Θ εμπειρία του Ομίλου ΕΛΛΑΚΣΩΡ ςτθν παραγωγι & τα χαρακτθριςτικά τερεϊν Ανακτθκζντων Καυςίμων (SRF/RDF) Γεώργιος Πανοφσης Μθχανολόγοσ Μθχανικόσ ΕΜΠ, M.Sc Παραγωγι & Διαχείριςθ Ενζργειασ, M.Sc Μζλοσ του ομίλου
δομή Ομίλοσ ΔΛΛΑΚΣΩΡ Καταςκευι Παραχωριςεισ Διαχείριςθ Απορριμμάτων Ενζργεια Ανάπτυξθ Ακινιτων Άλλεσ υμμετοχζσ 100% ΑΚΣΩΡ ΑΣΕ 100% ΑΚΣΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΘΕΙ 95% ΘΛΕΚΣΩΡ ΑΕ 86% ΕΛΛΘΝΙΚΘ ΣΕΧΝΟΔΟΜΙΚΘ ΑΝΕΜΟ 21.95% ELPEDISON ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΘ 55.46% REDS ΑΕ 16.6% (2) ΕΛΛΘΝΙΚΟ ΧΡΤΟ 15.3% ΕΛΛΘΝΙΚΟ ΚΑΗΙΝΟ ΠΑΡΝΘΘΑ 100% (1) ΕΛΛΘΝΙΚΑ ΛΑΣΟΜΕΙΑ 100% ΒΙΟΑΡ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΘ No 1 ςτθν Ελλάδα No 1 ςτθν Ελλάδα Ηγζτθσ ςε Ελλάδα & Κφπρο θμαντικζσ προοπτικζσ ανάπτυξθσ θμαντικό χαρτοφυλάκιο ακίνθτθσ περιουςίασ Αξίεσ κατανεμθμζνεσ ςε διάφορα ποςοςτά μειοψθφίασ 3,904 εργαηόμενοι με δραςτθριότθτεσ ςε 14 χϊρεσ φνολο ιδίων κεφαλαίων > 1.3 bn φνολο ενεργθτικοφ > 4.4 bn (1) Ζμμεςθ ςυμμετοχι μζςω ΑΚΣΩΡ (2) Άμεςθ και Ζμμεςθ ςυμμετοχι (μζςω ΑΚΣΩΡ) (3) Με τιμζσ κλειςίματοσ 18 θσ επτεμβρίου 2012 Σηίροσ~ 1.2 bn (31/12/11) - υνολικό ανεκτζλεςτο ~ 2.8 bn Θ ΕΛΛΑΚΣΩΡ είναι ο θγετικόσ όμιλοσ υποδομϊν ςτθν περιοχι
Η ΗΛΔΚΣΩΡ είναι ο βρατίονας Γιατείριζης Απορριμμάηων ηοσ Ομίλοσ ΔΛΛΑΚΣΩΡ Waste Management 1 2 Waste to Energy applications Έκθαζε ζηελ : Αλαθύθισζε Αμηνπνίεζε - Αλάθηεζε Γηάζεζε Δκπεηξία ζην ζρεδηαζκό & ιεηηνπξγία κνλάδσλ ΜΒΔ 28 MW Μνλάδεο βηναεξίνπ από ΑΣΑ. Σπκκεηνρή ζε όινπο ηνπο δηαγσληζκνύο ΣΓΙΤ Reduction of waste disposed in landfills Reduction of emissions & greenhouse effect Prevention of water resources pollution Recovery of energy & materials
Γιεθνής Παροσζία Γιαθοροποιημένες Λειηοσργίες Ρωζία Γερμανία Ανάδοσορ ηος 1 ος έπγος διασείπιζηρ αποππιμμάηων PPP ζηη Ρωζία (Αγία Πεηπούπολη) Παηενηαπιζμένη ηεσνολογία μέζω Γεπμανικών θςγαηπικών (Βιολογική επεξεπγαζία) Κροαηία Βοσλγαρία Δλλάδα Σοσρκία Θςγαηπική Αναμένονηαι αποηελέζμαηα για ένα έπγο ~ 80 εκ. Κύπρος Ιορδανία Ανάδοσορ για 2 έπγα διασείπιζηρ αποππιμμάηων (turnkey) ζςνολική δςναμικόηηηα 190kt/a Έδπα εηαιπείαρ Αδιαμθιζβήηηηορ leader Αξιόλογη πποοπηική ανάπηςξηρ Helector Cyprus Καηαζκεςή & Λειηοςπγία Μονάδαρ Λάπνακαρ (215kt/a) Αξιόλογη πποοπηική ανάπηςξηρ ε διαδικαζία διείζδςζηρ ανάδοσορ ζε 1 έπγο Ανάδοσορ ζηο 1 ο έπγο διασείπιζηρ βιοαεπίος από αποππίμμαηα ςνολική αξία 20 εκ.
