ΣΧΟΛΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΜΙΚΡΗΣ ΑΓΕΛΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΜΙΚΡΗΣ ΑΓΕΛΗΣ ΒΟΗΘΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ και ο τελικός σκοπός μας είναι να βγει η επόμενη γενιά υγιής, μέσα σ έναν τρελό κόσμο, να υπηρετήσει όσο καλύτερα μπορεί την Αγάπη, το Θεό και τον Πλησίον. Robert Baden Powell

Χαρακτηριστικά Παιδιών Ηλικίας Έξι και Επτά Ετών Στην ηλικία των έξι και επτά ετών τα παιδιά βρίσκονται βιολογικά και νοητικά σε μεταβατική περίοδο της ζωής τους, όπου μεταβαίνουν από τη νηπιακή στην παιδική ηλικία. Οι κυριότερες μεταβολές αλλά και τα χαρακτηριστικά της ηλικίας αυτής περιγράφονται σύντομα στο θέμα αυτό. Σκοπός είναι να δοθεί στους βαθμοφόρους του ΣΠΚ που ασχολούνται με αυτή την ηλικιακή ομάδα μια περιληπτική περιγραφή των κυριότερων χαρακτηριστικών και τον τρόπο που αυτά επιδρούν στη συμπεριφορά και στις δυνατότητες (φυσικές και νοητικές) των παιδιών. Ανάλογα περιγράφονται οι δραστηριότητες και τα χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων στις οποίες τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν, χωρίς να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες, έτσι που αυτές να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας. Επαναλαμβάνεται εμφαντικά ότι το έκτο και έβδομο έτος της ηλικίας είναι ηλικιακά έτη μεταβολής και μετάβασης από μια βιολογική κατάσταση του ατόμου σε άλλη. Στην ηλικία των έξι και επτά ετών οι φίλοι στη γειτονιά αλλά και στο σχολείο εξελίσσονται σε μια σημαντική ομάδα για το παιδί. Οι γονείς εξακολουθούν να έχουν στενή επίβλεψη και έντονο ενδιαφέρον στο παιδί παρ όλο που λόγω της μετάβασής του από το νηπιαγωγείο (προδημοτική εκπαίδευση) στο δημοτικό σχολείο (δημοτική ή πρωτοβάθμια εκπαίδευση) αισθάνονται (τουλάχιστον ψυχολογικά) ότι το παιδί τους έχει μεταβεί ξαφνικά σε ένα διαφορετικό στάδιο της ζωής του. Αυτό εμφανίζεται κυρίως με τα πρωτότοκα παιδιά. Το ίδιο το παιδί αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να αισθάνεται περισσότερο ανεξάρτητο. Αρχίζει πλέον να φαντάζεται τον εαυτό του σαν μεγάλο (ενήλικα δηλαδή) και συνεχώς προσπαθεί να ανεξαρτητοποιείται. Η φυσική του ανάπτυξη είναι σχετικά αργή και όχι τόσο ισορροπημένη. Έχει μεγάλη ενεργητικότητα αλλά το συνεχές ενδιαφέρον του και ειδικότερα η συγκέντρωσή του για κάτι το συγκεκριμένο περιορίζεται χρονικά μεταξύ 7 και 15 λεπτών. Στην ηλικία αυτή το παιδί αλλάζει τα μπροστινά δόντια. Ως αποτέλεσμα, το παιδί ενδιαφέρεται περισσότερο να συμμετέχει σε δραστηριότητες που απαιτούν κινητικότητα. Δεν ενδιαφέρεται τόσο για το αποτέλεσμα γιατί ακόμα δεν έχει 2

αναπτύξει τη νοητική ικανότητα γι αυτό, αλλά ενδιαφέρεται στη συμμετοχή. Επομένως απαιτείται κίνηση στο χώρο, ύψωμα και κινήσεις των χεριών και μικρές απαντήσεις σε σύντομες ερωτήσεις. Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται τα χαρακτηριστικά του παιδιού ηλικίας έξι και επτά ετών καθώς και η επίδρασή τους στα χαρακτηριστικά του προγράμματος της ηλικιακής αυτής ομάδας. Χαρακτηριστικά Οι μεγάλοι μύες του σώματος έχουν ήδη αναπτυχθεί. Οι μικροί μύες δεν ελέγχονται αποτελεματικά. Διεκδικούν έντονα τα αντικείμενα που τους ανήκουν ή που πιστεύουν ότι είναι δικά τους. Έχουν μικρή σε χρόνο διάρκεια συνεχούς συγκέντρωσης. Κουράζονται εύκολα. Βρίσκονται σε στάδιο εγωκεντρισμού. Έχουν ενεργητικότητα. Αρέσκονται στο παίξιμο ρόλων, στη φαντασία και στην μίμηση. Επίδραση στο Πρόγραμμα για Ικανοποίηση των Παιδιών Απολαμβάνουν την έντονη κινητικότητα όπως τρέξιμο, πήδημα, κυνηγητό κ.λπ. Απαιτείται η πρακτική χρήση εύκολων κινήσεων και υπομονή. Χρησιμοποίηση μεγαλύτερων εποπτικών αντικειμένων όπως μεγάλες μπάλες, μεγάλα ψαλίδια, σχήματα κ.λπ. Έχουν την ανάγκη να μάθουν να μοιράζονται με άλλα παιδιά. Μπορούν να συμμετέχουν σε σύντομες χρονικά δραστηριότητες. Απαιτείται εναλλαξιμότητα στις δραστηριότητες ιδιαίτερα μεταξύ δραστηριοτήτων κινητικότητας και ήπιων δραστηριοτήτων. Αρέσκονται σε ατομικές δραστηριότητες αλλά πρέπει να βοηθηθούν να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και να αποτελούν μέλη ομάδας. Απαιτείται φυσική και σωματική εκτόνωση. Χρησιμοποίηση ενός φανταστικού περιβάλλοντος στο οποίο να παίζουν και να μιμούνται διάφορους ρόλους όπως πουλιών και ζώων. Η διήγηση ιστοριών αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο. 3

