1/35 Το υπόδειγμα IS-LM: Εισαγωγικά Νίκος Γιαννακόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Πατρών Ακαδημαϊκό Ετος 2014-2015 Εαρινό Εξάμηνο
Τι γνωρίζουμε; 2/35 Αγορά αγαθών και υπηρεσιών Επειδή η αγορά αγαθών και υπηρεσιών διαφέρει από την αγορά χρήματος και κεφαλαίου το επιτόκιο δεν επηρεάζει την επένδυση Αγορά χρήματος και κεφαλαίου Το επιτόκιο είναι η τιμή ισορροπίας Τι θα συμβεί στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών εάν η επένδυση είναι συνάρτηση του επιτοκίου; πρέπει να μελετηθούν από κοινού η αγορά αγαθών και υπηρεσιών και η αγορά χρήματος και κεφαλαίου.
Ευθεία πλήρους απασχόλησης ισορροπία στην αγορά εργασίας: πλήρης απασχόληση 3/35
ομή μαθήματος 4/35 Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: (καμπύλη IS) Αγορά χρήματος και κεφαλάιου: (καμπύλη LM) Ισορροπία: (IS-LM) ημοσιονομική και νομισματική πολιτική
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 5/35 Ζήτηση: C(Y D ) + I + G, όπου Y D = Y T: διαθέσιμο εισόδημα Προσφορά: Y Ισορροπία: Y = C(Y D ) + I + G
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών Συνάρτηση επενδύσεων: I = I(Y, i) την παραγωγή (+) το επιτόκιο ( ) 6/35
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 7/35 Από τι εξαρτάται το επίπεδο του παραγόμενου προιόντος; ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες: C(Y, T) +I(Y, i) +G το εισόδημα επηρεάζει θετικά την κατανάλωση (C) το εισόδημα επηρεάζει θετικά την επένδυση (I) ηλαδή, το εισόδημα επηρεάζει θετικά τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών Γράφημα 1. Ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών 8/35
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 9/35 Ισορροπία: C(Y, T) + I(Y, i) + G Η συνθήκη αυτή καλείται και ως σχέση IS (Investment Saving)
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών Γράφημα 2. Τι θα συμβεί στην ισορροπία εάν αυξηθεί το επιτόκιο; 10/35
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 11/35 Σχέση IS Εάν αυθηκεί το επιτόκιο, μειώνεται η επένδυση και έτσι υποχωρεί η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Ως εκ τούτου το επίπεδο ισορροπίας στο παραγόμενο προιόν γίνεται μικρότερο Άρα, η σχέση μεταξύ επιτοκίου και παραγόμενου προιόντος σε συνθήκες ισορροπίας είναι αρνητική
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: καμπύλη IS Γράφημα 3. Κατασκευάζοντας την καμπύλη IS 12/35
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: καμπύλη IS 13/35 Η καμπύλη IS έχει αρνητική κλίση και δείχνει την αρνητική σχέση μεταξύ του επιτοκίου και του παραγόμενου προιόντος σε συνθήκες ισορροπίας
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: μετατοπίσεις στην καμπύλη IS 14/35 Τι θα συμβεί στην ισορροπίας εάν αυξηθεί το επίπεδο φορολογίας; Το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται, η κατανάλωση μειώνεται, η ζήτηση μειώνεται Για να διατηρηθεί η ισορροπία θα πρέπει να υποχωρήσει και η προσφορά αγαθών και υπηρεσίων σε οποιοδήποτε ύψος επιτοκίου, το επίπεδο παραγόμενου προιόντος σε ισορροπία θα είναι χαμηλότερο Ως εκ τούτου η καμπύλη IS αναμένεται να μετατοπιστεί προς τα αριστερά
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: μετατοπίσεις στην καμπύλη IS Γράφημα 4. Η επίπτωση της αύξησης των φόρων στην καμπύλη IS 15/35
Αγορά αγαθών και υπηρεσιών: μετατοπίσεις στην καμπύλη IS 16/35 Οποιαδήποτε μεταβολή που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες (για ένα δεδομένο επίπεδο επιτοκίου) προκαλεί μετατόπιση της καμπύλης IS προς τα αριστερά Οποιαδήποτε μεταβολή που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες (για ένα δεδομένο επίπεδο επιτοκίου) προκαλεί μετατόπιση της καμπύλης IS προς τα δεξιά
Αγορά χρήματος 17/35 Η σχέση LM Μετατοπίσεις στην LM