Δευτερογενι ςτερεά καφςιμα Οριςμοί και προτυποποίθςθ Με τον όρο RDF (Refuse Derived Fuels) νοοφνται όλα τα ανακτθκζντα, από μθχανικι επεξεργαςία των αςτικϊν ι βιομθχανικϊν αποβλιτων, δευτερογενι καφςιμα. Για το χαρακτθριςμό των ωσ άνω ωσ «τερεϊν Ανακτθκζντων Καυςίμων»-SRF (Solid Recovered Fuels), πρζπει να πλθροφνται οι προχποκζςεισ του προτφπου CEN/TC 343. Θ κατθγοριοποίθςθ των SRF λαμβάνει υπόψθ οικονομικζσ (KΘΔ), τεχνικζσ (% κ.β. Cl) και περιβαλλοντικζσ παραμζτρουσ (% κ.β. Hg), όπωσ ςτον παρακάτω πίνακα. Classification property Classes Unit 1 2 3 4 5 No class NCV Chlorine (Cl) Mercury (Hg) Statistical measure (Mean) [MJ/kg ar] > 25 > 20 > 15 > 10 > 3 - Examination 3 10 19 25 2 1 *) Statistical measure (Mean) [% dm] < 0,2 < 0,6 < 1,0 < 1,5 < 3,0 - Examination 4 18 29 10 2 1 **) Statistical measure (Median) Statistical measure (80 th percentile) [mg/mj ar] < 0,02 < 0,03 < 0,08 < 0,15 < 0,50 < 0,04 < 0,06 < 0,16 < 0,30 < 1,00 Examination 19 11 15 8 6 *) = SRF made from sewage sludge **) = SRF made from municipal solid waste and sewage sludge Θ κατθγοριοποίθςθ του SRF χαρακτθρίηει, ςε μεγάλο βακμό, τισ ιδιότθτεσ του καυςίμου διευκολφνοντασ τθν αποδοχι του και τθν ανάπτυξθ βιϊςιμων εμπορικϊν εφαρμογϊν. Θ προτυποποίθςθ του SRF αποτελεί ζνα ςθμαντικό κίνθτρο για τισ μονάδεσ μθχανικισ ανακφκλωςθσ και μθχανικισ-βιολογικισ επεξεργαςίασ-μβσ (βελτίωςθ προϊόντοσ).
