COOH Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Ινδολιζιδίνη HOOC COOH H 2 H 2 H 2 COOH Κινολιζιδίνη Γλουταμικό οξύ Ορνιθίνη HOOC COOH HOOC COOH O H 2 Α-κετογλουταρικό οξύ HOOC H 2 COOH HOOC H 2 H 2 COOH H 2 H2 COOH [ ] Ασπαρτικό οξύ Λυσίνη Πιπεριδίνη (κώνειο)
ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΚΙΝΟΛΙΖΙΔΙΝΗΣ H 2 H2 COOH δικυκλικό σύστημα κινολιζιδίνης quinolizidine Βιογενετικά προέρχονται από τη λυσίνη λουπινίνη lupinine
ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΚΙΝΟΛΙΖΙΔΙΝΗΣ O H H (-) - σπαρτεΐνη (-) - sparteine (-)-λουπανίνη (-)-lupanine O H συτιζίνη cytizine αναγυρίνη anagyrine
ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΚΙΝΟΛΙΖΙΔΙΝΗΣ: ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ Sytisus scoparius οικογένεια Fabaceae στη λαϊκή θεραπευτική: διουρητικό τα κλαδιά περιέχουν αλκαλοειδή κινολιζιδίνης Θάμνος 0,5 1 m Διαδεδομένος στη Ευρώπη και γύρω από τη μεσόγειο
Sytisus scoparius Fabaceae
Sytisus scoparius Fabaceae Χημική σύσταση: αμίνες, φλαβονοειδή, Ολικά Αλκαλοειδή 0,5 1% (-) - σπαρτεΐνη (60% των Ο.Α.)
Sytisus scoparius Fabaceae (-) - σπαρτεΐνη (-) - sparteine O H H συτιζίνη cytisine (-)- λουπανίνη (-)- lupanine
Laburnum anagyroides (= Cytisus laburnum) Οικογένεια Fabaceae -καλλωπιστικό φυτό - ολόκληρο περιέχει αλκαλοειδή κινολιζιδίνης συτιζίνη
Οικογένεια Fabaceae Γένος Lupinus: πηγές αζώτου - αζωτούχα λιπάσματα με υψηλά % πρωτεϊνών και αμινοξέων περιέχουν αλκαλοειδή κινολιζιδίνης λουπινίνη (-) - σπαρτεΐνη O H Lupinus luteus, Fabaceae αναγυρίνη Lupinus perrenis, Fabaceae
Spartium junceum, Fabaceae πηγή σπαρτεΐνης, λουπινίνης και αναγυρίνης
Spartium junceum, Fabaceae
Chelidonium majus, Papaveraceae πηγή σπαρτεΐνης, λουπινίνης και αναγυρίνης (-) - σπαρτεΐνη λουπινίνη O H αναγυρίνη: έχει τερατογόνο δράση στα βοοειδή
Chelidonium majus, Papaveraceae πηγή σπαρτεΐνης, λουπινίνης και αναγυρίνης
-τετρακυκλικό αλκαλοειδές χωρίς Οξυγόνο -αποτελείται από δύο μονάδες κινολιζιδίνης Φαρμακολογική δράση (-) - σπαρτεΐνη (-) - sparteine -ήπιο γαγγλιοπληγικό με κατευναστική δράση στο μυοκάρδιο -ωκυτόκος δράση στη μήτρα έχει χρησιμοποιηθεί υπό μορφήν άλατος -σε ταχυκαρδία (50-100 mg/ημερησίως) -στον τοκετό (100-150 mg)
Huperzia serrata Lycopodiaceae Η δρόγη χρησιμοποιείται ευρέως στην κινέζικη ιατρική Huperzia serrata: περιέχει αλκαλοειδή κινολιζιδίνης + υπερζίνη
Huperzia serrata Lycopodiaceae Υπερζίνη Α Huperzine A σεσκιτερπενικό αλκαλοειδές Στην κινέζικη θεραπευτική χρησιμοποιείται σε φλεγμονές και σαν αντιπυρετικό
Φαρμακολογική δράση Υπερζίνη Α: σεσκιτερπενικό αλκαλοειδές (νοοτρόπος δράση) -συνδέεται και αναστέλλει αναστρέψιμα το ένζυμο ακετυλοχολινεστεράση (παρασυμπαθομιμητικό) -Περνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό -Έχει χαμηλή τοξικότητα -πιθανή εφαρμογή σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις (διαταραχές της μνήμης, νόσος Alzheimer, μυασθένεια) -μελέτες in vivo σε εξέλιξη στη βελτίωση μνήμης και μάθησης Φαρμακολογικές και κλινικές μελέτες σε εξέλιξη Μόριο οδηγός για σύνθεση παραγώγων και αναλόγων αντιχολινεστερασικά μόρια (π.χ. φυσοστιγμίνη): αναστέλλουν το ένζυμο χολινεστεράση: εμποδίζουν την υδρόλυση του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη
Η ACh πρέπει να αποδεσμεύεται από τον υποδοχέα. Αναστολή της AChE οδηγεί σε αυξημένη συγκέντρωση στις νευρικές συνάψεις της ACh με αποτέλεσμα διακοπή στη μετάδοση σήματος και τοξικότητα (μυική παράλυση, σπασμοί, ασφυξία). [ Μόρια που αναστέλλουν αναστρέψιμα την AChE (σε δευτερόλεπτα ή λεπτά) χρησιμοποιούνται θεραπευτικά (Alzheimer s disease, myasthenia gravis)
Αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης (AChEI) ή αντιχολινεστερασικά μόρια: Αναστέλλουν τη δράση της χολινεστεράσης στις νευρικές συνάψεις, αυξάνουν τα επίπεδα και τη διάρκεια δράσης του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη (Ach) στο περιφερικό και στο ΚΝΣ ακετυλοχολίνη Χολινεστεράσες: ομάδα ενζύμων που καταλύουν την υδρόλυση της ακετυλοχολίνης σε οξικό οξύ και χολίνη στους χολινεργικούς νευρώνες ακετυλοχολινεστεράση
Οι οργανοφωσφορικοί εστέρες (φυτοφάρμακα, χημικά όπλα - Sarin) είναι δηλητήρια και αναστέλλουν μη αναστρέψιμα την AChE (υδρολύονται μετά από ημέρες). Οι καρβαμιδικοί εστέρες αναστέλλουν μη αναστρέψιμα, αλλά σε διάρκεια ωρών, την AChE και χρησιμοποιούνται θεραπευτικά (π.χ. φυσοστιγμίνη στο γλαύκωμα) Υπερζίνη Α: πιθανή εφαρμογή σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις υπό μελέτη η δράση της στη βελτίωση μνήμης και μάθησης
Myasthenia gravis Χαρακτηρίζεται από μυική εξασθένιση Αντιμετωπίζεται με φάρμακα που αναστέλλουν την AChE (neostigmine, physostigmine, pyridostigmine) και δίνουν τον χρόνο στην ενδογενή ACh να δράσει. Alzheimer's disease Φάρμακα που ανταγωνίζονται αναστρέψιμα την AChE (galantamine) μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της νόσου. H Υπερζίνη Α σε μελέτες in vivo παρουσιάζει δοσοεξαρτώμενη αύξηση στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης (χωρίς καμία επίδραση στην σεροτονίνη) τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στη μνήμη και τη μάθηση ενώ δρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι η φυσοστιγμίνη