Υπεύθυνος Εκπαιδευτικός: Κοντογιάννη Γεωργία Τάξη: Α Αριθμός παιδιών που συμμετείχαν: 23 Σχολείο: 5 ο Δημοτικό Σχολείο Αλεξάνδρειας Σχολικό έτος: 2015-2016 Διάρκεια υλοποίησης: 5 μήνες
ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να μάθουν ν αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους ώστε να ενισχύσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Να αποδέχονται τον άλλον. Να αναπτύξουν και να εξοικειωθούν με το λεξιλόγιο των συναισθημάτων. Να εκφράσουν προσωπικές τους εμπειρίες, να κατανοήσουν ότι όλοι οι άνθρωποι νιώθουν συναισθήματα. Να εκφράζουν με διάφορους τρόπους (λεκτικούς και μη) τα συναισθήματά τους σε ποικίλες καταστάσεις. Να χρησιμοποιούν αποδεκτούς τρόπους συμπεριφοράς. Να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους. Να αναγνωρίζουν, να ελέγχουν και να εκφράζουν με σωστό τρόπο τα συναισθήματά τους.
Η επιλογή του θέματος έγινε λόγω της ανάγκης να βοηθηθούν τα παιδιά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις ιδιαίτερα στο πλαίσιο της σχολικής τους ζωής. Το δέντρο που έδινε Διαβάσαμε το βιβλίου του Σιλβερστάιν «Το δέντρο που έδινε». Μιλήσαμε για το περιεχόμενο του παραμυθιού, βρήκαμε τους ήρωες και καταλάβαμε ότι το δέντρο αγαπούσε πάρα πολύ το παιδί και γι αυτό του έδωσε ό,τι είχε. Δουλέψαμε κάποια φύλλα εργασίας: Τα παιδιά ζωγράφισαν την εξέλιξη της μηλιάς. Έβαλαν τις εικόνες του αγοριού στη σωστή ηλικιακή σειρά.
Ζωγράφισαν μέσα σ ένα μήλο τι θα έδιναν σε κάποιον που αγαπούσαν. Αναφέρθηκε στα παιδιά η αξία του συναισθήματος της αγάπης. Επισημάνθηκε στα παιδιά ότι συχνά οι άνθρωποι έχουν ένα αγαπημένο αντικείμενο. Το κάθε παιδί μίλησε για το δικό του αγαπημένο αντικείμενο. Διαβάσαμε τα βιβλία: Το δώρο της παπλωματούς (Μπίρμπο, Τ) και Ο Μικρός Πρίγκιπας (Saint Exupery, A.). Παρουσιάστηκαν στα παιδιά πίνακες ζωγραφικής με θέμα το συναίσθημα της αγάπης, της στοργής και της τρυφερότητας.
Ακολούθησε στη συνέχεια συζήτηση με τους μαθητές σχετικά με την έννοια των συναισθημάτων, με βάση τους παρακάτω άξονες: Τι είναι τα συναισθήματα; (Όλοι νιώθουμε διάφορα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθημερινά. Πώς νιώθατε όταν σηκωθήκατε σήμερα το πρωί; Πώς θα νιώθατε αν σας έλεγα ότι σας έχω μία έκπληξη; Πώς εκφράζετε τα συναισθήματά σας;) Τα συναισθήματα που νιώθουμε μπορεί να είναι ευχάριστα ή δυσάρεστα. Διαβάσαμε τα βιβλία: Η παλέτα των συναισθημάτων Αυτό που που νιώθω Επεξεργαστήκαμε τα παρακάτω συναισθήματα. Ξεκινήσαμε από τα 4 βασικά: χαρά, λύπη, φόβος, θυμός
ΘΥΜΟΣ Απαγγείλαμε το ποίημα της Ρ. Δαμηλάκη «Τι είναι ο θυμός». Διαβάσαμε το βιβλίο της Βιολέτα Μοντρεάλ «ΘΥΜΟΣ» Ακολούθησε συζήτηση: Ποια πράγματα μας θυμώνουν; Τι κάνουμε όταν θυμώνουμε; Πώς μπορούμε να ηρεμήσουμε; Δραστηριότητες: Ζωγράφισαν τον εαυτό τους θυμωμένο.
