Διοικητική Λογιστική Δηάιεμε 1 ε Εηζαγσγή ζηε δηνηθεηηθή ινγηζηηθή Δξ. Δεκήηξεο Μπάιηνο Βαζικά ζημεία διάλεξηρ Τη είλαη ε δηνηθεηηθή ινγηζηηθή Ο ξφινο ηνπ δηνηθεηηθνχ ινγηζηή Φξεκαηννηθνλνκηθή θαη δηνηθεηηθή ινγηζηηθή Δηαθνξέο θαη νκνηφηεηεο Δηνηθεηηθή ινγηζηηθή θαη ινγηζηηθή θφζηνπο 1
Λογιζηική Είλαη ν επηζηεκνληθφο θιάδνο πνπ αζρνιείηαη κε ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ γηα ηελ ελεκέξσζε φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ γηα ηηο νηθνλνκηθέο κνλάδεο Σηηο νηθνλνκηθέο κνλάδεο πξαγκαηνπνηνχληαη γεγνλφηα πνπ κεηαβάιινπλ ηελ θαηάζηαζή ηνπο. Η ινγηζηηθή αλαγλσξίδεη, απνηηκά, θαηαγξάθεη απηά ηα (ινγηζηηθά) γεγνλφηα θαη ζπλνςίδνληαο ηελ επίδξαζή ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή κνλάδα, ηα παξνπζηάδεη. Ελδηαθεξφκελνη εληφο (δηνίθεζε, δηεπζπληέο ηκεκάησλ, ππάιιεινη θ.α.) θαη εθηφο ηεο κνλάδαο (πηζησηέο, κέηνρνη, θξάηνο, επελδπηέο θ.α.) Κιάδνη ινγηζηηθήο: Φξεκαηννηθνλνκηθή, Δηνηθεηηθή, Φνξνινγηθή, Ειεγθηηθή θ.α. Σηφρνο ηεο ινγηζηηθήο είλαη ε παξνρή πιεξνθνξηψλ Χπημαηοοικονομική λογιζηική (ΧΛ) Ο θιάδνο ηεο ινγηζηηθήο πνπ ζηνρεχεη ζηε παξνρή ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ νλνκάδεηαη ρξεκαηννηθνλνκηθή ινγηζηηθή Η ΦΛ αζρνιείηαη κε ηελ ζπιινγή, θαηάηαμε, θαηαγξαθή θαη παξνπζίαζε ησλ ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ ζε φζνπο βξίζθνληαη εθηφο ηεο κνλάδαο Όιεο νη δηαδηθαζίεο ηεο ΦΛ θαηαιήγνπλ ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο (Ιζνινγηζκφο, Καηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο, Καηάζηαζε κεηαβνιψλ ηδίσλ θεθαιαίσλ, Πίλαθαο δηάζεζεο απνηειεζκάησλ, Καηάζηαζε ηακεηαθψλ ξνψλ, Σεκεηψζεηο) Σηφρνο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ινγηζηηθήο είλαη ε παξνρή πιεξνθνξηψλ ζε φζνπο βξίζθνληαη εθηφο ηεο επηρείξεζεο 2
Διοικηηική λογιζηική (ΔΛ) Ο θιάδνο ηεο ινγηζηηθήο πνπ ζηνρεχεη ζηε παξνρή πιεξνθνξηψλ ζηα ζηειέρε θαη ζηε δηνίθεζε ηεο κνλάδαο νλνκάδεηαη δηνηθεηηθή ινγηζηηθή Η ΔΛ αζρνιείηαη κε ηελ ζπιινγή, θαηάηαμε, θαηαγξαθή θαη παξνπζίαζε πιεξνθνξηψλ ζε φζνπο βξίζθνληαη εληφο ηεο κνλάδαο Όιεο νη δηαδηθαζίεο ηεο ΔΛ θαηαιήγνπλ ζε αλαθνξέο θαη εθζέζεηο Η ΔΛ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλε ζηε δηνίθεζε θαη ζηα ζηειέρε ηεο κνλάδαο, άξα ηθαλνπνηεί ηεο αλάγθεο πιεξνθφξεζεο ηεο δηνίθεζεο Σηφρνο ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο είλαη ε παξνρή πιεξνθνξηψλ ζε φζνπο βξίζθνληαη εληφο ηεο επηρείξεζεο Δηνηθεηηθή ινγηζηηθή = Λνγηζηηθή θφζηνπο Λήςε απνθάζεσλ 3
