1. Correzione degli esercizi Οἱ Κύκλοπες τïς αἶγας ἔτρεφον ἐν ταῖς νομαῖς ταῖς περú τὴν Αἴτνην. Ὁ στρατιώτης τὴν λόγχην εἰς τùν πολέμιον βάλλει καú αãτùν διï τοῦ θώρακος τιτρώσκει. ΤÙ ἔλαιον ταῖς θριξú τῶν ζῴων πολέμιόν ἐστι. Ἡ περú τοῦ Παγγαῖον χώρα μεστή ἐστιν φλεβῶν ἀργύρου τε καú χρυσοῦ. Φυλαττώμεθα τοˆς κόλακας καú τοˆς μελιχροˆς λόγους αãτῶν. Ἐν τῇ λῃ τῇ πú τῶν εãφθόγγων τεττίγων εãφραινόμεθα. I Ciclopi allevavano le capre nei pascoli intorno all Etna. Il soldato scaglia la lancia contro il nemico e lo ferisce attraverso la corazza. L olio è nemico dei peli degli animali. La regione attorno al Pangeo è piena di vene d argento e d oro. Guardiamoci dagli adulatori e dai loro discorsi sdolcinati! Nella foresta ci rallegriamo della voce delle melodiose cicale. Lessico: τρέφω: io nutro, allevo αἴξ, αἰγός, ἡ: la capra νομή, νομῆς, ἡ: il pascolo Κύκλοψ, -οπος: Ciclope στρατιώτης, -ου, ὁ: il soldato λόγχη, λόγχης, ἡ: la lancia πολέμιος, -α, -ον: nemico βάλλω: io getto θώραξ, θώρακος, ὁ: la corazza τιτρώσκω: io ferisco ἔλαιον, -ου, τό: l olivo θρίξ, τριχός, ἡ: il capello ζῷον, -ου, τό: l animale χώρα, -ας, ἡ: la regione μεστός, -ή, -ον: pieno φλέψ, φλεβός, ἡ: la vena ἄργυρος, -ου, ὁ: l argento χρυσός, -οῦ, ὁ: l oro φυλάττω: io mi guardo da κόλαξ, κόλακος, ὁ: l adulatore μελιχρός, -ά, -όν: mieloso λόγος, -ου, ὁ: il discorso ὕλη, ὕλης, ἡ: la foresta ὄψ, ὀπός, ἡ: la voce εὔφθογγος, -ον: melodioso τέττιξ, τέττιγος, ἡ: la cicala εὐφραίνομαι: io mi rallegro Lezione 30-26.11.2014 1
2. Posizione attributiva con sostantivi, aggettivi, avverbi Complemento (περú τὴν Αἴτνην) in funzione attributiva: Ἐν ταῖς νομαῖς ταῖς περú τὴν Αἴτνην. Ἐν ταῖς περú τὴν Αἴτνην νομαῖς. Si tratta dello stesso costrutto, che può essere usato indifferentemente! Aggettivo (μελιχρούς) in funzione attributiva Φυλαττώμεθα τοˆς κόλακας καú τοˆς μελιχροˆς λόγους αãτῶν. Φυλαττώμεθα τοˆς κόλακας καú τοˆς λόγους τοˆς μελιχροˆς αãτῶν. Avverbio (νῦν) in funzione attributiva Οἱ νῦν ἄνθρωποι διδάσκουσι. Οἱ ἄνθρωποι οἱ νῦν διδάσκουσι. }«Gli uomini di oggi insegnano» Attenzione! Ben diverso è il caso seguente: Οἱ ἄνθρωποι νῦν διδάσκουσι. «Gli uomini oggi insegnano» In questo caso l avverbio νῦν, in posizione predicativa, ha la funzione di precisare l azione del verbo (διδάσκουσι). Lezione 30-26.11.2014 2