Μόλις μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή. Μαθαίνουν καλύτερα κάνοντας. Έχουν αργά αντανακλαστικά και αργή αντίληψη. Δεν θέλουν να χάνουν αλλά να κερδίζουν. Νοιώθουν άσχημα στις παρατηρήσεις και την κριτική. Έχουν ευαισθησία στο ορθό και το λάθος ή το καλό και το κακό. Έχουν έντονο ανεπτυγμένο το χιούμορ. Αρέσκονται στη διασκέδαση. Οι οδηγίες που τους δίνοται πρέπει να είναι προφορικές και πολύ συγκεκριμένες. Δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τη χρήση μολυβιού, όχι για γραφή αλλά για σχεδιασμό. Χρησιμοποίηση δραστηριοτήτων για μάθηση και αποφυγή της διδαχής με οποιαδήποτε άλλη μορφή. Απαιτείται χρόνος για αντίληψη, κατανόηση, και ανταπόκριση. Αποφεύγονται τα διαγωνιστικά παιχνίδια και δινεται έμφαση στη συμμετοχή και τη δεξιότητα. Χρησιμοποιείται ο έπαινος και η ενθάρρυνση καθώς επίσης και ο καλός παραδειγματισμός. Απαιτείται δικαιοσύνη και αποφυγή διακρίσεων οποιασδήποτε μορφής. Το χρησιμοποιούμε για να δημιουργήσουμε ένα ευχάριστο περιβάλλον. Το διασκεδάζουμε μαζί τους! 4

Κανονισμός Λειτουργίας Πειραματικής «Μικρής Αγέλης» Στον Κλάδο Λυκοπούλων Πλαίσιο Λειτουργίας 1. Εισαγωγή α. Μέσα στα πλαίσια της Αγέλης Λυκοπούλων μπορεί για συγκεκριμένη χρονική περίοδο που καθορίζει ο Γενικός Έφορος και εγκρίνει το Διοικητικό Συμβούλιο να λειτουργήσει πειραματικά «Μικρή Αγέλη» για σκοπούς μελέτης του ενδεχόμενου επέκτασης του κατώτατου ορίου ηλικίας των παιδιών που εντάσσονται στον προσκοπισμό στο 6ο έτος της ηλικίας τους, η/και σε παιδιά που φοιτούν στην Α τάξη του Δημοτικού Σχολείου. 2. Ηλικία: α. Στην «Μικρή Αγέλη» συμμετέχουν παιδιά (αγόρια και κορίτσια) ηλικίας 6-7 ετών ή που φοιτούν στην πρώτη και δεύτερη τάξη του Δημοτικού Σχολείου. 3. Στόχοι - Μεθοδολογία: α. Στόχοι της «Μικρής Αγέλης» είναι: i. Η εισαγωγή στην βιωματική εκπαίδευση-μάθηση παιδιών ηλικίας 6-7 ετών και η δημιουργία υπόβαθρου καλλιέργειας ηθικών αξιών. ii. Η προετοιμασία και ένταξη των παιδιών στην Αγέλη Λυκοπούλων. iii.. 5

iv. Η ευχάριστη απασχόληση των παιδιών ηλικίας 6-7 χρόνων μέσα στα πλαίσια του γενικότερου Προσκοπικού Προγράμματος. β. Μέθοδος: Στη λειτουργία της «Μικρής Αγέληςς δίδεται έμφαση στην προσκοπική μεθοδολογία δηλαδή στη μάθηση μέσα από το παιχνίδι. Ιδιαίτερα στην ηλικία αυτή, η μεθοδολογία σε κανένα απολύτως σημείο δεν παίρνει την μορφή άμεσης διδασκαλίας ή μαθήματος, αλλά βασίζεται στη συμμετόχή, στο παιχνίδι, τη διήγηση και το τραγούδι. 4. Οργάνωση - Στελέχωση: α. Η «Μικρή Αγέλη» χωρίζεται σε ομάδες των 5-8 παιδιών κατά αντιστοιχία των Εξάδων στην Αγέλη Λυκοπούλων(«ομάδα εξερευνητών»). β. Της «Μικρής Αγέλης» ηγείται ένας Αρχηγός και για κάθε επιπρόσθετη «ομάδα» (πέραν της μίας «ομάδα εξερευνητών») απαιτείται να υπάρχει τουλάχιστον ακόμα ένας Υπαρχηγός. Σε περίπτωση όπου δημιουργείται μόνο μία «ομάδα εξερευνητών» σε αυτή μπορεί να αρχηγεύει ένας Υπαρχηγός. 5. Λειτουργία: α. Η λειτουργία της «Μικρής Αγέλη»ς βασίζεται στις: i. Εβδομαδιαίες Συγκεντρώσεις ii. Μονοήμερες Δράσεις iii. Διανυκτερεύσεις στο Σύστημα iv. Ειδικές Δράσεις και Συγκεντρώσεις v. Κατασκήνωση. 6

β. Εβδομαδιαίες Συγκεντρώσεις: i. Οι εβδομαδιαίες συγκεντρώσεις αποτελούν το βασικό εργαλείο λειτουργίας της «Μικρής Αγέλης». ii. iii. Οι συγκεντρώσεις διοργανώνονται σε ευχάριστο κλίμα με τη χρήση παιχνιδιού, τραγουδιού και διήγησης όπου τα παιδιά αναπτύσσουν αντιλήψεις και δεξιότητες. Οι εβδομαδιαίες συγκεντρώσεις διοργανώνονται στο χώρο της «Μικρής Αγέλης», σε μια αίθουσα του Προσκοπικού Συστήματος ή/και τον περιβάλλοντα χώρο του Προσκοπικού Συστήματος. γ. Μονοήμερες Δράσεις: i. Οι μονοήμερες δράσεις έχουν ως στόχο την εξοικείωση των παιδιών με το ύπαιθρο και την φύση. ii. Πραγματοποιούνται σε χώρους όπου υπάρχουν οργανωμένες υποδομές και δεν διαρκούν περισσότερο από 8 ώρες. Στις δράσεις αυτές απαιτείται να υπάρχει συνεχής οπτική επαφή με τα παιδιά. iii. Στις δράσεις συμμετέχουν τουλάχιστον 2 βαθμοφόροι (για «Μικρές Αγέλες» μέχρι 16 παιδιών) ενώ για «Μικρές Αγέλες» περισσότερων των 16 παιδιών απαιτείται ποσοστό βαθμοφόρων προς παιδιά 1:6. Νοείται ότι στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατόν να συμμετέχουν και βαθμοφόροι άλλων Τμημάτων ή της Αγέλης Λυκοπούλων. δ. Ειδικές Δράσεις και Συγκεντρώσεις: i. Οι ειδικές δράσεις και συγκεντρώσεις αποσκοπούν στην εμπέδωση των γνώσεων που έχουν μεταδοθεί στα παιδιά μέσα από το πρόγραμμα των εβδομαδιαίων συγκεντρώσεων χρησιμοποιώντας ως εργαλείο την βιωματική μάθηση. Για παράδειγμα την επίσκεψη και κατάθεση στεφανιού ή λουλουδιών σε ένα ηρώο πριν από μια μεγάλη εθνική επέτειο, μια καλή πράξη τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα, Εκκλησιασμό με τους γονείς στη γιορτή του Πολιούχου Αγίου της περιοχής, επίσκεψη σε χώρο ιδιαίτερης σημασίας, συμμετοχή σε δραστηριότητες ενός μουσείου ή κέντρου κ.λπ. 7

