Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 10 Μαρτίου 2017 Ελληνική Οικονομία Οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ αυτήν την εβδομάδα επιβεβαιώνουν τον εύθραυστο χαρακτήρα της αναπτυξιακής προοπτικής για το τρέχον έτος καθώς δεν κατέστη ορατή τελικώς στο δεύτερο εξάμηνο του 2016 κάποια τάση ανάκαμψης. Ειδικότερα, μετά την άνοδο του τρίτου τριμήνου 2016 (2% σε ετήσια βάση) που οφειλόταν στο ισχυρό αποτέλεσμα βάσεως του αντίστοιχου τριμήνου 2015, επακολούθησε σημαντική μείωση στο τέταρτο τρίμηνο του έτους (-1,1% σε ετήσια βάση). Συνολικά το 2016, το ΑΕΠ έμεινε αμετάβλητο έναντι υποχώρησης κατά 0,2% το 2015. Η πλευρά της ενεργού ζήτησης Η ανάλυση των επιμέρους μεταβλητών που συνθέτουν το ΑΕΠ από την πλευρά της ζήτησης δείχνει ότι: Α. Η ιδιωτική κατανάλωση αποτέλεσε τη μόνη συνιστώσα με θετική συμβολή στο ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας το 2016 κατά μία εκατοστιαία μονάδα (Γράφημα 1), παρά τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις που μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Τούτο έρχεται δε σε αντιδιαστολή με την εξέλιξη βασικών δεικτών οικονομικής συγκυρίας, όπως οι λιανικές πωλήσεις (2016:-2,0%), ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης (2016: -68, 2015: -50,7) και η μεταβολή των υπολοίπων των καταναλωτικών δανείων (2016: -0,8%). π.μ. 2 1 0-1 -2-3 -4-5 Γράφημα 1. Συμβολές στη Μεταβολή του ΑΕΠ 2013 2014 2015 2016 Επενδύσεις (συμπ. Αποθεμάτων) Καθαρές Εξαγωγές ΑΕΠ, % ετήσια μεταβολή, δεξ. άξ. Πηγή: ΕΛΣΤΑ Τ, Υπολογισμοί Alpha Bank Δημόσια Κατανάλωση Ιδιωτική Κατανάλωση Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε ακόμη και στο τέταρτο τρίμηνο του 2016 (τόσο σε τριμηνιαία βάση 0,2%, όσο και σε ετήσια 1,1%), όταν κατεγράφη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας συνολικά. % 4 2 0-2 -4-6 -8-10 Η ανοδική πορεία της κατανάλωσης σε συνδυασμό με την στασιμότητα των επενδύσεων και την πτωτική τάση της εξαγωγικής δραστηριότητας μαρτυρεί ότι η χώρα αδυνατεί μετά από τόσα χρόνια κρίσης να μεταβάλει το παραγωγικό υπόδειγμα που την οδήγησε στην κρίση. Η αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης ήταν το αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων. (α) η μέση ροπή προς αποταμίευση εκτιμάται ότι διατηρήθηκε σε αρνητικό έδαφος καθώς τα νοικοκυριά επιχειρούν να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες του επιπέδου ευημερίας τους. (β) η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ενίσχυσε τη καταγραφόμενη οικονομική δραστηριότητα σε βάρος της σκιώδους οικονομίας. (γ) η σταδιακή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης παρά το δυσμενές περιβάλλον συνέβαλε στην αύξηση των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία (2016: 2,1%). Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση μειώθηκε κατά 2,1% το 2016, συμβάλλοντας αρνητικά στο ΑΕΠ κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες. Β. Η επενδυτική δραστηριότητα, όπως μετράται με τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου διατηρήθηκε το 2016 στο χαμηλότατο επίπεδο του 11,4% του ΑΕΠ από 24,5% το 2007. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι καθαρές επενδύσεις μετά την αφαίρεση της ανάλωσης παγίου κεφαλαίου, δηλαδή των αποσβέσεων, να παραμείνουν σε αρνητικό έδαφος. Η μείωση των συνολικών επενδύσεων αποδίδεται εξ ολοκλήρου στη μείωση των αποθεμάτων δεδομένου ότι οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου παρέμειναν στάσιμες (+0,1%). Ειδικότερα, η μεταβολή των αποθεμάτων συνέβαλε αρνητικά στο ΑΕΠ του δεύτερου εξαμήνου 2016 κατά 5,0 εκατοστιαίες μονάδες, όση δηλαδή ήταν η θετική συμβολή από την συσσώρευση των αποθεμάτων στο πρώτο εξάμηνο του 2016. Η αβεβαιότητα σχετικά με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και ως εκ τούτου η καθυστέρηση στην εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών και του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, σε συνδυασμό με το μείγμα της δημοσιονομικής προσαρμογής που στηρίζεται στο υπέρμετρο φορολογικό βάρος δυσχεραίνουν την προσέλκυση επενδύσεων. Η επίσπευση της διαδικασίας της αξιολόγησης, αναμένεται να διορθώσει τις παραπάνω δυσκαμψίες και συνεπώς, μια αύξηση των επενδύσεων άνω του 10% το 2017 και το 2018 κρίνεται εφικτή. Απαιτείται, ωστόσο, η πλήρης αξιοποίηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για διαρθρωτικές δράσεις και η επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης και χρηματοδότησης των επιχειρήσεων στο πλαίσιο κινήτρων του νέου αναπτυξιακού νόμου.