Σηελέση επισείπηζηρ και λήτη αποθάζευν Σρεδηαζκφο Δηνίθεζε θαη θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία Έιεγρνο λογιζηική (παπάδειγμα 1ο); Έζησ κία επηρείξεζε πψιεζεο βηνινγηθψλ πξντφλησλ πνπ έρεη ήδε επεθηαζεί ζε 10 ρψξεο θαη ζρεδηάδεη λα αλαπηπρζεί ζε 2 αθφκα. Σρεδηαζκφο Θα επηιερζνχλ 2 ρψξεο γηαηί φρη 3 ή 4; Πνηεο είλαη νη ελαιιαθηηθέο επηινγέο; Πνηεο ζα επηιεγνχλ; Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο εληνπίδεη ηηο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο Τν βαζηθφ θξηηήξην είλαη ε αχμεζε ησλ εζφδσλ θαη ησλ θεξδψλ ηεο επηρείξεζεο, δηαηεξψληαο ηαπηφρξνλα ηε θηινζνθία ηεο, ρσξίο λα κεηαβάιιεηαη ε καθξνρξφληα ζηξαηεγηθή ηεο Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο πξνηείλεη ηηο επηθξαηέζηεξεο ελαιιαθηηθέο 4
λογιζηική; Σρεδηαζκφο Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο πξνηείλεη ηηο επηθξαηέζηεξεο ελαιιαθηηθέο Σηφρνο ηεο επηρείξεζεο ηα απμεκέλα έζνδα θαη θέξδε. Γηα θάζε ρψξα πνπ έρεη ήδε επεθηαζεί, θάζε θαηάζηεκα θαη θάζε πξντφλ, ε επηρείξεζε γλσξίδεη πνηα είλαη ηα θφζηε, πνηα ηα έζνδα θαη πνηα ηα θέξδε. Επηπιένλ, ζα πξέπεη λα γλσξίδεη ηηο απαηηήζεηο ζε πφξνπο κηαο ηέηνηαο επέθηαζεο θαη αλ δηαζέηεη ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο γηα λα εθκεηαιιεπηεί ηελ επθαηξία. Πσο γλσξίδεη ηα παξαπάλσ; Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο (πνπ κπνξεί λα είλαη θαη έλαο θαιφο νηθνλνκηθφο αλαιπηήο) αλαιχεη ηα δηαζέζηκα θεθάιαηα, ηηο ππνρξεψζεηο, ηηο πσιήζεηο, ηα θφζηε θαη ηα πεξηζψξηα θέξδνπο θαη ζπληάζζεη εθζέζεηο πνπ παξαδίδεη ζηα δηεπζπληηθά ζηειέρε. Η διοίκηση κειεηά απηέο ηηο πιεξνθνξίεο θαη πξνβαίλεη ζηε ιήςε απνθάζεσλ. Διοικηηική λογιζηική και Σσεδιαζμόρ Εληνπηζκφο ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ Πξνηείλεη επηθξαηέζηεξεο ιχζεηο πνπ δηαηεξνχλ ή θαη εληζρχνπλ ηνπο βαζηθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο 5
λογιζηική; Σρεδηαζκφο Έζησ φηη επειέγε ην άλνηγκα ελφο κφλν θαηαζηήκαηνο δηφηη ε παγθφζκηα ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε πθίζηαηαη αθφκα θαη ν θίλδπλνο ηεο αγνξάο είλαη πςειφο Ο ζρεδηαζκφο απηήο ηεο επέθηαζεο απαηηεί ηελ θαηάξηηζε επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ (business plan) θαη πξνυπνινγηζκνχ φπνπ ζα αλαιχνληαη, κε πνζνηηθνχο φξνπο, νη θηλήζεηο θαη ηα πεξηζψξηα θηλήζεσλ ζρεηηθά κε π.