Η Εθνική Αντίσταση και τα προμηνύματα του Εμφυλίου

Η Εθνική Αντίσταση και τα προμηνύματα του Εμφυλίου Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΔΕ) Δημιουργός: Σοφία Καρατζόγλου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Η Εθνική Αντίσταση και τα προμηνύματα του Εμφυλίου». Δημιουργήθηκε στις 18/03/2017 13:55:03 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Βέλτιστο» ύστερα από αξιολόγηση από δύο αξιολογητές και είναι αναρτημένο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του στην Πλατφόρμα «Αίσωπος». Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/21

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: Δεν υπάρχει 3η Φάση: Δεν υπάρχει 4η Φάση: Δεν υπάρχει 5η Φάση: Σελίδα 3/21

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΔΕ) Θεματική ταξινομία: Ιστορία (ΔΕ) Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Πώς η Ελληνική Αντίσταση στην εποχή της γερμανικής κατοχής ξεκίνησε ελπιδοφόρα και ενωμένη, για να διασπασθεί στο τέλος και να τεθούν τα σπέρματα του εμφυλίου με την παρέμβαση των Άγγλων.Η διαχρονική μέθοδος του "διαίρει και βασίλευε" και ο "διχασμός" ως βασικό χαρακτηριστικό της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Μια προσπάθεια γνωριμίας και κριτικής αποτίμησης της αξίας που έχει η Ελληνική Εθνική Αντίσταση στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από τη μαρτυρία,τις φωτογραφίες, τις γραπτές πηγές και η σύνδεσή της με τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε.σκοπός του σεναρίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές πώς η ιστορική εξέλιξη προκύπτει μέσα από τις ήδη υπάρχουσες συνθήκες μιας περιόδου (Οι συγκρούσεις αντιστασιακών ομάδων και η ύπαρξη διαφορετικών πόλων εξουσίας κατά την Κατοχή προμηνύουν τον Εμφύλιο ) και πως συχνά στην Ιστορία έχουμε την two sides of the room approach, τη σύγκρουση διαφορετικών απόψεων. Η διδασκαλία περιλαμβάνει δύο φάσεις: Στην πρώτη δίνεται η αφόρμηση στους μαθητές να αναρωτηθούν για το διασπασμένο χαρακτήρα της Εθνικής Αντίστασης και του ελληνικού πολιτικού κόσμου γενικότερα την εποχή της Κατοχής παρακολουθώντας ένα βίντεο, μετά παρουσιάζονται τα γεγονότα συνοπτικά μέσω μιας χρονογραμμής κι ελέγχεται το γνωστικό υπόβραθο των μαθητών μέσω ασκήσεων κλειστού τύπου ( Μία διδακτική ώρα). Στη δεύτερη φάση οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες που απαρτίζονται από διαφορετικής επίδοσης μαθητές και επεξεργάζονται ιστορικές πηγές (κείμενα και φωτογραφίες) με βάση φύλλα εργασίας που τους δίνονται σχετικά με την σημασία της Εθνικής Αντίστασης και τις εμφύλιες διαμάχες που υπήρχαν σ αυτήν. Στα πλαίσια δύο διδακτικών ωρών ολοκληρώνουν τις παρουσιάσεις τους και τις ανακοινώνουν στην ολομέλεια της τάξης το τελευταίο εικοσάλεπτο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1.H Eλλάδα στη δεκαετία 19401950,ένα έθνος σε κρίση,εκδ.θεμέλιο 2.Ι.Ε.Ε εκδοτική Αθηνών 3.Ιστορία νεότερη και σύγχρονη, Αθήνα ΟΕΔΒ 4. Γ.Ρούσσου, Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους 1826-1974, Ελληνική Μορφωτική εστία 5.Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950,Ένα έθνος σε κρίση, Θεμέλιο Διδακτικοί Στόχοι: Σελίδα 4/21

Να Να Να Να κατανοήσουν τον σκληρό χαρακτήρα της τριπλής κατοχής στην Ελλάδα γνωρίσουν τις κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις, τα χαρακτηριστικά τους, τις πολιτικές ιδέες αποτιμήσουν την αξία της Εθνικής αντίστασης και να αξιολογήσουν τη δράση της. κατανοήσουν πώς οδηγηθήκαμε από την Αντίσταση στον Εμφύλιο. Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Αντιστασιακή οργάνωση Τριπλή Κατοχή ΕΑΜ ΕΛΑΣ ΕΔΕΣ ΕΚΚΑ Γοργοπόταμος Κυβέρνηση των Βουνών εμφύλιος Κυβέρνηση στο Κάιρο αγγλικός παράγοντας. Υλικοτεχνική υποδομή: Προτζέκτορας, σύνδεση με το διαδίκτυο, πρόγραμμα δημιουργίας ερωτήσεων κλειστού τύπου, πρόγραμμα δημιουργίας χρονογραμμής, Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 3 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: Απαγορεύεται η χρήση του χωρίς την άδεια του δημιουργού. Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Δύσκολο Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Υψηλό Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 15-18 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γενικό Λύκειο Σελίδα 5/21

