Γειηίν Γεδνκέλωλ Αζθαιείαο (ΓΓΑ)

Γειηίν Γεδνκέλωλ Αζθαιείαο (ΓΓΑ) Ηκεξνκελία Αλαζεώξεζεο : 29/05/2014 Έθδνζε : 3 1. ΣΑΤΣΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΠΡΟΪΟΝΣΟ ΚΑΙ ΣΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ 1.1 Σαπηνπνίεζε ηνπ πξνϊόληνο ύκθωλα κε ην πξόηππν EN 197-1:2000 + A1:2004 + A3:2007 Σζηκέλην ηχπνπ: CEM II/BM (P-L) 32.5 N CEM IV / B (P-W) 32,5N CEM IV / B (P-W) 42,5N CEM II / A-L 42,5N CEM II/B-P 32.5N Σα παξαπάλσ πξντφληα κπνξνχκε λα ηα αλαδεηήζνπκε ζηηο αθφινπζεο εκπνξηθέο εηηθέηεο-επσλπκίεο: i.work ΓΗΓΑ i.work ΓΗΓΑ PLUS i.pro ΑΗΟΛΟ PLUS i.pro ΑΗΟΛΟ i.idro ΜΔΟΓΔΗΟ ΣΗΜΔΝΣΟ ΘΑΛΑΖ Όια απηά ηα πξντφληα ρξεζηκνπνηνχληαη αθνινχζσο θάησ απφ ηνλ φξν ηζηκέλην. 1.2. Υξήζε ηνπ πξνϊόληνο Σν ηζηκέλην ρξεζηκνπνηείηαη σο πδξαπιηθή θνλία (ζπλδεηηθή χιε) ζε πιηθά φπσο ην έηνηκν ζθπξφδεκα (readymixed), ηα πιηθά επίρξηζεο (ζνβάδεο θιπ), νη θφιιεο πιαθηδίσλ, ηα θνληάκαηα πιεξψζεσο θαη ην πξνεληεηακέλν ζθπξφδεκα. Οη δηάθνξνη ηχπνη ηζηκέληνπ, φπσο θαη ηα κείγκαηα πνπ πεξηέρνπλ ηζηκέλην, ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε βηνκεραλία, απφ επαγγεικαηίεο θαζψο επίζεο θαη απφ ηειηθνχο θαηαλαισηέο ζε νηθνδνκηθέο εξγαζίεο ζε θιεηζηνχο θαη ππαίζξηνπο ρψξνπο. Οη αλαγλσξηζκέλεο ρξήζεηο ηζηκέληνπ θαη κεηγκάησλ πνπ πεξηέρνπλ ηζηκέλην θαιχπηνπλ ηα μεξά πξντφληα θαη ηα πξντφληα πγξψλ αησξεκάησλ. PROC Αλαγλσξηζκέλεο Υξήζεηο-Πεξηγξαθή Υξήζεο Καηαζθεπή/ Γηακφξθσζε Δπαγγεικαηηθή /Βηνκεραληθή ρξήζε δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ Σελ. 1 από 21

2 Υξήζε ζε θιεηζηέο, ζπλερείο δηεξγαζίεο κε πηζαλή ειεγρφκελε έθζεζε. 3 Υξήζε ζε θιεηζηέο αζπλερείο δηεξγαζίεο. 5 Αλάκημε ή αλαθάηεκα ζε αζπλερείο δηεξγαζίεο γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ παξαζθεπαζκάησλ θαη εκπνξεπκάησλ. 7 Φεθαζκφο βηνκεραληθψλ εγθαηαζηάζεσλ. 8a Μεηαθνξά νπζίαο ή παξαζθεπάζκαηνο απφ/ζε δνρεία/κεγάια δνρεία ζε κε-θαζνξηζκέλεο εγθαηαζηάζεηο. 8b Μεηαθνξά νπζίαο ή παξαζθεπάζκαηνο απφ/ζε vessels/κεγάια δνρεία ζε θαζνξηζκέλεο εγθαηαζηάζεηο. 9 Μεηαθνξά νπζίαο ή παξαζθεπάζκαηνο ζε κηθξά δνρεία 10 Δθαξκνγή κε ξνιφ ή βνχξηζηζκα 11 Με-βηνκεραληθφο ςεθαζκφο 13 Δπεμεξγαζία εκπνξεπκάησλ κε εκβάπηηζε θαη έθρπζε 14 Παξαγσγή παξαζθεπαζκάησλ ή εκπνξεπκάησλ κε δηεξγαζία ηακπιεηνπνίεζεο, εμσζεκέλεο ζπκπίεζεο, πειεηνπνίεζεο. 19 Υεηξνπνίεηε αλάκημε κε επαθή θαη κφλν κε δηαζέζηκα ΜΑΠ 22 Πηζαλέο θιεηζηέο ιεηηνπξγηθέο δηεξγαζίεο κε νξπθηά/κέηαιια ζε πςσκέλεο ζεξκνθξαζίεο βηνκεραληθψλ ξπζκίζεσλ. 26 Υεηξηζκφο ζηεξεψλ αλφξγαλσλ νπζηψλ ζε ζεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο 1.3. Σαπηνπνίεζε ηνπ παξαγωγνύ θαη πιεξνθνξίεο γηα ην δειηίν δεδνκέλωλ αζθαιείαο Δπσλπκία: ΥΑΛΤΦ ΓΟΜΗΚΑ ΤΛΗΚΑ Α.Δ. Γηεχζπλζε: 17 ν ρικ ΝΔΟΑΚ, Αζπξφππξγνο Αξ. ηειεθψλνπ: +30 2105518100 Τγεία θαη Αζθάιεηα: safety@halyps.gr Πεξηβάιινλ: environment@halyps.gr 1.4. Σειέθωλν έθηαθηεο αλάγθεο Κέληξν δειεηεξηάζεσλ: +30 210 7793777 Σειέθσλν έθηαθηεο αλάγθεο: +30 2105518100 Γηαζέζηκν εθηφο εξγάζηκσλ σξψλ; Ν Ο 2. ΣΑΤΣΟΠΟΙΗΗ ΚΙΝΓΤΝΩΝ 2.1. Σαμηλόκεζε ηνπ πξνϊόληνο 2.1.1 ύκθωλα κε ηνλ θαλνληζκό (ΔC) 1272 / 2008 Σαμηλόκεζε θηλδύλνπ Καηεγνξία Γηαδηθαζία ηαμηλόκεζεο θηλδύλνπ Δξεζηζκφο ηνπ δέξκαηνο 2 Με βάζε δεδνκέλα δνθηκψλ νβαξή νθζαικηθή βιάβε / εξεζηζκφο ησλ 1 Με βάζε δεδνκέλα δνθηκψλ Σελ. 2 από 21

νθζαικψλ Δπαηζζεηνπνίεζε ηνπ δέξκαηνο 1B Απφ βηβιηνγξαθηθά δεδνκέλα Δηδηθή ηνμηθφηεηα ζε φξγαλα-ζηφρνπο / κηα εθάπαμ έθζεζε / εξεζηζκφο ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ 3 Απφ βηβιηνγξαθηθά δεδνκέλα Γήιωζε επηθηλδπλόηεηαο H318: Πξνθαιεί ζνβαξή νθζαικηθή βιάβε. H315: Πξνθαιεί εξεζηζκφ ηνπ δέξκαηνο. H317: Μπνξεί λα πξνθαιέζεη αιιεξγηθή δεξκαηηθή αληίδξαζε. H335: Μπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ. 2.1.2 ύκθωλα κε ηελ νδεγία 1999/45/EC i Δξεζηζηηθφ R37/38 Δξεζίδεη ην αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα θαη ην δέξκα. R41 Κίλδπλνο ζνβαξψλ νθζαικηθψλ βιαβψλ. R43 Μπνξεί λα πξνθαιέζεη επαηζζεηνπνίεζε φηαλ εηζπλέεηαη. Ζ ζθφλε ηνπ ηζηκέληνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ ηνπ αλαπλεπζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Όηαλ ην ηζηκέλην αλακηγλχεηαη κε λεξφ, π.ρ. θαηά ηελ παξαγσγή ζθπξνδέκαηνο ή ζνβά, ή φηαλ ην ηζηκέλην είλαη πγξφ, δεκηνπξγείηαη ηζρπξφ αιθαιηθφ πεξηβάιινλ. Δμαηηίαο ηεο πςειήο αιθαιηθφηεηαο ην πγξφ ηζηκέλην κπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ ηνπ δέξκαηνο θαη ησλ καηηψλ. Μπνξεί επίζεο λα πξνθαιέζεη αιιεξγηθή αληίδξαζε ζε νξηζκέλα άηνκα ιφγσ ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ ζε πδαηνδηαιπηφ Cr(VI). Σν ηζηκέλην είηε πεξηέρεη ρακειφ πνζνζηφ Cr(VI), είηε αλακηγλχεηαη κε αλαγσγηθνχο παξάγνληεο γηα ηε κείσζε ηνπ Cr(VI) ζε ζπγθέληξσζε θάησ απφ 2 mg/kg μεξνχ ηζηκέληνπ (0,0002%) ζχκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία (Κεθάιαην 15 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ). 2.2. ηνηρεία επηζήκαλζεο 2.2.1 ύκθωλα κε ηνλ θαλνληζκό (ΔC) 1272 / 2008 H318: Πξνθαιεί ζνβαξή νθζαικηθή βιάβε. H315: Πξνθαιεί εξεζηζκφ ηνπ δέξκαηνο. Σελ. 3 από 21

