργιος Μαυρομάτης, Εξεταστής Καθηγητής Χρήστος Κοτζαμανίδης, Εξεταστής Καθηγητής Αθανάσιος Λάϊος, Εξεταστής Επίκουρος Καθηγητής Αλέξανδρος Καρυπίδης, Εξεταστής

Στους γονείς μου Παύλο και Αρετή Γαρέφη II

Ανδρέα Π. Γαρέφη Α.Π.Θ. Τίτλος Διδακτορικής Διατριβής «ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ-ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ» «Η έγκριση της παρούσης Διδακτορικής Διατριβής από το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης δεν υποδηλώνει αποδοχή των γνωμών του συγγραφέως» (Ν. 5343/1932, άρθρο 22, παρ.2) III

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ολοκληρώνοντας την συγγραφή της διδακτορικής μου διατριβής, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω κάποιους ανθρώπους οι οποίοι συνέβαλλαν τα μέγιστα προκειμένου να υλοποιηθεί η έρευνά μου. Καταρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο επιβλέποντα της παρούσας διατριβής, κ. Τσίτσκαρη Γεώργιο, για τις συμβουλές του, την υπομονή του αλλά κυρίως γιατί με τις γνώσεις του πάνω στο αντικείμενο της καλαθοσφαίρισης με καθοδήγησε καθ όλη την διάρκεια των σπουδών μου και με παρότρυνε για να ολοκληρώσω αυτό το οποίο είχαμε βάλει ως στόχο ακόμα και όταν χρειάστηκε να αλλάξω θέμα λόγω κάποιας ατυχίας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τα άλλα δυο μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής κ. Σπύρο Κέλλη και Ταξιλδάρη Κυριάκο, καθώς οι συμβουλές και οι διορθώσεις τους ήταν καταλυτικές, ενώ το ενδιαφέρον τους για την διατριβή μου ήταν ειλικρινές και αδιάλειπτο. Ακόμα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα υπόλοιπα μέλη της επταμελούς συμβουλευτικής επιτροπής κ. Μαυρομάτη Γεώργιο, κ. Κοτζαμανίδη Χρήστο, κ. Λάϊο Αθανάσιο και κ. Καρυπίδη Αλέξανδρο για τον πολύτιμο χρόνο που αφιέρωσαν και για τις επιστημονικές συμβουλές που μου έδωσαν, καθώς και τον κ. Κιουμορτζόγλου Ευθύμιο που αποτέλεσε για μεγάλο διάστημα μέλος της τριμελούς επιτροπής μου και που η συμβολή του ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική. Θα ήταν σημαντική παράλειψη αν δεν ανέφερα την συμβολή κάποιων ανθρώπων με τους οποίους συνεργάστηκα μέσα σε αυτά τα χρόνια σπουδών μου και οι οποίοι με βοήθησαν ο καθένας με τον τρόπο του. Έτσι, λοιπόν θα ήθελα να ευχαριστήσω τους Τζήμο Χρήστο, Σφίγγο Νίκο, Μέξα Κώστα, Τσίτσκαρη Έφη, Θεοχαρόπουλο Αντώνη, Νικοπούλου Μαρία και Λέφα Ανδρέα. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου τους γονείς μου Παύλο και Αρετή και τον αδερφό μου Δημήτρη για την κατανόηση και την υπομονή που έδειξαν όλα αυτά τα χρόνια, καθώς και για την στήριξη τους όχι μόνο την υλική αλλά κυρίως την ηθική μιας και στάθηκαν δίπλα μου σε όποια απόφαση πήρα και που συνεχίζουν να μου δίνουν δύναμη να πραγματοποιώ οποιοδήποτε όνειρό μου. IV

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΓΑΡΕΦΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ: Σύγκριση επιθετικών τεχνικών-τακτικών ενεργειών στην καλαθοσφαίριση υψηλού επιπέδου σε σχέση με το φύλο και το αποτέλεσμα του αγώνα. (Υπό την επίβλεψη του Αναπληρωτή Καθηγητή Τσίτσκαρη Γεώργιου) Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να καταγράψει, να αναλύσει και να συγκρίνει βασικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες της επίθεσης μεταξύ ανδρών και γυναικών, ενώ επιμέρους σκοποί ήταν να γίνουν συγκρίσεις αυτών των επιθετικών ενεργειών μεταξύ νικητών και ηττημένων στο κάθε φύλο ξεχωριστά. Οι παράμετροι που εξετάστηκαν σχετικά με τις οργανωμένες επιθέσεις αφορούσαν τη χρονική περίοδο πραγματοποίησης της επίθεσης, την περιοχή εκτέλεσης, τη θέση του αθλητή εκτέλεσης, το είδος του σουτ που χρησιμοποιήθηκε, τον τρόπο έναρξης, την κατάληξη της επίθεσης, την τελική ενέργεια πριν την εκδήλωση του σουτ, την κατάληξη του pick and roll, τον αριθμό των pick and roll, την περιοχή εκτέλεσής τους και τον αριθμό των σκριν μακριά από την μπάλα. Αναφορικά με τους αιφνιδιασμούς, εξετάστηκαν ο τρόπος έναρξής τους, οι καταστάσεις που δημιουργήθηκαν, η αποτελεσματικότητά τους, οι παίκτες που τους ολοκλήρωσαν, η περιοχή εκτέλεσης και η χρονική περίοδος εκτέλεσής τους. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 28 αγώνες από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ανδρών και 27 αγώνες από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Γυναικών που πραγματοποιήθηκαν το 23. Για να διαπιστωθεί αν υπήρξαν διαφορές στις μεταβλητές που εξετάσθηκαν, σε σχέση με το φύλο και το αποτέλεσμα των αγώνων, πραγματοποιήθηκε Crosstabulation analysis με τη χ 2 κατανομή με επίπεδο σημαντικότητας p<,5. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε και το Adjusted Standardized Residual για να διαπιστώσουμε σε ποια διασταύρωση οφείλεται η ανεξαρτησία των V