Γ. Ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε αρνητικά στον ρυθμό μεγέθυνσης κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες το 2016 έναντι θετικής επίπτωσης 0,9 εκατοστιαίες μονάδες το 2015. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 2,0% το 2016, ενώ οι εισαγωγές κατά 0,4% και ως εκ τούτου προκύπτει η αρνητική συμβολή. Η πλευρά της προσφοράς Από την πλευρά της προσφοράς, χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η αλλαγή του μίγματος της συμβολής των τομέων που οδήγησαν το 2016 στην σταθεροποίηση της οικονομίας, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη. Ειδικότερα, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, ενώ το 2014 η μικρή ανάπτυξη της οικονομίας αποδίδεται στην ενίσχυση του τριτογενούς τομέα, και κυρίως του τομέα «εμπόριοτουρισμός», το 2016 παρατηρήθηκε ενίσχυση του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας και κυρίως του κλάδου που περιλαμβάνει την μεταποίηση, εξέλιξη που συνάδει με την αύξηση της μεταποιητικής παραγωγής κατά 4,0% το 2016. Επιπλέον, η καθυστέρηση της αξιολόγησης επηρεάζει και άμεσα την ρευστότητα του επιχειρηματικού τομέα. Τον Ιανουάριο του 2017 παρατηρήθηκε εκ νέου συσσώρευση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα κατά 270 εκατ. τον Ιανουάριο του 2017, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2016, καθώς επίσης και η επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος (Φεβ.2017: 92,9, Ιαν.2017:95,1). Οι εκτιμήσεις, συνεπώς, που περιλαμβάνονται στις χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και του κρατικού προϋπολογισμού για τον ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ το 2017 (2,7%) διαγράφονται πλέον ιδιαίτερα αισιόδοξες. Γράφημα 3. Εξέλιξη Ληξιπρόθεσμων Οφειλών Δημοσίου ( εκατ.) 6.914 6.925 7.249 7.406 7.048 6.434 6.382 6.331 5.974 5.602 4.536 4.808 1,5% Γράφημα 2. Συμβολή των Τομέων στη Μεταβολή της Ακαθάριστης Προστιθεμένης Αξίας 0,4% Εκκρεμείς Επιστροφές Φόρων Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ληξιπρόθεσμες Οφειλές 1,0% 0,5% 0,2% 0,0% -0,5% -1,0% -1,5% 2014 2015 2016 Πρωτογενής Δευτερογενής εξ.κατασκευών Κατασκευές Αναλυτικά αναφέρεται η μικρή υποχώρηση της προστιθέμενης αξίας του τομέα των υπηρεσιών με ετήσιο ρυθμό 0,4% που συνέβαλε αρνητικά κατά 0,3 εκατοστιαίες μονάδες στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στην ίδια περίοδο. Τη μεγαλύτερη μείωση κατέγραψαν οι υπηρεσίες που συνδέονται με το εμπόριο και την τουριστική δραστηριότητα κατά 0,7%, εξέλιξη που συνδέεται με την μείωση των τουριστικών εισπράξεων κατά 6,4%. 2017: Εύθραυστη ανάπτυξη Εμπόριο, Τουρισμός 0,0% -0,2% -0,4% Τριτογενής εξ."εμπόριο-τουρισμός" ΑΕΠ (% μετ.) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Το μέγεθος της αναμενόμενης ανάκαμψης της οικονομίας από το 2017 αναμένεται να προσδιοριστεί πλέον από δύο κυρίως παράγοντες: α) από το ύψος της αρνητικής επίπτωσης της διατήρησης του περιβάλλοντος αβεβαιότητας περί την αξιολόγηση σε όλο το πρώτο τρίμηνο του 2017 και β) από τις θετικές προσδοκίες για την πορεία των εσόδων από τον τουρισμό 1. Νέες Εγγραφές Επιβατικών Αυτοκινήτων: Οι νέες εγγραφές επιβατικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 32,6%, σε ετήσια βάση, το δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου 2017, από μείωση κατά 3,6% την ίδια περίοδο του 2016. Συγκεκριμένα στην ανωτέρω περίοδο κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά 18.650 επιβατηγά αυτοκίνητα εκ των οποίων το 55% στον νομό Αττικής. 60% 40% 20% 0% -20% -40% Γράφημα 4. Πωλήσεις νέων ΙΧ Αυτοκινήτων (% ετήσια μεταβολή) -60% Φεβ-12 Φεβ-13 Φεβ-14 Φεβ-15 Φεβ-16 Φεβ-17 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 6 month mov.avg. Η αγορά των μεταχειρισμένων επιβατηγών αυτοκινήτων συνεχίζει να εμφανίζει υψηλότερο ρυθμό αύξησης που ανήλθε στο 38,2% στο πρώτο δίμηνο του τρέχοντος έτους, έναντι των καινούργιων (29,4%) αν και σε απόλυτα μεγέθη το μέγεθος της αγοράς αυτής είναι συγκριτικά μικρότερο, ήτοι 7 1 Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ οι τουριστικές εισπράξεις αναμένεται να αυξηθούν το 2017 κατά 5,3% (συντηρητική εκτίμηση), ενώ ο οργανισμός World Travel and Tourism Council εκτιμά ότι η συνολική συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ θα αυξηθεί το 2017 σε 19,4% του ΑΕΠ από 18,6% το 2016. 2