SRF Production SRF vs. RDF τερεά Καφςιμα από απορρίμματα Εμπορευςιμότθτα RDF Ποιότθτα εξαρτϊμενθ από τθν είςοδο SRF Προτυποποιθμζνθ ποιότθτα EU standards CEN/TC 343 Προςαρμογι ςτισ απαιτιςεισ του πελάτθ
SRF Production CEN/TC 343 RDF Προτυποποιμζνεσ μζκοδοι κακοριςμοφ του βιογενοφσ κλάςματοσ Ανάλυςθ ςυμπεριφοράσ καυςίμου κατά τθν καφςθ Προτυποποίθςθ των μεκόδων ανάλυςθσ Κακοριςμόσ των επιπζδων ποιότθτασ SRF
Κφρια Ζργα Αναφοράσ διαχείριςθσ απορριμμάτων με παραγωγι SRF
Έπγο Osnabrück Έλαξμε ιεηηνπξγίαο: Φεβξνπάξηνο 2006 Γπλακηθόηεηα : 105,000 t/a Γηάξθεηα παξαρώξεζεο / ιεηηνπξγίαο γηα 17 έηη από ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο Η κνλάδα ρξεζηκνπνηεί ηερλνινγίεο κεραληθνύ δηαρσξηζκνύ Τν νξγαληθό θιάζκα ησλ εηζεξρόκελσλ απνξξηκκάησλ επεμεξγάδεηαη κέζσ αεξόβηαο επεμεξγαζίαο γηα παξαγσγή SRF (Stabilat ). Σο SRF πποωθείηαι ζε Holcim, Cemex
ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΣΩΝ- ΚΤΡΙΑ ΔΡΓΑ ΑΝΑΦΟΡΑ Έπγο Λάπνακαρ Έλαξμε ιεηηνπξγίαο: 1/4/2010 Γπλακηθόηεηα : 234,000 t/a Γηάξθεηα παξαρώξεζεο / ιεηηνπξγίαο γηα 10 έηη από ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο Η κνλάδα ρξεζηκνπνηεί ηερλνινγίεο κεραληθνύ & νπηηθνύ δηαρσξηζκνύ Τν νξγαληθό θιάζκα ησλ εηζεξρόκελσλ απνξξηκκάησλ επεμεξγάδεηαη κέζσ αεξόβηαο επεμεξγαζίαο γηα παξαγσγή θόκπνζη ή/θαη SRF (Stabilat )
Παραγωγι SRF Σεχνολογία ΜΒΕ ΘΛΕΚΣΩΡ Osnabrück ( Germany) plant Larnaka ( Cyprus) plant Δυναμικότθτα : 90,000 tn/y Προϊόντα 45,000 t SRF 0.850 t nonferrous 3,400 t ferrous 11,000 t inerts Δυναμικότθτα : 200,000 tn/y Προϊόντα 9,000 t plastic film 2,000 t PET 1,500 t PP 20,000 t paper 30,000 t SRF 30,000 t compost 5,000 t ferrous, nonferrous 1,000 t glass 67,500 t inerts
Παραγωγι SRF Μονάδα ΜΒΕ Osnabrück Πλεονεκτιματα Κλειςτι & ελεγχόμενθ διεργαςία Ανάκτθςθ ανακυκλϊςιμων & Παραγωγι SRF Απουςία υγρϊν & αζριων ρυπαντϊν
Παραγωγι SRF Μονάδα ΜΒΕ Λάρνακασ Προςαρμογι ποιότθτασ SRF με επανεπεξεργαςία του προιόντοσ or SRF Compost
ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ ΠΟΤ ΧΡΗΙΜΟΠΟΙΟΤΝ ΣΗΝ ΣΔΧΝΟΛΟΓΙΑ HERHOF STABILAT Α/Α Σξπξθερία Δσμαμικόςηςα (tpa) Χοόμξπ ξλξκλήοχρηπ 1 Asslar, Γερμαμία 140.000 15.000 08/97 08/99 (Δπέκταση) 2 Rennerod, Γερμαμία 100.000 04/00 3 Dresden, Γερμαμία 85.000 05/01 4 Fusina, Ιταλία 150.000 02/02 5 Geel, Βέλγιο 150.000 08/05 6 Osnabrück, Γερμαμία 90.000 02/06 7 Niederlehme, Γερμαμία 135.000 09/06 8 Trier, Γερμαμία 220.000 01/08
Σεχνολογία Βιοξιρανςθσ Herhof ΘΛΕΚΣΩΡ Μείωςθ υγραςίασ παράμετροσ κλειδί ςτθν παραγωγι και προτυποποίθςθ SRF Αφξθςθ κερμογόνου δφναμθσ Ανταγωνιςτικό καφςιμο