μεταβλητών. Τέλος, για κάποιες από τις παραμέτρους χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική. Τα αποτελέσματα της έρευνας, αναφορικά με τη σύγκριση των δυο φύλων, έδειξαν ότι οι οργανωμένες επιθέσεις αποτέλεσαν τον κύριο τρόπο επίθεσης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Η ζώνη της ρακέτας αποτέλεσε την κύρια περιοχή εκτέλεσης ενώ στις υπόλοιπες ζώνες οι άνδρες εκδήλωσαν σημαντικά περισσότερες επιθέσεις από την περιοχή των τριών πόντων και οι γυναίκες από αυτή των δυο πόντων. Η πλειοψηφία των οργανωμένων ολοκληρώθηκε μεταξύ των 13-18 και για τα δυο φύλα, ενώ η πάσα στα πλάγια αποτέλεσε τον κύριο τρόπο έναρξης των. Επίσης, οι άνδρες χρησιμοποίησαν σημαντικά περισσότερο το pick and roll ως τρόπο έναρξης μιας επίθεσης, σε αντίθεση με τις γυναίκες που προτίμησαν την ντρίμπλα προς τα πλάγια ή το κέντρο. Το jump shot ήταν το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο σουτ με σημαντικές όμως διαφορές υπέρ των γυναικών σε αντίθεση με το jump hook που εκτελέστηκε σημαντικά περισσότερο από τους άνδρες. Η κατάσταση ένας εναντίον ενός από την περιφέρεια αποτέλεσε την κύρια ενέργεια των αθλητών πριν την εκδήλωση της επίθεσης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Σχετικά με το pick and roll, υπήρξαν σημαντικές διαφορές ως προς τη χρήση του σαν τελική ενέργεια με τους άνδρες να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση σε αυτό, όμως δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στα δυο φύλα σχετικά με την περιοχή που εκτελέστηκε και με τον τρόπο που αυτό εκδηλώθηκε. Όσον αφορά τα σκριν μακριά από την μπάλα, φάνηκε μια υπεροχή στα down και τα back σκριν τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Η μελέτη των αιφνιδιασμών έδειξε ότι οι περισσότεροι είχαν ως τρόπο έναρξης το αμυντικό ριμπάουντ, ολοκληρώθηκαν κυρίως στην περιοχή των 3 και οι περισσότεροι είχαν χρονική διάρκεια 4-6. Η πιο συνηθισμένη κατάσταση ήταν αυτή του πέντε εναντίον πέντε (transition game), με τους άνδρες να έχουν σημαντικά περισσότερους αιφνιδιασμούς στις καταστάσεις 3on1 και 4on2, ενώ οι γυναίκες σε καταστάσεις υπεραριθμίας της άμυνας. Στη σύγκριση νικητών και ηττημένων, στους άνδρες, σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στην ενέργεια μετά το pick and roll, όπου οι νικήτριες ομάδες είχαν περισσότερες high-low VI

συνεργασίες και οι ηττημένες split-pass-shot, ενώ στην τελική ενέργεια της επίθεσης οι ηττημένοι είχαν περισσότερα σουτ μετά από σκριν και γενικά οι νικητές είχαν λιγότερα λάθη και περισσότερα σουτ τριών πόντων. Στις γυναίκες, οι νικήτριες είχαν σημαντικά περισσότερους αιφνιδιασμούς, περισσότερα εύστοχα δίποντα και lay up, ενώ επιπλέον μετά το pick and roll είχαν περισσότερες διεισδύσεις προς το καλάθι. Στους αιφνιδιασμούς οι νικητές είχαν περισσότερες βολές και προσπάθειες στην περιοχή των 3, ενώ οι ηττημένοι περισσότερα άστοχα σουτ τριών πόντων. Στις γυναίκες οι νικήτριες ομάδες είχαν σημαντικά περισσότερα εύστοχα σουτ δυο πόντων και περισσότερες προσπάθειες από την περιοχή των 3. Από τα παραπάνω αποτελέσματα φαίνεται ότι οι διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα σε υψηλό επίπεδο ανταγωνισμού δεν είναι ούτε πολλές ούτε ιδιαίτερα σημαντικές, ενώ οι διαφοροποιήσεις μεταξύ νικητών και ηττημένων έχουν να κάνουν με κάποιες σημαντικές τακτικές λεπτομέρειες. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν ότι η προπονητική διαδικασία επιβάλλεται να είναι κοινή στα δυο φύλα και πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση όλων εκείνων των στοιχείων και των ενεργειών που φάνηκε να παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη καλαθοσφαίριση. VII

ABSTRACT ANDREAS GAREFIS: Comparison of offensive technical and tactical movements in high level basketball in relation to gender and game results. (Under the supervision of Associate Professor George Tsitskaris) The primary aim of the present research was to record, analyze and compare basic technical-tactical movements of offense between male and female teams; the secondary aim was to compare these offensive movements between winning and loosing teams separately for both genders. The duration of the offense, the area of execution, the position of the player making the shot, the type of shot, the manner of initiation, the conclusion of the movement, the penultimate movement (the one before the shot), the number-area-ending of pick & roll and the number of screens made off the ball were the variables which were recorded and analyzed for organized offenses. Also, for fast breaks, the following variables were recorded: manner of initiation, situation in terms of opposing players, players completing the shot, area of execution and duration of the entire movements. The research sample consisted of 28 games from the men s European Championship and 27 games from the women s European Championship, both for the year 23. To determine whether significant differences existed between genders, or between winners and losers, cross tabulation analysis was used with the x 2 (chisquare) test, significance level set at p<,5. The Adjusted Standardized Residual was also used to determine in which cross tabulation the variables were independent. The results of the analysis indicated that set offenses were the basic form of offense for both male and female teams. For both genders the 3 area was the most usual for completing offensive movements. However, men completed a significantly greater proportion of movements from the VIII

3 point area, while the reverse was true for completing movements from the 2 point area, with women completing more movements. For both genders, set offenses were usually completed within 13 to 18 seconds. The majority of set offenses were initiated by passing to wings. The pick & roll was used significantly more extensively by men, while women tended to use dribbling on the wings or in the center. The jump shot was the most frequently used shot, particularly by women, but a significant number of shots were made using the jump hook, particularly by men. A one on one situation from the perimeter was the one most frequently occurring before the completion of the shot for both men and women. The pick & roll highlighted the most significant differences related to gender, with men using it far more frequently. However, there were no significant differences between genders regarding the area or manner of execution. In terms of screens off the ball, the most used were the down and the back screen for both genders. In regard to fast break, most were initiated from a defensive rebound; the majority were executed in the 3 area and lasted for 4 to 6 seconds. For both genders, the majority of fast breaks involved 5 on 5 situations (transition game), however significant differences were observed for men in 3 on 1 and 4 on 2 situations in contrast to women s games, where differences were observed in situations where defenders outnumbered attackers in the fast breaks. When comparing winners and losers, in male teams, in the continuation of the pick & roll, winners showed more high-low cooperation compared with losers, who showed more split-pass-shot movement. In the final movements of an offense, losers showed more shots after screening, and in general winners made fewer mistakes and completed more shots from the 3 point area. For women s teams, winners made significantly more fast breaks, completed more 2 points shots and lay ups, and also, in the continuation of the pick & roll they made more drives. In fast breaks, winners gained more shots from the free throw line and made more attempts from the3 area, while losers made more unsuccessful shots from the 3 point area. When comparing winners and losers for women IX

in fast breaks, winning teams made more successful shots from the 2 point area and more attempts from within the 3 area. These results indicated that in high level basketball, while there are differences between men and women these are neither numerous nor particularly significant. On the other hand, the differences between winners and losers lie in the areas of tactical details. In addition, this research demonstrates that male and female teams should be coached in the same way, and that coaches should concentrate on the movements most likely to lead to the successful completion of an offense in modern basketball. X