ii. iii. Πραγματοποιούνται σε ασφαλισμένους χώρους όπου υπάρχει συνεχής οπτική επαφή με τα παιδιά. Στις ειδικές δράσεις συμμετέχουν τουλάχιστον 2 βαθμοφόροι (για «Μικρές Αγέλες» μέχρι 16 παιδιών) ενώ για «Μικρές Αγέλες» περισσότερων των 16 παιδιών απαιτείται ποσοστό βαθμοφόρων προς παιδιά 1:6. Νοείται ότι στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατόν να συμμετέχουν και βαθμοφόροι άλλων Τμημάτων ή της Αγέλης λυκοπούλων. ε. Κατασκήνωση: i. Η κατασκήνωση είναι το επιστέγασμα ολόκληρης της προσκοπικής χρονιάς. Διαρκεί 2-3 μέρες και διοργανώνεται σε οργανωμένο χώρο του Σώματος Προσκόπων Κύπρου. ii. Για την διοργάνωση της κατασκήνωσης απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον 2 βαθμοφόρων αν η «Μικρή Αγέλη» αποτελείται από μια «ομάδα εξερευνητών» και ένα τουλάχιστον επιπρόσθετο βαθμοφόρο για κάθε επιπρόσθετη «ομάδα εξερευνητών». Σε καμία περίπτωση το ποσοστό βαθμοφόρων προς παιδιά δεν μπορεί να είναι μικρότερο του 1:6. iii. Για τη λειτουργία των κατασκηνώσεων «Μικρών Αγελών» απαιτείται έκδοση άδειας από την Εφορεία Κατασκηνώσεων της Γενικής Εφορείας μετά την υποβολή ιεραρχικά σχετικού φακέλου κατασκήνωσης τουλάχιστον 15 μέρες πριν από την ημερομηνία έναρξης της κατασκήνωσης. 6. Εκπαίδευση Απαιτήσεις: α. Εισαγωγή: i. Τα παιδιά που εντάσσονται στην «Μικρή Αγέλη» δίδουν την Υπόσχεσή τους στον Αρχηγό τους. ii. Η τελετή είναι παρόμοια με την Τελετή Υπόσχεσης στην Αγέλη Λυκοπούλων και γίνεται με τη συμμετοχή μόνο των μελών της «Μικρής Αγέλης». Στην Τελετή Υπόσχεσης είναι δυνατόν να παρευρίσκονται και οι γονείς των παιδιών της «Μικρής Αγέλης». 8

iii. Κατά την Τελετή της Υπόσχεσης ο Αρχηγός τοποθετεί στο αριστερό μέρος της φανελίτσας του Μικρού Λυκόπουλου το Σήμα Υπόσχεσης και του φορά το Προσκοπικό Μαντήλι και καπελάκι κατά τα πρότυπα της Τελετής Υπόσχεσης των Λυκοπούλων. β. Υπόσχεση «Μικρών Λυκοπούλων»: i. Η Υπόσχεση των «Μικρών Λυκοπούλων» είναι η εξής: Υπόσχομαι ότι θα προσπαθώ να είμαι πιστός στον Θεό, να αγαπώ την πατρίδα μου και να βοηθώ τους άλλους. γ. Ο Νόμος των «Μικρών Λυκοπούλων» είναι: «Πάντα πρόθυμος να βοηθώ» γ. Ρητό «Μικρών Λυκοπούλων»: i. Τα «Μικρά Λυκόπουλα» έχουν ως ρητό: «Πάντα χαρούμενος και γελαστός» δ. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Απαιτήσεις: i. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην «Μικρή Αγέλη» διαχωρίζεται σε 7 δέντρα πάνω στα οποία τα «Μικρά Λυκόπουλα» θα σκαρφαλώσουν εξερευνώντας τα. (σημείωση: τα 7 δέντρα λειτουργούν κατ αντιστοιχία και βρίσκουν συνέχεια στα 7 μονοπάτια του Κλάδου Λυκοπούλων). ii. Οι απαιτήσεις συμπληρώνονται μέσα από τη βιωματική μάθηση, τη συμμετοχή δηλαδή των παιδιών στις συγκεντρώσεις, τις δράσεις και την κατασκήνωση της «Μικρής Αγέλης». Με την επιτυχή συμμετοχή των παιδιών ταυτόχρονα θεωρείται ότι οι αντίστοιχες απαιτήσεις έχουν συμπληρωθεί. Σε καμία περίπτωση τα παιδιά δεν υποβάλλονται σε οποιαδήποτε ειδική δοκιμασία απαιτήσεων. 9

iii. Τα 7 δένδρα των απαιτήσεων των «Μικρών Λυκοπούλων» είναι: 1. Της Πίστης του Θεού και της Πατρίδας 2. Της Προσκοπικής Γνώσης 3. Της Αγάπης στη Φύση 4. Της Φιλίας 5. Της αγάπης της Τέχνης και του Πολιτισμού 6. Της Υγείας 7. Της Ικανότητας. iv. Οι απαιτήσεις στο κάθε δένδρο χωρίζονται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο αφορά τις απαιτήσεις Υπόσχεσης, το δεύτερο επίπεδο τις απαιτήσεις του 1ου χρόνου και το τρίτο επίπεδο τις απαιτήσεις του 2 ου χρόνου. Με τη συμπλήρωση των απαιτήσεων του 1 ου χρόνου απονέμεται στο Μικρό Λυκόπουλο το πτυχίο του «Μικρού Δέντρου» και με τη συμπλήρωση των απαιτήσεων του 2 ου χρόνου απονέμεται το πτυχίο του «Μεγάλου Δέντρου». Τα πτυχία αυτά φέρονται στο δεξί μανίκι της στολής. ε. Απαιτήσεις Δέντρου της αγάπης του Θεού και της Πατρίδας Πριν την Υπόσχεση 1. Μαθαίνω μια Προσευχή και την απαγγέλλω σε μια συγκέντρωση της «Μικρής Αγέλης». 1 ος Χρόνος 1. Εκκλησιάζομαι μαζί με τα άλλα λυκόπουλα της «Μικρής Αγέλης» στην Εκκλησία της Ενορίας μου ή σε μια άλλη Εκκλησία κατά τη διάρκεια μιας δράσης τουλάχιστον δύο φορές στη διάρκεια της προσκοπικής χρονιάς. 2. Μαθαίνω την ιστορία για τον Άγιο που είναι αφιερωμένη η Εκκλησία της Ενορίας μου. 3. Μαθαίνω να ψάλλω τον Εθνικό μας Ύμνο και χρωματίζω την εθνική και κρατική σημαία. 4. Μαθαίνω ποιος είναι ο Προστάτης Άγιος των Προσκόπων. 5. Μαθαίνω ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι. 2 ος Χρόνος 10