H317: Μπνξεί λα πξνθαιέζεη αιιεξγηθή δεξκαηηθή αληίδξαζε. H335: Μπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ. P102 P280 Μαθξηά απφ παηδηά. Να θνξάηε πξνζηαηεπηηθά γάληηα/πξνζηαηεπηηθά ελδχκαηα/κέζα αηνκηθήο πξνζηαζίαο γηα ηα κάηηα/πξφζσπν. P305+P351+P338+P310: Δ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΔΠΑΦΖ ΜΔ ΣΑ ΜΑΣΗΑ: Ξεπιχλεηε πξνζεθηηθά κε λεξφ γηα αξθεηά ιεπηά. Δάλ ππάξρνπλ θαθνί επαθήο, αθαηξέζηε ηνπο, εθφζνλ είλαη εχθνιν. πλερίζηε λα μεπιέλεηε. Καιέζηε ακέζσο ην ΚΔΝΣΡΟ ΓΖΛΖΣΖΡΗΑΔΧΝ ή έλα γηαηξφ. P302+P352+P333+P313: Δ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΔΠΑΦΖ ΜΔ ΣΟ ΓΔΡΜΑ: Πιχλεηε κε άθζνλν ζαπνχλη θαη λεξφ. Δάλ παξαηεξεζεί εξεζηζκφο ηνπ δέξκαηνο ή εκθαληζηεί εμάλζεκα: πκβνπιεπζείηε/δπηζθεθζείηε γηαηξφ. P261+P304+P340+P312: Απνθεχγεηε λα αλαπλέεηε ζθφλε/αλαζπκηάζεηο/αέξηα/ζπγθεληξψζεηο ζηαγνληδίσλ/αηκνχο/εθλεθψκαηα. Δ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΔΗΠΝΟΖ: Μεηαθέξεηε ηνλ παζφληα ζηνλ θαζαξφ αέξα θαη αθήζηε ηνλ λα μεθνπξαζηεί ζε ζηάζε πνπ δηεπθνιχλεη ηελ αλαπλνή. Καιέζηε ην ΚΔΝΣΡΟ ΓΖΛΖΣΖΡΗΑΔΧΝ ή έλα γηαηξφ εάλ αηζζαλζείηε αδηαζεζία. P501 Γηάζεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ/πεξηέθηε ζχκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία. πκπιεξωκαηηθέο πιεξνθνξίεο Ζ επαθή ηνπ δέξκαηνο κε πγξφ ηζηκέλην, θξέζθν ζθπξφδεκα ή ζνβά κπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ, δεξκαηίηηδα ή εγθαχκαηα (κεηά απφ παξαηεηακέλε επαθή). Σν πγξφ ηζηκέλην ή ηα πιηθά πνπ πεξηέρνπλ πγξφ ηζηκέλην κπνξνχλ λα δηαβξψζνπλ αληηθείκελα απφ αινπκίλην ή άιια κε επγελή κέηαιια. 2.3. Άιινη θίλδπλνη Σν ηζηκέλην δελ ραξαθηεξίδεηαη σο PBT ή vpvb ζχκθσλα κε ην Παξάξηεκα III ηνπ θαλνληζκνχ REACH (Καλνληζκφο (EC) 1907/2006). 3. ύλζεζε / Πιεξνθνξίεο γηα ηα ζπζηαηηθά 3.1. ύλζεζε θιίλθεξ Σν δξαζηηθφ ζπζηαηηθφ ηνπ ηζηκέληνπ (απηφ πνπ εθδειψλεη πδξαπιηθέο ηδηφηεηεο) είλαη ην θιίλθεξ. Σν θιίλθεξ απνηειείηαη βαζηθά απφ ηέζζεξηο θάζεηο: ην ππξηηηθφ δη- θαη ηξηαζβέζηην (2CaO.SiO2 θαη 3CaO.SiO2), ην αξγηιηθφ ηξηαζβέζηην (3CaO.Al2O3) θαη ηε ζηδεξαξγηιηθή θάζε (4CaO.Al2O3.Fe2O3). Πεξηέρεη επίζεο κηθξφ πνζνζηφ ειεπζέξνπ CaO. Σν θιίλθεξ παξάγεηαη απφ ηελ έςεζε ελφο κείγκαηνο α πιψλ απζηεξά θαζνξηζκέλεο ζχλζεζεο πνπ πεξηέρεη νμείδηα ηνπ αζβεζηίνπ, ηνπ ππξηηίνπ, ηνπ αξγηιίνπ θαη ηνπ ζηδήξνπ ζηελ θαηάιιειε αλαινγία, φπσο θαη κηθξνπνζφηεηεο άιισλ ζηνηρείσλ. Ολνκαζία θαηά IUPAC Αξηζκόο EC Κύξηα ζπζηαηηθά θιίλθεξ Αξηζκόο CAS Μνξ. Σύπνο Σππηθή πεξηεθηηθόηεηα (%w/w) Δύξνο πεξηεθηηθόηεηαο (%w/w) Σελ. 4 από 21

Ππξηηηθφ Σξηαζβέζηην Ππξηηηθφ Γηαζβέζηην ηδεξαξγηιηθή θάζε Αξγηιηθφ ηξηαζβέζηην Ομείδην ηνπ αζβεζηίνπ 235-336-9 12168-85-3 3CaO.SiO2 58 0 85 233-107-8 10034-77-2 2CaO.SiO2 18 0-85 235-094-4 12068-35-8 4CaO.Al2O3.Fe2O3 10 0 30 234-932-6 12042-78-3 3CaO.Al2O3 8 0 20 215-138-9 1305-78-8 CaO 1 0-10 3.2. ύλζεζε ηζηκέληνπ χκθσλα κε ηνλ Πίλαθα 1 ηνπ πξνηχπνπ EN 197-1. χλζεζε ( επη ηεο % θαηά κάδα ) α) Κχξηα ζπζηαηηθά Γεπηεξεχνληα Ολνκαζία ησλ 27 πξντφλησλ θσξία Πνδνιάλε Ηπηάκελεο ηέθξεο Κχξηνη ηχπνη Ππξηηηθή Φεκέλνο ( ηχπνη θνηλψλ ηζηκέλησλ) Κιίλθεξ πςηθακίλνπ Φυσική Αζβεζηφιηζνο παηπάιε ζρηζηφιηζνο Φπζηθή ψημένη Ππξηηη Αζβεζηνχρνο β) θή ζπζηαηηθά Κ S D P Q V W T L LL CEM I Σζηκέλην Πφξηιαλη CEM I 95-100 0-5 Σζηκέλην Πφξηιαλη κε CEM II/A-S 80-94 6-20 0-5 θσξία Τςηθακίλσλ CEM II/B-S 65-79 21-35 0-5 CEM II CEM III CEM IV CEM V Σζηκέλην Πφξηιαλη κε ππξηηηθή παηπάιε Σζηκέλην Πφξηιαλη κε πνδνιάλε Σζηκέλην Πφξηιαλη κε ηπηάκελε ηέθξα Σζηκέλην Πφξηιαλη κε ςεκέλν ζρηζηφιηζν Σζηκέλην Πφξηιαλη κε αζβεζηφιηζν Σζηκέλην Πφξηιαληζχλζεην γ) θσξηνηζηκέλην Πνδνιαληθφ ηζηκέλην γ) χλζεην ηζηκέλην γ) CEM II/A-D 90-94 6-10 0-5 CEM II/A-P 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-P 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-Q 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-Q 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-V 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-V 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-W 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-W 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-T 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-T 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-L 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-L 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-LL 80-94 6-20 0-5 CEM II/B-LL 65-79 21-35 0-5 CEM II/A-M 80-94 <---------------------------------------------------6-20--------------------------------------------------------> 0-5 CEM II/B-M 65-79 <-------------------------------------------------21-35---------------------------------------------------------> 0-5 CEM III/A 35-64 36-65 0-5 CEM III/B 20-34 66-80 0-5 CEM III/C 5-19 81-95 0-5 CEM IV/A 65-89 - <-------------------------11-35--------------------------------------> 0-5 CEM IV/B 45-64 - <-------------------------36-55--------------------------------------> 0-5 CEM V/A 40-64 18-30 <------------18-30-------------------> 0-5 CEM V/B 20-39 31-50 <---------31-50-----------------------> 0-5 α) Οη ηηκέο ηνπ πίλαθα αλαθέξνληαη ζην ζχλνιν ησλ θπξίσλ θαη δεπηεξεπφλησλ ζπζηαηηθψλ β)σν πνζνζηφ ηεο ππξηηηθήο παηπάιεο πεξηνξίδεηαη ζην 10% γ ) ηα ηζηκέληα Πφξηιαλη-ζχλζεηα CEM II/A-M θαη CEM II/B-M,ζηα πνδνιαληθά ηζηκέληα CEM IV/A θαη CEM IV/B θαη ζηα ζχλζεηα ηζηκέληα CEM V/A θαη CEM V/B ηα θχξηα ζπζηαηηθά πιελ ηνπ θιίλθεξ πξέπεη λα δειψλνληαη ζηελ νλνκαζία ηνπ ηζηκέληνπ (γηα παξάδεηγκα βιέπε θεθάιαην 8). 3.3. πζηαηηθά πνπ κπνξνύλ λα απνηειέζνπλ θίλδπλν γηα ηελ πγεία πζηαηηθό Αξηζκόο EINECS Αξηζκόο CAS Σαμηλόκεζε Φξάζεηο R Κιίλθεξ 266-043-4 65997-15-1 i 37/38,41/43* Σελ. 5 από 21