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... IV ΠΕΡΙΛΗΨΗ... V ABSTRACT... VIII ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... XI ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ... XIII ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ... XVII ΕΙΣΑΓΩΓΗ...1 1.1 ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 6 1.2 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 6 1.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 7 1.4 ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΟΡΩΝ... 7 1.5. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ... 8 1.6 ΜΗΔΕΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 1 2.1 ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ... 1 2.2 ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ... 11 2.3 ΒΙΝΤΕΟΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ Η/Υ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ... 14 2.4 ΒΙΝΤΕΟΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ... 15 2.5 ΒΙΝΤΕΟΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ... 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 22 3.1 ΔΕΙΓΜΑ... 22 3.2 ΌΡΓΑΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ... 22 3.3 TO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΝΤΕΟΑΝΑΛΥΣΗΣ ΓΙΑ Η/Y SPORTSCOUT... 23 3.4 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ... 23 3.5 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... 27 XI

4.1 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ... 27 4.2 ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΊ... 46 4.3 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΝΙΚΗΤΩΝ ΚΑΙ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ... 58 4.4. ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΙ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΝΙΚΗΤΩΝ ΚΑΙ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ)... 76 4.5. ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΝΙΚΗΤΩΝ ΚΑΙ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ... 84 4.6. ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΙ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΝΙΚΗΤΩΝ ΚΑΙ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ)... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΖΗΤΗΣΗ... 19 5.1 ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ... 19 5.2 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ... 111 5.3 ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΙ... 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 127 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ... 129 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 132 ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 132 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 138 XII

ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1 αναλογία του είδους επίθεσης σε σχέση με το φύλο.... 28 Γράφημα 2 αναλογία της αποτελεσματικότητας των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το φύλο.... 29 Γράφημα 3 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το φύλο.... 31 Γράφημα 4 αναλογία του αθλητή εκτέλεσης της τελικής προσπάθειας σε σχέση με το φύλο.... 32 Γράφημα 5 αναλογία του είδους του σουτ σε σχέση με το φύλο.... 33 Γράφημα 6 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το φύλο.... 34 Γράφημα 7 αναλογία του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το φύλο.... 35 Γράφημα 8 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το φύλο.... 37 Γράφημα 9 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το φύλο.... 37 Γράφημα 1 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το φύλο.... 39 Γράφημα 11 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης του pick and roll σε σχέση με το φύλο.... 41 Γράφημα 12 αναλογία των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το φύλο.... 42 Γράφημα 13 αναλογία των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το φύλο.... 43 Γράφημα 14 αναλογία του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 46 Γράφημα 15 αναλογία του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 48 XIII

Γράφημα 16 αναλογία της αποτελεσματικότητας των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 5 Γράφημα 17 αναλογία των παικτών που εκδηλώνουν τους αιφνιδιασμούς σε σχέση με το φύλο.... 52 Γράφημα 18 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 53 Γράφημα 19 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 54 Γράφημα 2 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης του πρωτεύοντος αιφνιδιασμού σε σχέση με το φύλο.... 56 Γράφημα 21 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης του δευτερεύοντος αιφνιδιασμού σε σχέση με το φύλο.... 57 Γράφημα 22 αναλογία του είδους επίθεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 59 Γράφημα 23 αναλογία της αποτελεσματικότητας των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 6 Γράφημα 24 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 62 Γράφημα 25 αναλογία του είδους του σουτ σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 63 Γράφημα 26 αναλογία του αθλητή εκτέλεσης της τελικής προσπάθειας σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 64 Γράφημα 27 αναλογία του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 65 Γράφημα 28 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 67 Γράφημα 29 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 68 XIV

Γράφημα 3 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 69 Γράφημα 31 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 71 Γράφημα 32 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης του pick and roll σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 73 Γράφημα 33 αναλογία των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 74 Γράφημα 34 αναλογία των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 75 Γράφημα 35 αναλογία του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 76 Γράφημα 36 αναλογία της κατάστασης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 77 Γράφημα 37 αναλογία της αποτελεσματικότητας των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 79 Γράφημα 38 αναλογία των παικτών που εκδηλώνουν τους αιφνιδιασμούς σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 81 Γράφημα 39 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 82 Γράφημα 4 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 83 Γράφημα 41 αναλογία του είδους επίθεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 84 Γράφημα 42 αναλογία της αποτελεσματικότητας των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 86 Γράφημα 43 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 87 Γράφημα 44 αναλογία του είδους του σουτ σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 88 XV

Γράφημα 45 αναλογία της αθλήτριας εκτέλεσης της τελικής προσπάθειας σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 89 Γράφημα 46 αναλογία του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 9 Γράφημα 47 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 92 Γράφημα 48 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 93 Γράφημα 49 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 93 Γράφημα 5 αναλογία του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 95 Γράφημα 51 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης του pick and roll σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 97 Γράφημα 52 αναλογία των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 98 Γράφημα 53 αναλογία των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 99 Γράφημα 54 αναλογία του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 1 Γράφημα 55 αναλογία του της κατάστασης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 11 Γράφημα 56 αναλογία της αποτελεσματικότητας των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 13 Γράφημα 57 αναλογία των παικτριών που εκδηλώνουν τους αιφνιδιασμούς σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 15 Γράφημα 58 αναλογία της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 16 Γράφημα 59 αναλογία του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 17 XVI

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους επίθεσης σε σχέση με το φύλο.... 28 Πίνακας 2 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αποτελεσματικότητας των σε σχέση με το φύλο.... 3 Πίνακας 3 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης σε σχέση με το φύλο.... 31 Πίνακας 4 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του αθλητή εκτέλεσης σε σχέση με το φύλο.... 32 Πίνακας 5 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους του σουτ σε σχέση με το φύλο.... 33 Πίνακας 6 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το φύλο.... 34 Πίνακας 7 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το φύλο.... 36 Πίνακας 8 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το φύλο.... 38 Πίνακας 9 Συχνότητα εμφάνισης αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το φύλο.... 4 Πίνακας 1 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής του pick and roll σε σχέση με το φύλο.... 41 Πίνακας 11 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το φύλο.... 42 Πίνακας 12 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το φύλο.... 43 Πίνακας 13 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αποτελεσματικότητας των διαφόρων επιθετικών ενεργειών στους άνδρες.... 44 Πίνακας 14 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αποτελεσματικότητας των διαφόρων επιθετικών ενεργειών στις γυναίκες.... 45 XVII