1. Συμμετέχω σε μια δράση της «Μικρής Αγέλης» αφιερωμένης στην ιστορία της πατρίδας μου. 2. Μαθαίνω για τα ιστορικά γεγονότα της 25ης Μαρτίου, της 28ης Οκτωβρίου και της 1ης Απριλίου. 3. Μαθαίνω ένα μύθο από την Κυπριακή παράδοση ή ένα παραδοσιακό Κυπριακό παραμύθι. 4. Μαθαίνω ένα έθιμο και μια παροιμία της πατρίδας μου. 5. Μαθαίνω 2 παραδοσιακά επαγγέλματα. στ. Απαιτήσεις Δέντρου της Προσκοπικής Γνώσης Πριν την Υπόσχεση 1. Μαθαίνω την Υπόσχεση, το Νόμο και το ρητό των «Μικρών Λυκοπούλων». 2. Μαθαίνω τι είναι οι Πρόσκοποι και τι είναι η «Μικρή Αγέλη» Λυκοπούλων. 1 ος Χρόνος 1. Συμμετέχω σε μια προσκοπική πυρά της «Μικρής Αγέλης» μου. 2. Μαθαίνω λίγα πράγματα για τους άλλους Κλάδους στο Σύστημά μου. 2 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω την Υπόσχεση των Λυκοπούλων και προετοιμάζομαι γι αυτήν. 2. Μαθαίνω για την Ιστορία του Κυπριακού Προσκοπισμού. 3. Μαθαίνω τι είναι η ημέρα σκέψης και παίρνω μέρος σε μια εκδήλωση αφιερωμένη σε αυτή. 4. Μαθαίνω τι είναι το Τζάμπορι. 5. Μαθαίνω τις στολές των άλλων κλάδων και ειδικοτήτων του Κυπριακού προσκοπισμού. ζ. Απαιτήσεις Δέντρου της Αγάπης στη Φύση Πριν την Υπόσχεση 1. Φυτεύω ένα δέντρο ή ένα φυτό στην αυλή του Συστήματός μου ή σε μια δράση της «Μικρής Αγέλης». 1 ος Χρόνος 11

1. Γνωρίζω τα εφόδια που πρέπει να έχω μαζί μου σε μια μονοήμερη εκδρομή. 2. Μαθαίνω πώς να συμπεριφέρομαι στο ύπαιθρο. 3. Επισκέπτομαι ένα μονοπάτι της φύσης ή ένα δασικό πάρκο. 4. Μπορώ να αναγνωρίσω με το όνομά τους δύο ζώα και δύο φυτά μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον. 2 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω για 3 κινδύνους που απειλούν το φυσικό περιβάλλον. 2. Μαθαίνω 3 γεωργικά προϊόντα του τόπου μας. 3. Μαθαίνω τη σημασία του νερού και τρόπους εξοικονόμησης του. 4. Μαθαίνω το μύθο για ένα ή δύο αστερισμούς και προσπαθώ να τους δω στον ουρανό με την βοήθεια των Βαθμοφόρων μου. 5. Μαθαίνω να ξεχωρίζω τα χάρτινα, τα γυάλινα και τα πλαστικά αντικείμενα και τα τοποθετώ σε διαφορετικούς κάδους απορριμμάτων για ανακύκλωση. η. Απαιτήσεις Δέντρου της Φιλίας Πριν την Υπόσχεση 1. Γίνομαι φίλος με τα άλλα παιδιά της ομάδας μου και της «Μικρής Αγέλης». 1 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω πότε είναι τα γενέθλια και η γιορτή των μελών της οικογένειάς μου και των καλύτερων φίλων μου. 2. Κάνω μια μεγάλη καλή πράξη για να βοηθήσω άλλα παιδιά που έχουν ανάγκη. 3. Ετοιμάζω μια ευχετήρια κάρτα για κάποιο φίλο μου. 2 ος Χρόνος 1. Ενημερώνομαι από κάποιο άτομο που υπηρετεί την κοινωνία (αστυνομικό, πυροσβέστη, νοσοκόμο, ναυαγοσώστη κτλ). 2. Μαθαίνω λίγα πράγματα για άτομα με ειδικές ικανότητες. θ. Απαιτήσεις Δέντρου της Αγάπης της Τέχνης και του Πολιτισμού Πριν την Υπόσχεση 12

1. Δημιουργώ ένα πίνακα από την φυσική ζωή. 1 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω να τραγουδώ 2 «λυκοπουλικά» τραγούδια. 2. Μεταμφιέζομαι τουλάχιστον μία φορά σε μια γιορτή της «Μικρής Αγέλης». 3. Κατασκευάζω μια απλή χειροτεχνία. 2 ος Χρόνος 1. Παρακολουθώ μια θεατρική παράσταση, μαθαίνω πως συμπεριφέρομαι ως θεατής και ποιος είναι ο πρωταγωνιστής. 2. Επισκέπτομαι με την «Μικρή Αγέλη» ένα μουσείο. ι. Δέντρο της Υγείας Πριν την Υπόσχεση 1. Βουρτσίζω τα δόντια μου κάθε βράδυ και κάθε πρωί και μετά από κάθε γεύμα. 2. Πλένω τα χέρια μου πριν και μετά το φαγητό. 3. Μαθαίνω να κτενίζω τα μαλλιά μου και να πλένω καλά το πρόσωπό μου. 1 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω τι θα κάνω αν τρέχει η μύτη μου αίμα. 2. Μαθαίνω τι κάνω για να περιποιηθώ ένα μικρό τραύμα. 3. Μαθαίνω τι περιέχει ένα ατομικό κουτί Α Βοηθειών. 4. Μαθαίνω το όνομα του παιδίατρου μου. 2 ος Χρόνος 1. Γνωρίζω τους κινδύνους στο σπίτι (φωτιά, γκάζι, ηλεκτρισμός, σκάλες, ανελκυστήρας) και τι κάνω γι αυτούς. 2. Μαθαίνω τους βασικούς κανόνες ασφάλειας στη θάλασσα και στην πισίνα σε ότι αφορά το κολύμπι. 3. Μαθαίνω τι κάνω όταν μπει ξένο σώμα στο μάτι ή στο αυτί μου. 4. Μαθαίνω τον αριθμό έκτακτης ανάγκης και τι λέω όταν χρειαστεί να τον χρησιμοποιήσω. Μαθαίνω τι κάνω για να περιποιηθώ ένα μικρό τραύμα 13