Ηπη. Σέθξα 268-627-4 68131-74-8 - - FeSO4 231-753-5 7720-78-7 n 22, 38 Αζβεζηφιηζνο 215-279-6 1317-65-3 i 36, 37 Βνεζεηηθφ πγξφ άιεζεο (0-0,2%) 204-528-4 122-20-3 i 36-52/53 *Βι. ππνθεθάιαην 15.1. 4. Πξώηεο Βνήζεηεο 4.1. Βαζηθέο Δλέξγεηεο Γενική παραηήρηζη Γελ απαηηείηαη εηδηθφο πξνζηαηεπηηθφο εμνπιηζκφο γηα ηνπο δηαζψζηεο ή ηνπο ηξαπκαηηνθνξείο. πλίζηαηαη νη δηαζψζηεο θαη νη ηξαπκαηηνθνξείο λα απνθεχγνπλ ηελ επαθή κε ην πγξφ ηζηκέλην ή ηα πξντφληα πνπ πεξηέρνπλ πγξφ ηζηκέλην. Μεηά από επαθή με ηα μάηια Μελ ηξίβεηε ηα κάηηα γηαηί κπνξεί λα πξνθιεζεί πεξαηηέξσ ηξαπκαηηζκφο ζηνλ θεξαηνεηδή. Απνκαθξχλεηε ηνπο θαθνχο επαθήο (εθφζνλ ην ζχκα ρξεζηκνπνηεί). Γψζηε θιίζε ζην θεθάιη πξνο ην κάηη πνπ εθηέζεθε, αλνίμηε πιήξσο ηα βιέθαξα θαη πιχλεηε ακέζσο κε άθζνλν θαζαξφ λεξφ ηνπιάρηζηνλ γηα 20 ιεπηά γηα ηελ αθαίξεζε φισλ ησλ ζσκαηηδίσλ. Αλ είλαη δπλαηφ ρξεζηκνπνηήζηε ηζνηνληθφ δηάιπκα (0.9% NaCl). ε θάζε πεξίπησζε ζπκβνπιεπζείηε εηδηθφ γηαηξφ εξγαζίαο ή νθζαικίαηξν. Μεηά από επαθή με ηο δέρμα Δθφζνλ ε επαθή έγηλε κε μεξή ζθφλε ηζηκέληνπ, απνκαθξχλεηε ηελ απφ ην δέξκα (π.ρ. κε πεπηεζκέλν αέξα ή κε έλα ζηεγλφ χθαζκα) θαη πιπζείηε άκεζα κε άθζνλν λεξφ. Δθφζνλ ε επαθή έγηλε κε πγξφ ηζηκέλην, πιπζείηε άκεζα κε άθζνλν λεξφ. ε θάζε πεξίπησζε, απνκαθξχλεηε απφ ην δέξκα φια ηα ιεξσκέλα ξνχρα, ππνδήκαηα, ξνιφγηα θιπ θαη θαζαξίζηε ηα ζρνιαζηηθά πξηλ ηα μαλαρξεζηκνπνηήζεηε. ε πεξίπησζε πνπ παξαηεξήζεηε εξεζηζκφ ή εγθαχκαηα, δεηήζηε άκεζα ηαηξηθή ζπκβνπιή. Μεηά από ειζπνοή Μεηαθέξεηε ηνλ παζφληα ζε θαζαξφ αέξα. Ζ ζθφλε ζηνλ θάξπγγα θαη ζηηο ξηληθέο θνηιφηεηεο πξέπεη λα απνκαθξπλζεί αβίαζηα. Εεηήζηε ηαηξηθή ζπκβνπιή αλ ν εξεζηζκφο επηκείλεη ή αλ εκθαληζηεί αξγφηεξα ή ζε πεξίπησζε δπζθνξίαο, βήρα ή άιισλ ζπκπησκάησλ. Μεηά από καηάποζη Μελ πξνθαιείηε εκεηφ. Δάλ ν παζψλ έρεη ηηο αηζζήζεηο ηνπ, πιχλεηε ην ζηφκα κε λεξφ θαη δψζηε ηνπ λα πηεη αξθεηφ λεξφ. Εεηήζηε άκεζα ηαηξηθή βνήζεηα ή επηθνηλσλήζηε κε ην Κέληξν Γειεηεξηάζεσλ. 4.2. εκαληηθόηεξα ζπκπηώκαηα θαη αληηδξάζεηο ηνπ νξγαληζκνύ (άκεζεο ή κεηά από δηαθνπή ηεο έθζεζεο) Μάηια: Ζ επαθή ησλ καηηψλ κε ηζηκέλην (μεξφ ή πγξφ) κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζνβαξή θαη πηζαλφλ κε αλαζηξέςηκε βιάβε. Σελ. 6 από 21

Δέρμα: Τπάξρεη πηζαλφηεηα κεηά απφ παξαηεηακέλε επαθή ην ηζηκέλην λα πξνθαιέζεη εξεζηζκφ ζε πγξφ δέξκα (εμαηηίαο π.ρ. ηδξψηα) ή δεξκαηίηηδα εμ επαθήο κεηά απφ επαλαιακβαλφκελε έθζεζε. Γηα ιεπηνκέξεηεο βι. αλαθνξά (1) ζην ηέινο απηνχ ηνπ ΓΓΑ. Ειζπνοή: Δπαλαιακβαλφκελε εηζπλνή ζθφλεο ηζηκέληνπ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα απμάλεη ηνλ θίλδπλν εκθάληζεο πλεπκνλνπαζεηψλ. Περιβάλλον: Τπφ θαλνληθέο ζπλζήθεο ρξήζεο, ην ηζηκέλην δελ είλαη βιαβεξφ γηα ην πεξηβάιινλ. 4.3. Δλδείμεηο γηα άκεζε ηαηξηθή θξνληίδα θαη εηδηθή ζεξαπεία Όηαλ δεηήζεηε ηαηξηθή ζπκβνπιή, έρεηε καδί ζαο ην παξφλ ΓΓΑ. 5. Μέηξα ππξόζβεζεο 5.1. Μέζα ππξόζβεζεο Σν ηζηκέλην δελ αλαθιέγεηαη. 5.2. Ιδηαίηεξνη θίλδπλνη θαηά ηελ έθζεζε ηνπ ηζηκέληνπ ζε θωηηά Σν ηζηκέλην δελ αλαθιέγεηαη θαη δελ πξνθαιεί εθξήμεηο αθφκα θαη ζε θαηάζηαζε αηψξεζεο ηεο ζθφλεο. Γελ δηεπθνιχλεη, νχηε δηαηεξεί ηελ θαχζε άιισλ πιηθψλ. 5.3. Οδεγίεο γηα ηνπο ππξνζβέζηεο Σν ηζηκέλην δελ δεκηνπξγεί θηλδχλνπο ππξθαγηάο. Οη ππξνζβέζηεο δελ ρξεηάδνληαη εηδηθφ πξνζηαηεπηηθφ εμνπιηζκφ. 6. Γηαρείξηζε ηπραίαο δηαξξνήο 6.1. Αηνκηθέο πξνθπιάμεηο, κέζα αηνκηθήο πξνζηαζίαο θαη δηαδηθαζίεο έθηαθηεο αλάγθεο 6.1.1 Γηα πξνζωπηθό (πιελ πξνζωπηθνύ έθηαθηεο αλάγθεο) Φέξεηε ηνλ θαηάιιειν πξνζηαηεπηηθφ εμνπιηζκφ φπσο πεξηγξάθεηαη ζην Κεθάιαην 8 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ θαη αθνινπζήζηε ηηο νδεγίεο γηα ηνλ αζθαιή ρεηξηζκφ ηνπ ηζηκέληνπ φπσο πεξηγξάθνληαη ζην Κεθάιαην 7 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ. 6.1.2 Γηα πξνζωπηθό έθηαθηεο αλάγθεο / δηαζώζηεο Γελ απαηηνχληαη δηαδηθαζίεο έθηαθηεο αλάγθεο. Χζηφζν, είλαη πηζαλφλ λα ρξεηαζηνχλ κέζα πξνζηαζίαο ηεο αλαπλνήο ζε πεξίπησζε έθιπζεο κεγάιεο πνζφηεηαο ζθφλεο. 6.2. Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο Σελ. 7 από 21

Μελ απνξξίπηεηε ην ηζηκέλην ζηελ απνρέηεπζε ή ζε άιινπο πδάηηλνπο θνξείο (π.ρ. ξέκαηα). 6.3. Μέζνδνη θαη πιηθά γηα ζπιινγή θαη θαζαξηζκό Αλ είλαη δπλαηφ, ε πνζφηεηα ηζηκέληνπ πνπ δηέξξεπζε πξέπεη λα αλαθηάηαη ζε μεξή κνξθή. θόλε ηζηκέληνπ (μεξή) Υξεζηκνπνηήζηε κεζφδνπο ζπιινγήο πνπ δελ πξνθαινχλ δηαζπνξά θαη αηψξεζε ηεο ζθφλεο, φπσο θνξεηέο βηνκεραληθέο ειεθηξηθέο ζθνχπεο κε θίιηξα πςειήο απφδνζεο (θίιηξα EPA θαη HEPA ζχκθσλα κε EN 1822-1:2009). Με ρξεζηκνπνηείηε πεπηεζκέλν αέξα. Δλαιιαθηηθά, ζθνππίζηε ηε ζθφλε κε θαηάιιειν κέζν (π.ρ. πγξή ζθνπγγαξίζηξα). Μπνξείηε επίζεο λα ςεθάζεηε λεξφ κε ρακειή πίεζε (ψζηε λα κελ αλαηαξαρζεί ε ζθφλε) θαη λα ζπιιέμεηε ηνλ πνιηφ. Δάλ ε ζπιινγή δελ είλαη δπλαηή απνκαθξχλεηε ηνλ ηζηκεληνπνιηφ κε λεξφ (βι. ζηε ζπλέρεηα πγξφ ηζηκέλην). Αλ παξφι απηά δελ είλαη δπλαηφο ν θαζαξηζκφο κε ηηο παξαπάλσ κεζφδνπο θαη κπνξεί λα γίλεη κφλν μεξφο θαζαξηζκφο κε ζθνχπεο, βεβαησζείηε φηη ην εκπιεθφκελν πξνζσπηθφ θέξεη ηα θαηάιιεια κέζα πξνζηαζίαο ηεο αλαπλνήο θαη πξνζπαζήζηε λα πεξηνξίζεηε ηε δηαζπνξά ζθφλεο. Απνθχγεηε ηελ εηζπλνή θαη ηελ επαθή ηνπ ηζηκέληνπ κε ην δέξκα. Σνπνζεηήζηε ηα ιεξσκέλα αληηθείκελα ζε θαηάιιειν δνρείν θαη αθήζηε ην ηζηκέλην λα ζηεξενπνηεζεί πξηλ ηελ απφξξηςε φπσο πεξηγξάθεηαη ζην Κεθάιαην 13 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ. Τγξό ηζηκέλην πιιέμηε ην πγξφ ηζηκέλην θαη ηνπνζεηήζηε ην ζε θαηάιιειν δνρείν. Αθήζηε ην λα ζηεξενπνηεζεί θαη απνξξίςηε ην φπσο πεξηγξάθεηαη ζην Κεθάιαην 13 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ. 6.4. Αλαθνξά ζε άιια θεθάιαηα Βι. Κεθάιαηα 8 θαη 13 γηα πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο. 7. Υεηξηζκόο θαη απνζήθεπζε 7.1. Πξνθπιάμεηο γηα αζθαιή δηαρείξηζε 7.1.1 Μέηξα πξνζηαζίαο Αθνινπζήζηε ηηο νδεγίεο ζην Κεθάιαην 8 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ. Γηα ηνλ θαζαξηζκφ μεξνχ ηζηκέληνπ βι. ππνθεθάιαην 6.3. Μέηξα απνηξνπήο αλάθιεμεο Γελ εθαξκφδεηαη. Σελ. 8 από 21

