ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΝΑ ΜΙΚΡΟ PROJECT ΙΣΤΟΡΙΑΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Δ Τάξη του 64 ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης Σχολικό έτος 2011-2012
Συντελεστές προγράμματος: Οι μαθητές της τάξης. Πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη δασκάλα της τάξης κα. Ζωή Τόλη. Συντονίστρια: Ελίζα Μοσχοπούλου, συνεργάτρια για τις παρεμβάσεις θεατρικής εκπαίδευσης. Υπεύθυνος καθηγητής για τις παρεμβάσεις θεατρικής εκπαίδευσης: Απόστολος Βέττας 2
Σκοπός του προγράμματος είναι να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον των παιδιών για μάθημα της ιστορίας μέσα από παράλληλες με την παράδοση δραστηριότητες και η καλύτερη εκμάθηση και αφομοίωση των αποκτημένων γνώσεων. Στόχοι να προσεγγίσουμε με έναν εναλλακτικό και βιωματικό τρόπο τα θέματα της ιστορίας που επεξεργάζονται η δασκάλα με τους μαθητές στη τάξη να αντιληφθούν οι μαθητές την ιστορία ως μια πραγματικότητα που πέρασε να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις και τις πληροφορίες που συλλέγουν στο μάθημα της ιστορίας σε άλλες διαδικασίες (εικαστικά) να αντιληφθούν τη σημασία της έρευνας να μάθουν να συνεργάζονται και να αποφασίζουν ομαδικά 3
εξάσκηση στον προφορικό λόγο να αναπτύξουν τη δημιουργική τους φαντασία ανάπτυξη δεξιοτήτων (εικαστικά, θέατρο) επαφή και κινητοποίηση για την ενασχόληση με τις νέες τεχνολογίες Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σε δεκατρείς μονόωρες συναντήσεις. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μέρους πραγματοποιήθηκε η γνωριμία με τα παιδιά και των παιδιών με μία τεχνική για animation 1. Αποτέλεσμα ήταν μια αρχική σύντομη ταινία για τη μάχη των Θερμοπύλων (Εικ.. 1 Πρόκειται για την τεχνική που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης William Kentridge. 4
Προχωρήσαμε με την ίδια τεχνική στην παραγωγή της δεύτερης ταινίας μας η οποία θα είχε σχέση με τη ζωή στην αρχαία πόλη της Αθήνας. Για τη μετάβαση στο σημείο αυτό κάναμε προηγουμένως χρήση κάποιων θεατρικών ασκήσεων, με στόχο την ενδυνάμωση της φαντασίας και την ενσωμάτωση σε αυτή τη διαδικασία νέων πληροφοριών. Στο τελευταίο στάδιο κατασκευάσαμε τη μακέτα της αρχαίας Αθήνας, όπως τα παιδιά κατέληξαν να φαντάζονται πως ήταν μέσα από τις πληροφορίες που συνέλλεξαν στα μαθήματά τους. Δραστηριότητες εισαγωγή στο θέμα, διερευνητικές ερωτήσεις καταιγισμός ιδεών μέσω ενός έργου τέχνης συζήτηση και λήψη ομαδικής απόφασης για το θέμα της δραστηριότητας 5
ομαδική εργασία πάνω στο ίδιο σχέδιο για τη δημιουργία animation χρήση θεατρικών ασκήσεων για διερεύνηση και εμπλουτισμό του επιλεγμένου θέματος εισαγωγή στην έννοια του τρισδιάστατου, των αναλογιών, της κλίμακας σχεδιαστική απεικόνιση, κάτοψη μιας μακέτας κατασκευή μακέτας Θερμοπύλες Η δραστηριότητα που επιλέχθηκε είναι βασισμένη στο έργο του Νοτιοαφρικανού καλλιτέχνη William Kentridge ο οποίος χρησιμοποιεί μια ιδιόρρυθμη τεχνική animation για να δημιουργήσει τα έργα του. Στα παιδιά παρουσιάστηκε επιλεγμένο δείγμα της δουλειάς του και με αφορμή το «αντιπολεμικό» της στίγμα κάναμε τη μετάβαση στα θέματα που πραγματεύονται το μάθημα της ιστορίας και τους περσικούς 6