ρ. ην ρψξν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ην πφζν κπνξεί λα θνζηίζεη, ην πξνζσπηθφ πνπ ζα πξνζιεθζεί θαη νη ακνηβέο ηνπο, ηα έκπεηξα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο πνπ ζα ηαμηδέςνπλ ζηε ρψξα επέθηαζεο θαη θπξίσο νη δαπάλεο πνπ πξνζδνθάηαη φηη ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ θαη δελ πξέπεη λα μεπεξαζηνχλ, νη ζηφρνη γηα ηηο πσιήζεηο ηεο 1 εο πεξηφδνπ θ.α. Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο αλαιχεη θαη παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά, κε ηε κνξθή πξνυπνινγηζκνχ, ηα βαζηθά ζηνηρεία ηεο επέθηαζεο Διοικηηικόρ λογιζηήρ (και Σσεδιαζμόρ) Εληνπίδεη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο Πξνηείλεη επηθξαηέζηεξεο ιχζεηο πνπ δηαηεξνχλ ή θαη εληζρχνπλ ηνπο βαζηθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο Σπληάζζεη πξνυπνινγηζκνχο πνπ θαζνξίδνπλ πνζνηηθά ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο 6
λογιζηική; Η επηρείξεζε πψιεζεο βηνινγηθψλ πξντφλησλ έρεη εγθαηαζηαζεί ζηε λέα ρψξα. Τη γίλεηαη κε ηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο; Δηνίθεζε θαη θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία Πσο θπκαίλνληαη νη πσιήζεηο ζε εκεξήζηα, εβδνκαδηαία θαη κεληαία βάζε; Υπάξρνπλ ππάιιεινη ζε θάζε ηκήκα, θάζε ζηηγκή ηεο εκέξαο; Υπάξρνπλ πξντφληα πνπ εμαληιείηαη ην απφζεκά ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη θαζπζηεξεί λα αληηθαηαζηαζεί; Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο θαη ζπληάζζεη εθζέζεηο πνπ βνεζνχλ ζηε ιήςε θαζεκεξηλψλ απνθάζεσλ. λογιζηική; Ο αξρηθφο ζρεδηαζκφο ηεο επηρείξεζεο εθαξκφδεηαη απνηειεζκαηηθά; Η ζσζηή θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηνπ λένπ θαηαζηήκαηνο απνηππψλεηαη ζηα θέξδε; Έιεγρνο Πσο θπκαίλνληαη νη πσιήζεηο ζε εκεξήζηα, εβδνκαδηαία θαη κεληαία βάζε θαη πφζν απνθιίλνπλ απφ αξρηθνχο ζηφρνπο; Πσο απνδίδνπλ νη λένη ππάιιεινη ζε θάζε ηκήκα; Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο θαη ζπληάζζεη εθζέζεηο (αλαθνξέο απφδνζεο, performance report) πνπ ζπγθξίλνπλ ηα πξνυπνινγηζζέληα θαη ηα πξαγκαηηθά απνηειέζκαηα. Η δηνίθεζε, κέζσ ησλ αλαθνξψλ απφδνζεο, εληνπίδεη ηα αδχλαηα ζεκεία ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θαηαζηήκαηνο θαη επεκβαίλεη. Έηζη, κέζσ ησλ αλαθνξψλ απφδνζεο θαη ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο, δεκηνπξγείηαη κία δηαξθήο θαηάζηαζε αλαηξνθνδφηεζεο πιεξνθνξηψλ (feedback) κεηαμχ δηνίθεζεο θαη θαηαζηήκαηνο, φπνπ ην θαηάζηεκα ειέγρεηαη θαη πξνζαξκφδεηαη γηα λα εθπιεξψζεη ην ζθνπφ ηνπ. 7