Το θυμωμένο μπαλόνι (Τα παιδιά φουσκώνουν μπαλόνια και τους παρέχουμε τα υλικά για να τα μετατρέψουν σε θυμωμένα ανθρωπάκια.) Προτάθηκε η εξής πρόταση: «Το φανάρι του θυμού» όπου: κόκκινο = σταματώ πορτοκαλί = λέω τι νιώθω, σκέφτομαι μήπως φταίω εγώ ή δεν καταλαβαίνω τι μου λέει ο άλλος και πράσινο = εξηγώ πώς θα ήθελα να είχε συνεχιστεί η κατάσταση Συμπληρώσαμε το ποίημα του θυμού.
«ΦΟΒΟΣ» ΦΟΒΟΣ Διαβάσαμε τα βιβλία: «Το φοβισμένο ελεφαντάκι» και Ακολούθησε συζήτηση: Ποια πράγματα σας φοβίζουν; Πώς αντιδράτε όταν φοβάστε; Πώς είναι το σώμα σας; Ποιος σας βοηθάει όταν φοβάστε; Δραστηριότητες Τα παιδιά σ ένα χαρτάκι ζωγράφισαν έναν προσωπικό τους φόβο. Δίπλωσαν το χαρτί και το έβαλαν σ ένα κουτί. Στη συνέχεια κάθισαν κυκλικά και το κάθε παιδί πήρε από ένα. Το ξεδίπλωσε και προσπάθησε να βρει τι έφτιαξε το πρόσωπο που φοβάται. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε να εκφράσουμε τους φόβους μας.
Ο Κινέζος δράκος και οι φόβοι Πληροφορήσαμε τα παιδιά ότι ο δράκος στην Κίνα συμβολίζει τη δύναμη, την καλή τύχη και διώχνει μακριά καθετί κακό. Ζωγράφισαν έναν φόβο τους και τον κολλήσαμε στο σώμα και την ουρά του δράκου. Δείξαμε τον πίνακα του Μουνκ «Η κραυγή»
ΧΑΡΑ ΛΥΠΗ Συζητήσαμε για την ύπαρξη χαράς και λύπης παντού, όπως στα χρώματα, στη μουσική, στους ήχους κλπ. Απαγγείλαμε το ποίημα της Ρ. Δαμηλάκη «Χαρά και λύπη». Ακολούθησε συζήτηση. Πότε είμαστε χαρούμενοι / λυπημένοι; Πώς εκφράζουμε τη χαρά μας / τη λύπη μας; Τι χρώμα έχει η χαρά; Τι χρώμα έχει η λύπη; Μιλήσαμε για την αξία της συγνώμης. Τα παιδιά έδειξαν με το σώμα, το πρόσωπο και τη φωνή τους το συναίσθημα της λύπης / της χαράς. Δραστηριότητες Φτιάξαμε δύο λίστες με αυτά που κάνουν τα παιδιά να αισθάνονται χαρούμενα και μ αυτά που τα λυπούν.
Φτιάξαμε μια πεταλούδα με δύο συναισθηματικές όψεις. Ζωγράφισαν τη μισή με χρώματα χαρούμενα και με λυπημένα την υπόλοιπη. Παρουσιάσαμε τον πίνακα Senecio του Clee και παρατηρήσαμε αν είναι χαρούμενος ή λυπημένος.
Μοιράσαμε αντίγραφα του συγκεκριμένου έργου και προτάθηκε να το ζωγραφίσουν χαρούμενο ή λυπημένο. Φτιάξαμε το λουλούδι της χαράς. Στα πέταλά του ζωγράφισαν πράγματα που τους προκαλούν χαρά. Παρατηρήσαμε το έργο ζωγραφικής «Χαρά της ζωής» του Ντελονέ και επισημάναμε ότι είναι ένας χαρούμενος πίνακας.
