Η ΤΑΚΤΙΚΗ (ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ) ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Transcript

1 ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η ΤΑΚΤΙΚΗ (ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ) ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

2 ΟΡΙΣΜΟΣ Με τον όρο «τακτική» στο ποδόσφαιρο εννοούμε το σχεδιασμό και την εκτέλεση όλων των ενεργειών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαφόρων επιθετικών και αμυντικών καταστάσεων και την επίτευξη του στόχου του παιχνιδιού.

3 Είναι γνωστό ότι η τακτική του ποδοσφαίρου στην παιδική και εφηβική ηλικία περιλαμβάνει τη βελτίωση της γενικής και ειδικής συμπεριφοράς, η οποία αφορά: ΕΙΣΑΓΩΓΗ α) στο κάθε άτομο χωριστά (ατομική τακτική), β) τα τμήματα παιχτών (τακτική υποομάδων), και γ) ολόκληρη την ομάδα (ομαδική τακτική) τόσο στην επίθεση όσο και στην άμυνα.

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τονίζουμε ότι η γενική και ειδική τακτική συμπεριφορά του ατόμου, των υποομάδων και της ομάδας βελτιώνεται στην παιδική και στην εφηβική ηλικία «προοδευτικά» και με συγκεκριμένη σειρά με μεθοδική προπόνηση και σε συνάρτηση πάντοτε με τις ικανότητες και τις επιδεξιότητες, οι οποίες αποτελούν τη βάση για το σχεδιασμό και την εκτέλεση των ενεργειών της τακτικής.

5 Επισημαίνουμε ακόμη ότι η βασική προϋπόθεση για τις αποτελεσματικές ενέργειες της τακτικής είναι: ΕΙΣΑΓΩΓΗ α) το υψηλό επίπεδο των γνωστικών ικανοτήτων (αντιληπτικές-νοητικές), β) των ψυχοφυσικών ικανοτήτων, γ) των τεχνικών επιδεξιοτήτων, και δ) των συναρμοστικών ικανοτήτων.

6 Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

7 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Ο διαχωρισμός των στόχων της τακτικής δεν έχει συγκεκριμένα όρια, αλλά ο τομέας του ενός εισδύει στον τομέα του άλλου. Ηπροπόνηση, δηλαδή, της ατομικής τακτικής μπαίνει στην τακτική των υποομάδων και αυτή με τη σειρά της στην ομαδική τακτική. Έτσι, επιτυγχάνεται η σύνδεση μεταξύ της προπόνησης και του αγώνα.

8

9

10

11 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ 1. Ηδιατήρηση, ο έλεγχος της μπάλας. 2. Το βάθος. 3. Η διείσδυση 4. Το πλάτος. 5. Ηκινητικότητα. 6. Οαυτοσχεδιασμός. 7. Ηαριθμητικήυπεροχή

12 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΜΥΝΑΣ 1. Ηπίεση(Μαρκάρισμα παικτών και κάλυψη χώρου). 2. Το βάθος. 3. Ηκαθυστέρηση 4. Ησυγκέντρωση 5. Ηισορροπία. 6. Ο έλεγχος και η αυτοσυγκράτηση. 7. Ηαριθμητικήυπεροχή.

13 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ & (ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ) Οι ηλικίες των ετών (προπαιδικό) και των ετών (παιδικό) θεωρούνται κατάλληλες για την προοδευτική βελτίωση της τακτικής συμπεριφοράς, επειδή οι ικανότητες και οι επιδεξιότητες, οι οποίες τη βοηθούν, παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση μέσα από κατάλληλη εξάσκηση.

14 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ & (ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ) Πράγματι, με αυτά τα δεδομένα, οπροπονητής μπορείκαιπρέπειναβελτιώνειμεμεθοδική προπόνηση διάφορα στοιχεία τακτικής τόσο στην επίθεση όσο και στην άμυνα. Συνοπτικά, οι στόχοι της τακτικής συμπεριφοράς σε αυτές τις ηλικίες είναι:

15 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ & (ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ) Αρχικά, η συστηματική βελτίωση της «γενικής» και στη συνέχεια η βαθμιαία βελτίωση της «ειδικής» ατομικής τακτικής και της τακτικής των υποομάδων. Η εφαρμογή των παραπάνω, σταδιακά, σε παιχνίδι από 7:7 μέχρι 11:11.

