ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος...VII ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Εισαγωγή 1. Αντικείμενο έρευνας... 1 2. Ο συναλλακτικός τύπος του Κονσόρτσιουμ στην ιστορική του διάσταση... 4 Ι. Η εξελικτική πορεία του Κονσόρτσιουμ στον ευρωπαϊκό χώρο 1. Το Κονσόρτσιουμ στο ρωμαϊκό δίκαιο... 5 2. Το Κονσόρτσιουμ στο Μεσαίωνα έως τις απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης (11 ος -18 ος αιώνας)... 9 3. Το Κονσόρτσιουμ την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης (19 ος αρχές 20ου αιώνα)... 16 α. Η διεύρυνση του πεδίου δράσης των Consortien- Η νέα δομή τους... 16 β. Η προσέγγιση του Κονσόρτσιουμ από τη νομική επιστήμη... 22 ΙΙ. Το Κονσόρτσιουμ στην ελληνική συναλλακτική πρακτική... 27 KEΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Το Κονσόρτσιουμ στην ελληνική έννομη τάξη και στο ιδιωτικό δίκαιο ευρωπαϊκών κρατών 3. Η νομική μεταχείριση του Κονσόρτσιουμ από την ελληνική έννομη τάξη και το ιδιωτικό δίκαιο ευρωπαϊκών κρατών... 37 Ι. Η νομική μεταχείριση του Κονσόρτσιουμ στο ιδιωτικό δίκαιο ευρωπαϊκών κρατών... 37 1. Το Κονσόρτσιουμ στην έννομη τάξη της Γερμανίας... 37 2. Το Κονσόρτσιουμ στην έννομη τάξη της Γαλλίας... 39 3. Το Κονσόρτσιουμ στην έννομη τάξη του Ηνωμένου Βασιλείου... 41 4. Το Κονσόρτσιουμ στην έννομη τάξη της Ιταλίας... 43 5. To Κονσόρτσιουμ έννομη τάξη της Ελβετίας... 44 ΙΙ. Το Κονσόρτσιουμ στην ελληνική έννομη τάξη... 45 1. Η προσέγγιση τoυ κοινοπρακτικού μορφώματος από τον Έλληνα νομοθέτη... 45
XII Περιεχόμενα 2. Η προσέγγιση τoυ κοινοπρακτικού μορφώματος από την ελληνική θεωρία και νομολογία... 49 α. Η θέση της παλαιότερης ελληνικής θεωρίας και νομολογίας... 49 β. Η θέση της σύγχρονης ελληνικής θεωρίας και νομολογίας... 52 3. Η προτεινόμενη οριοθέτηση της έννοιας του Κονσόρτσιουμ α. Τα εννοιολογικά γνωρίσματα του συναλλακτικού τύπου του Κονσόρτσιουμ... 57 β. H αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία (Κονσόρτσιουμ) εκτέλεσης κατασκευαστικών υπό ευρεία έννοια έργων - Η διάκρισή της από την αδημοσίευτη μη γνήσια κοινοπραξία... 62 ΙΙΙ. Ανακεφαλαίωση... 65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία ως ιδιαίτερος συναλλακτικός τύπος ευκαιριακής σύμπραξης επιχειρήσεων στον κατασκευαστικό κλάδο Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 67 ΙΙ. Το προκρινόμενο μοντέλο προσέγγισης της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο... 68 4. Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο σε σχέση με το νομοθετικό μοντέλο της αστικής εταιρίας... 73 Ι. Η ιδρυτική της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας σύμβαση... 73 1. Η κοινοπρακτική σύμβαση ως εταιρική σύμβαση... 75 α. Η σύναψη της κοινοπρακτικής σύμβασης (συμβαλλόμενα μέρη, τύπος, χρόνος σύναψης)... 75 β. Η διάρκεια της κοινοπρακτικής σύμβασης... 82 γ. Η πρόβλεψη ονόματος και έδρας της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 84 δ. Το περιεχόμενο της κοινοπρακτικής σύμβασης... 86 αα. Ο κοινός σκοπός... 86 ββ. Το καθήκον επιδίωξης του κοινού σκοπού... 89 2. Το καθήκον πίστης των κοινοπρακτούντων... 91 α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 91 β. Οι κύριες εκδηλώσεις του καθήκοντος πίστης στις αδημοσίευτες γνήσιες κοινοπραξίες... 94