Ακολούθησαν δραστηριότητες για όλα τα συναισθήματα. Φωτοτυπήσαμε εικόνες από το βιβλίο «Η παλέτα των συναισθημάτων» και μιλήσαμε για το πώς αισθάνεται η συναισθηματικούλα σε καθεμία από αυτές. Παρουσιάστηκε στα παιδιά ο πίνακας: Το χαμόγελο των φλεγόμενων φτερών του Χ. Μιρό και παρατηρήσαμε ότι το προσωπάκι που εικονίζεται δεν έχει πρόσωπο και δεν καταλαβαίνουμε τι αισθάνεται. Στη συνέχεια μοιράστηκαν αντίγραφα του συγκεκριμένου έργου και τους προτάθηκε να ζωγραφίσουν πώς αισθάνεται το ανθρωπάκι και να εξηγήσουν τον λόγο.
Τα κρυμμένα συναισθήματα. Μοιράστηκε στα παιδιά ένα φυλλάδιο το οποίο περιέχει συναισθήματα αναγραμματισμένα. Οι μαθητές έπρεπε να βρουν τα συναισθήματα που αναφέρονται. Το αλφάβητο των συναισθημάτων. Γράψαμε τα γράμματα του αλφάβητου και τα παιδιά κλήθηκαν να σκεφτούν συναισθήματα που αρχίζουν από το κάθε γράμμα χωριστά.
Χωρίσαμε τα συναισθήματα σε Ευχάριστα και Δυσάρεστα. Πρόσωπα και συναισθήματα. Η τάξη χωρίζεται σε ομάδες. Κάθε ομάδα έχει στη διάθεσή της υλικό που απεικονίζει μέρη του προσώπου σε διάφορες εκφράσεις (π.χ. μάτια θλιμμένα, χαρούμενα, στόμα γελαστό, σφιγμένα δόντια που δείχνουν θυμό κλπ), καθώς και άλλα χαρακτηριστικά (διαφορετικά μαλλιά, γυαλιά κλπ). Τα δημιουργούν τα δικά τους πρόσωπα, τα κολλούν σε ένα μεγάλο χαρτόνι και τα ζωγραφίζουν. Στη συνέχεια γράφουν το συναίσθημα που δηλώνει το κάθε πρόσωπο.
Στη συνέχεια ζητήθηκε από τα παιδιά να μιμηθούν τις εκφράσεις / συναισθήματα που υποδεικνύουν τα πρόσωπα, και τα υπόλοιπα παιδιά να προσπαθήσουν να μαντέψουν το αντίστοιχο συναίσθημα. Συμπλήρωσαν τα σκιτσάκια με προσωπικές τους εμπειρίες.
Ζωγράφισαν τα προσωπάκια ανάλογα με το πώς νιώθουν, Είδαμε την ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς» και ζωγραφίσαμε σελίδες του βιβλίου.
Ζωγράφισαν τον εαυτό τους πώς αισθάνεται κάθε πρωί που ξυπνάει.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΔΙΑΛΟΓΟΣ: μεταξύ εκπαιδευτικού μαθητών αλλά και μαθητών μεταξύ τους, γύρω από ένα θέμα, με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων. ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ: με στόχο την ενθάρρυνση των μαθητών και τη δημιουργική έκφραση στη διερεύνηση ενός θέματος. ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: οι μαθητές κατανεμημένοι σε μη ομοιογενείς ομάδες αναγκάζονται να συνεργαστούν, ν ανταλλάξουν απόψεις, να πάρουν πρωτοβουλίες/αποφάσεις, να επιλύσουν προβλήματα και να καταλήξουν σε συμπεράσματα. ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ: οι μαθητές υποδύονται συγκεκριμένους ρόλους. Ξεκινώντας από τις υπάρχουσες γνώσεις αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον και οικοδομούν νέες γνώσεις. ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ο κήπος των συναισθημάτων,: Νίκη Κάντζου, Ρένα Δαμηλάκη, Δίπτυχο (2009)