Μέηξα γηα απνθπγή αηώξεζεο θαη δηαζπνξάο ζθόλεο Μελ ζθνππίδεηε. Υξεζηκνπνηήζηε κεζφδνπο πνπ δελ πξνθαινχλ δηαζπνξά ζθφλεο φπσο νη ειεθηξηθέο ζθνχπεο. Μέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο Γελ απαηηνχληαη ηδηαίηεξα κέηξα. 7.1.2 Πιεξνθνξίεο γηα γεληθά ζέκαηα εξγαζηαθήο πγηεηλήο Μελ απνζεθεχεηε ή ρξεζηκνπνηείηε ηζηκέλην θνληά ζε ηξφθηκα, πνηά, ηζηγάξα ή θαπλφ. ε πεξηβάιινλ κε πςειή ζπγθέληξσζε ζθφλεο ρξεζηκνπνηήζηε κέζα πξνζηαζίαο ηεο αλαπλνήο (κάζθα) θαη πξνζηαηεπηηθά γπαιηά. Υξεζηκνπνηήζηε εηδηθά γάληηα γηα λα απνθχγεηε ηελ επαθή κε ην δέξκα. 7.2. πλζήθεο αζθαινύο απνζήθεπζεο θαη αζπκβαηόηεηα κε άιια πιηθά Σν ρχκα ηζηκέλην πξέπεη λα απνζεθεχεηαη ζε θαζαξά, πδαηνζηεγή ζηιφ (ζηα νπνία ε ζπκπχθλσζε πδξαηκψλ ζην εζσηεξηθφ ηνπο είλαη ειάρηζηε) πνπ ην πξνζηαηεχνπλ απφ θάζε είδνο ξχπαλζεο. Κίλδπλνο παγίδεπζεο: Γηα λα απνθεπρζεί παγίδεπζε θαη αζθπμία, κελ εηζέξρεζζε ζε πεξηνξηζκέλνπο ρψξνπο φπσο ζηιφ, θάδνπο, βπηία ζηινθφξσλ νρεκάησλ ή άιινπο ρψξνπο ζηνπο νπνίνπο πεξηέρεηαη ή απνζεθεχεηαη ηζηκέλην ρσξίο ηε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ αζθαιείαο. Σν ηζηκέλην κπνξεί λα απνηεζεί ή λα επηθνιιεζεί ζηα ηνηρψκαηα ησλ δνρείσλ απνζήθεπζεο θαη λα θαηαξξεχζεη, λα απειεπζεξσζεί ή λα πέζεη απξφζκελα απφ ηα ζεκεία απηά. Σν ελζαθηζκέλν ηζηκέλην πξέπεη λα απνζεθεχεηαη ρσξίο λα αλνίγνληαη νη ζπζθεπαζίεο (ζαθηά) ζε κηθξή απφζηαζε απφ ην έδαθνο ζε δξνζεξφ θαη μεξφ ρψξν θαη πξνζηαηεπκέλν απφ ππεξβνιηθά δπζκελείο θαηξηθέο ζπλζήθεο γηα λα απνθεπρζεί ε ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηάο ηνπ. Σα ζαθηά πξέπεη λα ζηνηβάδνληαη ζηαζεξά. Μελ απνζεθεχεηε ηζηκέλην ζε αινπκηλέληα δνρεία γηαηί ην πγξφ ηζηκέλην δηαβξψλεη ην αινπκίλην. 7.3. Σειηθή ρξήζε Γελ ππάξρνπλ επηπξφζζεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηειηθή ρξήζε ηνπ ηζηκέληνπ (βι. ππνθεθάιαην 1.2). 7.4. Έιεγρνο ηνπ πδαηνδηαιπηνύ Cr (VI) Γηα ηα ηζηκέληα πνπ πεξηέρνπλ αλαγσγηθφ ρξσκίνπ ζχκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνχο ηνπ θεθαιαίνπ 15, πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ε δξαζηηθφηεηα ηνπ αλαγσγηθνχ κεηψλεηαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ηα ζαθηά θαη ηα ζπλνδεπηηθά έγγξαθα απηνχ ηνπ ηζηκέληνπ αλαθέξνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηε κέγηζηε δηάξθεηα ρξήζεο, ηελ εκεξνκελία παξαγσγήο, ηηο ζπλζήθεο απνζήθεπζεο θαη ην κέγηζην ρξφλν απνζήθεπζεο γηα λα δηαηεξεζεί ε πεξηεθηηθφηεηα Cr(VI) θάησ απφ 0,0002% επί ηνπ μεξνχ βάξνπο ηνπ ηζηκέληνπ κεηξεκέλν ζχκθσλα κε ην πξφηππν ΔΝ 196-10. Θα αλαθέξνπκε ζην κέιινλ ηηο θαηάιιειεο ζπλζήθεο απνζήθεπζεο γηα λα δηαθπιάμνπκε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ αλαγσγηθνχ ρξσκίνπ. Σελ. 9 από 21

Ζ δηάξθεηα δελ είλαη πεξηνξηζκέλε (έσο 480 ιεπηά αλά βάξδηα, 5 βάξδηεο ηελ εβδνκάδα) Έθζε -ζε 8. Μέζα ειέγρνπ έθζεζεο / πξνζωπηθή πξνζηαζία 8.1. Παξάκεηξνη ειέγρνπ χκθσλα κε ην ΠΓ 77/93, ην ΣLV (αλψηεξε επηηξεπηή ηηκή ) είλαη 10mg/m3 γηα ηελ νιηθή εηζπλεχζηκε ζθφλε θαη 5mg/m3 γηα ηελ αλαπλεχζηκε ζθφλε. 8.2. Μέζα ειέγρνπ έθζεζεο 8.2.1 Καηάιιεινη κεραληθνί έιεγρνη Πξέπεη λα ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηε κείσζε ηεο δεκηνπξγίαο θαη δηάρπζεο ζθφλεο ζην πεξηβάιινλ, φπσο θαηάιιεια ζπζηήκαηα απνθνλίσζεο θαη εμαεξηζκνχ. Δπίζεο ηα ζπζηήκαηα θαζαξηζκνχ ηνπ ρψξνπ δελ πξέπεη λα πξνθαινχλ αηψξεζε θαη δηάρπζε ζθφλεο. ελάξην έθζεζεο PROC* Σνπηθνί έιεγρνη Δπάξθεηα Βηνκεραληθή θαηαζθεπή/δηακφξθσζε πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ Βηνκεραληθέο ρξήζεηο μεξψλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ (εζσηεξηθέο, εμσηεξηθέο) Βηνκεραληθέο ρξήζεηο πγξψλ αησξεκάησλ ησλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ Δπαγγεικαηηθή ρξήζε μεξψλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ (εζσηεξηθή, εμσηεξηθή) Δπαγγεικαηηθέο ρξήζεηο πγξψλ αησξεκάησλ ησλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ 2, 3 Γελ απαηηείηαη - 14, 26 Α) Γελ απαηηείηαη ή - Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 78% 5, 8b, 9 Α) Γεληθφο εμαεξηζκφο ή 17% Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 78% 2 Γελ απαηηείηαη - 14, 22, Α) Γελ απαηηείηαη ή - 26 Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 78% 5, 8b, 9 Α) Γεληθφο εμαεξηζκφο ή 17% Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 78% 7 Α) Γελ απαηηείηαη ή - Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 78% 2, 5, 8b, Γελ απαηηείηαη - 9, 10, 13, 14 2 Γελ απαηηείηαη - 9, 26 Α) Γεληθφο εμαεξηζκφο ή - Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 72% 5, 8a, Α) Γελ απαηηείηαη ή - 8b, 14 Β) Οινθιεξσκέλν ηνπηθφ ζχζηεκα 87% εμαεξηζκνχ 19 Σνπηθνί έιεγρνη δελ έρνπλ εθαξκνγή, 50% ε δηαδηθαζία γίλεηαη κφλν ζε θαιά αεξηδφκελνπο ρψξνπο ή εμσηεξηθνχο ρψξνπο 11 Α) Γελ απαηηείηαη ή - 2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, Β) Σνπηθφ ζχζηεκα εμαεξηζκνχ 72% Γελ απαηηείηαη - Σελ. 10 από 21