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Α Φάση :Παρακολούθηση Ντοκιμαντέρ, Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Στο εργαστήριο πληροφορικής ή σε αίθουσα διδασκαλίας με διαδραστικό ή προτζέκτορα Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 2η Φάση: Α1 Διευκρίνιση του όρου "κουίσλιγκ". Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σε αίθουσα με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Ο όρος "κουίσλιγκ". 3η Φάση: Α2 Τα κυριότερα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης. Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σε αίθουσα με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Σημαντικά γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης και ίδρυση αντιστασιακών οργανώσεων Σελίδα 6/21

4η Φάση: Α3 Ασκήσεις κλειστού τύπου. Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα με διαδραστικό ή προτζέκτορα. Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Αντιστασιακές οργανώσεις και αρχηγοί 2. Στόχος γενικής απεργίας του 1943 5η Φάση: Β Επεξεργασία πηγών με φύλλα εργασίας. Χρονική Διάρκεια: 120 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με προτζέκτορα για προβολή εικόνων. Αριθμός φύλλων εργασίας: 4 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: Σελίδα 7/21

1η Φάση: Α Φάση :Παρακολούθηση Ντοκιμαντέρ, Σελίδα 8/21

1η Φάση: Α Φάση :Παρακολούθηση Ντοκιμαντέρ, Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Στο εργαστήριο πληροφορικής ή σε αίθουσα διδασκαλίας με διαδραστικό ή προτζέκτορα Οι μαθητές παρακολουθούν ένα μικρό απόσπασμα από ντοκιμαντέρ για την Εθνική Αντίσταση της ΕΡΤ και τίθεται το ερώτημα κατά πόσο η Εθνική Αντίσταση ήταν ενωμένη. 1. ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067/5830/#question23946 Διευκρίνιση: Προβάλλεται ένα απόσπασμα από το παρακάτω βίντεο από το 4.00 λεπτό έως το 8.50. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 9/21

2η Φάση: Α1 Διευκρίνιση του όρου "κουίσλιγκ". Σελίδα 10/21

2η Φάση: Α1 Διευκρίνιση του όρου "κουίσλιγκ". Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σε αίθουσα με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Τίθεται το ερώτημα τι είναι κυβέρνηση κουίσλιγκ και γίνεται σύνδεση στη wikipedia για τη εύρεση του όρου. 1. Ο όρος "κουίσλιγκ".: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067/5831/#question23410 Διευκρίνιση: Οι μαθητές διαβάζουν γρήγορα το άρθρο της Wikipedia και απαντούν στην ερώτηση. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): https://el.wikipedia.org/wiki/%ce%92%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%ba%ce%bf%cf%85%ce%bd_%ce%9a% CE%BF%CF%85%CE%AF%CF%83%CE%BB%CE%B9%CE%B3%CE%BA Σχόλιο: Γίνεται προσπάθεια να απαντήσουν μόνοι τους και ως προς τη γενική χρήση του όρου. Σελίδα 11/21

3η Φάση: Α2 Τα κυριότερα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης. Σελίδα 12/21

3η Φάση: Α2 Τα κυριότερα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης. Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σε αίθουσα με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Με τη χρήση του εργαλείου της χρονογραμμής προβάλλονται οι κυριότερες αντιστασιακές πράξεις και η ίδρυση των μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων και οι συγκρούσεις μεταξύ τους. 1. Σημαντικά γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης και ίδρυση αντιστασιακών οργανώσεων: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Χρονολόγιο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067/5832/#question23365 Διευκρίνιση: Γίνεται παρουσίαση αυτών των γεγονότων πολύ συνοπτικά. Η περίοδος της Γερμανικής κατοχής 1941-1944 7/4,/1941 Οι Γερμανοί κάνουν κατοχή στην Ελλάδα έως 0/5,/1941 Ο Μανόλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας κατεβάζουν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη Η πρώτη αντιστασιακή πράξη. Σελίδα 13/21