Λήτη αποθάζευν, Κύκλορ ζσεδιαζμού και ελέγσος Σρεδηαζκφο Αλαθνξά απφδνζεο θαη αλαηξνθνδφηεζε Λήςε απνθάζεσλ Δηνίθεζε θαη θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία Έιεγρνο Δηαξθήο δηαδηθαζία αλαηξνθνδφηεζεο κε ηε δηνηθεηηθή ινγηζηηθή λα είλαη ρξήζηκε ζε θάζε ζηάδην, άξα απαξαίηεηε ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ Διοικηηική λογιζηική και κοζηολόγηζη Σε θάζε ζηάδην ηνπ θχθινπ ζρεδηαζκνχ θαη ειέγρνπλ είλαη απαξαίηεηε ε δηνηθεηηθή ινγηζηηθή θαζψο κέζσ απηήο ηα ζηειέρε δηεπθνιχλνληαη σο πξνο ηε ιήςε απνθάζεσλ. Τα ζηειέρε γηα λα απνθαζίζνπλ ρξεηάδνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην θφζηνο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ ή ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ή ηεο αλάπηπμεο κηαο λέαο δξαζηεξηφηεηαο. Η δηαδηθαζία πξνζδηνξηζκνχ απηνχ ηνπ θφζηνπο νλνκάδεηαη θνζηνιφγεζε Άξα, θνζηνιφγεζε είλαη ην ζχλνιν ησλ ζπζηεκαηηθψλ εξγαζηψλ πνπ απνβιέπνπλ ζην λα ζπγθεληξψζνπλ, θαηαηάμνπλ, θαηαγξάςνπλ θαη επηκεξίζνπλ ηηο δαπάλεο, ψζηε λα πξνζδηνξηζηεί ην θφζηνο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ ή ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ή ηεο αλάπηπμεο κηαο λέαο δξαζηεξηφηεηαο. Η θνζηνιφγεζε είλαη ην ηκήκα ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο πνπ νδεγεί ζην πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο, ην νπνίν θφζηνο απνηειεί παξάγνληα πνπ επεξεάδεη ηε ιήςε απνθάζεσλ 8
λογιζηική (παπάδειγμα 2ο); Έζησ κία επηρείξεζε θαηαζθεπήο θαη εκπνξίαο θνπθσκάησλ απφ μχιν θαη αινπκίλην. Πνην είλαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο παξαγσγήο ελφο θνπθψκαηνο απφ μχιν θαη πνην απφ αινπκίλην; Μέζσ ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο απνθηνχκε πιεξνθνξίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θφζηνο αιιά θαη ην πσο απηφ επηκεξίδεηαη Πνηα είλαη ε πξνβιεπφκελε δήηεζε γηα θάζε είδνο θνπθψκαηνο θαη πσο ζα νξγαλσζεί ε παξαγσγή; Μέζσ ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο απνθηνχκε πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξνβιεπφκελε δήηεζε, ηα απνζέκαηα πξντφλησλ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηε γλψζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο, ιακβάλνληαη απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηελ ηηκνιφγεζε θαη θαη