χιλιάδες μεταχειρισμένα, έναντι 11,6 χιλιάδες καινούργια οχήματα. Αξιοσημείωτη είναι δε η αύξηση των νέων εγγραφών αυτοκινήτων κατά το μήνα Φεβρουάριο που σε ετήσια βάση σημείωσαν αύξηση κατά 44,7%. Ωστόσο, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ ο δείκτης των επιχειρηματικών προσδοκιών στα οχήματαανταλλακτικά υποχώρησε τον Φεβρουάριο στις 97,1 μονάδες από 115,6 μονάδες τον Δεκέμβριο. Επιπλέον, μειώθηκαν και οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις (Φεβ. 17: +4 Ιαν. 17: +38) αλλά και οι προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου υποχώρησαν σημαντικά (+4 από +32 μον.). Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank for International Settlements-BIS) στην τριμηνιαία της επισκόπηση (Μάρτιος 2017) μολονότι επισημαίνει την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης μετά το τέλος της χρηματοπιστωτικής κρίσης (2008-2009) στις προηγμένες οικονομίες, εστιάζει στο γεγονός ότι σε ορισμένες χώρες (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία), η ανάκαμψη στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στην κατανάλωση. Η BIS (Enisse Kharroubi and Emanuel Kohlscheen, www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1703e.pdf) προειδοποιεί ότι η οικονομική ανάπτυξη η οποία εδράζεται στην κατανάλωση τείνει να είναι σημαντικά ασθενέστερη από την ανάπτυξη που στηρίζεται σε άλλες συνιστώσες της συνολικής ζήτησης, λόγω συσσώρευσης ανισορροπιών. Παράγοντες όπως η πιστωτική επέκταση και η αύξηση των τιμών των κατοικιών μπορεί να ενισχύσουν την κατανάλωση βραχυπρόθεσμα, ωστόσο η εξυπηρέτηση του αυξανόμενου χρέους επιβραδύνει σημαντικά την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η οικονομική ανάπτυξη η οποία προέρχεται από την επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης ή τη βελτίωση του οικιστικού πλούτου (housing wealth) δεν εμφανίζει σημεία διατηρησιμότητας. Σύμφωνα με την BIS μια πιθανή εξήγηση είναι, ότι όταν η ανάπτυξη βασίζεται στην επέκταση του δανεισμού, τα νοικοκυριά επιβαρύνονται με υψηλότερο χρέος, το οποίο λειτουργεί ως τροχοπέδη στη μελλοντική τους ζήτηση, ενώ παράλληλα δεν αποκλείονται και δαπανηρές διαδικασίες απομόχλευσης. Επισημαίνεται, ότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί την κινητήρια δύναμη της αύξησης της ζήτησης τα τελευταία χρόνια σε πολλές οικονομίες, ανά τον κόσμο. Στις προηγμένες οικονομίες, η κατανάλωση συνέβαλε έως 1 ποσοστιαία μονάδα στην αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2015-16 και προσδοκάται να αποτελέσει την βασική αναπτυξιακή δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας και το τρέχον έτος, Πίνακας 1. Χώρες με οικονομική ανάπτυξη στηριζόμενη,στην κατανάλωση 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Βραζιλία a a a a Γαλλία a a a Γερμανία a a a Ηνωμένο Βασίλειο a a a ΗΠΑ a a a a Ιαπωνία a a Ινδία a a a Ιταλία a a a Καναδάς a a a a a a Κίνα a a a a a Νότια Αφρική a a a a a Ρωσσία a a a a a Σύνολο οικονομιών 3 6 8 6 7 8 8 Πηγή:BIS Η προαναφερθείσα παρατήρηση ισχύει επίσης και για αρκετές μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα, στην οποία ο ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης τα τελευταία τρία έτη έχει υπερβεί εκείνη της αύξησης του ΑΕΠ. Σύμφωνα με την BIS, ένα από τα αίτια εκτίναξης της κατανάλωσης, είναι τα χαμηλά ή τα αρνητικά επιτόκια των Κεντρικών Τραπεζών, καθώς και τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings εκτιμά ότι τα κρατικά ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις διεθνώς, διαμορφώθηκαν στα $8,6 τρισ. την 1η Μαρτίου, από $11,7 τρισ. που ήταν στις 29 Ιουνίου 2016, εξαιτίας της ανόδου των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων ευρωπαϊκών ομολόγων μετά την δημοσιοποίηση καλύτερων των αναμενόμενων οικονομικών μεγεθών για την Ευρωζώνη. Σημειώνεται ότι η σημαντική άνοδος που είχε καταγραφεί το περασμένο καλοκαίρι, ήταν απόρροια της αναζήτησης ασφαλών επενδυτικών τοποθετήσεων, μετά το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου για αποχώρηση του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσον αφορά τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει ήδη διακόψει τα δικά της, ενώ στην Ευρώπη σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Handelsblatt η σταδιακή αποκλιμάκωση της ποσοτικής χαλάρωσης (tapering) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2018 και να ανακοινωθεί το αργότερο μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Ο περιορισμός του προγράμματος αποδίδεται στο γεγονός ότι αρκετά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της ΕΚΤ εκτιμούν ότι στην περίπτωση που το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων συνεχισθεί για μακρύ χρονικό διάστημα δύνανται να ανακύψουν σοβαροί κίνδυνοι. Η εκτίμηση των μελών του ΔΣ στηρίζεται κυρίως στην αναθεώρηση σε υψηλότερα επίπεδα των προβλέψεων για την πορεία του πληθωρισμού. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η ΕΚΤ να θελήσει να προσδώσει μια μεγαλύτερη ευελιξία στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζει και στο 3