9,/1941 Ίδρυση του ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) από τον Ναπολέοντα Ζέρβα 7/9,/1941 Iδρυση του Ε.Α.Μ Εθνικού Απελευθερτικού Μετώπου Από το ΚΚΕ και το Αγροτικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και την Ένωση Λαίκής Δημοκρατίας. 2/1942 Ίδρυση ΕΛΑΣ Ο Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός είναι το στρατιωτικό τμήμα του ΕΑΜ. 2/4,/1942 Απεργία δημοσίων υπαλλήλων Οι Αρχές υποχρεώθηκαν σε παροχές και να πάρουν πίσω την ποινή του θανάτου που είχαν επιβάλει για τη συμμετοχή στην απεργία. Σελίδα 14/21

25/11/1942 Ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου Οι κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις κατά των κατακτητών σε συνεργασία με τους Άγγλους ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου. 8/2,/1943 Κηδεία του Παλαμά Σύσσωμος ο ελληνικός λαός συμμετείχε στην κηδεία του Παλαμά ως αντιστασιακή πράξη. 0/4,/1943 Ίδρυση της ΕΚΚΑ Η ίδρυση της Εθνικής και Κοινωνικής Απελευθέρωσης από τον συνταγματάρχη Μπακιρτζή και τον Δ. Ψαρρό. 5,/1943 Ματαίωση της επιστράτευσης στη Γερμανία. Έλληνες εργάτες δεν επιστρατεύτηκαν στη Γερμανίαμετά από γενική απεργία. Σελίδα 15/21

3,/1943 Ίδρυση της ΠΕΕΑ Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης ήταν η πρώτη κυβέρνηση της ελεύθερης Ελλάδας με κορμό το ΕΑΜ. 10/10/1943 O ΕΛΑΣ διαλύει τον ΕΔΕΣ. Μετά από πολλές συγκρούσεις ο ΕΛΑΣ διαλύει τον ΕΔΕΣ,όπως και την ΕΚΚΑ. Σελίδα 16/21

4η Φάση: Α3 Ασκήσεις κλειστού τύπου. Σελίδα 17/21

4η Φάση: Α3 Ασκήσεις κλειστού τύπου. Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα με διαδραστικό ή προτζέκτορα. Προβάλλονται ασκήσεις κλειστού τύπου μοναδικής απάντησης και επιλογής και ελέγχονται οι γνώσεις των μαθητών μετά την παρουσίαση της χρονογραμμής. 1. Αντιστασιακές οργανώσεις και αρχηγοί: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση αντιστοίχισης Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067/5833/#question23542 Αντιστοιχίστε τις στήλες: Το ΕΑΜ είχε το Ο ΕΛΑΣ είχε τον Ο ΕΔΕΣ είχε τον Η ΕΚΚΑ είχε τον Διαθέσιμες επιλογές: Ναπολέων Ζέρβας ΚΚΕ Άρης Βελουχιώτης Δ.ΨΑρρός 2. Στόχος γενικής απεργίας του 1943: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Σειρά ερωτήσεων μοναδικής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/23067/5833/#question23544 1η Ερώτηση: Η γενική απεργία του 1943 στόχευε Διαθέσιμες απαντήσεις: Να σταματήσουν τα αντίποινα στις αντιστασιακές πράξεις Να μη γίνει η επιστράτευση ελλήνων εργατών στη Γερμανία Να σταματήσει η κατάσχεση των ελληνικών προϊόντων Σελίδα 18/21

2η Ερώτηση: Η εθνική Αντίσταση ήταν Διαθέσιμες απαντήσεις: Από την αρχή έως το τέλος ενωμένη Από την αρχή διασπασμένη Με κοινή συνεργασία στην επιχείρηση στον Γοργοπόταμο Σελίδα 19/21

5η Φάση: Β Επεξεργασία πηγών με φύλλα εργασίας. Σελίδα 20/21

5η Φάση: Β Επεξεργασία πηγών με φύλλα εργασίας. Χρονική Διάρκεια: 120 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με προτζέκτορα για προβολή εικόνων. Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_1_34.doc Φύλλο Εργασίας 2 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_2_40.doc Φύλλο Εργασίας 3 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_3_29.doc Φύλλο Εργασίας 4 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_4_15.doc Χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες (Καλύτερα να είναι διαφορετικού επιπέδου μαθητές ) και τους δίνουμε ιστορικές πηγές (Κείμενα, φωτογραφίες, χάρτες).αφού τις μελετήσουν, απαντούν σε φύλλα εργασίας σύντομα (100-120 λέξεις) και το τελευταίο 30λεπτο πααρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια.οι πηγές περιλαμβάνονται στα φύλλα εργασίας,όπως και οι εικόνες. Οι εικόνες και οι χάρτες μπορούν να προβάλλονται και με προτζέκτορα. Σελίδα 21/21 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)