Πίνακας 15 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 47 Πίνακας 16 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των καταστάσεων αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 49 Πίνακας 17 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της κατάληξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 51 Πίνακας 18 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του αθλητή εκτέλεσης στον αιφνιδιασμό σε σχέση με το φύλο.... 52 Πίνακας 19 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 54 Πίνακας 2 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το φύλο.... 55 Πίνακας 21 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης του πρωτεύοντος αιφνιδιασμού σε σχέση με το φύλο.... 56 Πίνακας 22 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης του δευτερεύοντος αιφνιδιασμού σε σχέση με το φύλο.... 58 Πίνακας 23 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους επίθεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 59 Πίνακας 24 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αποτελεσματικότητας των σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 61 Πίνακας 25 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 62 Πίνακας 26 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους του σουτ σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 63 Πίνακας 27 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του αθλητή εκτέλεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 64 XVIII

Πίνακας 28 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 66 Πίνακας 29 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 67 Πίνακας 3 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 7 Πίνακας 31 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 72 Πίνακας 32 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής του pick and roll σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 73 Πίνακας 33 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 74 Πίνακας 34 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 75 Πίνακας 35 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 77 Πίνακας 36 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των καταστάσεων αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 78 Πίνακας 37 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της κατάληξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 8 Πίνακας 38 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του αθλητή εκτέλεσης στον αιφνιδιασμό σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 81 XIX

Πίνακας 39 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 82 Πίνακας 4 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στους άνδρες.... 83 Πίνακας 41 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους επίθεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 85 Πίνακας 42 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αποτελεσματικότητας των οργανωμένων & ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 86 Πίνακας 43 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης των οργανωμένων & ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 87 Πίνακας 44 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του είδους του σουτ σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 88 Πίνακας 45 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αθλήτριας εκτέλεσης σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 89 Πίνακας 46 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 91 Πίνακας 47 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των οργανωμένων και ελεύθερων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 92 Πίνακας 48 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης των οργανωμένων σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 94 Πίνακας 49 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου εκδήλωσης του PaR ως τελική ενέργεια σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες... 96 XX

Πίνακας 5 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής του pick and roll σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 97 Πίνακας 51 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν μακριά από την μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 98 Πίνακας 52 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των σκριν στην μπάλα σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 99 Πίνακας 53 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του τρόπου έναρξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 11 Πίνακας 54 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) των καταστάσεων αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 12 Πίνακας 55 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της κατάληξης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 14 Πίνακας 56 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της αθλήτριας εκτέλεσης στον αιφνιδιασμό σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 16 Πίνακας 57 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) της περιοχής εκτέλεσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 17 Πίνακας 58 Συχνότητα εμφάνισης (αριθμητική και ποσοστιαία) του χρόνου εκδήλωσης των αιφνιδιασμών σε σχέση με το αποτέλεσμα του αγώνα στις γυναίκες.... 18 XXI

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ-ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΓΩΝΑ Όπως είναι γνωστό η καλαθοσφαίριση απαιτεί ένα συνδυασμό πολλών αθλητικών ικανοτήτων και παραγόντων (Owens, 1998). Οι διάφοροι αυτοί παράγοντες δεν εμφανίζονται ποτέ μεμονωμένα αλλά αποτελούν μέρος ενός συνόλου το οποίο αποκαλούμε αθλητική απόδοση. Αυτό σημαίνει ότι, για τη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης, θα πρέπει να υπάρξει εξειδίκευση όλων των λειτουργιών του οργανισμού προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση (Werchoschanski, 1988). Οι παράγοντες που συνθέτουν την αθλητική απόδοση είναι πολλοί αλλά αυτοί που αναπτύσσονται μέσα από την προπονητική διαδικασία είναι η τεχνική, η τακτική, η φυσική κατάσταση και οι ψυχικοί παράγοντες (Κέλλης, 1999). Για μια υψηλή απόδοση απαιτείται ένας συνδυασμός τεχνικών και τακτικών ικανοτήτων και ένα πολύ καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης (Smith & Thomas, 1991). Η τεχνική και η τακτική διαδραματίζουν τον πρωτεύοντα ρόλο, ενώ και η φυσική κατάσταση παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς λειτουργεί ως υπόβαθρο στη διαμόρφωση της αθλητικής απόδοσης έχοντας διπλό ρόλο. Αφενός μεν ο βαθμός ανάπτυξης της φυσικής κατάστασης επηρεάζει άμεσα την αθλητική απόδοση και αφετέρου λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα για την πρόληψη των τραυματισμών (Johnson & Meador, 1989; Κέλλης 1999), ενώ η έλλειψη φυσικής κατάστασης παρατείνει την περίοδο της αποκατάστασης μετά από τραυματισμό. Οι ψυχικοί παράγοντες, τέλος, παίζουν σημαντικό ρόλο στην απόδοση και αποτελούν αντικείμενο μελέτης της αθλητικής ψυχολογίας η οποία αποσκοπεί στο να διδάξει στους αθλητές να σκέφτονται έξυπνα στον αγώνα και την προπόνηση, να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και το άγχος τους και να πιστεύουν 1

στον εαυτό τους και στις δυνάμεις τους (Θεοδωράκης, Γούδας, Παπαϊωάννου, 2). Στα ομαδικά αθλήματα, η απόδοση σχετίζεται άμεσα με το αποτέλεσμα του αγώνα (νίκη ή ήττα), παρόλο που ομάδες με καλή απόδοση δεν πετυχαίνουν πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα ή και το αντίθετο (Σταυρόπουλος, 22). Σύμφωνα με τους Fuoss & Troppman (1981), η νίκη υπήρξε πάντα ο στόχος του αθλητικού ανταγωνισμού. Για το λόγο αυτό, οι προπονητές πολλές φορές αναζητούν τα αίτια της αποτυχίας, προκειμένου να βελτιώσουν τις φυσικές και τεχνικές ικανότητες των αθλητών, να διαφοροποιήσουν το πλάνο της τακτικής αλλά και να αυξήσουν το κίνητρο των αθλητών τους. Όσον αφορά στον τομέα της τακτικής, το άθλημα της καλαθοσφαίρισης χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα πλούσιο, με τις πολλές και εναλλακτικές καταστάσεις που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, τόσο αμυντικά όσο και επιθετικά (Αναστασιάδης, 1995). Σύμφωνα με τον Κιουμουρτζόγλου (1986), η τακτική (σε επίθεση και άμυνα) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες στην έκβαση ενός αγώνα. Οι προπονητές έχουν τη δική τους φιλοσοφία και προσπαθούν, βάσει των ικανοτήτων των αθλητών που διαθέτουν, να δημιουργήσουν τα καταλληλότερα πλάνα τακτικής-στρατηγικής προκειμένου η ομάδα τους να φτάσει στη νίκη (McCaughan & McKinlay, 1981). Η επίθεση, τα χαρακτηριστικά της οποίας θα αποτελέσουν αντικείμενο της έρευνας, αποτελεί ένα από τα δυο κύρια μέρη της καλαθοσφαίρισης και είναι εξίσου σημαντική παράμετρος, αν όχι σημαντικότερη, με αυτήν της άμυνας (Κιουμουρτζόγλου & συν., 1994). Σύμφωνα με τον Wooden (198), δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το τι χρησιμοποιεί κάποιος αλλά πόσο καλά το εκτελεί, ενώ σύμφωνα με τον Brown (1997), ο προπονητής θα πρέπει να εφαρμόζει τέτοιο πλάνο τακτικής στην επίθεση, έτσι ώστε να εκμεταλλεύεται κάθε πλεονέκτημα που του δίνει η άμυνα καθώς και το μέγιστο των δυνατοτήτων των αθλητών του. Για την εφαρμογή της επιθετική τακτικής, λοιπόν, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι ικανότητες του έμψυχου δυναμικού, ενώ κρίνεται απόλυτα απαραίτητη η σωστή εφαρμογή των 2