προσεχές μέλλον να το συνδέσει με τον πληθωρισμό και τις μακροοικονομικές προοπτικές. Η αυξανόμενη επικράτηση της κατανάλωσης ως βασικής αναπτυξιακής συνιστώσας, αποτελεί σημαντική πρόκληση για τους φορείς χάραξης της οικονομικής πολιτικής σε αρκετές χώρες. Εκτιμάται ότι για να υπάρξει διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη απαιτούνται πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν την συσσώρευση των ανισορροπιών και θα εστιάζουν περισσότερο στην ενίσχυση των επενδύσεων. ΗΠΑ Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit μειώθηκε στις 54,1 μονάδες τον Φεβρουάριο, έναντι 55,8 μονάδων τον Ιανουάριο. Η μείωση του δείκτη προήλθε κυρίως από την εξασθένιση του υποδείκτη PMI Markit για τις υπηρεσίες (Φεβρουάριος: 53,8 μονάδες, Ιανουάριος: 55,6 μονάδες), ωστόσο μείωση κατέγραψε και ο υποδείκτης για τη μεταποίηση (Φεβρουάριος: 54,2 μονάδες, Ιανουάριος: 55,0 μονάδες). Τα στοιχεία του δείκτη PMI Markit προμηνύουν ενίσχυση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο 2017, περί το 2,5% σε ετήσια βάση, έναντι 1,9% στο τέταρτο τρίμηνο 2016. Εκτιμάται ότι, η οικονομική δραστηριότητα θα στηριχθεί κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση, καθώς η αγορά εργασίας βρίσκεται περί το σημείο πλήρους απασχόλησης. Αντιθέτως, η μεταποίηση αναμένεται να επηρεασθεί αρνητικά από την αναμενόμενη άνοδο των βασικών επιτοκίων της Fed και της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολλαρίου, αντισταθμίζοντας τα οφέλη από την αύξηση των επενδύσεων στον κλάδο της ενέργειας, οι οποίες ενθαρρύνονται από την ανοδική τάση της τιμής του πετρελαίου. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) ΑΕΠ Σύμφωνα με την Eurostat, η οικονομία της ΖτΕ, στο τέταρτο τρίμηνο 2016, διατήρησε τον ρυθμό ανάπτυξης του προηγούμενου τριμήνου, 0,4% σε τριμηνιαία βάση (βλ. Πίνακα 2). Σε ετήσια βάση, στο τέταρτο τρίμηνο 2016, το ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 1,7%, με τη συμβολή των εξαγωγών (αύξηση για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο) και της ιδιωτικής κατανάλωσης η οποία σταθεροποιείται τα τελευταία τρία τρίμηνα στη 1 εκατοστιαία μονάδα. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 2017), ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο 1,7% το 2016, θα υποχωρήσει οριακά στο 1,6% το 2017 και θα ανέλθει στο 1,8% το 2018. Αξίζει να σημειωθεί ότι, για τις ΗΠΑ, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ εκτιμάται στο 1,6% το 2016 αλλά θα αυξηθεί στο 2,3% το 2017 και στο 2,2% το 2018. Περαιτέρω, η ανάκαμψη στη ΖτΕ μειώνει μεν το παραγωγικό κενό, χωρίς όμως, παράλληλα, να δημιουργεί ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις, καθώς η ανεργία διατηρείται σε σχετικά υψηλό επίπεδο (Ιανουάριος: 9,6%). Αντιθέτως, η παρατηρούμενη αύξηση του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στην άνοδο της τιμής της ενέργειας, και όχι στα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, επιχείρημα που προβάλλει η ΕΚΤ υπέρ της συνέχισης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Πίνακας 2. Ποσοστιαία μεταβολή ΑΕΠ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένα κράτη-μέλη 3μηνιαία βάση 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 2016 2016 2016 2016 2015 ΖτΕ 0,4 0,4 0,3 0,5 0,5 Γερμανία 0,4 0,1 0,5 0,7 0,4 Γαλλία 0,4 0,2-0,1 0,7 0,2 Ιταλία 0,2 0,3 0,1 0,4 0,2 Oλλανδία 0,5 0,8 0,7 0,7 0,3 Ισπανία 0,7 0,7 0,8 0,8 0,8 Πορτογαλία 0,6 0,9 0,2 0,3 0,3 Ελλάδα -1,2 0,6 0,3-0,7 1,9 Ην. Βασίλειο 0,7 0,6 0,6 0,2 0,7 ΗΠΑ 0,5 0,9 0,4 0,2 0,2 ετήσια βάση 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 2016 2016 2016 2016 2015 ΖτΕ 1,7 1,8 1,6 1,7 2,0 Γερμανία 1,8 1,7 1,8 1,8 1,3 Γαλλία 1,2 1,0 1,1 1,2 1,2 Ιταλία 1,0 1,0 0,8 1,1 1,0 Oλλανδία 2,5 2,5 1,9 1,2 1,1 Ισπανία 3,0 3,2 3,4 3,4 3,6 Πορτογαλία 2,0 1,7 1,0 1,0 1,4 Ελλάδα -1,1 2,0-0,4-0,7 0,7 Ην. Βασίλειο 2,0 2,0 1,7 1,6 1,7 ΗΠΑ 1,9 1,7 1,3 1,6 1,9 Πηγή: Eurostat (Μάρτιος 2017) Πίνακας 3. Ποσοστιαία μεταβολή ΑΕΠ και επιμέρους στοιχείων του 3μηνιαία βάση ετήσια βάση 2016 4ο 3ο 2ο 1ο 4ο 3ο 2ο 1ο 3μηνο 3μηνο 3μηνο 3μηνο 3μηνο 3μηνο 3μηνο 3μηνο ΑΕΠ 0,4 0,4 0,3 0,5 1,7 1,8 1,6 1,7 Ιδιωτική Κατανάλωση 0,4 0,3 0,3 0,7 1,8 1,8 1,9 2,0 Δημόσια Κατανάλωση 0,4 0,1 0,3 0,7 1,6 1,6 2,0 2,0 Κεφαλαιακές Επενδύσεις 0,6-0,7 1,2 0,3 1,5 2,3 3,8 2,5 Εξαγωγές 1,5 0,3 1,3 0,2 3,3 2,6 2,5 2,5 Εισαγωγές 2,0-0,1 1,4-0,1 3,2 2,8 4,0 3,4 Πηγή: Eurostat (Μάρτιος 2017). Γράφημα 5. Συμβολή στην μεταβολή του ΑΕΠ το 4o 3μηνο 2016 (ποσοστιαίες μονάδες σε ετήσια βάση) Ιδιωτική Κατανάλωση Επενδ. Παγίου Κεφαλαίου Δημόσια Κατανάλωση Καθαρές Εξαγωγές Μεταβολή Αποθεμάτων Πηγή: Eurostat, Μάρτιος 2017-0,1 Ανεργία Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε αμετάβλητο τον Ιανουάριο, στο 9,6%, το χαμηλότερο ποσοστό από τον Μάιο του 2009, έναντι 10,4% τον Ιανουάριο του 2016 (βλ. Γράφημα 6). Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε ή παρέμεινε αμετάβλητο σε όλα τα 0,2-0,6-0,4-0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 0,4 0,6 0,9 4