κ. Δέντρο της Ικανότητας Πριν την Υπόσχεση 1. Μαθαίνω να δένω τα κορδόνια των παπουτσιών μου. 1 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω να στρώνω το κρεβάτι μου. 2. Μαθαίνω να λέω την ώρα. 3. Μαθαίνω τα χρώματα στα φανάρια τροχαίας και πως διασταυρώνω το δρόμο με ασφάλεια. 4. Φτιάχνω ένα αντικείμενο χρησιμοποιώντας υλικά από ανακύκλωση. 2 ος Χρόνος 1. Μαθαίνω να δένω το οκταράκι και τον σταυρόκομπο. 2. Μαθαίνω να διπλώνω σωστά τα ρούχα μου (μπλούζα, παντελόνι, κάλτσες) 3. Μαθαίνω να τυλίγω ένα δώρο. 4. Μαθαίνω πώς να απαντώ σωστά ένα τηλεφώνημα. Αναγνώριση Επιπέδων Εκπαίδευσης Αναγνωρίζονται τρία επίπεδα εκπαίδευσης ως εξής: Επίπεδο 1 ο. Υπόσχεση: Δίδεται η Υπόσχεση κατά το πρότυπο της Υπόσχεσης στην Αγέλη Λυκοπούλων. Επίπεδο 2 ο : Συμπλήρωση 1 ου Έτους: Απονομή πτυχίου «Μικρού δέντρου». Επίπεδο 3 ο : Συμπλήρωση 2 ου Έτους: Απονομή πτυχίου «Μεγάλου δέντρου». 7. Συμβολικό Πλαίσιο: Το συμβολικό πλαίσιο δίδει ταυτότητα στη Μικρή Αγέλη με την καθιέρωση των εξής: 14

α. Χρώμα της Μικρής Αγέλης καθιερώνεται το τουρκουάζ. β. Σήμα της Μικρής Αγέλης καθιερώνεται το Σήμα Τμήματος (κατ αντιστοιχία των άλλων Τμημάτων του Προσκοπικού Συστήματος) τριγωνικού σχήματος, χρώματος τουρκουάζ με κίτρινο τρίφυλλο και γράμματα και αναφορές όπως τα άλλα σήματα Τμήματος (πχ 40Π ΕΓΚΩΜΗΣ ή 27Ν ΛΕΜΕΣΟΥ ή 279Α ΛΑΡΝΑΚΑΣ) γ. Καθιερώνονται ως διακριτικά πτυχία Μικρό και Μεγάλο Δέντρο αντίστοιχα με το Προσκοπικό Τρίφυλλο στο μέσο. Αυτά θα φέρονται στο δεξί μανίκι της στολής. δ. Η στολή είναι φανελάκι τύπου πόλο χρώματος τουρκουάζ. Τα σήματα και τα διακριτικά φέρονται στο φανελάκι ως εξής: i. Σήμα Υπόσχεσης στο αριστερό μέρος του στήθους. ii. Διακριτικό Σήμα Επαρχιακής Εφορείας στο δεξιό μέρος του στήθους. iii. Ταινία Χειρίδος Συστήματος στο αριστερό μανίκι. iv. Διεθνές Σήμα στο αριστερό μανίκι κάτω από την ταινία χειρίδος. v. Διακριτικό Πτυχίων Μικρού και Μεγάλου Δέντρου στο δεξί μανίκι (με αντικατάσταση του Μικρού με το Μεγάλο). vi. Τον χειμώνα τα Μικρά Λυκόπουλα φέρουν φούτερ του ίδιου χρώματος με το φανελάκι πόλο με τα διακριτικά και τα σήματα ραμμένα κατά τον ίδιο τρόπο. 15

Εκπαιδευτικοί Στόχοι Η Μικρή Αγέλη είναι μέρος του εξελικτικού προγράμματος που προσφέρει η άτυπη Προσκοπική εκπαίδευση. Για την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων του προγράμματος χρησιμοποιείται η Προσκοπική Μέθοδος, δηλαδή η βιωματική μάθηση μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον. Βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι: Η ανάπτυξη του αισθήματος της συνεργασίας. Η ανάπτυξη της προσωπικότητας και της αυτοπεποίθησης με την γνωριμία του παιδιού με το κοινωνικό και το φυσικό περιβάλλον. Η ανάπτυξη του αισθήματος του να συμμετέχει και να ανήκει το παιδί στην ομάδα. Η πνευματική ανάπτυξη σε συνάρτηση την ανάπτυξη του θρησκευτικού αισθήματος. Η ανάπτυξη του αισθήματος της ευθύνης και της υπευθυνότητας για τις πράξεις του παιδιού. Η Μικρή Αγέλη λειτουργεί μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον για το παιδί. Με τον τρόπο αυτό το παιδί θα αισθανθεί την απαιτούμενη άνεση μέσα από την οποία η εφαρμογή του προγράμματος θα φέρει τα αναμενόμενα εκπαιδευτικά αποτελέσματα και θα ικανοποιήσει τους εκπαιδευτικούς στόχους του προγράμματος. Η συμμετοχή του παιδιού στην Προσκοπική Κίνηση στην ηλικία των 6-7 ετών πιθανόν αποτελεί τη πρώτη του συμμετοχή σε μια σταθερή κοινωνική ομάδα πέρα από το σχολείο. Η Μικρή Αγέλη αποτελεί επομένως ένα χώρο συγκροτημένης κοινωνικής συναναστροφής με κανονισμούς και όρια, τα οποία το παιδί αντιλαμβάνεται και μαθαίνει να ακολουθεί και να σέβεται. Οπωσδήποτε σε καμία περίπτωση το παιδί δεν πρέπει να αισθανθεί ότι συμμετέχει στη Μικρή Αγέλη γιατί είναι ένας χώρος παρόμοιος με το σχολείο όπου πηγαίνει για εκπαίδευση. Αντίθετα πρέπει να αισθάνεται ότι είναι ένας δικός του χώρος στον οποίο περνά ευχάριστα και συμμετέχει σε διάφορες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες. 16