στοιχείων της ατομικής τεχνικής καθώς και της μερικής τακτικής καθώς αυτά αποτελούν τα βασικά-θεμελιώδη στοιχεία της καλαθοσφαίρισης. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να σημειωθεί πως οι αλλαγές που συντελέστηκαν στους κανονισμούς τα τελευταία χρόνια, με κυριότερη αυτήν της μείωσης του χρόνου επίθεσης από τα 3 στα 24, καθώς και η ραγδαία εξέλιξη της άμυνας, αναγκάζουν τους προπονητές να προβληματιστούν και να βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση για νέα πλάνα τακτικής, προκειμένου να βελτιωθεί η επιθετική συμπεριφορά των ομάδων τους. Κατά καιρούς έχουν μελετηθεί διάφορες παράμετροι για την αξιολόγηση αγώνων καλαθοσφαίρισης, όπως τα ριμπάουντ, τα κλεψίματα, τα κοψίματα, οι αιφνιδιασμοί, τα σουτ, τα λάθη, η χρονική διάρκεια των κ.α. Το γεγονός ότι το 7 των αγώνων τελειώνουν με μικρή διαφορά (μέχρι τέσσερις πόντους) αποδεικνύουν πως και η παραμικρή λεπτομέρεια είναι καθοριστική για την έκβαση ενός αγώνα (Κιουμουρτζόγλου, Μαυρομάτης, Μπεχράκης, 1988). Προκειμένου, λοιπόν, να επέλθουν βελτιώσεις, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη για ανάλυση και αξιολόγηση των αγώνων. Οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με την απόδοση, έχουν εστιάσει την προσοχή τους κατά κύριο λόγο στην αξιολόγηση των παικτών και των αγώνων, προσπαθώντας να κατανοήσουν τις παραμέτρους που σχετίζονται με τη βελτίωση των ατομικών ικανοτήτων αλλά και τις απαιτήσεις των μεγάλων διοργανώσεων (Tavares & Gomes, 23). Η αξιολόγηση της απόδοσης με βάση τις μετρήσεις ατομικών και ομαδικών επιδόσεων, αποτελεί, πλέον, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τους προπονητές (Σταυρόπουλος, 22). Η ανάλυση ενός αγώνα καλαθοσφαίρισης είναι μια σύνθετη διαδικασία τα αποτελέσματα της οποίας μπορούν να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το παιχνίδι και την απόδοση των παικτών (Belloti, 1988; Τσαμουρτζής, Φυλακτακίδου, Ταξιλδάρης, 21). Η ανάλυση του αγώνα μπορεί να γίνει τόσο μέσα από τη μελέτη στατιστικών στοιχείων όσο και από την οπτική παρατήρηση μέσω βίντεο (απλή παρατήρηση ή ανάλυση με χρήση Η/Υ). 3

Η στατιστική ενός αγώνα αποτελούσε για τους προπονητές από παλιά ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, καθώς μέσα από αυτήν έχουν τη δυνατότητα παρατήρησης όχι μόνο της δικής τους ομάδας αλλά και των αντιπάλων (Cooper & Siesentop, 1975) και άρα αποτελεί σημαντικό μέσο για την καλύτερη προετοιμασία αλλά και για την κατασκοπεία. Η ποσοτική ανάλυση της καλαθοσφαιρικής απόδοσης μέσα από τη στατιστική ανάλυση ενός αγώνα, χρησιμοποιείται ευρέως από τους προπονητές προκειμένου να αναλύσουν αντικειμενικά και αξιόπιστα την απόδοση (Sampaio & Janeira, 23). Τα στατιστικά στοιχεία στην καλαθοσφαίριση είναι αντικειμενικά δεδομένα που παρατηρούνται, καταγράφονται και συλλέγονται για να χρησιμοποιηθούν ως βάση αξιολόγησης της ατομικής και ομαδικής απόδοσης των παικτών (LaRose, 1988). Η σωστή χρήση των αριθμών και η ταξινόμησή τους σε κατάλληλες κατηγορίες αποτελούν το κύριο μυστικό της μετατροπής των απλών αριθμών σε δημιουργική στατιστική (Manley, 1989). Εκτός, όμως, από τη στατιστική, σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση των αθλητών και των ομάδων, σχετικά με τις τεχνικές-τακτικές ενέργειες, παίζει και η βιντεοανάλυση και ειδικά όταν αυτή συνδυάζεται με τη χρήση Η/Υ. Κατά τον Reese (1996), η βιντεοανάλυση είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία προκειμένου να αξιολογηθεί η τακτική ή τα τεχνικοτακτικά στοιχεία των παικτών στον αγώνα ή στην προπόνηση. Το σημαντικό πλεονέκτημα της χρήσης του βίντεο είναι η δυνατότητα της συνεχούς επανάληψης κάποιων φάσεων και η λεπτομερής καταγραφή όλων όσων συμβαίνουν στο γήπεδο (Karipidis, Fotinakis, Taxildaris, Fatouros, 21). Η ανάλυση ενός αγώνα αποτελούσε πριν αρκετά χρόνια μια σχετικά χρονοβόρα διαδικασία, που παρόλα αυτά έδινε πολλά στοιχεία με ακρίβεια και λεπτομέρεια (Winter, 1979). Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει μειώσει κατά πολύ το χρόνο ανάλυσης. Η ανάλυση μέσω προγράμματος για Η/Υ πλεονεκτεί λόγω του ότι δίνει τη δυνατότητα στον προπονητή να προβάλλει μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα επιλεγμένες φάσεις του αγώνα (Hill, 1999). Ένας αγώνας μπάσκετ μπορεί να αναλυθεί καταγράφοντας τις κινήσεις 4