Ιαν-08 Ιουλ-08 Ιαν-09 Ιουλ-09 Ιαν-10 Ιουλ-10 Ιαν-11 Ιουλ-11 Ιαν-12 Ιουλ-12 Ιαν-13 Ιουλ-13 Ιαν-14 Ιουλ-14 Ιαν-15 Ιουλ-15 Ιαν-16 Ιουλ-16 Ιαν-17 Φεβ-14 Μαϊ-14 Αυγ-14 Νοε-14 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Φεβ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων κράτη-μέλη πλην τριών (Βουλγαρία, Λιθουανία, Λετονία). Σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2016, ο αριθμός των ανέργων έχει μειωθεί κατά 1,1 εκατ. άτομα. Επιπλέον, το ποσοστό της ανεργίας των νέων κάτω των 25 ετών, τον Ιανουάριο, μειώθηκε στο 20,0%, από 21,7%, έναν χρόνο πριν. Το ποσοστό της ανεργίας ακολουθεί πτωτική πορεία από τον Μάρτιο του 2013 (βλ. Γράφημα 6), αφότου η ΕΚΤ υιοθέτησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο συμπίεσε τα επιτόκια, ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα και τις πληθωριστικές πιέσεις. Όμως, παρά την αποκλιμάκωση του ποσοστού των ανέργων στη ΖτΕ, διατηρούνται οι σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα κράτη-μέλη (βλ. Πίνακα 4). 12,5 12,0 11,5 11,0 10,5 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 Γράφημα 6. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ 9,6% 1,8% το 2017 αλλά θα υποχωρήσει στο 1,7% το 2018. Εντούτοις, ο δομικός πληθωρισμός αδυνατεί να αποκτήσει αντίστοιχη δυναμική, όπως διακρίνεται στο Γράφημα 7. Η αποκλίνουσα πορεία του δομικού πληθωρισμού από τον ΔΤΚ περιπλέκει την άσκηση πολιτικής από την πλευρά της ΕΚΤ, καθώς: α) η ΕΚΤ έχει ως μεσοπρόθεσμο στόχο τον ΔΤΚ (2%) αλλά ο δομικός πληθωρισμός αντανακλά καλύτερα τα θεμελιώδη μεγέθη ΖτΕ και β) η ΕΚΤ δέχεται πιέσεις, ειδικά από την Γερμανία, να περιορίσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης προκειμένου να αυξηθούν τα επιτόκια. 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0 Γράφημα 7. Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τιμών ΔΤΚ Πηγή: Eurostat Linear (ΔΤΚ) Δομικός Πληθωρισμός Linear (Δομικός Πληθωρισμός) 2,0% 0,9% Πηγή: Eurostat Πίνακας 4. Ποσοστό ανεργίας σε επιλεγμένα κράτη-μέλη της ΖτΕ Ιαν. 2017 Δεκ. 2016 Νοέμ. 2016 Oκτ.2016 Σεπτ.2016 Aύγ. 2016 Ιούλ. 2016 Ιούν. 2016Μάιος 2016 ΖτΕ 9,6 9,6 9,7 9,8 9,9 9,9 10,0 10,1 10,1 Γερμανία 3,8 3,9 3,9 4,0 4,0 4,1 4,2 4,2 4,2 Γαλλία 10,0 10,0 9,9 10,0 10,0 10,2 10,0 10,0 9,9 Ιταλία 11,9 11,9 11,9 11,7 11,8 11,5 11,5 11,6 11,5 Ισπανία 18,2 18,4 18,7 18,9 19,1 19,3 19,5 19,9 20,1 Ολλανδία 5,3 5,4 5,6 5,6 5,7 5,8 6,0 6,1 6,3 Πορτογαλία 10,2 10,2 10,5 10,6 10,9 10,9 10,9 11,0 11,2 Ιρλανδία 6,7 6,9 7,0 7,3 7,5 7,9 8,1 8,3 8,4 Αυστρία 5,7 5,7 5,8 5,9 6,1 6,2 6,2 6,2 6,1 Πηγή: Eurostat Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός (πρώτη εκτίμηση) σε ετήσια βάση ανήλθε στο 2,0% τον Φεβρουάριο, έναντι 1,8% τον Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό τετραετίας. Η τιμή της ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο του πληθωρισμού, καθώς τον Φεβρουάριο αυξήθηκε κατά 9,2%, έναντι μείωσης κατά 8,1% τον Φεβρουάριο του 2016. Περαιτέρω, αισθητή αύξηση κατέγραψαν οι τιμές των τροφίμων-ποτών-καπνού (Φεβρουάριος: 2,5%, Ιανουάριος: 1,8%) ενώ οι τιμές των υπηρεσιών αυξήθηκαν οριακά (Φεβρουάριος: 1,3%, Ιανουάριος: 1,2%). Αντιθέτως, ο ρυθμός μεταβολής των τιμών για τα μη βιομηχανικά αγαθά επιβραδύνθηκε, αντισταθμίζοντας τις ανωτέρω αυξήσεις. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν, τον Φεβρουάριο, ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) να παραμείνει αμετάβλητος στο 0,9%. Όπως αναμενόταν από την ΕΚΤ, ο πληθωρισμός έχει αποκτήσει ανοδική τάση, κυρίως διότι απομειώνεται το αποτέλεσμα βάσης από την πτωτική πορεία της τιμής της ενέργειας, αλλά και λόγω της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΚΤ (Φεβρουάριος 2017), ο πληθωρισμός θα ανέλθει στο Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit αυξήθηκε αισθητά, στις 56,0 μονάδες τον Φεβρουάριο, έναντι 54,4 μονάδων τον Ιανουάριο. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit προοιωνίζεται αύξηση του ΑΕΠ περί το 0,6% το πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι 0,4% το τέταρτο (σε τριμηνιαία βάση). Σε επίπεδο κράτους-μέλους, τον Φεβρουάριο, αξιοσημείωτη ήταν η περαιτέρω ενίσχυση του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit στη Γαλλία, σε υψηλό 69 μηνών, διαμορφούμενος στις 55,9 μονάδες (Ιανουάριος: 54,1 μονάδες). Πίνακας 5. Δείκτης PMI Markit, Φεβρουάριος ZτΕ Γερμανία Γαλλία Ενοποιημένος 56,0 56,1 55,9 Μεταποίηση 55,4 56,8 52,2 Υπηρεσίες 55,5 54,4 56,4 Λιαν. Πωλήσεις 49,9 51,2 51,7 Πηγή: Markit Ο δείκτης PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ μειώθηκε ελαφρώς, στις 49,9 μονάδες τον Φεβρουάριο (Ιανουάριος: 50,1 μονάδες), αντανακλώντας τη στασιμότητα του κλάδου. Όπως αποτυπώνεται στο Γράφημα 8, από τον Νοέμβριο του 2015, ο κινητός μέσος τριών μηνών είναι χαμηλότερος των 50 μονάδων, δηλαδή το επίπεδο που οριοθετεί την ανάκαμψη/στασιμότητα του κλάδου. 5
Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γράφημα 8. Δείκτης PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις Γράφημα 9. Πληθωρισμός 4,0 56 54 52 50 48 46 44 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0 01/14 03/14 05/14 07/14 09/14 11/14 01/15 03/15 05/15 07/15 09/15 11/15 01/16 03/16 05/16 07/16 09/16 11/16 01/17 0,4 0,2 0,1 Πληθωρισμός Δομικός πληθωρισμός (ΤτΙαπωνίας) Δομικός πληθωρισμός Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ιαπωνίας Πηγή: PMI Markit ΙΑΠΩΝΙΑ Οικονομική δραστηριότητα Θετικά είναι τα πρόσφατα στοιχεία για την οικονομία της Ιαπωνίας, που αφορούν στο ΑΕΠ, του οποίου η αύξηση αναθεωρήθηκε προς τα πάνω και στον πληθωρισμό, ο οποίος συνέχισε να διαμορφώνεται σε θετικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,2%, σε ετήσια βάση, στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, έναντι 1,0% της αρχικής μέτρησης και 1,2% στο τρίτο τρίμηνο του 2016. Σε τριμηνιαία βάση, ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε σε 0,3%, έναντι 0,2% της αρχικής μέτρησης. Η αύξηση του ΑΕΠ για το τέταρτο τρίμηνο του 2016 αναθεωρήθηκε προς τα πάνω στην τελική μέτρηση, ωστόσο, διαμορφώθηκε σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που προσδοκούσε η αγορά. Η περαιτέρω άνοδος του ΑΕΠ ήταν αποτέλεσμα της αναθεώρησης προς τα πάνω της αύξησης των ιδιωτικών επενδύσεων, οι οποίες φαίνεται ότι έχουν επηρεασθεί θετικά από τα μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη είχαν οι εξαγωγές, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε αδύναμη. Εκτιμάται ότι η ιδιωτική κατανάλωση δεν θα ενισχυθεί, καθώς οι επιχειρήσεις είναι διστακτικές στο να προβούν σε αύξηση των μισθών λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργείται από τα αναμενόμενα μέτρα προστατευτισμού που πρόκειται να υιοθετηθούν από τις ΗΠΑ. Όσον αφορά στον πληθωρισμό, διατήρησε το θετικό πρόσημο, για τέταρτο κατά σειρά μήνα. Τον Ιανουάριο, ο πληθωρισμός ήταν 0,4%, έναντι 0,5% τον Δεκέμβριο του 2016. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των φρέσκων τροφίμων) διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο, για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2016, στο 0,1% τον Ιανουάριο από -0,2% τον Δεκέμβριο του 2016. Η αύξηση του πληθωρισμού ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών του πετρελαίου. Εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα επηρεασθεί περαιτέρω μέσα στο έτος από τη συνέχιση της ανόδου των τιμών του πετρελαίου και το αδύναμο γιεν. ΚΙΝΑ Οικονομική δραστηριότητα Ο πρόεδρος της Κίνας, στην επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου που άρχισε στις 5 Μαρτίου και θα διαρκέσει δύο εβδομάδες, έθεσε ως στόχο ανάπτυξη 6,5% για το 2017 που αποτελεί άλλωστε και πρόβλεψη του ΔΝΤ (Ιανουάριος 2017). Αυτός ο στόχος είναι χαμηλότερος τόσο έναντι της ανάπτυξης που επετεύχθη το 2016 (6,7%) όσο και έναντι του στόχου για το 2016 (6,5%-7%) που είχε θέσει η κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2016. Το 2017, στόχος της κυβέρνησης είναι η ανάπτυξη να στηριχθεί στην εγχώρια κατανάλωση και στις ιδιωτικές επενδύσεις. Παραλλήλως, στόχος είναι ο περιορισμός των δημοσίων επενδύσεων, της επέκτασης της αγοράς ακινήτων και του ιστορικά υψηλού τραπεζικού δανεισμού που στήριξαν την ανάπτυξη το 2016. Επιπροσθέτως, το 2017 η κυβέρνηση θα ακολουθήσει πολιτική ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω της μείωσης της φορολογίας και αύξησης της απασχόλησης στα αστικά κέντρα. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 10) την εβδομάδα που έληξε στις 28.2.2017 μειώθηκαν κατά 7.087 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα -51.164 συμβόλαια από -58.251 που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την πρώτη μεγαλύτερη εβδομαδιαία μείωση από τις 31 Ιανουαρίου 2017. 6
Αριθμός συμβολαίων Γράφημα 10. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ 0-50000 -100000-150000 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων αποδίδεται στην υποχώρηση του δείκτη ΡΜΙ υπηρεσιών τον Φεβρουάριο στο 53,3 από 54,5 τον Ιανουάριο. Πλήγμα για την αξιοπιστία της κυβέρνησης συνιστά η απόφαση της Βουλής των Λόρδων να υπάρξουν προτάσεις για την προστασία των πολιτών της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσα σε διάστημα τριών μηνών από την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας. -200000-250000 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η ανησυχία των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στα 30,9 bps στις 7 Μαρτίου από 31,0 bps που ήταν στις 28 Φεβρουαρίου. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζει τάση σταθεροποίησης σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 2,3% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,0342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 28 Φεβρουαρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,0589 USD/EUR από 1,0591 USD/EUR που ήταν στις 28 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 0,7% έναντι του δολαρίου. Θετικά αναμένεται να επιδράσουν στο δολάριο τα σχόλια της επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) ότι προτίθεται να αυξήσει στις 15 Μαρτίου τα βασικά επιτόκια εφόσον θέσεις εργασίας και πληθωρισμός έχουν ανοδική πορεία. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται οριακά ενισχυμένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0695 φράγκων. Ωστόσο, σημειώνεται ότι το ευρώ διολισθαίνει έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά 0,2%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, ενδεχομένως να υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 553,36 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 3 Μαρτίου από 548,17 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 24 Φεβρουαρίου. Στερλίνα: Αρνητική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 7 Μαρτίου κατέγραφε απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2256 USD/GBP) όσο και έναντι του ευρώ (0,8634 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 1,36% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και 0,65% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 2016 η στερλίνα έχει διολισθήσει 17,2% έναντι του δολαρίου και 12,6% έναντι του ευρώ. Η αδυναμία της στερλίνας Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 11) την εβδομάδα μέχρι τις 3 Μαρτίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.403,9 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,5 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 949 εκατ. και Asset-backed securities αξίας 28 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,7 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 2016 έχει συνολικά αγοράσει 68,3 δισ. δισ. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Γράφημα 11. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 104 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2027 διαμορφωνόταν στις 7 Μαρτίου μεταξύ 76,66-76,94 ήτοι απόδοση 7,04%-7,09%. Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις 8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%. 7
Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Γράφημα 12. Αποδόσεις 10ετών ομολόγων 0,22 0,33 0,32 0,43 0,88 0,97 2,10 2,12 1,63 1,69 3,84 3,95 7,19 7,08 0 2 4 6 8 28-Φεβ-17 7-Μαρ-17 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 10ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) υποχώρησε στις 674 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 10ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο 0,33% (Γράφημα 12). Το 10ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 7 Μαρτίου κατέγραφε απόδοση 3,95%, της Ισπανίας 1,69% και της Ιταλίας 2,12%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 362 μ.β. ενώ του 10ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 179 μ.β. ( Πίνακας 3). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,48% στις 7 Μαρτίου 2017. Πίνακας 6. Διαφορά αποδόσεων 10ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 10ετές της Γερμανίας αερίου, ενώ την εντονότερη μείωση παρουσίασαν οι τιμές των αλκοολούχων ποτών και του καπνού. 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0-2,5-3,0 Γράφημα 13. Εναρμονισμένος πληθωρισμός Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή Τουριστικές εισπράξεις Οι τουριστικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 3,2%, σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο του 2016 και διαμορφώθηκαν σε 50,9 εκατ., έναντι 52,6 εκατ. τον Δεκέμβριο του 2015. Απεναντίας, οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά 12,2%, σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο του 2016 και ανήλθαν σε 87.927 άτομα από 78.348 άτομα τον Δεκέμβριο του 2015. Όσον αφορά τις εισπράξεις ανά άτομο, μειώθηκαν στα 578,91 από 671,25 τον Δεκέμβριο του 2015. Παράλληλα, οι εισπράξεις ανά ημέρα παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες στα 59,07 από 59,04 τον Δεκέμβριο του 2015. 1,4% 7-Μαρ-17 28-Φεβ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα 674 698-24 Ισπανία 136 141-5 Ιταλία 179 189-10 Πορτογαλία 362 363-1 Γαλλία 63 66-3 Ολλανδία 10 11-1 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Γράφημα 14. Τουριστικές εισπράξεις (εκατ. ευρώ) 402,2 392,2 337,1 301,0 266,0 244,7 137,9 80,9 83,8 52,6 29,1 37,6 50,9 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Κύπρος Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός, με βάση τον ΔΤΚ, διαμορφώθηκε, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, σε θετικό επίπεδο και ανήλθε στο 1,7% τον Φεβρουάριο από 0,5% τον Ιανουάριο. Στο πρώτο δίμηνο του 2017, ο πληθωρισμός, σε μέσο επίπεδο, ήταν 1,1%. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός ήταν θετικός, για τρίτο κατά σειρά μήνα και ανήλθε στο 1,4% τον Φεβρουάριο από 0,7% τον Ιανουάριο. Στο πρώτο δίμηνο του 2017, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, κατά μέσο όρο, διαμορφώθηκε στο 1,1%. Τον Φεβρουάριο, τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές του ηλεκτρισμού, της ύδρευσης και του φυσικού Ρουμανία Ρυθμός ανάπτυξης Στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ, σύμφωνα με τα εποχικά μη διορθωμένα στοιχεία, επιταχύνθηκε στο 4,7%, σε ετήσια βάση, από 4,3% στο τρίτο τρίμηνο του 2016. Το 2016, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,8%, έναντι 3,9% το 2015. Τη μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ είχε η ιδιωτική κατανάλωση κατά 4,5 π.μ. που αυξήθηκε κατά 6,7%, σε ετήσια βάση και ακολούθησαν οι εξαγωγές με συμβολή 3,1 π.μ. οι οποίες αυξήθηκαν κατά 7,6%, ενώ μικρή ήταν η συμβολή της μεταβολής των αποθεμάτων κατά 0,7 π.μ. και της δημόσιας κατανάλωσης κατά 0,4 π.μ. που αυξήθηκε κατά 4,7%, ενώ μηδενική ήταν η συμβολή των επενδύσεων που παρέμειναν αμετάβλητες. 8