Εκτός από τους πιο πάνω βασικούς στόχους του προγράμματος και που αφορούν γενικά την ανάπτυξη του παιδιού το Προσκοπικό Πρόγραμμα, θα πρέπει να αποσκοπεί επίσης και στην εκπλήρωση των εξής ειδικών στόχων: Την κατανόηση της Υπόσχεσης των Μικρών Λυκοπούλων. Την κατανόηση και την εφαρμογή του Νόμου των Μικρών Λυκοπούλων. Την εφαρμογή του Ρητού των Μικρών Λυκοπούλων. Την ανάπτυξη της Πίστης στο Θεό. Την ανάπτυξη της φιλοπατρίας. Οι Εκπαιδευτικοί στόχοι του Προγράμματος τουτμήματος, κατανέμονται στα επτά δέντρα του Προσκοπικού Προγράμματος που εφαρμόζεται στη Μικρή Αγέλη. Δέντρο Αγάπης στο Θεό και στην Πατρίδα Η Υπόσχεση των Μικρών Λυκοπούλων αποτελεί το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της αποδοχής των βασικών αρχών που διέπουν την Προσκοπική Κίνηση. Παρ όλο που τα παιδιά δεν μπορούν να αντιληφθούν τη σημασία της αρχής που διέπει μια Κίνηση, μπορούν να κάνουν βίωμά τους αυτό που πρεσβεύει η Κίνηση. Γι αυτό και η Υπόσχεση ακόμα και στο πρώτο στάδιο της παιδικής ηλικίας, έχει ως σκοπό μια τυπική αυτοδέσμευση του ίδιου του παιδιού να ακολουθεί ένα απλό κώδικα ζωής. Η Πίστη στο Θεό καλλιεργείται μέσα από τη βιωματική θρησκευτική διαπαιδαγώγηση, με τη συμμετοχή δηλαδή των παιδιών σε επίσημες θρησκευτικές δραστηριότητες (συμμετοχή σε εκκλησιασμούς), τις επισκέψεις σε θρησκευτικούς χώρους, τη διήγηση ιστοριών θρησκευτικού περιεχομένου, και τη συμμετοχή σε άλλες δράσεις με θρησκευτικό προσανατολισμό (όπως για παράδειγμα με την ανεύρεση από περιοδικά εικόνων Αγίων και φωτογραφιών εκκλησιών κ.λπ.). Η αγάπη προς την πατρίδα καλλιεργείται μέσα από τη γνωριμία και το σεβασμό στα εθνικά σύμβολα. Η έπαρση και υποστολή της σημαίας κατά την έναρξη και τη λήξη της συγκέντρωσης θα πρέπει να είναι οι πιο σοβαρές στιγμές της κάθε συγκέντρωσης. Τα παιδιά θα πρέπει να νοιώθουν τη σοβαρότητα και να μάθουν να αποτίουν τον πρέποντα σεβασμό 17

και τιμή στη σημαία. Πέρα από τα εθνικά σύμβολα, χρησιμοποιούνται ως μέσο γνωριμίας και αγάπης προς την πατρίδα φωτογραφίες από τοπία, ενώ κατά τις εθνικές εορτές η ανάγνωση ιστοριών ηρώων, βοηθά τα παιδιά να νοιώσουν θαυμασμό και δέος τόσο για τους ήρωες όσο και γι αυτό για το οποίο πολέμησαν και αγωνίστηκαν οι ήρωες. Δέντρο Προσκοπικής Γνώσης Ο Νόμος των Μικρών Λυκοπούλων αποσκοπεί στη δημιουργία ενός απλού κώδικα συμπεριφοράς και της ανάπτυξης της ιδέας στο παιδί ότι θα πρέπει να συμπεριφέρεται στη βάση κάποιων θεσμοθετημένων κανόνων. Είναι το πρώτο βήμα προς την αναγνώριση των νόμων και των κανόνων μιας συγκροτημένης κοινωνικής ομάδας, που τελικά παραπέμπουν στους νόμους και τις αρχές της συγκροτημένης πολιτείας. Το ρητό των Μικρών Λυκοπούλων είναι ένα ρητό που βοηθά το παιδί στο να μάθει να μοιράζεται και να συνεργάζεται. Είναι βασική επιδίωξη στην ηλικία τω 6-7 ετών το παιδί να αναγνωρίσει τη συνεργασία και την ανάγκη συμβίωσης με άλλα άτομα (και ιδιαίτερα ομηλίκους του) μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Μέσα από το πρόγραμμα των απαιτήσεων του Δέντρου των Προσκοπικών Γνώσεων το παιδί αρχίζει σιγά-σιγά να έχει τριβή με την Κίνηση, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες που αναδεικνύουν γενικά την Κίνηση αλλά και που αρχίζουν να του δημιουργούν ένα όμορφο και ευχάριστο περιβάλλον όπου του δίνεται η ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και να υποδυθεί ρόλους (Ιστορία του Μόγλη). Δέντρο Αγάπης της Φύσης Το παιδί εισέρχεται για πρώτη φορά μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Είναι ένα περιβάλλον μυστηρίου για το παιδί με το οποίο πρέπει να εξοικειωθεί. Να αντιληφθεί ότι το φυσικό περιβάλλον μας δίνει τροφή και ότι χρειάζεται να το προστατεύουμε. Ότι δεν πρέπει να το φοβόμαστε αλλά να το σεβόμαστε και ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί μέσα σε αυτό γιατί παρ όλο που δεν το φοβόμαστε αυτό κρύβει κινδύνους από τους οποίους πρέπει να προφυλασσόμαστε. Ότι είναι ένα περιβάλλον για το οποίο θα μαθαίνουμε συνεχώς περισσότερα και θα περνούμε όλο και περισσότερο χρόνο σε αυτό όσο μεγαλώνουμε. Δημιουργείται δηλαδή ταυτόχρονα η προσδοκία στο παιδί να γίνει κάποτε μεγάλο Λυκόπουλο, Πρόσκοπος και Ανιχνευτής. 18

Δέντρο της Φιλίας Είναι ίσως το πιο σημαντικό Δέντρο για την καλλιέργεια των χαρακτηριστικών που αναπτύσσει το άτομο στην ηλικία των 6-7 ετών. Αρχίζει να σέβεται και να σκέφτεται τον φίλο του μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι μέσα σε αυτό το σύνολο υπάρχουν άνθρωποι που διευκολύνουν τη ζωή μας και μας προστατεύουν, όπως είναι ο πυροσβέστης και ο αστυνομικός. Η συμμετοχή σε κοινωνικές ομάδες και η προσέγγιση άλλων ατόμων (ομηλίκων) μέσα στην κοινωνική ομάδα, αρχίζει να αναπτύσσει το συναισθηματικό κόσμο του παιδιού στην ηλικία των 6-7 ετών. Ο βαθμοφόρος θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στην εφαρμογή του Προσκοπικού Προγράμματος στην ηλικία αυτή, γιατί αποτελεί το μέσο με το οποίο κτίζονται τα χαρακτηριστικά που απαιτείται να αναπτύξει το άτομο για να τεθούν οι ορθολογιστικές βάσεις στην προσπάθεια για δημιουργία μιας συγκροτημένης προσωπικότητας με αυτοπεποίθηση. Δέντρο της Τέχνης και του Πολιτισμού Η τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν όχημα έκφρασης και εκλεπτισμού του χαρακτήρα του ατόμου. Μέσα από τη συμμετοχή σε δραστηριότητες τέχνης και πολιτισμού, το παιδί αρχίζει να εκτιμά και να θαυμάζει την εργασία των άλλων και ταυτόχρονα του δίνεται η ευκαιρία να προσπαθήσει και το ίδιο να δημιουργήσει και να εκφράσει τον εαυτό του. Η συμμετοχή του σε μικρές δραστηριότητες όπως η χορωδία του Συστήματος ή της Μικρής Αγέλης, η συμμετοχή του σε μια μικρή παράσταση με υποκριτική, βοηθούν στην ενίσχυση του αυτοσεβασμού και της αυτοπεποίθησής του. Δέντρο της Υγείας Μέσα από το δέντρο της υγείας το παιδί αρχίζει να φροντίζει για την προσωπική του υγιεινή αντιλαμβανόμενο την ανάγκη της συγυρισμένης και καθαρής εμφάνισης, αλλά και της προσωπικής φροντίδας. Αρχίζει να κατανοεί τους κινδύνους υγείας και ασφάλειας που πιθανόν να υπάρχουν και την ανάγκη προφύλαξης από αυτούς. Επίσης αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως θα πρέπει να αντιδράσει αν του συμβεί κάτι απλό, αντιδρώντας ορθά σε περίπτωση που πραγματικά υπάρξει τέτοια ανάγκη. Στην ηλικία των 6-7 ετών το παιδί δεν βρίσκεται πλέον κάτω από συνεχή επιτήρηση και φροντίδα με αποτέλεσμα να διατρέχει τον κίνδυνο κατά το παιχνίδι να υποστεί ένα απλό τραυματισμό. Μαθαίνει επομένως να μην πανικοβάλλεται και να παίρνει ορθά μέτρα τα οποία δεν θα του προκαλέσουν οποιαδήποτε 19