16 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ & (ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ) Η προπόνηση της «γενικής» ατομικής τακτικής και της τακτικής υποομάδων έχει στόχο να βελτιώσει και να σταθεροποιήσει τις τεχνικές επιδεξιότητες σε καταστάσεις όμοιες με αυτές του αγώνα και αφορά σε όλους τους παίχτες ανεξάρτητα από τη θέση τους στην ομάδα.

17 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ & (ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ) Για παράδειγμα, τα διάφορα είδη μεταβιβάσεων (κοντινή, μακρινή, κάθετη, διαγώνια κ.ά.) πρέπει να εκτελούνται από όλους του παίχτες σε παιχνίδι 1:1. 2:2, 3:3 κ.ο.κ.

18 ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ

19 ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ

20 ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΥΠΟΟΜΑΔΩΝ

21 ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΥΠΟΟΜΑΔΩΝ

22 ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Στις ηλικίες των ετών, η προπόνηση πρέπει να στοχεύει αρχικά στη βελτίωση των βασικών στοιχείων της «γενικής» τακτικής (ατομική, υποομάδων) και στη συνεχεία να αποβλέπει στη βελτίωση της «ειδικής» τακτικής, η οποία αναφέρεται στα καθήκοντα των παικτών μέσα στο παιχνίδι.

23 ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προηγείται η ειδική τακτική της γενικής. Μεγάλη προσοχή δίνουμε στα προπονητικά ερεθίσματα (επιβαρύνσεις) κατά τη διάρκεια της προπόνησης τακτικής. Αυτά πρέπει να είναι ανάλογα με την ηλικία και την προπονητική κατάσταση των παιδιών.

24 ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Επιβάλλεται να αποφεύγεται η υπερβολική κριτική του προπονητή, καθώς και η κριτική μεταξύ των παιδιών, γιαναμηβλάπτεταιηαρμονίακαιη προθυμία τους. Τα λάθη να διορθώνονται με φιλικό τρόπο, ενώ ο «έπαινος» και η «αναγνώριση» να κυριαρχούν στις διάφορες ενέργειες των παιδιών.

25 Τα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας (12-14 ετών) παρουσιάζουν αρκετά προβλήματα, όπως εγωισμό, αβεβαιότητα στη συμπεριφορά, ψυχική ένταση, έλλειψη επικοινωνίας, αδιαφορία για προπόνηση κ,ά. ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Η βελτίωση της τακτικής πρέπει να ακολουθεί την εξής μεθοδική σειρά:

26 ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Θεωρητική διδασκαλία ανάλογα με την ηλικία (π.χ. συζήτηση, προβολή βίντεο, ανακοινώσεις). Εξάσκηση σε απλή μορφή (χωρίς αντίπαλο). Εξάσκηση με παθητική αντίσταση αντιπάλου. Εξάσκηση με ενεργητική αντίσταση αντιπάλου. Εξάσκηση σε μορφή αγώνα.

27 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η θεωρητική διδασκαλία να είναι ακριβής και κατανοητή και να γίνεται με συνοπτικό τρόπο. Να χρησιμοποιούνται μικρές φράσεις και σωστή ορολογία. Ηομιλίαναείναικαθαρή, σαφής, ανάλογα τονισμένη και κατάλληλη για την ηλικία των παιχτών.

28 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Να αποφεύγονται οι συχνές επαναλήψεις, οι περιττέςκινήσειςκαιοιμορφασμοί. Να υπάρχει οπτική επαφή με τους παίχτες. Η θεωρητική διδασκαλία να προετοιμάζεται κατάλληλα, ώστε η πληροφόρηση να ταιριάζει με την πράξη και να είναι πραγματοποιήσιμη.

29 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η πρακτική εξάσκηση να γίνεται σύμφωνα με τη βασική αρχή της «προοδευτικότητας», δηλαδή από το γνωστό στο άγνωστο, απότοαπλόστοσύνθετο και από το εύκολο στο δύσκολο. Η προπόνηση της τακτικής να περιλαμβάνει συχνές επαναλήψεις και διορθώσεις λαθών με φιλικό τρόπο και στον κατάλληλο χρόνο.