Ζ δηάξθεηα δελ είλαη πεξηνξηζκέλε (έσο 480 ιεπηά αλά βάξδηα, 5 βάξδηεο ηελ εβδνκάδα) Έθζε - ζε 14, 19 8.2.2 Πεξηνξηζκόο αηνκηθήο έθζεζεο θαη κέζα αηνκηθήο πξνζηαζίαο Γεληθά: Απαγνξεχεηαη ε θαηαλάισζε ηξνθήο θαη πνηψλ, φπσο θαη ην θάπληζκα, θαηά ηελ εξγαζία κε ηζηκέλην γηα λα απνθεπρζεί ε επαθή κε ην ζηφκα θαη ην δέξκα. Πξηλ μεθηλήζηε λα εξγάδεζηε κε ηζηκέλην, απιψζηε κηα πξνζηαηεπηηθή θξέκα ζηα ρέξηα ζαο. Δπαλαιάβεηε ηε δηαδηθαζία απηή ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα αθνχ πξνεγνπκέλσο θαζαξίζεηε ηα ρέξηα ζαο. Μεηά ηε ιήμε ηεο εξγαζία κε ηζηκέλην ή πιηθά πνπ πεξηέρνπλ ηζηκέλην, θάλνπκε ληνπο ή ρξεζηκνπνηνχκε πξντφληα ελπδάησζεο ηνπ δέξκαηνο. Απνκαθξχλεηε ηα ιεξσκέλα ξνχρα, ππνδήκαηα, ξνιφγηα θιπ θαη θαζαξίζηε ηα ζρνιαζηηθά πξηλ ηα μαλαρξεζηκνπνηήζεηε. Πξνζηαζία πξνζώπνπ / νθζαικώλ Φνξέζηε εγθεθξηκέλα γπαιηά πξνζηαζίαο ζχκθσλα κε ην πξφηππν EN 166 φηαλ ρξεζηκνπνηείηε μεξφ ή πγξφ ηζηκέλην γηα λα απνθχγεηε ηελ επαθή κε ηα κάηηα. Πξνζηαζία ηνπ δέξκαηνο Υξεζηκνπνηήζηε αδηαπέξαζηα γάληηα (αλζεθηηθά ζηελ ηξηβή θαη ζηα αιθάιηα θαη ππελδεδπκέλα εζσηεξηθά κε βακβαθεξφ χθαζκα) κπφηεο θαη πξνζηαηεπηηθφ ξνπρηζκφ κε καθξηά καλίθηα, φπσο επίζεο θαη πξντφληα θξνληίδαο ηνπ δέξκαηνο (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη θξέκαο πξνζηαζίαο) γηα πξνζηαζία ηνπ δέξκαηνο απφ παξαηεηακέλε επαθή κε πγξφ ηζηκέλην. Πξνζηαζία ηεο αλαπλνήο Όηαλ ν εξγαδφκελνο ππάξρεη πηζαλφηεηα λα εθηεζεί ζε επίπεδα ζθφλεο πάλσ απφ ηα επηηξεπηά φξηα, ρξεζηκνπνηήζηε θαηάιιειν κέζν πξνζηαζίαο ηεο αλαπλνήο. Ο ηχπνο ηνπ κέζνπ πξνζηαζίαο πξέπεη λα είλαη πξνζαξκνζκέλνο ζηα επίπεδα ζθφλεο ηνπ ρψξνπ εξγαζίαο θαη λα ζπκθσλεί κε ηα ζρεηηθά εζληθά ή επξσπατθά πξφηππα (π.ρ. EN 149, EN 140, EN 14387, EN 1827). Θεξκηθνί θίλδπλνη Γελ έρεη εθαξκνγή. ελάξην έθζεζεο Βηνκεραληθή θαηαζθεπή/δηακφξθσζε πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ Βηνκεραληθέο ρξήζεηο μεξψλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη PROC* Πξνδηαγξαθέο αλαπλεπζηηθνχ πξνζηαηεπηηθνχ εμνπιηζκνχ (RPE) 2, 3 Γελ απαηηείηαη - 14, 26 Α) P1 κάζθα (FF, FM) ή APF=4 Β) Γελ απαηηείηαη - 5, 8b, 9 Α) P2 κάζθα (FF, FM) ή APF=10 Β) P1 κάζθα (FF, FM) APF=4 2 Γελ απαηηείηαη - 14, 22, Α) P1 κάζθα (FF, FM) ή APF=4 RPE επάξθεηα δείθηεο πξνζηαζίαο (APF) Σελ. 11 από 21

θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ (εζσηεξηθέο, εμσηεξηθέο) Βηνκεραληθέο ρξήζεηο πγξψλ αησξεκάησλ ησλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ Δπαγγεικαηηθή ρξήζε μεξψλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ (εζσηεξηθή, εμσηεξηθή) Δπαγγεικαηηθέο ρξήζεηο πγξψλ αησξεκάησλ ησλ πδξαπιηθψλ δνκηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ πιηθψλ 26 Β) Γελ απαηηείηαη - 5, 8b, 9 Α) P2 κάζθα (FF, FM) ή Β) P1 κάζθα (FF, FM) APF=10 APF=4 7 Α) P1 κάζθα (FF, FM) ή APF=4 Β) Γελ απαηηείηαη - 2, 5, 8b, Γελ απαηηείηαη 9, 10, 13, 14 2 P1 κάζθα (FF, FM) APF=4 9, 26 Α) P2 κάζθα (FF, FM) ή APF=10 Β) P1 κάζθα (FF, FM) APF=4 5, 8a, Α) P3 κάζθα (FF, FM) ή APF=20 8b, 14 Β) P1 κάζθα (FF, FM) APF=4 19 P2 κάζθα (FF, FM) APF=10 11 Α) P2 κάζθα (FF, FM) ή APF=10 Β) P1 κάζθα (FF, FM) APF=4 2, 5, 8a, Γελ απαηηείηαη - 8b, 9, 10, 13, 14, 19 8.2.3 Έιεγρνη πεξηβαιινληηθήο έθζεζεο Οη έιεγρνη πεξηβαιινληηθήο έθζεζεο γηα ηελ εθπνκπή ζσκαηηδίσλ ηζηκέληνπ πξέπεη λα είλαη ζχκθσλνη κε ηε δηαζέζηκε ηερλνινγία θαη ηνπ γεληθνχο θαλνληζκνχο εθπνκπήο ζθφλεο. Ο έιεγρνο πεξηβαιινληηθήο έθζεζεο είλαη ζρεηηθφο γηα ην πδάηηλν πεξηβάιινλ, θαζψο νη εθπνκπέο ζθφλεο ηζηκέληνπ ζηα δηάθνξα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο (παξαγσγή θαη ρξήζε) εθαξκφδνληαη θπξίσο ζην έδαθνο θαη ην λεξφ ησλ απνβιήησλ. Σν πδάηηλν απνηέιεζκα θαη ε εθηίκεζε θηλδχλσλ θαιχπηεη ηελ επίδξαζε επί ησλ νξγαληζκψλ/νηθνζπζηεκάησλ ιφγσ ησλ πηζαλψλ αιιαγψλ ηνπ ph πνπ ζρεηίδνληαη κε απνξξίςεηο πδξνμεηδίνπ. Ζ ηνμηθφηεηα ησλ άιισλ δηαιπκέλσλ αλφξγαλσλ ηφλησλ αλακέλεηαη λα είλαη ακειεηέα ζε ζχγθξηζε κε ηελ πηζαλή επίδξαζε ηνπ ph. Οπνηεζδήπνηε επηπηψζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξαγσγήο θαη ρξήζεο αλακέλεηαη λα ιάβνπλ ρψξα ζε ηνπηθή θιίκαθα. Σν ph ησλ ιπκάησλ θαη ηνπ λεξνχ ηεο επηθάλεηαο δελ ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 9. Γηαθνξεηηθά ζα κπνξνχζε λα έρεη αληίθηππν ζηηο εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο αζηηθψλ ιπκάησλ θαη βηνκεραληθψλ εγθαηαζηάζεσλ επεμεξγαζίαο ιπκάησλ. Γηα ηελ εθηίκεζε ηεο έθζεζεο, κηα θιηκαθσηή πξνζέγγηζε ζπληζηάηαη: Βαζκίδα 1: Αλαθηήζηε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ph ησλ ιπκάησλ θαη ηε ζπκβνιή ηνπ ηζηκέληνπ ηνπ πξνθχπηνληνο ph. Αλ ην ph είλαη πάλσ απφ 9 θαη νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην ηζηκέλην, ηφηε απαηηνχληαη πεξαηηέξσ ελέξγεηεο γηα λα απνδεηρζεί ε αζθαιήο ρξήζε. Βαζκίδα 2: Αλαθηήζηε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ph ηνπ λεξνχ κεηά ην ζεκείν απφξξηςεο. Σν ph ηνπ λεξνχ δελ ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηελ ηηκή 9. Βαζκίδα 3: Μεηξήζηε ην ph ζην λεξφ πνπ ιακβάλεηαη κεηά ην ζεκείν απφξξηςεο. Αλ ην ph είλαη θάησ απφ 9, απνδεηθλχεηαη ε αζθαιήο ρξήζε. Αλ ην ph είλαη πάλσ απφ 9, πξέπεη λα πινπνηεζνχλ κέηξα δηαρείξηζεο θξίζεο: ηα ιχκαηα πξέπεη λα ππνβάιινληαη ζε εμνπδεηέξσζε, εμαζθαιίδνληαο έηζη ηελ αζθαιή ρξήζε ηνπ ηζηκέληνπ θαηά ηε θάζε ηεο παξαγσγήο ή ρξήζεο. Δηδηθά κέηξα ειέγρνπ ησλ εθπνκπψλ δελ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ έθζεζε ζην ρεξζαίν πεξηβάιινλ. 9. Φπζηθέο θαη ρεκηθέο ηδηόηεηεο Σελ. 12 από 21