Περιεχόμενα XIII αα. Το καθήκον παροχής πληροφοριών... 94 ββ. Το καθήκον εχεμύθειας... 95 γγ. Η απαγόρευση ανταγωνισμού... 98 3. Η οργανωτική δομή της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 100 β. Η συνέλευση των κοινοπρακτούντων... 101 αα. Οι αρμοδιότητες της συνέλευσης των κοινοπρακτούντων... 101 ββ. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων από τη συνέλευση των κοινοπρακτούντων... 104 i. Η σύγκληση της συνέλευσης των κοινοπρακτούντων... 104 ii. Η απαρτία και η διαδικασία λήψης αποφάσεων από τη συνέλευση των κοινοπρακτούντων... 108 γ. Ο διαχειριστής της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 115 αα. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 115 ββ. Η υπό στενή έννοια διαχείριση των υποθέσεων της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 116 γγ. Η εκπροσώπηση της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 121 δδ. Η ανάκληση της διαχειριστικής και εκπροσωπευτικής εξουσίας... 126 εε. Η αποζημίωση του διαχειριστή της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 128 στστ. Η έννομη θέση του διαχειριστή κοινοπρακτούντος έναντι της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας και έκαστου των λοιπών συμπραττόντων... 131 4. Η διαμόρφωση των περιουσιακών σχέσεων στο πλαίσιο της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 134 α. Η νομοθετική ρύθμιση... 134 β. Η διαμόρφωση του καθήκοντος εισφοράς των εταίρων στις αδημοσίευτες γνήσιες κοινοπραξίες... 135 γ. Η είσπραξη και διανομή του εργολαβικού ανταλλάγματος... 141 5. Ανακεφαλαίωση... 144
XIV Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η νομική φύση της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο 5. Η αμφισβήτηση του εταιρικού χαρακτήρα της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας εκτέλεσης κατασκευαστικών έργων... 147 Ι. Η άρνηση του εταιρικού χαρακτήρα της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 148 ΙΙ. Η αμφισβήτηση του αμιγώς εταιρικού χαρακτήρα της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 153 ΙΙΙ. Προς κατάφαση του εταιρικού χαρακτήρα της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας εκτέλεσης κατασκευαστικών έργων... 156 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 156 2. Ο εταιρικός χαρακτήρας της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας εκτέλεσης κατασκευαστικών έργων... 157 ΙV. Ενδιάμεσο συμπέρασμα... 174 6. Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο συνιστά αστική ή de facto ομόρρυθμη εταιρία;... 177 I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 177 II. Οι θέσεις της ελληνικής θεωρίας και νομολογίας... 178 III. Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία εκτέλεσης κατασκευαστικών έργων ως μορφή αστικής εταιρίας... 186 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 186 2. Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία και το άρθρο 1 ΕμπΝ... 188 3. Η αδημοσίευτη γνήσια κοινοπραξία και το κριτήριο της «οργανωμένης επιχείρησης»... 198 IV. Τελικό Συμπέρασμα... 208 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ H ευθύνη της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 211 7. Η συμβατική ευθύνη της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο... 213 Ι. Η ευθύνη για τις πρωτογενείς συμβατικές υποχρεώσεις της α- δημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 213
Περιεχόμενα XV ΙΙ. H ευθύνη για τις δευτερογενείς συμβατικές υποχρεώσεις της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 219 1. Το πρόβλημα... 219 2. Η ερμηνευτική θεμελίωση της εις ολόκληρον ευθύνης των κοινοπρακτούντων... 221 3. Η θεμελίωση της εις ολόκληρον ευθύνης των κοινοπρακτούντων επί τη βάσει διατάξεων του Αστικού Κώδικα... 230 8. Η εξ αδικοπραξίας ευθύνη της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο... 238 Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 238 ΙΙ. Η κρατούσα στην ελληνική θεωρία άποψη... 