επιπρόσθετα προβλήματα ή θα επεκτείνουν τον απλό τραυματισμό ή το απλό περιστατικό σε κάτι πιο πολύπλοκο. Δέντρο της Ικανότητας Δίδει την ευκαιρία στο παιδί να αρχίσει να αποκτά βασικές ικανότητες οι οποίες αυξάνουν την αυτοπεποίθησή του μέσα από την ανταπόκριση απαιτήσεων που το καθιστούν χρήσιμο. Μικρές πράξεις (όπως το στρώσιμο του κρεβατιού) δίδουν στο παιδί την ευκαιρία να κάνει απλά πράγματα τα οποία όμως θα νοιώσει ότι αποτελούν βοήθεια προς την οικογένειά του ή το κοινωνικό του περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η αυτο-εκτίμησή του με συνέπεια την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Επομένως με το δέντρο της ικανότητας δημιουργούνται οι προϋποθέσεις μέσα από τις οποίες το παιδί ανταποκρινόμενο σε απλές απαιτήσεις μπορεί να αρχίσει να κτίζει τον χαρακτήρα του. Συμπερασματικά είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί στόχοι να αναγνωρίζονται από τους βαθμοφόρους και να τίθενται ως μέρος του προγραμματισμού της Μικρής Αγέλης. Ο βαθμοφόρος είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι οι απαιτήσεις του Κλάδου δεν είναι αυτοσκοπός αλλά το όχημα με το οποίο προσπαθούμε να αντεπεξέλθουμε ως Κίνηση στις ανάγκες των παιδιών και να ικανοποιήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς στόχους. 20

Το Περιβάλλον της Μικρής Αγέλης Το περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργείται και λειτουργεί η Μικρή Αγέλη παίζει σημαίνοντα ρόλο στην επιτυχία τους προγράμματος και κύρια στην επίτευξη των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών στόχων του Τμήματος. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι το περιβάλλον που επιδρά στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στην ανάπτυξη των παιδιών ηλικίας 6-7 ετών και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής τους βοηθώντας τα να κτίσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους, είναι εκείνο όπου: 1. Τα παιδιά νοιώθουν άνετα και ζεστά και έχουν την αίσθηση ότι περιβάλλονται από πραγματική αγάπη. 2. Τα παιδιά νοιώθουν ασφάλεια που τους επιτρέπει να δραστηριοποιηθούν χωρίς φόβο και ιδιαίτερα να αναπτύξουν τις ικανότητές τους μακριά από τον φόβο μιας πιθανής αποτυχίας. 3. Τα παιδιά αισθάνονται ότι τυγχάνουν του απαραίτητου σεβασμού και πρόνοιας ως άτομα. 4. Η ανάπτυξη και έκφραση ιδεών είναι ελεύθερη και ενθαρρύνεται από τους βαθμοφόρους. Η πρωτοβουλία επίσης ενθαρρύνεται και τυγχάνει εκτίμησης και σεβασμού. 5. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφέρουν ελεύθερα απόψεις τις οποίες ακούνε με προσοχή οι βαθμοφόροι τους και έτσι τυγχάνουν της απαραίτητης σημασίας. Επαινούνται συχνά για την πρωτοβουλία τους να εκφέρουν ελεύθερα την άποψή τους. 6. Τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι στο περιβάλλον της Μικρής Αγέλης υπάρχουν ξεκάθαρα όρια και γνωρίζουν που βρίσκεται αυτή η οριοθέτηση. Σέβονται και τηρούν την οριοθέτηση. 21

7. Υπάρχουν κανονισμοί και επίπεδα τα οποία πρέπει να υπακούνε και τα οποία εφαρμόζονται ισότιμα για όλους και όλα. 8. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία και τους δίνεται η δυνατότητα να πετύχουν το καθένα στις δικές του προσδοκίες και στους δικούς του στόχους. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια κατά τη διάρκεια των συγκεντρώσεων αλλά και των δράσεων της Μικρής Αγέλης το περιβάλλον θα πρέπει να διακρίνεται από τα πιο κάτω χαρακτηριστικά: Φροντίδα Διαμοιρασμός Βοήθεια Θετικότητα Ευτυχία Παιδοκεντρικότητα Ενθάρρυνση Ελευθερία Ελευθερία από απειλές Αποδοχή Εμπιστοσύνη Ασφάλεια Απουσία αξιολόγησης Άνεση Το περιβάλλον το οποίο δημιουργούν οι βαθμοφόροι αποτελεί πάντοτε τον ακρογονιαίο λίθο της επιτυχίας του προγράμματος. 22