9.1. Πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο βαζηθέο θπζηθέο θαη ρεκηθέο ηδηόηεηεο a) Δκθάληζε: Σν ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν, ζηεξεφ πιηθφ ζε κνξθή ιεπηήο ζθφλεο ρξψκαηνο ιεπθνχ ή θαηνχ. Κχξην κέγεζνο θφθθνπ: 5-30κm b) Οζκή: Άνζκν c) Όξην νζκήο: Γελ ππάξρεη, είλαη άνζκν d) ph (T = 20 C, ιφγνο λεξφ: ηζηκέλην 1:2): 11,0-13,5 e) εκείν ηήμεο: >1250 C f) Αξρηθφ ζεκείν δέζεο θαη πεξηνρή δέζεο: Γελ έρεη εθαξκνγή θαζψο θάησ απφ θπζηνινγηθέο αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο ην ζεκείν ηήμεο είλαη >1250 C g) εκείν αλάθιεμεο: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ είλαη πγξφ h) Σάζε αηκψλ: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ είλαη πγξφ i) Αλαθιεμηκφηεηα (ζηεξεφ, αέξην): Γελ έρεη εθαξκνγή ζην ηζηκέλην. Γελ θαίγεηαη θαη δελ ζπληεξεί ηε θσηηά νχηε ζπλεηζθέξεη ζηελ έλαπζή ηεο ιφγσ ηξηβήο j) Άλσ/θάησ αλαθιεμηκφηεηα θαη εθξεθηηθά φξηα: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ είλαη εχθιεθην αέξην k) Πίεζε αηκψλ: Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ζεκείν ηήμεο είλαη >1250 C l) Ππθλφηεηα αηκψλ: Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ζεκείν ηήμεο είλαη >1250 C m) Δηδηθφ βάξνο: 2,75-3,20 g/cm³; Φαηλφκελν εηδηθφ βάξνο: 0,90-1,50 g/cm³ n) Γηαιπηφηεηα ζην λεξφ (T = 20 C): Ακειεηέα (0,1-1,5 g/l) o) πληειεζηήο θαηαλνκήο: n-νθηαλφιε/λεξφ: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή είλαη αλφξγαλν p) Θεξκνθξαζία απηαλάθιεμεο: Γελ έρεη εθαξκνγή (δελ είλαη ππξνθνξηθφ δελ είλαη νξγαλν-κεηαιιηθφ, νξγαλν-κεηαιινεηδέο ή ζπλδεηηθά πιηθά νξγαλν-θσζθίλεο ή παξαγψγσλ ηεο θαη θαλέλα άιιν θσζθνξηθψλ ζπζηαηηθψλ ζηελ ζχλζεζε) q) Θεξκνθξαζία απνζχλζεζεο: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ ππάξρεη παξνπζία νξγαληθνχ ππεξνμεηδίνπ r) Ημψδεο: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ είλαη πγξφ s) Δθξεθηηθέο ηδηφηεηεο: Γελ έρεη εθαξκνγή ζην ηζηκέλην. Γελ είλαη εθξεθηηθφ ή ππξνηερληθφ. Γελ ζπκκεηέρεη ζε αληηδξάζεηο πνπ παξάγνπλ αέξηα ζε πίεζε θαη ηαρχηεηα πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ δεκηέο ζηα πεξίρσξα. Γελ είλαη ηθαλφ γηα ηελ απηνζχληεξεζε εμψζεξκεο ρεκηθήο αληίδξαζεο/ t) Ομεηδσηηθέο ηδηφηεηεο: Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή δελ πξνθαιεί νχηε ζπκβάιιεη ζηελ αλάθιεμε άιισλ πιηθψλ 9.2. Άιιεο πιεξνθνξίεο Γελ έρεη εθαξκνγή. 10. ηαζεξόηεηα θαη δξαζηηθόηεηα 10.1. Γξαζηηθόηεηα Σν ηζηκέλην φηαλ αλακηγλχεηαη κε λεξφ ζηεξενπνηείηαη. Σν ζηεξεφ πξντφλ είλαη ρεκηθά αδξαλέο ζηηο ζπλεζηζκέλεο ζπλζήθεο. 10.2. Υεκηθή ζηαζεξόηεηα Σελ. 13 από 21

Σν ηζηκέλην είλαη ζηαζεξφ γηα φζν δηάζηεκα απνζεθεχεηαη ζσζηά (βι. Κεθάιαην 7). Πξέπεη λα δηαηεξείηαη μεξφ θαη λα απνθεχγεηαη ε επαθή κε κε ζπκβαηά πιηθά. Σν πγξφ ηζηκέλην είλαη αιθαιηθφ θαη αληηδξά κε νμέα, ακκσληαθά άιαηα, αινπκίλην θαη άιια κε επγελή κέηαιια. Ζ ζθφλε ηζηκέληνπ αληηδξά κε ην λεξφ θαη ζρεκαηίδεη ππξηηηθά άιαηα θαη πδξνμείδην ηνπ αζβεζηίνπ. Σα ππξηηηθά άιαηα αληηδξνχλ κε ηζρπξά νμεηδσηηθά φπσο ην θζφξην, ην ηξηθζνξηνχρν βφξην, ην ηξηθζνξηνχρν ριψξην, ην ηξηθζνξηνχρν καγλήζην θαη ην νμείδην ηνπ θζνξίνπ. Δπίζεο ην ηζηκέλην δηαιχεηαη ζην πδξνθζνξηθφ νμχ θαη παξάγεη δηαβξσηηθφ ηεηξαθζνξηνχρν ππξίηην ζε αέξηα κνξθή. 10.3. Πηζαλόηεηα επηθίλδπλωλ αληηδξάζεωλ Σν ηζηκέλην δελ πξνθαιεί επηθίλδπλεο αληηδξάζεηο. 10.4. πλζήθεο πνπ πξέπεη λα απνθεύγνληαη Ζ πγξαζία θαηά ηελ απνζήθεπζε νδεγεί ζην ζρεκαηηζκφ ζπζζσκαησκάησλ θαη ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηζηκέληνπ. 10.5. Αζύκβαηα πιηθά Ομέα, ακκσληαθά άιαηα, αινπκίλην θαη άιια κε επγελή κέηαιια. Ζ αλεμέιεγθηε ρξήζε ζθφλεο αινπκηλίνπ ζην ηζηκέλην πξέπεη αλ απνθεχγεηαη γηαηί εθιχεηαη πδξνγφλν. 10.6. Δπηθίλδπλα πξνϊόληα απνζύλζεζεο Σν ηζηκέλην δελ απνζπληίζεηαη ζε επηθίλδπλα πξντφληα. 11. ηνηρεία ηνμηθόηεηαο Σαμηλόκεζε θηλδύλνπ Ομεία ηνμηθφηεηα ζε επαθή κε ην δέξκα Ομεία ηνμηθφηεηα θαηά ηελ εηζπλνή Ομεία ηνμηθφηεηα θαηά ηελ θαηάπνζε Γηάβξσζε ηνπ δέξκαηνο / εξεζηζηηθφηεηα νβαξή νθζαικηθή βιάβε / εξεζηζκφο Καηεγνξία θηλδύλνπ Δπίδξαζε - Σεζη ηνμηθφηεηαο κε κεγίζηε δφζε 2,000 mg/kg Β ζε θνπλέιη θαη 24σξε επαθή-ζλεζηκφηεο κεδέλ. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. - Γελ παξαηεξήζεθε νμεία ηνμηθφηεηα θαηά ηελ εηζπλνή. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. - Γελ ππάξρεη έλδεημε ηνμηθφηεηαο κεηά απφ θαηάπνζε ζε κειέηεο κε ζθφλε θιηβάλνπ ηζηκέληνπ. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. 2 ε επαθή κε πγξφ δέξκα ην ηζηκέλην κπνξεί λα πξνθαιέζεη πάρπλζε, ζθαζίκαηα ή ξσγκέο. Δπαθή γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ζε ζπλδπαζκφ κε ηξηβή κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζνβαξά εγθαχκαηα. 1 Σν Portland ηζηκέλην είρε δηάθνξεο επηδξάζεηο ζηνλ θεξαηνεηδή θαη ν ππνινγηζκέλνο δείθηεο εξεζηζκνχ Αλαθνξά (2) (9) Αλαζθφπεζε βηβιηνγξαθίαο (2), Δκπεηξηθά δεδνκέλα (10), (11) Σελ. 14 από 21

Δπαηζζεηνπνίεζε ηνπ δέξκαηνο Δπαηζζεηνπνίεζε ηνπ αλαπλεπζηηθνχ ζπζηήκαηνο Μεηαιιάμεηο βιαζηνθπηηάξσλ (αληηθεηκεληθά επξήκαηα /αξηζκφο πεηξακαηφδσσλ) αλήιζε ζην 128. Σα θνηλά ηζηκέληα πεξηέρνπλ δηάθνξεο πνζφηεηεο ηζηκέληνπ Portland, ηπηάκελε ηέθξα, ζθσξία πςηθακίλνπ, γχςν, θπζηθέο πνδνιάλεο, θακέλν ζρηζηφιηζν, ππξηηηθή παηπάιε θαη αζβεζηφιηζν. Απεπζείαο επαθή ηνπ ηζηκέληνπ κε ηνλ θεξαηνεηδή κπνξεί λα πξνθαιέζεη κεραληθφ stress (άκεζo ή θαζπζηεξεκέλν), εξεζηζκφ ή θιεγκνλή. Άκεζε επαθή κε κεγάιν φγθν ζθφλεο ηζηκέληνπ ή εθηηλάμεηο πγξνχ ηζηκέληνπ κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ βιάβεο πνπ θπκαίλνληαη απφ ήπην εξεζηζκφ( βιεθαξίηηο-επηπεθπθίηηο) σο ρεκηθά εγθαχκαηα θαη ηχθισζε. 1Β ε νξηζκέλα άηνκα κπνξεί λα εκθαληζηεί έθδεκα κεηά απφ έθζεζε ζε πγξή ζθφλε ηζηκέληνπ, εμαηηίαο ηνπ πςεινχ ph πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη εξεζηζηηθή δεξκαηίηηδα εμ επαθήο (κεηά απφ καθξά επαθή) ή εμαηηίαο αλνζναληίδξαζεο ζην δηαιπηφ Cr(VI) πνπ εθιχεη αιιεξγηθή δεξκαηίηηδα εμ επαθήο. Ζ αληίδξαζε κπνξεί λα εκθαληζηεί ζε δηάθνξεο κνξθέο πνπ θπκαίλνληαη απφ ήπην εμάλζεκα ή ζνβαξή δεξκαηίηηδα θαη είλαη ζπλδπαζκφο ησλ δχν κεραληζκψλ πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ. Δθ φζνλ ην ηζηκέλην πεξηέρεη αλαγσγηθφ παξάγνληα ηνπ δηαιπηνχ Cr(VI) θαη γηα φζν ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αλαγσγηθήο δξάζεο δελ έρεη παξέιζεη δελ αλακέλνληαη αληηδξάζεηο επαηζζεηνπνίεζεο. - Γελ ππάξρνπλ ελδείμεηο επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ αλαπλεπζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. - Γελ ππάξρνπλ ελδείμεηο. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. Καξθηλνγέλεζε - Γελ έρεη ζεκειησζεί ζρέζε αηηίνπ-απνηειέζκαηνο. Ζ ζρεηηθή βηβιηνγξαθία απνξξίπηεη ην ραξαθηεξηζκφ ηνπ ηζηκέληνπ Portland σο χπνπην γηα θαξθηλνγέλεζε (χκθσλα κε ην ACGIH A4: Παξάγνληεο πνπ πξνθαινχλ αλεζπρία φηη ζα κπνξνχζαλ λα είλαη θαξθηλνγφλνη γηα ηνλ άλζξσπν, αιιά πνπ δελ κπνξνχλ λα αμηνινγεζνχλ νξηζηηθά, ιφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ. Μειέηεο κε πεηξακαηφδσα δελ παξέρνπλ ελδείμεηο θαξθηλνγέλεζεο πνπ λα είλαη επαξθείο γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ παξαγφλησλ σο θαξθηλνγφλνη). Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. Σνμηθφηεηα γελλεηηθψλ θπηηάξσλ ρεδηαζκέλε ρξνληθά επίδξαζε ζε φξγαλα ζηφρνπο / εθάπαμ έθζεζε - Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. 3 Μεηά απφ εθ άπαμ ππεξέθζεζε ζε ζθφλε ηζηκέληνπ κπνξεί λα εκθαληζζεί εξεζηζκφο ηνπ ιάξπγγνο θαη ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ κε βήρα, θηάξληζκα θαη δπζθνιία ζηελ αλαπλνή. ε γεληθέο γξακκέο ε επαγγεικαηηθή έθζεζε ζηε ζθφλε ηνπ ηζηκέληνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ειιείκκαηα ζηελ (3), (4), (17) (1) (12), (13) (1), (14) Γελ ππάξρνπλ εκπεηξηθά δεδνκέλα (1) Σελ. 15 από 21