240 ΙΙΙ. Η δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 922 ΑΚ στις σχέσεις μεταξύ του διαχειριστή κοινοπρακτούντος και των λοιπών συμπραττουσών επιχειρήσεων... 243 1. Η ratio legis και οι προϋποθέσεις του πραγματικού του άρθρου 922 ΑΚ... 243 2. Η εφαρμογή του άρθρου 922 ΑΚ στη σχέση κοινοπρακτούντων και διαχειριστή μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 250 α. Η προϋπόθεση της ανάμειξης του διαχειριστή κοινοπρακτούντος με τη βούληση των λοιπών συμπραττόντων... 250 β. Η προϋπόθεση της ένταξης του διαχειριστή κοινοπρακτούντος στο πεδίο δράσης των λοιπών συμπραττόντων... 252 αα. Υφίσταται σχέση εξάρτησης του διαχειριστή κοινοπρακτούντος από τους λοιπούς συμπράττοντες;... 252 i. Ενδιάμεσο Συμπέρασμα... 265 ββ. Η δυνατότητα ένταξης της δραστηριότητας του διαχειριστή κοινοπρακτούντος στο πεδίο δράσης των λοιπών συνεταίρων του... 266 i. Tελικό Συμπέρασμα... 273 IV. Η δυνατότητα ανάλογης εφαρμογής του άρθρου 71 ΑΚ στην περίπτωση των αδημοσίευτων γνήσιων κοινοπραξιών... 275 1. Η τοποθέτηση υπέρ της ανάλογης εφαρμογής του άρθρου 71 ΑΚ στις αστικές εν γένει εταιρίες χωρίς νομική προσωπικότητα... 275 2. Κριτική προσέγγιση... 279
XVI Περιεχόμενα V. Η προκρινόμενη προσέγγιση της προβληματικής της εξ αδικοπραξίας ευθύνης των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 283 VI. Τελικό Συμπέρασμα... 289 9. Η εξ αδικαιολόγητου πλουτισμού ευθύνη της αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο... 290 Ι. Το πρόβλημα... 290 ΙΙ. Το γενικό πλαίσιο της ευθύνης από αδικαιολόγητο πλουτισμό... 291 ΙΙΙ. Οι προβαλλόμενες στην ελληνική και αλλοδαπή θεωρία και νομολογία απόψεις σχετικά με την εξ αδικαιολογήτου πλουτισμού ευθύνη των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 294 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 294 2. Οι τοποθετήσεις υπέρ της εις ολόκληρον ευθύνης των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 295 α. Η πρόταση της γερμανικής νομολογίας... 295 β. Οι θέσεις μεμονωμένων Ελλήνων και Γερμανών συγγραφέων... 302 3. H τοποθέτηση υπέρ μιας «διαιρετής κατ ίσα μέρη» ευθύνης των κοινοπρακτούντων... 305 α. Η θέση της ελληνικής νομολογίας... 305 ΙV. Κριτική προσέγγιση των διατυπούμενων θέσεων... 307 1. Το προκρινόμενο μοντέλο προσέγγισης της προβληματικής της εξ αδικαιολογήτου πλουτισμού ευθύνης των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 307 2. Κριτική προσέγγιση των τοποθετήσεων που τάσσονται υπέρ της εις ολόκληρον ευθύνης των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 308 α. Κριτική προσέγγιση της πρότασης της γερμανικής νομολογίας... 308 β. Κριτική προσέγγιση των μεμονωμένων τοποθετήσεων στην ελληνική και γερμανική θεωρία... 316 αα. Κριτική προσέγγιση των τοποθετήσεων που δέχονται εις ολόκληρον ευθύνη από αδικαιολόγητο πλουτισμό μόνο στις περιπτώσεις ακυρώσιμων συμβάσεων... 316 ββ. Κριτική προσέγγιση των τοποθετήσεων που δέχονται εις ολόκληρον ευθύνη από αδικαιολόγητο πλουτισμό μόνο στην περίπτωση που η ανακύπτουσα υποχρέωση έχει το ίδιο περιεχόμενο με την ακύρως ανα-
Περιεχόμενα XVII ληφθείσα (ή ακυρωθείσα) εις ολόκληρον συμβατική υποχρέωση... 317 γγ. Κριτική προσέγγιση των τοποθετήσεων που δέχονται εις ολόκληρον ευθύνη από αδικαιολόγητο πλουτισμό με βάση την ρύθμιση του άρθ. 494 1 ΑΚ... 320 γ. Ενδιάμεσο συμπέρασμα... 325 3. Κριτική προσέγγιση της τοποθέτησης υπέρ μιας «διαιρετής κατ ίσα μέρη» ευθύνης των κοινοπρακτούντων από αδικαιολόγητο πλουτισμό... 325 α. Κριτική προσέγγιση των θέσεων της ελληνικής νομολογίας... 325 V. H προκρινόμενη προσέγγιση της προβληματικής της εξ αδικαιολογήτου πλουτισμού ευθύνης των μελών μιας αδημοσίευτης γνήσιας κοινοπραξίας... 327 VΙ. Τελικό συμπέρασμα... 333 10. Ανακεφαλαίωση... 334