Αντιδραςτιρασ Βιοξιρανςθσ Βαςικό τμιμα τθσ διεργαςίασ παραγωγισ SRF Χαμθλι κατανάλωςθ ενζργειασ με χριςθ ψφκτθ εξάτμιςθσ αναπλιρωςθ νεροφ από ςυμπφκνωμα Κουτί βιοξιρανςθσ Κλειςτό κφκλωμα επεξεργαςίασ με ψφξθ του αζρα Evaporation Exhaust Air Cooling Water Cooling Tower Fresh air Cold air Exhaust air Condensate Warm air Exhaust Air Treatment Seepage water Ανανζωςθ αζρα με παράλλθλθ επεξεργαςία του αποβαλλόμενου αζρα
Βαςικά βιματα παραγωγισ stabilat 1) Σεμαχιςμόσ ειςερχομζνου ρεφματοσ υλικϊν Reception Crane Deep Bunker Shredder Conveyors
Βαςικά βιματα παραγωγισ Stabilat 2) Φόρτωςθ αντιδραςτιρων με αυτοματοποιθμζνο ςφςτθμα αρπάγθσ Process Crane Walking Floor Box lid
Βαςικά βιματα παραγωγισ Stabilat 3) Μθχανικι διαλογι
Βαςικά βιματα παραγωγισ Stabilat 4) Κλειςτι διεργαςία απαγωγι ςκόνθσ από όλο τον εξοπλιςμό
Βαςικά βιματα παραγωγισ Stabilat 5) Καθαοιρμόπ αεοίχμ οεσμάςχμ με RTO ή Βιότιλςοα
STABILAT FLUFF
STABILAT PELLET
ΤΣΑΗ STABILAT Θεομξγόμξπ δύμαμη Τγοαρία Πξρξρςό επί ειρεουξμέμχμ : 15-18 MJ/kg : ~15 % κ.β. : ~53 % κ.β. non-combustible material (stones, glass, metals) <1 weight-% renewable energy sources (paper, textiles, wood, organic material, loss on ignition of the fine particles) ca. 65 weight-% other fossil energy sources (textiles, rubber, composites, etc.) ca. 25 weight-% plastics ca. 9 weight-%
kj / kg ΤΓΚΡΙΗ ΘΔΡΜΟΓΟΝΟΤ ΔΤΝΑΜΗ 18.000 15.000-18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 ~ 9.500 ~ 12.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 ΑΑ 40% Τγοαρία Μεςά ςη βιξλξγική νήοαμρη Stabilat μεςά ςξ διαυχοιρμό αδοαμώμ Καύσιμο Θερμογόμος δύμαμη Θερμογόμος δύμαμη [kj/kg] [Btu/lbs] Λιγμίτης 8,000 16,000 3,600 7,200 Ξύλο 10,500 16,500 4,500 7,100 Χαρτί 13,500 5,800 Stabilat 16,000 18,000 6,900 7,800
Χαρακτθριςτικά SRF Μονάδασ Osnabruck Αναλφςεισ καυςίμου με τα πρότυπα CEN/TC -343
Χαρακτθριςτικά SRF Μονάδασ Osnabruck Αναλφςεισ καυςίμου με τα πρότυπα CEN/TC -343 Περιεκτικότητα βαρζων μετάλλων Στοιχειακή ανάλυση
% Fuel Χαρακτθριςτικά SRF Μονάδασ Osnabruck Αναλφςεισ καυςίμου με τα πρότυπα CEN/TC -343 70 60 50 40 30 20 10 0 Ash Combustible Matter xb XB cal xbtc Stabilat 23.2 61.6 54.8 53.3 36.3 X B X B cal X B TC Προσδιορισμός βιογενοφς κλάσματος κατά CEN-TS 15440
Πελάτεσ SRF Osnabruck - Holcim, Cemex