ρεδηαζκέλε ρξνληθά επίδξαζε ζε φξγαλα ζηφρνπο / επαλαιακβαλφκελεο εθζέζεηο Κίλδπλνο θαηά ηελ εηζπλνή αλαπλεπζηηθή ιεηηνπξγία. Χζηφζν ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα δελ επαξθνχλ γηα λα θαηνρπξσζεί ζε απνδεθηφ επίπεδν εκπηζηνζχλεο ε ζρέζε δφζεο-απνηειέζκαηνο. - Τπάξρεη έλδεημε γηα ΥΑΠ (Υξφληα Απνθξαθηηθή Πλεπκνλνπάζεηα) κεηά απφ εθζέζεηο ζε επαλαιακβαλφκελεο πςειέο ζπγθεληξψζεηο. Γελ παξαηεξήζεθαλ απιέο ή ρξφληεο επηπηψζεηο ζε ρακειή έθζεζε. Με βάζε ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα ηα πξνο ηαμηλφκεζε θξηηήξηα δελ απαληψληαη. - Γελ έρεη εθαξκνγή επεηδή ην ηζηκέλην δελ ρξεζηκνπνηείηαη σο αεξνδφι (15) Δθηφο απφ ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ δέξκαηνο, ηα ηζηκέληα Portland θαη ηα ππφινηπα θνηλά ηζηκέληα έρνπλ ηελ ίδηα ηνμηθφηεηα θαη νηθνηνμηθφηεηα. Παθολογικές καηαζηάζεις ποσ επιβαρύνονηαι από ηην έκθεζη ζηο ηζιμένηο Ζ ζθφλε ηζηκέληνπ κπνξεί λα επηβαξχλεη πθηζηάκελεο πλεπκνλνπάζεηεο ή αζζελείο κε εκθχζεκα, άζζκα θαη αζζέλεηεο ηνπ δέξκαηνο θαη ησλ καηηψλ. 12. Οηθνινγηθέο πιεξνθνξίεο 12.1. Σνμηθόηεηα Σν πξντφλ δελ είλαη βιαβεξφ γηα ην πεξηβάιινλ. Γνθηκέο πνπ έρνπλ γίλεη [αλαθ. (4)] θαη [αλαθ. (5)] έδεημαλ κηθξή ηνμηθφηεηα. Γηα ην ιφγν απηφ δελ έρνπλ θαζνξηζηεί ηα φξηα LC50 θαη EC50 [αλαθ. (6)]. Γελ ππάξρνπλ ελδείμεηο γηα ηνμηθφηεηα ηεο θάζεο πνπ θαηαβπζίδεηαη [αλαθ. (7)]. Ζ πξνζζήθε κεγάισλ πνζνηήησλ ηζηκέληνπ ζην λεξφ κπνξεί λα πξνθαιέζεη αχμεζε ηνπ ph θαη ππφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο λα θαηαζηεί ηνμηθή γηα ηελ πδξφβηα δσή. 12.2. Αλζεθηηθόηεηα θαη απνηθνδνκεζηκόηεηα Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν πιηθφ. Μεηά ηελ ελπδάησζε ην ζηεξεφ πιηθφ δελ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηνμηθφηεηαο. 12.3. Γπλαηόηεηα βηνζπζζώξεπζεο Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν πιηθφ. Μεηά ηελ ελπδάησζε ην ζηεξεφ πιηθφ δελ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηνμηθφηεηαο. 12.4. Κηλεηηθόηεηα ζην έδαθνο Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν πιηθφ. Μεηά ηελ ελπδάησζε ην ζηεξεφ πιηθφ δελ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηνμηθφηεηαο. Σελ. 16 από 21

12.5. Απνηειέζκαηα αμηνιόγεζεο PBT θαη vpvb Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν πιηθφ. Μεηά ηελ ελπδάησζε ην ζηεξεφ πιηθφ δελ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηνμηθφηεηαο. 12.6. Άιιεο δπζκελείο επηπηώζεηο Γελ έρεη εθαξκνγή γηαηί ην ηζηκέλην είλαη αλφξγαλν πιηθφ. Μεηά ηελ ελπδάησζε ην ζηεξεφ πιηθφ δελ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηνμηθφηεηαο. 13. Γηάζεζε απνβιήηωλ 13.1. Μέζνδνη επεμεξγαζίαο απνβιήηωλ Να κελ απνξξίπηνληαη ζε ππνλφκνπο ή επηθαλεηαθά λεξά. Σζηκέλην πνπ έρεη μεπεξάζεη ην ρξόλν δωήο ηνπ (θαη έρεη απνδεηρζεί φηη πεξηέρεη πεξηζζφηεξν απφ 0.0002% Cr (VI)): Γελ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ή λα δηαηεζεί ζηελ αγνξά παξά κφλν ζε ειεγρφκελεο, θιεηζηέο θαη απηνκαηνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο. Γηαθνξεηηθά πξέπεη λα αλαθπθισζεί ή λα απνξξηθζεί ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο ηνπηθέο δηαηάμεηο ή λα εκπινπηηζηεί εθ λένπ ζε αλαγσγηθφ γηα ην Cr (VI). Αρξεζηκνπνίεην ππόιεηκκα ή μεξή δηαξξνή Γίλεηαη ζπιινγή ηεο μεξήο ζθφλεο θαη απνζεθεχεηαη ζε δνρεία κε θαηάιιειε ζήκαλζε. Σν πιηθφ απηφ κπνξεί λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί αλάινγα κε ηε δηάξθεηα δσήο θαη ηελ απαίηεζε απνθπγήο ηεο έθζεζεο ζε ζθφλε. Γηα λα απνξξηθζεί, πξέπεη λα ζθιεξπλζεί κε λεξφ θαη λα εθαξκνζηνχλ νη νδεγίεο ηνπ ππνθεθαιαίνπ «ηεξεφ πξντφλ κεηά ηελ πξνζζήθε λεξνχ». Σζηκεληνπνιηόο Σν πξντφλ αθήλεηαη λα ζηεξενπνηεζεί. Απνθεχγνπκε ηελ απφξξηςε ηνπ πνιηνχ ζηελ απνρέηεπζε θαη ζε επηθαλεηαθά λεξά. Σν ζηεξεφ πξντφλ απνξξίπηεηαη ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ ππνθεθαιαίνπ «ηεξεφ πξντφλ κεηά ηελ πξνζζήθε λεξνχ». ηεξεό πξνϊόλ κεηά ηελ πξνζζήθε λεξνύ Απνξξίπηεηαη ζχκθσλα κε ηελ ηνπηθή λνκνζεζία. Απνθχγεηε ηελ απφξξηςε ζηελ απνρέηεπζε. Ζ απφξξηςε γίλεηαη κε βάζε ηνπο θαλνληζκνχο απφξξηςεο απνβιήησλ ζθπξνδέκαηνο πνπ δελ ραξαθηεξίδνληαη επηθίλδπλα. Αξηζκόο ΔΚΑ: 10 13 14 (απφβιεηα απφ ηελ παξαγσγή ηζηκέληνπ απφβιεηα ζθπξνδέκαηνο θαη ιάζπεο ζθπξνδέκαηνο) ή 17 01 01 (απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο-ζθπξφδεκα). πζθεπαζία Δθθελψζηε πιήξσο ηε ζπζθεπαζία θαη επεμεξγαζηείηε ηελ ζχκθσλα κε ηελ ηνπηθή λνκνζεζία. Αξηζκόο ΔΚΑ: 15 01 01 (απφβιεηα ζπζθεπαζίαο ράξηνπ θαη ραξηνληνχ). Σελ. 17 από 21