3. La terza declinazione: il sostantivo θρίξ, τριχός θρίξ τριχ-ός τριχ-ί τρίχ-α θρίξ Tema θριχ- > τριχ- (Legge di Grassman) Singolare Duale Plurale τρίχ-ε τριχ-οῖν 4. La terza declinazione: sostantivi col tema in dentale (Comprende sostantivi maschili, femminili e neutri) τρίχ-ες τριχ-ῶν θριξί τρίχ-ας τρίχ-ες Singolare Duale Plurale M. F. M. F. M. F. -ς / zero zero -ε -ες -ᾰ -ος -οιν -ων -ῐ -σῐ(ν) -α / -ν zero -ᾰς / -ς -ᾰ -ς / zero zero -ες -ᾰ femminile femminile femminile femminile βαρύτης βαρύτητ-ος βαρύτητ-ι βαρύτητ-α βαρύτης λαμπάς λαμπάδ-ος λαμπάδ-ι λαμπάδ-α λαμπάς χάρις χάριτ-ος χάριτ-ι χάριτ-α / χάριν χάρις ἀσπίς ἀσπίδ-ος ἀσπίδ-ι ἀσπίδ-α ἀσπίς βαρύτητ-ε βαρυτήτ-οιν λαμπάδ-ε λαμπάδ-οιν χάριτ-ε χαρίτ-οιν ἀσπίδ-ε ἀσπίδ-οιν βαρύτητ-ες βαρυτήτ-ων βαρύτησι βαρύτητ-ας βαρύτητ-ες λαμπάδ-ες λαμπάδ-ων λαμπάσι λαμπάδ-ας λαμπάδ-ες χάριτ-ες χαρίτ-ων χάρισι χάριτ-ας χάριτ-ες ἀσπίδ-ες ἀσπίδ-ων ἀσπίσι ἀσπίδ-ας ἀσπίδ-ες Lezione 30-26.11.2014 3
femminile maschile neutro κόρυς κόρυθ-ος κόρυθ-ι κόρυθ-α / κόρυν κόρυ παῖς παιδ-ός παιδ-ί παῖδ-α παῖ τ-ος τ-ι κόρυθ-ε κορύθ-οιν παῖδ-ε παίδ-οιν τ-ε στομάτ-οιν κόρυθ-ες κορύθ-ων κόρυσι κόρυθ-ας κόρυθ-ες παῖδ-ες παίδ-ων παισί παῖδ-ας παῖδ-ες τ-α στομάτ-ων σι τ-α τ-α 5. In vino veritas! Lettura di Alceo, fr. 366 Voigt οἶνος, φίλε παῖ, καú ἀλάθεα attico ἀλήθεια 6. Esercizio sui temi in dentale! 1. Ἐν τῷ τοῦ Αἰσώπου μύθῳ λαγὼς καú ἡ χελώνη περú ταχυτῆτος ἤριζον. 2. Ὁ παῖς ἐκ τῶν τοῦ παιδαγωγοῦ πληγῶν ἐκφεύγειν ἐπείρα, ἀλλï δó διï τὴν βραδυτῆτα συνελαμβάνετο καú ἐκολάζετο. 3. Τῇ ἔριδι μóν οἰκίαι διαφθείρονται καú βασιλεῖαι τῇ ἔριδι δó καú ἡ πατρúς ἡμῶν ἀπόλλυσθαι κινδυνεύει. 4. Ὁ στρατηγùς τοˆς φύλακας κελεύει τὴν νύκτα λαμάσι καταλάμπειν καú ο τως τù στρατόπεδον φυλάττειν. 5. Ἡ πατρίς σου, παῖ, οἰκία ἐστú σοῦ καú τῶν σῶν πολιτῶν. 6. Ὁ φοῖνιξ λέγεται δεινῶς μακρόβιος ƒρνις εἶναι. Lezione 30-26.11.2014 4
7. Esercizio sulle concordanze Lezione 30-26.11.2014 5