πολέμους. Δοκιμάσαμε την ίδια τεχνική για να αναπαραστήσουμε τη μάχη των Θερμοπύλων. Η ακριβής διαδικασία έχει ως εξής: Τοποθετούμε τη ψηφιακή φωτογραφική μας μηχανή σε ένα σταθερό σημείο και φροντίζουμε το κάδρο της να χωράει όλο το χαρτί στο οποίο θα ζωγραφίσουμε. Είναι σημαντικό να είναι σταθερή η μηχανή για να μην τρέμει στο τέλος η εικόνα του βίντεο. Το υλικό που προτείνεται για τη δραστηριότητα είναι το κάρβουνο και οι κιμωλίες, επειδή μπορούμε να σβήσουμε και να επιζωγραφίσουμε, δημιουργώντας έτσι αλλαγές, αλλά και κίνηση. Στη συνέχεια τραβάμε διαδοχικές φωτογραφίες του έργου εν εξελίξει. Όσες περισσότερες είναι οι φωτογραφίες τόσο μεγαλύτερης διάρκειας θα γίνει το φιλμ. Τα δικά μας έργα αποτελούνται από περίπου 50 και 80 φωτογραφίες αντίστοιχα. Στο τέλος χρησιμοποιούμε το πρόγραμμα windows media player, στο οποίο με μία απλούστατη διαδικασία μετατρέπονται οι φωτογραφίες μας σε βίντεο (μπορεί να γίνει και σε άλλα προγράμματα, αλλά αυτό είναι το πιο απλό). 7
Ακολουθεί μια επιλογή από τα καρέ που αποτέλεσαν το φιλμάκι. 8
9
10
Εικ. 1-8 Στιγμιότυπα από το πρώτο βιντεάκι για τις Θερμοπύλες. 11
Η ζωή στην αρχαία Αθήνα Κάναμε μια φανταστική βόλτα στους δρόμους της αρχαίας πόλης. Κλείσαμε τα φώτα και τις κουρτίνες. Καθίσαμε χαλαρά στις καρέκλες μας, απλώσαμε τα πόδια και με κλειστά τα μάτια περπατήσαμε, κοιτάξαμε τους δρόμους και τα σπίτια, τους ανθρώπους. Μυρίσαμε και ακούσαμε τους ήχους 2. Μετά μοιραστήκαμε τις εικόνες και τις ιδέες μας με όλη την ομάδα και συναποφασίσαμε για το θέμα της ταινίας μας. Προσπαθήσαμε να ληφθούν υπ όψιν οι απόψεις όλων και να προσθέσει κάθε παιδί ένα στοιχείο. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που χρειάστηκαν για την ολοκλήρωσή της, τα παιδιά ενσωμάτωσαν νέα στοιχεία, που άντλησαν από ένα βίντεο που τους έδειξε η δασκάλα τους με την ιστορική πορεία του Παρθενώνα στους αιώνες. Αυτά ήταν η μετατροπή του σε εκκλησία και η πυρκαγιά που κατάστρεψε το εσωτερικό του τον 3 ο αιώνα. 2 Η δραστηριότητα προέρχεται από το: Γκόβας Νίκος, Για ένα δημιουργικό νεανικό θέατρο, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002, σελ. 36. 12
Ακολουθεί μια επιλογή από τα καρέ που αποτέλεσαν το φιλμάκι. 13
14
15
16
17
Εικ. 9-14 Στιγμιότυπα από το βιντεάκι για την Αρχαία Αθήνα Η μακέτα Προχωρήσαμε στην κατασκευή μιας μακέτας της πόλης. Χρειάστηκε φυσικά να εισάγουμε τα παιδιά στη διαδικασία αυτή επεξηγώντας σε πρώτο επίπεδο κάποιες ορολογίες, όπως 18
την ίδια τη λέξη μακέτα, να τους εξηγήσουμε την έννοια του τρισδιάστατου και τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε μια κάτοψη -ένα σχέδιο που χρησιμοποιείται ως βάση για μια τέτοια κατασκευή. Προηγήθηκε έτσι ένα προσχέδιο, το οποίο λειτούργησε και σαν ένα είδος σημειωματάριου, όπου όλοι προσθέσανε τις ιδέες τους. Αυτό το τελευταίο κρίθηκε αναγκαίο για έναν επιπλέον λόγο, πως το έργο αυτό θα ήταν ομαδικό και οι αποφάσεις που θα παίρναμε έπρεπε να είναι κοινές. Για την κατασκευή επιλέξαμε κατά κύριο λόγο ανακυκλώσιμα και υπολείμματα διαφόρων άλλων υλικών. 19
20
21
Εικ. 15-20 Στάδια στη κατασκευή της μακέτας 22
23
24
Εικ. 21-23 Στάδια στη κατασκευή της μακέτας 25
26
Εικ. 24,25 Η μακέτα ολοκληρωμένη 27
28