14. Πιεξνθνξίεο γηα ηε κεηαθνξά Σν ηζηκέλην δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε δηεζλή λνκνζεζία κεηαθνξάο επηθίλδπλσλ πξντφλησλ (IMDG, IATA, ADR/RID). πλεπψο δελ απαηηείηαη θαηάηαμε (δελ εθαξκφδνληαη νη παξαθάησ ηππνπνηήζεηο: UN number, UN proper shipping name, transport hazard class, packing group). Γελ απαηηνχληαη εηδηθέο πξνθπιάμεηο εθηφο απφ απηέο πνπ αλαθέξνληαη ζην Κεθάιαην 8 ηνπ παξφληνο ΓΓΑ. 14.1. Αξηζκόο ΟΗΔ Γελ έρεη εθαξκνγή 14.2. ωζηή νλνκαζία απνζηνιήο ΟΗΔ Γελ έρεη εθαξκνγή 14.3. Κιάζεηο θηλδύλνπ κεηαθνξάο Γελ έρεη εθαξκνγή 14.4. Οκάδα ζπζθεπαζίαο Γελ έρεη εθαξκνγή 14.5. Πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη Γελ έρεη εθαξκνγή 14.6. Δηδηθέο πξνθπιάμεηο γηα ηνλ ρξήζηε Γελ έρεη εθαξκνγή 14.7. Μεηαθνξέο ρύκα ζύκθωλα κε ην Παξάξηεκα II ηεο MARPOL73/78 θαη ηνπ Κώδηθα IBC Γελ έρεη εθαξκνγή 15. Καλνληζηηθέο πιεξνθνξίεο 15.1. Καλνληζκνί/λνκνζεζία αζθάιεηαο, πγείαο θαη πεξηβάιινληνο ζπγθεθξηκέλα γηα νπζίεο ή κείγκαηα χκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ REACH, ην ηζηκέλην είλαη κείγκα θαη δελ ππφθεηηαη ζε θαηαρψξεζε. Σν θιίλθεξ εμαηξείηαη απφ ηελ θαηαρψξηζε ζχκθσλα κε ην Άξζξν 2.7 (b) θαη ην Παξάξηεκα V.10 ηνπ θαλνληζκνχ REACH. Σελ. 18 από 21

χκθσλα κε ηελ Δπξσπατθή νδεγία 2003/56/EU (πνπ ελζσκαηψζεθε ζηνλ θαλνληζκφ REACH) ην ηζηκέλην πεξηέρεη Cr (VI) θάησ απφ 2 ppm (0,0002% w/w). Ζ ρξήζε αλαγσγηθψλ, φπσο ν FeSO4, ζην ηζηκέλην αλαηξεί ηνλ παξάγνληα θηλδχλνπ R43 γηα ην θιίλθεξ. Οη επνλνκαδφκελνη «Οδεγνί θαιήο πξαθηηθήο» πνπ πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε πξαθηηθέο αζθαινχο ρεηξηζκνχ κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ ζηνλ ζχλδεζκν: http://www.nepsi.eu/good-practice-guide.aspx. Απηέο νη θαιέο πξαθηηθέο έρνπλ εγθξηζεί ζην πιαίζην ηνπ Κνηλσληθνχ Γηαιφγνπ πκθσλία γηα ηελ Πξνζηαζία ηεο Τγείαο ησλ Δξγαδνκέλσλ κέζσ ηεο Οξζήο Γηαρείξηζεο θαη Υξήζεο ηνπ Κξπζηαιιηθνχ Ππξηηίνπ θαη ησλ Πξντφλησλ πνπ ην Πεξηέρνπλ απφ ηηο θιαδηθέο νξγαλψζεηο Δξγαδνκέλσλ θαη Δξγνδνηψλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ην CEMBUREAU. 15.2. Δθηίκεζε ρεκηθήο αζθάιεηαο Γελ έρεη πξαγκαηνπνηεζεί εθηίκεζε ρεκηθήο αζθάιεηαο. 16. Άιιεο πιεξνθνξίεο 16.1 Σξνπνπνηήζεηο ηνπ παξόληνο ΓΓΑ Ζκεξνκελία Έθδνζεο: 25/06/2012 Έθδνζε: 2 16.2 πληνκνγξαθίεο ADR/RID European Agreements on the transport of Dangerous goods by Road/Railway CAS Chemical Abstracts Service CLP Classification, labelling and packaging (Regulation (EC) No 1272/2008) COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease EC50 Half maximal effective concentration EINECS European INventory of Existing Commercial chemical Substances EPA Type of high efficiency air filter HEPA Type of high efficiency air filter H&S Health and Safety IATA International Air Transport Association IMDG International agreement on the Maritime transport of Dangerous Goods LC50 Median lethal dose MS Member State PBT Persistent, bio-accumulative and toxic REACH Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals SDS Safety Data Sheet STOT Specific target organ toxicity TLV-TWA Threshold Limit Value-Time-Weighted Average vpvb Very persistent, very bio-accumulative w/w Weight by weight 16.3 Αλαθνξέο Σελ. 19 από 21

(1) Portland Cement Dust - Hazard assessment document EH75/7, UK Health and Safety Executive, 2006. Available from: http://www.hse.gov.uk/pubns/web/portlandcement.pdf. (2) Observations on the effects of skin irritation caused by cement, Kietzman et al, Dermatosen, 47, 5, 184-189 (1999). (3) Epidemiological assessment of the occurrence of allergic dermatitis in workers in the construction industry related to the content of Cr (VI) in cement, NIOH, Page 11, 2003. (4) U.S. EPA, Short-term Methods for Estimating the Chronic Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater Organisms, 3rd ed. EPA/600/7-91/002, Environmental Monitoring and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1994a) and 4th ed. EPA-821-R-02-013, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (5) U.S. EPA, Methods for Measuring the Acute Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater and Marine Organisms, 4th ed. EPA/600/4-90/027F, Environmental Monitoring and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1993) and 5th ed. EPA-821-R-02-012, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (6) Environmental Impact of Construction and Repair Materials on Surface and Ground Waters. Summary of Methodology, Laboratory Results, and Model Development. NCHRP report 448, National Academy Press, Washington, D.C., 2001. (7) Final report Sediment Phase Toxicity Test Results with Corophium volutator for Portland clinker prepared for Norcem A.S. by AnalyCen Ecotox AS, 2007. (8) TNO report V8801/02, An acute (4-hour) inhalation toxicity study with Portland Cement Clinker CLP/GHS 03-2010-fine in rats, August 2010. (9) TNO report V8815/09, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker G in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (10) TNO report V8815/10, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker W in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (11) European Commission s Scientific Committee on Toxicology, Ecotoxicology and the Environment (SCTEE) opinion of the risks to health from Cr (VI) in cement (European Commission, 2002). Available from: http://ec.europa.eu / health / archive / ph_risk / committees/sct/documents / out158_en.pdf. (12) Investigation of the cytotoxic and proinflammatory effects of cement dusts in rat alveolar macrophages, Van Berlo et al, Chem. Res. Toxicol., 2009 Sept; 22(9):1548-58 (13) Cytotoxicity and genotoxicity of cement dusts in A549 human epithelial lung cells in vitro; Gminski et al, Abstract DGPT conference Mainz, 2008. (14) Comments on a recommendation from the American Conference of governmental industrial Hygienists to change the threshold limit value for Portland cement, Patrick A. Hessel and John F. Gamble, EpiLung Consulting, June 2008. Σελ. 20 από 21

(15) Prospective monitoring of exposure and lung function among cement workers, Interim report of the study after the data collection of Phase I-II 2006-2010, Hilde Noto, Helge Kjuus, Marit Skogstad and Karl-Christian Nordby, National Institute of Occupational Health, Oslo, Norway, March 2010. (16) CEMBUREAU - The European Cement Association Guidelines for the Safety Data Sheet template for common cements 16.4 Δθπαίδεπζε Πέξα απφ ηα πξνγξάκκαηα πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο θαη ηελ πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε ησλ εξγαδφκελσλ, ν εξγνδφηεο πξέπεη λα εμαζθαιίζεη φηη νη εξγαδφκελνη δηάβαζαλ, θαηαλφεζαλ θαη εθαξκφδνπλ ην παξφλ ΓΓΑ. 16.5 Πεξαηηέξω πιεξνθνξίεο Σα δεδνκέλα θαη νη κέζνδνη ειέγρνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην ζθνπφ ηεο ηαμηλφκεζεο ηνπ θνηλνχ ηζηκέληνπ, δίλνληαη ή αλαθέξνληαη ζην άξζξν 11.1. 16.6 Απνπνίεζε επζπλώλ Οη πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρνληαη ζην παξφλ ΓΓΑ αληαλαθινχλ ηελ πθηζηάκελε δηαζέζηκε γλψζε θαη ηηο πξαθηηθέο θαη είλαη αμηφπηζηεο εθφζνλ ην πξντφλ ρξεζηκνπνηείηαη ζχκθσλα κε ηνπο αλαγξαθφκελνπο φξνπο θαη γηα ηηο εθαξκνγέο πνπ θαζνξίδνληαη ζηε ζπζθεπαζία ή ηελ ηερληθή βηβιηνγξαθία. Κάζε άιιε ρξήζε ηνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο ρξήζεο ηνπ ζε ζπλδπαζκφ κε άιια πξντφληα ή δηαδηθαζίεο, είλαη επζχλε ηνπ ρξήζηε. Θεσξείηαη δεδνκέλν φηη ν ρξήζηεο είλαη ππεχζπλνο γηα ηε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ αζθαιείαο θαη ηε ζπκκφξθσζε κε ηε λνκνζεζία πνπ αθνξά ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ. Ζ παξνχζα Απνπνίεζε Δπζπλψλ δηέπεηαη απφ ην Διιεληθφ Γίθαην θαη εξκελεχεηαη ζχκθσλα κε απηφ. Αξκφδηα δηθαζηήξηα γηα θάζε δηαθνξά πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ παξνχζα Απνπνίεζε Δπζπλψλ νξίδνληαη ηα Γηθαζηήξηα ησλ Αζελψλ. Σελ. 21 από 21