Αντιθέτως, αρνητική ήταν η συμβολή στο ΑΕΠ των εισαγωγών κατά 3,9 π.μ. οι οποίες αυξήθηκαν κατά 9,3%. Γράφημα 15. ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 8,0 6,0 4,0 2,0 4,3 1,9 3,4 2,9 4,4 3,5 3,8 4,0 4,3 6,0 4,3 4,7 Ποσοστό της ανεργίας Το ποσοστό της ανεργίας υποχώρησε στο 5,4% τον Ιανουάριο από 5,5% τον Δεκέμβριο του 2016. Τον Ιανουάριο, υψηλότερο ήταν το ποσοστό της ανεργίας στους άνδρες (5,8%) σε σχέση με τις γυναίκες (4,9%). Παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε τον Ιανουάριο σε 488.000 άτομα από 493.000 άτομα τον Δεκέμβριο του 2016. 7,0 6,8 Γράφημα 16. Ποσοστό της ανεργίας 0,0 1ο Τρ.2014 3ο Τρ.2014 1ο Τρ.2015 3ο Τρ.2015 1ο Τρ.2016 3ο Τρ.2016 Πηγή: Στατιστική Αρχή 6,5 6,3 6,0 5,8 5,5 5,3 5,0 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Πηγή: National Institute of Statistics 5,4% 9
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2 0,4-0,2 0,0 Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6 0,4-0,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7,0-7,2-6,4-1,4 0,0-2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-20,7-23,4-8,4-4,6-0,2 0,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4 0,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2,0 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6 0,3-0,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3-1,7-0,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 23,5 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1-2,0-1,4 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3-0,9 1,7 0,3 0,2 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-10,0-3,8-2,0-2,1-0,1-0,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας 2014 2015 2015 2016 2016 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q4 Q1 Q2 Q3 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο -1,1-2,8-2,9-5,0-5,8 1,9-2,0 (Ιαν. - Δεκ.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 30,1 13,8 2,1-0,3 19,5 16,8 32,6 (Ιαν.- Φεβ. 2017) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8-0,2 5,9-11,9-30,9 38,4-3,9 (Ιαν-Νοέ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 2,1 1,1 7,3 5,1 4,0 (Ιαν.-Δεκ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 48,6 49,1 49,5 49,4 47,7 (Φεβ. 2017) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 100,0 89,4 87,3 90,2 89,9 91,6 92,9 (Φεβ. 2017) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 82,9 90,6 91,9 91,1 91,8 (Φεβ. 2017) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54,0-50,7-61,6-67,5-71,2-68,4-73,3 (Φεβ. 2017) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2,0-2,0-2,1-2,0-1,7-1,6 (Ιαν. 2017) Επιχειρήσεις -3,7-0,9-0,9-1,4-1,0-0,5-0,4 (Ιαν. 2017) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,4-0,3 0,2-0,7-2,6 (Ιαν. 2017) - Κατασκευές -1,2-0,9-0,9 1,0 0,8-0,5-1,1 (Ιαν. 2017) - Τουρισμός -0,6 0,6 0,6 0,9 0,4 0,3 2,6 (Ιαν. 2017) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,1-3,0-3,0-3,0-2,8 (Ιαν. 2017) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,3-1,7-1,5-1,3-0,7 (Ιαν. 2017) - Στεγαστικά Δάνεια -3,0-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,4(Ιαν. 2017) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-0,6-0,9-0,9-1,0 1,2 (Ιαν.2017) Δομικός Πληθωρισμός -0,7-0,5 0,3 0,2 0,3-0,3-0,6 (Ιαν.2017) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,1-5,0-4,3-2,6-1,5-2,2 (2016) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 0,4-0,3 0,7-0,7-0,4 2,0-1,1 (4ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση 0,6-0,3-0,4-0,6-0,7 6,1 1,1 (4ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2 0,0 2,5-3,5-1,5-1,3-2,0 (4ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6-0,1 12,2-10,2 17,8 12,6-13,8 (4ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-2,2-11,0-9,9 11,0 5,7 (4ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6 0,3-2,7-10,0-2,1 13,7 3,0 (4ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,2 5,5 6,1 6,3 24,5 (2016) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42,0 10,6 9,7 10,2 10,1 41,1 (2016) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-4,4-4,2-4,1-3,8-16,6 (2016) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7-0,2-1,7-2,4-0,4 4,0-1,1 (2016) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.