τακτικής καθώς και τις κινήσεις ατομικής τεχνικής τόσο μεμονωμένα των παικτών όσο και ολόκληρης της ομάδας (Karipidis et al., 21). Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, φαίνεται ότι κατά το παρελθόν αρκετοί ερευνητές ασχολήθηκαν με διάφορες παραμέτρους που αφορούν την τακτική (Μαυρίδης, Λάιος, Ταξιλδάρης, Τσίτσκαρης, 23; Remmert, 23; Tavares & Gomes, 23; Μαυρίδης, Γούργουλης, Ρόκκα, Μαυρομάτης, 25), την τεχνική (Τσίτσκαρης, Θεοχαρόπουλος, Βαμβακούδης, Νικοπούλου, 21; Σταυρόπουλος, Γεροδήμος, Τζουβάρας, Κέλλης, 21; Θεοχαρόπουλος, Τσίτσκαρης, Γαρέφης, 22), τον αιφνιδιασμό (Φωτεινάκης, Καρυπίδης, Ταξιλδάρης, Καμπάς, 22; Φυλακτακίδου, Τσαμουρτζής, Ταξιλδάρης, 23) αλλά και με άλλες παραμέτρους του παιχνιδιού όπως π.χ. την αποτελεσματικότητα των, την καταγραφή των ριμπάουντ, τη χρονική διάρκεια των (Τσαμουρτζής & συν., 21; Tsamourtzis & Athanasiou, 24; Mexas, Tsitskaris, Kyriakou, Garefis, 25) κ.α. Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες που αξιολογούν τη συνεισφορά διαφόρων μεταβλητών που συγκαταλέγονται στις στατιστικές κατηγορίες (Θεοχαρόπουλος, Τσίτσκαρης, Γαρέφης, 1999; Ibanez, Sampaio, Saenz-Lopez, Gimenez, Janeira, 23; Sampaio & Janeira, 23). Όλες οι παραπάνω έρευνες είχαν ως απώτερο σκοπό το να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες στον τομέα της προπονητικής που συνεχώς μεταλλάσσεται και βελτιώνεται προκειμένου να επέλθει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες αφορούν την ανδρική καλαθοσφαίριση και φαίνεται πως υπάρχει κάποιο ερευνητικό κενό στην γυναικεία καλαθοσφαίριση (και στη σύγκριση της με την ανδρική), καθώς υπάρχουν πολύ λίγες εργασίες που να μελετούν τις διάφορες παραμέτρους του αθλήματος στο συγκεκριμένο φύλο. Το γυναικείο μπάσκετ έχει ιδιαιτερότητες σε σχέση με το ανδρικό, οι οποίες θα πρέπει να μελετώνται συστηματικά και σε επιστημονική βάση (Κιουμουρτζόγλου, 1994; Dean, 1997; Τσίτσκαρης & συν., 21; Φυλακτακίδου & συν., 23). Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να καταγράψει, να αναλύσει και να συγκρίνει βασικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες της επίθεσης 5

μεταξύ ανδρών και γυναικών. Επιμέρους σκοπός της έρευνας είναι να γίνουν συγκρίσεις αυτών των επιθετικών ενεργειών μεταξύ νικητών και ηττημένων στο κάθε φύλο ξεχωριστά. 1.1 Σημασία της έρευνας Η καταγραφή και ανάλυση κάποιων περιγραφικών στοιχείων της επίθεσης καθώς και κάποιων βασικών επιθετικών κινήσεων που αφορούν τόσο την ατομική τεχνική όσο και την τακτική (μερική & ομαδική), πιστεύεται ότι θα δώσει χρήσιμες πληροφορίες σε αυτούς που ασχολούνται με την καλαθοσφαίριση αναφορικά με τις διάφορες ενέργειες που πραγματοποιούνται πριν να εκδηλωθεί η τελική προσπάθεια στην επίθεση. Επιπρόσθετα, η σύγκριση ανάμεσα στα δυο φύλα είναι πιθανό να αναδείξει κάποιες σημαντικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο αγωνίζονται οι ανδρικές και γυναικείες ομάδες, γεγονός που θα επέβαλλε μια διαφοροποίηση όχι μόνο της προπόνησης αλλά και της συμπεριφοράς σε θέματα τακτικής. Τέλος, η σύγκριση βάσει του αποτελέσματος θα μπορούσε να εντοπίσει τα στοιχεία εκείνα που κάνουν τις νικήτριες ομάδες να ξεχωρίζουν, τόσο στο ανδρικό όσο και στο γυναικείο μπάσκετ. 1.2 Οριοθέτηση της έρευνας Στο πλαίσιο της έρευνας, οι αγώνες που αναλύθηκαν είναι από δυο Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα Εθνικών ομάδων. Συγκεκριμένα, η έρευνα οριοθετήθηκε σε: Αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Γυναικών του 23 που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα. Αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ανδρών του 23 που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία. 6

1.3 Περιορισμοί της έρευνας Οι αγώνες συλλέχθηκαν από την Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης η οποία έχει στο αρχείο της τους αγώνες βιντεοσκοπημένους (κατά τη διάρκεια τέλεσής τους), χωρίς να υπάρχει απώλεια φάσεων. Από το αρχείο υπήρξε πρόβλημα στην εύρεση αγώνων των ομάδων της Σουηδίας και της Λετονίας. Έτσι, από το δείγμα της έρευνας θα υπάρχει μια απώλεια αγώνων από το Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ανδρών από τις δυο συγκεκριμένες χώρες. Επίσης, υπάρχει πιθανότητα, κατά την διάρκεια της παρατήρησης των αγώνων, να προκύψουν κάποιες ακόμα τελικές, κυρίως, επιθετικές ενέργειες, για τις οποίες, όμως, δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη, ενώ τέλος πρέπει να σημειωθεί πως οι ενέργειες που καταγράφηκαν ήταν απέναντι σε άμυνα man to man, χωρίς όμως να καταγράφεται η εκάστοτε αμυντική αντιμετώπιση. 1.4 Επεξήγηση όρων Περιοχή 3 : η περιοχή της ρακέτας. Περιοχή 2π: η περιοχή μεταξύ της ρακέτας και του τρίποντου. Περιοχή 3π: η περιοχή έξω από τα 6,25 μέτρα. Back screen: σκριν από πίσω (στην πλάτη του αμυντικού). Double screen: διπλό σκριν. Outside screen: το εξωτερικό σκριν. Down screen: το σκριν που γίνεται με κατεύθυνση κάθετη προς την τελική γραμμή Staggered screen: το διαδοχικό σκριν. Cross screen: το σκριν το οποίο γίνεται με κατεύθυνση παράλληλη προς την τελική γραμμή και κατά 7