επέθηαζε πξνζδηνξίδνληαη ηα πεξηζψξηα θέξδνπο. Με βάζε ηα παξαπάλσ, ε παξαγσγή ζα νξγαλσζεί κε γλψκνλα ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θέξδνπο θαη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θηλδχλνπ. Διαθοπέρ Χπημαηοοικονομικήρ και Διοικηηικήρ Λογιζηικήρ (1) Φξήζηεο Εμσηεξηθνί ρξήζηεο (κέηνρνη, δαλεηζηέο, θπβέξλεζε, επελδπηέο) Εζσηεξηθνί ρξήζηεο (δηνίθεζε, δηεπζπληηθά ζηειέρε) Φξφλνο Αληηθείκελν Λνγηζηηθά Πξφηππα Έκθαζε ζηε ζπλνπηηθή παξνπζίαζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπ ζην παξειζφλ Έκθαζε ζηε παξνρή πιεξνθνξηψλ πνπ βνεζνχλ ζηε ιήςε απνθάζεσλ γηα ην παξφλ θαη ην κέιινλ Σπλνπηηθά δεδνκέλα γηα φιν ηνλ νξγαληζκφ Λεπηνκεξείο εθζέζεηο αλά ηνκέα ζρεηηθά κε π.ρ. ηα πξντφληα, ηα απνζέκαηα Αθνινπζνχληαη νη γεληθψο απνδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο (π.ρ. ΕΓΛΣ) Αθνινπζνχληαη απνδεθηέο αξρέο απφ ηα ζηειέρε θαη ηε δηνίθεζε ηεο εηαηξείαο 9
Διαθοπέρ Χπημαηοοικονομικήρ και Διοικηηικήρ Λογιζηικήρ (2) Φξφλνο θαη αθξίβεηα πιεξνθφξεζεο Φαξαθηεξηζηηθά δεδνκέλσλ Αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα (π.ρ. έηνο), αθξηβείο πιεξνθνξίεο (π.ρ. ηζνινγηζκφο) Έκθαζε ζηελ έγθαηξε πιεξνθφξεζε, κπνξεί θαη εηο βάξνο ηεο αθξίβεηαο αλ ππάξρεη αλάγθε ιήςεο άκεζεο απφθαζεο Έκθαζε ζηελ αληηθεηκεληθφηεηα θαη επαιεζεπζηκφηεηα ησλ δεδνκέλσλ Έκθαζε ζηε βαζηκφηεηα ησλ δεδνκέλσλ Υπνρξέσζε θαη κε Υπνρξεσηηθή κε βάζε ηηο πξνδηαγξαθέο ησλ αξκφδησλ αξρψλ (π.ρ. Υπνπξγείν) Πξναηξεηηθή θαη πξνζαξκνζκέλε ζηηο αλάγθεο ηεο δηνίθεζεο Διοικηηική Λογιζηική και ηεσνολογία Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο γηα λα ζπληάμεη εθζέζεηο θαη αλαθνξέο ρξεηάδεηαη δεδνκέλα πνπ αθνχ επεμεξγαζηεί ζα θαηαιήμεη ζε πιεξνθνξίεο πνπ ζα θαηαιήμνπλ ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε Αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο Χξήζε κεραλνγξαθηθψλ ζπζηεκάησλ (π.ρ. ινγηζηήξην, έιεγρνο απνζεκάησλ, δηαρείξηζε θαη δηαλνκή πξντφλησλ) Πιεξνθνξηαθφ Σχζηεκα Δηνίθεζεο (ΠΣΔ) Δεδνκέλα γηα δηνηθεηηθή ινγηζηηθή Ο δηνηθεηηθφο ινγηζηήο πξέπεη λα γλσξίδεη λα ρεηξίδεηαη απνηειεζκαηηθά ην ΠΣΔ 10
Δεξιόηηηερ διοικηηικού λογιζηή Γλψζε κεζφδσλ θαη δηαδηθαζηψλ δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο Καηαλφεζε ηεο δηνηθεηηθήο δνκήο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο Θεσξεηηθή θαηάξηηζε θαη εκπεηξία Δηνξαηηθφηεηα, δεκηνπξγηθφηεηα, πξνζαξκνζηηθφηεηα θαη θξηηηθή ηθαλφηεηα 11