30 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Να μη χρησιμοποιούνται στερεότυπες ασκήσεις και παιχνίδια, αλλά προπονητικές μορφές, οι οποίες προάγουν την πρωτοβουλία και τη φαντασία των παιχτών. Η συνεχής ανταλλαγή απόψεων μεταξύ προπονητή καιπαιχτώνείναιαπαραίτητηγιατηνεπιτυχία.

31 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η θεωρητική και η πρακτική διδασκαλία της τακτικής να είναι ανάλογη με την ηλικία, τις ικανότητες και το προπονητικό επίπεδο των παιχτών. Έτσι, αυτή πρέπει να ακολουθεί την πορεία: Θεωρία εκτέλεση με παθητική και ενεργητική αντίσταση αντιπάλων-μορφή αγώνα, όταν απευθύνεται σε «ώριμους παίχτες».

32 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Θεωρία επεξήγηση εκτέλεση από την απλή μορφή μέχρι τη μορφή αγώνα, όταν αναφέρεται σε «έφηβους» και «ερασιτέχνες». Επίδειξη εκτέλεση από την απλή μορφή μέχρι την αγωνιστική μορφή, όταν αφορά «παίχτες μικρότερης ηλικίας».

33 ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ 1. Σίγουρο κοντρόλ και αλάνθαστη μεταβίβαση. 2. Καλή προώθηση της μπάλας και ξεπέρασμα του αντιπάλου με ντρίπλα, προσποίηση κτλ. 3. Σουτ κατά της εστίας από οποιοδήποτε χώρο και γωνία.

34 ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ 1. Οι αμυντικοί ή ο αμυντικός επιτίθενται εναντίον των παικτών ή του παίκτη που κατέχει τη μπάλα. 2. Απόσπαση της μπάλας από τον αντίπαλο. 3. Οι αμυντικοί εμποδίζουν τους επιθετικούς να ξεμαρκαριστούν και να πάρουν ευνοϊκή θέση. 4. Οι αμυντικοί εμποδίζουν τους αντιπάλους να κάνουν σουτ. 5. Πρέπει να υπάρχει συνεργασία για κάθε αμυντική ενέργεια.

35 ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ Ο W.S. Fartel, το σύνολο των ασκήσεων της τεχνικής και της τακτικής, το συστηματοποιεί σύμφωνα με τις παρακάτω αρχές: 1. Πρέπει να βελτιωθεί στους παίκτες η ακρίβεια της τεχνικής, π.χ. ακριβής και δυνατή μεταβίβαση, καλό κοντρόλ της μπάλας προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

36 ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ 2. Μετά το κοντρόλ της μπάλας, ντρίπλα ή μεταβίβαση ανάλογα με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. 3. Η τακτική συνεργασία μαθαίνεται κάνοντας διάφορους συνδυασμούς που σιγά - σιγά γίνονται όλο και δυσκολότεροι, π.χ. εξάσκηση σε ασκήσεις 2:1 ή 2:2 ή 3:2 κτλ. 4. Οι ασκήσεις γενικά πρέπει να δημιουργούν στους παίκτες εμπειρίες και βιώματα.

37 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Επισημαίνουμε ότι οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι (νίκη, βαθμολογική θέση, πρωτάθλημα κ.ά.) και σε αυτή την ηλικία δεν πρέπει να κυριαρχούν. Το τονίζουμε αυτό, διότι πολλοί προπονητές, στο βωμό της διάκρισης ή της επιτυχίας εγκαταλείπουν τους πραγματικούς στόχους του παιχνιδιού.

38 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κέλλης, Σ., Δραμπής, Κ., Λιάπης, Δ., Μούγιος, Β., Σάλτας, Π., Τερζίδης, Ι. (1996). Το ποδόσφαιρο στην παιδική και εφηβική ηλικία, (σσ ), Θεσ/νίκη: Σάλτο. Παπανικολάου, Ζ. (1999). Σημειώσεις: Ποδόσφαιρο και αθλητικές επιστήμες, (σσ ), Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.