το οποίο ο σκρίνερ κινείται προς τον παίκτη που πρόκειται να δεχθεί το σκριν. Single stack: το μονό σκριν το οποίο γίνεται με κατεύθυνση παράλληλη προς την τελική γραμμή. Pick and Roll: το σκριν και το ρολάρισμα (η κίνηση πίβοτ) του σκρίνερ προς το καλάθι ή προς τα έξω. Split: η προσπάθεια που κάνει ο επιθετικός παίκτης να διεισδύσει με ντρίμπλα προς το καλάθι, με σκοπό να τραβήξει επάνω του δυο τουλάχιστον αμυντικούς παίκτες. Drive: η κίνηση προς το καλάθι με ντρίμπλα. High-low συνεργασία: η συνεργασία μεταξύ παικτών που βρίσκονται στο high και το low post. Back door: επιθετική κίνηση προς το καλάθι χωρίς μπάλα- πίσω από τον αμυντικό. Set plays: οι οργανωμένες επιθέσεις οι οποίες πραγματοποιούνται βάσει συγκεκριμένου πλάνου. Ελεύθερες επιθέσεις: οι επιθέσεις, εναντίον οργανωμένης άμυνας, κατά τις οποίες οι παίκτες μπορούν να κινηθούν με δική τους πρωτοβουλία. Baseline out: η επαναφορά της μπάλας από την τελική γραμμή. Sideline out: η επαναφορά της μπάλας από την πλάγια γραμμή. Weak side: η αδύνατη πλευρά. Cut: το κόψιμο προς το καλάθι. 1.5 Ερευνητικές υποθέσεις Υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών ως προς τις επιθετικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες και ως προς τον τρόπο εκδήλωσης των. 8

Υπάρχουν διαφορές μεταξύ νικητών και ηττημένων στο κάθε φύλο ξεχωριστά. 1.6 Μηδενικές υποθέσεις 1 η Ηο: Δεν υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τις επιθετικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες μεταξύ ανδρών και γυναικών. 1 η Η1: Υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τις επιθετικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες μεταξύ ανδρών και γυναικών. 2 η Ηο: Δεν υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τις επιθετικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες μεταξύ των νικητών και των ηττημένων στο κάθε φύλο ξεχωριστά. 2 η Η1: Υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τις επιθετικές τεχνικές-τακτικές ενέργειες μεταξύ των νικητών και των ηττημένων στο κάθε φύλο ξεχωριστά. 9

Κεφάλαιο 2 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1 Καλαθοσφαίριση Η καλαθοσφαίριση αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και θεαματικά σπορ σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας απέκτησε μεγαλύτερη αίγλη μετά το Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ανδρών του 1987 όπου η Εθνική μας ομάδας κατέλαβε την 1 η θέση. Πρόκειται για ένα άθλημα στο οποίο για να επιτύχει μια ομάδα θα πρέπει η απόδοσή της να κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει μέσα από τη προπονητική διαδικασία να εξασκούνται όλες εκείνες οι παράμετροι που συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση της απόδοσης. Η τεχνική είναι ένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία στην καλαθοσφαίριση και αυτό γιατί οι ατομικές επιδόσεις των αθλητών είναι αυτές που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την προπονητική τακτική μιας ομάδας και αποτελούν τη βάση για την επιτυχία (Θεοχαρόπουλος, Τσίτσκαρης, Γαρέφης, 1999). Τα τεχνικά στοιχεία του αθλήματος της καλαθοσφαίρισης είναι αρκετά αλλά τα σημαντικότερα είναι η ντρίμπλα, η πάσα και το σουτ και σε αυτά επικεντρώνονται περισσότερο οι προπονητές που στοχεύουν στην ατομική βελτίωση των παικτών τους (Leonov & Malviz, 199; Chiachontov, 1992). Η τακτική, σε άμυνα και επίθεση, αποτελεί επίσης ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην καλαθοσφαίριση καθώς μέσα από το ομαδικό πλάνο σχεδιάζονται τρόποι αφενός μεν για να επιτύχει μια ομάδα καλάθι στην επίθεση και αφετέρου για να μη δεχθεί καλάθι στην άμυνα. Στην επίθεση, ο κύριος στόχος είναι να κυκλοφορεί η μπάλα αποτελεσματικά και να δημιουργούνται κατάλληλες προϋποθέσεις για σουτ και για να γίνει αυτό απαιτούνται μελετημένες και σωστές κινήσεις (ASEP, 1997). Η άμυνα, με τις διάφορες μορφές που παίζεται, αποσκοπεί στο να μη 1

δεχθεί εύκολα καλάθι και στο να περιορίσει τις πιθανότητες υψηλής ευστοχίας στα σουτ των αντιπάλων (Κιουμουρτζόγλου, 1986). Τέλος, σημαντικό μερίδιο στην επιτυχία καταλαμβάνει και η φυσική κατάσταση καθώς αποτελεί την βάση της αθλητικής απόδοσης. Η δύναμη, η αντοχή, η ταχύτητα, η ευκινησία και ο συντονισμός είναι οι κύριες λειτουργικές ικανότητες που απαρτίζουν την φυσική κατάσταση και που συμβάλλουν στην αύξηση της απόδοσης και στη μείωση των τραυματισμών (Κέλλης, 1999). 2.2 Επίθεση στη Καλαθοσφαίριση Η επίθεση αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της καλαθοσφαίρισης το οποίο, όμως, δεν πρέπει να το εξετάζουμε ανεξάρτητα από την άμυνα και αυτό γιατί οι ενέργειες και οι κινήσεις της άμυνας έχουν αντίκτυπο σε αυτές της επίθεσης (Smith, 1981). Εξάλλου, η εξέλιξη τόσο της ατομικής όσο και της ομαδικής άμυνας ήταν αυτή που δημιούργησε την ανάγκη για επιθετική συνεργασία των παικτών είτε έχοντας την μπάλα είτε όχι. Έτσι, άρχισαν να δημιουργούνται συνθήκες επιθετικής συνεργασίας δυο και τριών, κυρίως, παιχτών με μπάλα και χωρίς μπάλα. Αυτές οι συνεργασίες μπορούν να γίνουν σε οποιοδήποτε χώρο του γηπέδου και μεταξύ παικτών που αγωνίζονται στην ίδια ή σε διαφορετικές θέσεις (Τσίτσκαρης, Χατζηαθανασίου, Λέφας, 22). Οι συνεργασίες κάποιου αριθμού ατόμων αποτελούν τη μερική τακτική της ομάδας και αποσκοπούν, όταν πρόκειται για την επίθεση, στο να διευκολύνουν κάποιον παίκτη να φτάσει πιο εύκολα και αποτελεσματικά στο καλάθι ή στο να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ένα ελεύθερο σουτ από μακρινή απόσταση. Παρόλο που έχει βρεθεί ότι μεγάλο ποσοστό του τελειώματος των βασίζεται στην κατάσταση ένας εναντίον ενός (Remmert, Steinhofer, 1998), είναι σίγουρο πως η ύπαρξη κομματιών μερικής τακτικής κρίνεται απολύτως απαραίτητη προκειμένου να απασχολείται περισσότερο η άμυνα και να μειώνονται 11