Αγορά χρήματος Ισορροπία: M S = M D = M = PYL(i) Σε πραγματικούς όρους (αποπληθωριστής ΑΕΠ, Π): Ισορροπία: M/P = YL(i) Η συνθήκη αυτή καλείται και ως σχέση LM (Liquidity preference Money supply) 18/35
Αγορά χρήματος: η σχέση LM Γράφημα 5. Η επίπτωση της αύξησης του εισοδήματος στο επιτόκιο 19/35
Αγορά χρήματος: η σχέση LM 20/35 Εάν το εισόδημα αυξηθεί, η ζήτηση για χρήμα αυξάνεται για οποιοδήποτε επίπεδο επιτοκίου. εδομένου ότι η προσφορά χρήματος είναι σταθερή, το επιτόκιο θα πρέπει να αυξηθεί με στόχο να καλυφεί η ζήτηση και να διατηρηθεί η ισορροπία. Άρα η σχέση μεταξύ επιτοκίου και παραγόμενου προιόντος είναι θετική
Αγορά χρήματος: η σχέση LM Γράφημα 6. Κατασκευάζοντας την LM 21/35
Αγορά χρήματος: Μετατοπίζοντας την καμπύλη LM 22/35 Τι θα συμβεί εάν η προσφορά χρήματος σε ονομαστικούς όρους αυξηθεί; Η πραγματική προσφερόμενη ποσότητα χρήματος θα αυξηθεί Η ζήτηση για χρήμα θα αυξηθεί επίσης, με στόχο να διατηρηθεί η ισορροπία (το επιτόκιο πρέπει να αυθηθεί) Για οποιοδήποτε επίπεδο προιόντος, το αντίστοιχο επίπεδο επιτοκίου θα είναι μικρότερο Συνεπώς, η καμπύλη LM μετατοπίζεται προς τα κατω (δεξιά)
Αγορά χρήματος: Μετατοπίζοντας την καμπύλη LM Γράφημα 7. Η επίπτωση της αύξησης της προσφοράς χρήματος στην καμπύλη LM 23/35
Αγορά χρήματος: Μετατοπίζοντας την καμπύλη LM 24/35 Μια αύξηση στην ποσφορά χρήματος προκαλεί παράλληλη μετατόπιση στην LM προς τα κάτω Μια μείωση στην ποσφορά χρήματος προκαλεί παράλληλη μετατόπιση στην LM προς τα πάνω
Υπόδειγμα IS-LM 25/35 Ισορροπία ημοσιονομική πολιτική Νομισματική πολιτική ημοσιονομική & Νομισματική πολιτική Συνδυασμός πολιτικών
Υπόδειγμα IS-LM 26/35 Σχέση IS αγορά αγαθών ακαι υπηρεσιών: η προσφορά θα πρέπει να ισούται με τη ζήτηση Σχέση LM αγορά χρήματος: η προσφορά θα πρέπει να ισούται με τη ζήτηση
Υπόδειγμα IS-LM: Ισορροπία Γράφημα 8. Υπόδειγμα IS-LM 27/35
Υπόδειγμα IS-LM: ημοσιονομική πολιτική 28/35 δημοσιονομική περιστολή: μείωση στο έλλειμα του προϋπολογισμού (G T) μείωση κυβερνητικής δαπάνης αύξηση φορολογίας δημοσιονομική επέκταση: αύξηση στο έλλειμα του προϋπολογισμού (G T) αύξηση κυβερνητικής δαπάνης μείωση φορολογίας
Υπόδειγμα IS-LM: ημοσιονομική πολιτική 29/35 Τι συμβαίνει όταν αυξάνεται η φορολογία μετατόπιση της IS προς τα αριστερά καμιά μετατόπιση της LM Όταν αυξάνεται η φορολογία η κατανάλωση μειώνεται, το παραγόμενο προιόν μειώνεται, το συνολικό εισόδημα μειώνεται η μείωση στο εισόδημα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση στη ζήτηση για χρήμα. εδομένου ότι η προσφορά χρήματος είναι σταθερή, το επιτόκιο πρέπει να μειωθεί έτσι ώστε να αυξηθεί η ζήτηση για χρήμα και να διατηρηθεί η ισορροπία
Υπόδειγμα IS-LM: ημοσιονομική πολιτική Γράφημα 9. Η επίπτωση της αύξησης στη φορολογία στο υπόδειγμα IS-LM 30/35
Υπόδειγμα IS-LM: Νομισματική πολιτική 31/35 Νομισματική περιστολή (περιοριστική πολιτική): μείωση στην προσφερόμενη ποσότητα χρήματος Νομισματική επέκταση: αύξηση στην προσφερόμενη ποσότητα χρήματος
Υπόδειγμα IS-LM: Νομισματική πολιτική 32/35 Τι συμβαίνει όταν αυξάνεται προσφερόμενη ποσότητα χρήματος; καμιά μετατόπιση της IS μετατόπιση της LM προς τα κάτω Όταν αυξάνεται η προσφερόμενη ποσότητα χρήματος η ζήτηση για χρήμα αυξάνεται έτσι ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία. Για να συμβεί αυτό το επιτόκιο πρέπει να μειωθεί η μείωση στο επιτόκιο ενθαρρύνει την επένδυση, τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και την ποσότητα ισορροπίας
Υπόδειγμα IS-LM: Νομισματική πολιτική Γράφημα 10. Η επίπτωση της αύξησης της προσφερόμενη ποσότητας χρήματος στο υπόδειγμα IS-LM 33/35
34/35 Υπόδειγμα IS-LM: ημοσιονομική & Νομισματική πολιτική Πίνακας 1. Οι επιπτώσεις από την άσκηση δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής στο υπόδειγμα IS-LM
Υπόδειγμα IS-LM: Συνδυασμός πολιτικών Γράφημα 11. Συνδυαμός πολιτικών στο υπόδειγμα IS-LM για την αντιμετώπιση ύφεσης 35/35