Ο Βαθμοφόρος της Μικρής Αγέλης Τα παιδιά στην ηλικία των 6-7 ετών θεωρούν τους βαθμοφόρους τους ως τους του ήρωες τους. Είναι το πρότυπό τους και σε πολλές περιπτώσεις αν ερωτηθούν τι θέλουν να γίνουν όταν μεγαλώσουν πολύ πιθανόν να απαντήσουν: «βαθμοφόρος» ή ίσως «Αρχηγός Προσκόπων». Για τον λόγο αυτό τα παιδιά παρακολουθούν κάθε βήμα του βαθμοφόρου τους, το κάθε τι που κάνει και λέει. Ακόμα και τις κινήσεις του ή τις συνήθειές του τις καταγράφουν με απίστευτη ακρίβεια γιατί ακριβώς θεωρούν ότι αυτά που κάνει και λέει ο βαθμοφόρος τους, είναι τα πιο ορθά και τα καλύτερα που μπορούν να ακούσουν και να μάθουν. Ίσως με αυτά ένας βαθμοφόρος να τρομοκρατηθεί, ίσως να νοιώσει ότι δεν μπορεί να συμπεριφέρεται ελεύθερα. Ναι ίσως σε τελευταία ανάλυση ο βαθμοφόρος όταν βρίσκεται μαζί ή κοντά στα παιδιά να πρέπει να συμπεριφέρεται με τρόπο που πιθανόν να αισθάνεται ότι του στερεί σε κάποιο βαθμό την προσωπική του ελευθερία στην ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων του. Όμως η συνειδητή επιλογή του να γίνει κάποιος βαθμοφόρος Προσκόπων και ιδιαίτερα στην ηλικιακή ομάδα των 6-7 ετών, συνεπάγεται και κάποιες υποχρεώσεις. Υποχρεώσεις που σχετίζονται και με τη συμπεριφορά του ατόμου. Αυτό με κανένα τρόπο δεν θα πρέπει να φοβίζει τον βαθμοφόρο. Αντίθετα θα πρέπει να τον γεμίζει με ευχαρίστηση και να τον πλημυρίζει με αίσθημα περηφάνιας που έχει ως άτομο τη δυνατότητα να διαμορφώσει και να διαπαιδαγωγήσει χαρακτήρες μέσα από το ίδιο το δικό του πρότυπο. Ειδικότερα τα παιδιά όταν πρωτοέρχονται στον Προσκοπισμό, απαιτείται να έχουν βαθμοφόρους που θα τα οδηγήσουν με ασφάλεια στα πρώτα χρόνια της παιδικής τους ηλικίας, με στόχο τη δημιουργία μιας ορθής βάσης και ενός ορθού υπόβαθρου στα αρχικά στάδια της διαμόρφωσης του προσωπικού τους χαρακτήρα και της δημιουργίας και της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησής τους. Για να γίνουν αυτά απαιτείται κατανόηση και υπομονή. Τα παιδιά των 6-7 ετών απαιτούν κατανόηση και υπομονή γιατί χρειάζονται χρόνο να κατανοήσουν και να αντιδράσουν σε αυτά που τους λέμε. Ο αυτοέλεγχος σε πολλές περιπτώσεις είναι σημαντικός γιατί η πίεση ή και άλλες καταστάσεις πιθανόν να δημιουργήσουν ένταση. Γι αυτό και ο βαθμοφόρος θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχει τον 23

εαυτό του, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται ανάμεσα στα παιδιά ή όταν τον βλέπουν τα παιδιά. Θα πρέπει ποτέ να μην ξεχνά ότι είναι το πρότυπο και ο ήρωας. Καλό είναι σε σύντομα χρονικά διαστήματα ο βαθμοφόρος να κάνει την προσωπική του αξιολόγηση και την αυτοκριτική του. Να βλέπει για λίγο τον εαυτό του και να τον προσεγγίζει κριτικά έτσι που να μπορεί συνεχώς να βελτιώνεται. Με τον τρόπο αυτό θα είναι σε θέση να βελτιώσει την προσωπική του εικόνα. Ακόμη και όταν ο βαθμοφόρος αισθάνεται ότι κάνει πολύ καλά του δουλειά του, θα πρέπει να έχει πάντοτε υπόψη του ότι υπάρχουν περιθώρια παραπέρα βελτίωσης. Σε γενικές γραμμές ο βαθμοφόρος στη Μικρή Αγέλη θα πρέπει να έχει τα πιο κάτω χαρακτηριστικά: Πραγματικό ενδιαφέρον για τα παιδιά: Ενδιαφέρον για την ευημερία των παιδιών: Να δημιουργεί στα παιδιά το αίσθημα ότι είναι κάτι το σημαντικό γι αυτόν: Πραγματική αναγνώριση των ικανοτήτων των παιδιών: Ο βαθμοφόρος σε κάθε Τμήμα της Δομής των Προσκοπικών Κλάδων θα πετύχει στο ρόλο του μόνο αν έχει πραγματικό ενδιαφέρον για τα παιδιά της αντίστοιχης ηλικίας. Το παιδί δεν πρέπει απλά να βρίσκεται κοντά μας αλλά να περνά ευχάριστα, να απολαμβάνει το πρόγραμμα και ταυτόχρονα να ικανοποιούνται οι εκπαιδευτικοί στόχοι του προγράμματος με την επίδειξη του ανάλογου πραγματικού ενδιαφέροντος από τον βαθμοφόρο. Τα παιδιά θεωρούν και βλέπουν τον βαθμοφόρο τους ως ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή τους. Αναμένουν ότι και ο βαθμοφόρος θα επιδείξει με τη δική του στάση και συμπεριφορά απέναντί τους ότι και αυτά είναι κάτι το σημαντικό για τον ίδιο. Ο βαθμοφόρος θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τις ικανότητες των παιδιών και να τα ενθαρρύνει να τις αναπτύξουν ακόμα περισσότερο. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει και τις αδυναμίες τους και να τα βοηθά να τις ξεπεράσουν. 24

Κατανόηση των αισθημάτων των παιδιών προς τον ίδιο: Βοήθεια στην ανάπτυξη του συναισθηματικού κόσμου των παιδιών: Ανάλυση της συμπεριφοράς των παιδιών: Να αντιλαμβάνεται πως αισθάνονται τα παιδιά για τον ίδιο. Ο θαυμασμός που εκτρέφουν τα παιδιά προς τον βαθμοφόρο με κανένα τρόπο δεν θα πρέπει να διαψευστεί και ταυτόχρονα να ανταποδίδει στα παιδιά τα ανάλογα συναισθήματα. Ο βαθμοφόρος απαιτείται να αφιερώνει χρόνο στην ανάπτυξη των συναισθημάτων των παιδιών. Η καλλιέργεια των συναισθημάτων αλλά και των στάσεων των παιδιών απέναντι σε θεσμούς και αξίες καλλιεργούνται με μεγάλη μεθοδικότητα και τεράστια προσοχή. Η συμπεριφορά του κάθε παιδιού ξεχωριστά, παραπέμπει σε διάφορες καταστάσεις που το παιδί βιώνει στο ευρύτερο φάσμα της ζωής του. Ο βαθμοφόρος απαιτείται να αναλώνει χρόνο να παρακολουθεί τη συμπεριφορά των παιδιών και να «ανακαλύπτει» πιθανά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. 25