δραστικά οι βοήθειες προς τον παίκτη που πρόκειται να πραγματοποιήσει την τελική προσπάθεια (Remmert, 23). Η επίθεση, ανάλογα με τον τρόπο ή το χρόνο που εκδηλώνεται, αποτελείται από τον αιφνιδιασμό (είτε σε πρώτο χρόνο είτε σε δεύτερο) και το οργανωμένο παιχνίδι. Είτε στη μια είτε στην άλλη περίπτωση, οι προπονητές ψάχνουν την καλύτερη επιλογή για σουτ καθώς ο σκοπός της επίθεσης δεν είναι τίποτα άλλο από το να είναι σε θέση μια ομάδα να σκοράρει, αν είναι δυνατό, σε κάθε κατοχή της μπάλας (Βαμβακούδης, Μεντηλίδης, Τσίτσκαρης, Χατζηαθανασίου, 1996). Σύμφωνα με τον Meyer (1994), η αναζήτηση ενός σουτ με υψηλά ποσοστά ευστοχίας είναι ο κύριος στόχος των. Όσον αφορά την ποιότητα του σουτ και την αποτελεσματικότητα της επίθεσης έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις για το τι θεωρείται επιτυχία σε μια επίθεση. Έτσι, ενώ για άλλους προπονητές επιτυχία είναι μια ομάδα να σκοράρει δυο ή τρεις πόντους σε μια επίθεση, για τον Smith (1994) επιτυχία είναι να κερδίσει η ομάδα του φάουλ. Ο Henson (2) υποστηρίζει πως επιτυχία είναι να μεταβιβάζεται η μπάλα σε παίκτες που βρίσκονται στη περιοχή της ρακέτας (περιοχή 3 ) καθώς εκεί σκοράρουν πιο εύκολα και κερδίζουν και πιο πολλά φάουλ. Όσον αφορά τις οργανωμένες επιθέσεις, αυτές, σύμφωνα με τους Βαμβακούδη και συν. (1996), διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες οι οποίες είναι: α) Οι απόλυτα σχεδιασμένες επιθέσεις (set plays), στις οποίες έχουν προγραμματιστεί καθορισμένες κινήσεις και συνεργασίες παικτών, με διάφορες επιλογές, προκειμένου να βοηθηθεί συγκεκριμένος παίκτης για να πετύχει καλάθι ή να κερδίσει κάποιο φάουλ (Κιουμουρτζόγλου και συν., 1994). β) Οι επιθέσεις συνέχειας (π.χ. Flex, Passing Game κ.α.), στις οποίες οι παίκτες κινούνται βάσει προκαθορισμένου σχεδίου το οποίο δίνει στον παίκτη με την μπάλα τη δυνατότητα επιλογής και επιβάλλει στους παίκτες χωρίς μπάλα να κινηθούν με συγκεκριμένο και προκαθορισμένο τρόπο. Οι επιθέσεις αυτής της μορφής μπορούν να τελειώσουν οποιαδήποτε στιγμή αποφασίσει ο παίκτης με την μπάλα να 12

πάρει πρωτοβουλία και να εκτελέσει ενέργεια μη προγραμματισμένη. Οι επιθέσεις συνέχειας, παρόλο που διέπονται από κάποιους βασικούς κανόνες, δίνουν στους παίκτες αρκετή ελευθερία και αυθορμητισμό ενώ το τελείωμα τους εξαρτάται από την εξέλιξη της φάσης, της αμυντικής συμπεριφοράς και το ταλέντο των παικτών (Smith, 1981; Knight, 1994; Alford, 1998). Προκειμένου οι συγκεκριμένες επιθέσεις να μην είναι προβλέψιμες, μπορούν να υπάρχουν κάποιες παραλλαγές που θα δυσκολεύουν την αμυντική αντιμετώπιση. γ) Οι ελεύθερες ή ανεξάρτητες επιθέσεις, στις οποίες οι παίκτες κινούνται με αρκετή ελευθερία στο γήπεδο χωρίς να ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη τακτική και χωρίς να περιορίζονται αυστηρά από κάποιους κανόνες (Brady, 1999). Βέβαια, ανεξάρτητα από το είδος οργανωμένης επίθεσης που χρησιμοποιείται, για να είναι επιτυχημένη μια επίθεση απαιτείται ταυτόχρονα σωστή και ακριβής εκτέλεση βασικών κινήσεων ατομικής τεχνικής και μερικής τακτικής καθώς και μια καλή εκτέλεση του σουτ. Ο τελικός σκοπός των μετακινήσεων των παικτών στο γήπεδο με την μπάλα η χωρίς αυτήν, καθώς και των μεταβιβάσεων και των υποδοχών της μπάλας είναι το σουτ (Chiachontov, 1992) και ανεξάρτητα από το πόσο καλά μπορεί να κάνει οτιδήποτε άλλο μια ομάδα, αν δεν μπορεί να σουτάρει καλά και κατά συνέπεια να σκοράρει, τότε δε θα είναι επιτυχημένη (Pim, 1994). Σύμφωνα με τον Brown (1997), η επίθεση θα πρέπει κάθε φορά να εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματα που της δίνει η άμυνα καθώς και το μέγιστο των δυνατοτήτων των αθλητών. Εκτός, όμως, από τις οργανωμένες επιθέσεις, σημαντικό κομμάτι του παιχνιδιού είναι και ο αιφνιδιασμός ο οποίος αποτελεί τη γρήγορη επιθετική κίνηση μιας ομάδας πριν οργανωθεί η αντίπαλη άμυνα με σκοπό την επιτυχία ενός εύκολου καλαθιού (Κιουμουρτζόγλου και συν., 1994; Brown, 1998; Βαμβακούδης και συν., 1996). Οι καταστάσεις από τις οποίες μπορεί να προέλθει ένας αιφνιδιασμός είναι α) το ριμπάουντ μετά από άστοχο σουτ, β) το κλέψιμο, γ) το εύστοχο σουτ και δ) η ελεύθερη βολή (Κιουμουρτζόγλου και συν., 1994). Το γρήγορο παιχνίδι είναι απαραίτητο στη σύγχρονη καλαθοσφαίριση προκειμένου 13