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Ι ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΑΣΙΚΩΝ ΣΔΡΔΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΣΩΝ ΜΔΩ ΣΗ ΣΔΧΝΟΛΟΓΙΑ STABILAT Μεηαηξνπή ηνπ 50% ησλ ΑΣΑ ζε δεπηεξνγελέο ζηεξεό θαύζηκν (SRF), κέζσ κίαο βηνινγηθήο δηεξγαζίαο, ε νπνία ζπληειείηαη ζε έλα θιεηζηό ζύζηεκα, ρσξίο εθπνκπέο αεξίσλ ή πγξώλ ξύπσλ. Πξνάγεηαη ε αλαθύθισζε - Δθκεηάιιεπζε αλαθπθιώζηκσλ πιηθώλ (ζηδεξνύρσλ ή κε-κεηάιισλ) Παξαγσγή ελόο ηππνπνηεκέλνπ θαπζίκνπ (θαηά CEN /TC 343) κε πςειό βηνγελέο θιάζκα, απμεκέλε ζεξκνγόλν ηθαλόηεηα, ρακειό % Cl θαη βαξέσλ κεηάιισλ Διαρηζηνπνίεζε όγθνπ απνξξηκκάησλ πξνο ηειηθή δηάζεζε (κόλν αδξαλή ππνιείκκαηα), ~15% ησλ εηζεξρόκελσλ ΑΣΑ Πλεξμεκςήμαςα Stabilat ξμξγεμξπξιημέμξ σφηλή θεομική ανία υαμηλό πεοιευόμεμξ ρε β.μ. απξθήκεσρη / μεςατξοά υμπυκνϊματα 30% Μζταλλα Αδρανι/ Γυαλί Fe NF* 12% 4 % 1% Μπαταρίεσ / Θλεκτρονικά απόβλθτα NF*= Nonferrous Stabilat 53%
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΙΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΟΤ SRF Ενεργειακι αξιοποίθςθ SRF ςτθν τςιμεντοβιομθχανία Άμεςα αξιοποιιςιμο (εάν βεβαίωσ, τθρεί τισ απαιτοφμενεσ προδιαγραφζσ) όπου υποκακιςτά ορυκτά καφςιμα (ζωσ 75%) Η τζφρα ενςωματϊνεται ςτο τελικό προϊόν Ο χρόνοσ παραμονισ δεν επιτρζπει το ςχθματιςμό διοξινϊν Αποτελεί λφςθ μικροφ κεφαλαιουχικοφ κόςτουσ, κακϊσ απαιτοφνται επεμβάςεισ/προςκικεσ μικρισ κλίμακασ Ενεργειακι αξιοποίθςθ SRF ςε αυτόνομουσ ςτακμοφσ παραγωγισ θλεκτρικισ ενζργειασ Τψθλό βιογενζσ κλάςμα, δυνατότθτα ςυνδυαςμοφ με αγροτικι βιομάηα. Δυνατότθτα επίτευξθσ (μζςω ςυμπαραγωγισ) υψθλοφ ενεργειακοφ βακμοφ απόδοςθσ (>65% 2008/98 ΕΚ), οπότε ο ςτακμόσ χαρακτθρίηεται ωσ μονάδα ανάκτθςθσ. Ώριμθ τεχνολογία Πολφ καλόσ ζλεγχοσ αερίων ρυπαντϊν Μικρι παραγωγι τζφρασ (15-20%) Μεγαλφτερθ κοινωνικθ αποδοχι καφςιμο ςυγκεκριμζνων προδιαγραφϊν. Εμπόδια Αςαφζσ κεςμικό πλαίςιο όςον αφορά τθν τιμολόγθςθ τθσ ενζργειασ και τθν προτεραιότθτα μονάδων SRF
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΙΙΙ Θ εφαρμογι ολοκλθρωμζνων μεκόδων ανακφκλωςθσ και αξιοποίθςθσ τθσ ανανεϊςιμθσ ενζργειασ επιτυγχάνει: Σθ μζγιςτθ αξιοποίθςθ του ενεργειακοφ περιεχομζνου των αποβλιτων Σθ δυνατότθτα ςυναξιοποίθςθσ αγροτικϊν υπολειμμάτων επιτυγχάνοντασ τθν ενεργειακι αξιοποίθςθ τθσ βιομάηασ Σο υφιςτάμενο κεςμικό πλαίςιο (ςε Ευρωπαϊκό επίπεδο) είναι κετικό Οι τεχνολογίεσ διαχείριςθσ & αξιοποίθςθσ είναι ϊριμεσ Απαιτοφνται παρεμβάςεισ ςτα κζματα τιμολόγθςθσ τθσ παραγόμενθσ ενζργειασ και βελτίωςθσ τθσ αδειοδοτικισ διαδικαςίασ Σοπικι Αυτοδιοίκθςθ & φορείσ οφείλουν να ςυνδράμουν ςτθν αφξθςθ τθσ κοινωνικισ αποδοχι και ςτθν υλοποίθςθ των ζργων αυτϊν
A.E Ενεργειακϊν & Περιβαλλοντικϊν Εφαρμογϊν