ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Χρ. Παναγιωτακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών
ΟΙ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τι και πώς; www.eduonline.upatras.gr
Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών Ο όρος «Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών» (ΤΠΕ - ICT), δίνει έμφαση από κοινού στην τεχνολογία, στην πληροφορία και στην επικοινωνία. Ο όρος αναφέρεται στη λήψη, στο χειρισμό, στην αποθήκευση, στην ανάκτηση, στη μεταφορά ψηφιακών πληροφοριών και στις διαφορετικές χρήσεις των ψηφιακών δεδομένων. Οι ΤΠΕ δηλαδή, εστιάζουν στην παραδοσιακή χρήση των τεχνολογιών μέσω των Η/Υ σε συνδυασμό με την γρήγορα αναπτυσσόμενη ψηφιακή τεχνολογία των επικοινωνιών, που επιτρέπουν το διαμοιρασμό της πληροφορίας και την επικοινωνία μεταξύ των χρηστών.
Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Γιατί; (1#2) Από τη βιβλιογραφία έχει διαφανεί ότι η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση υπόσχεται πολλά. Αρκετές υποσχέσεις όμως διαψεύδονται για ποικίλους λόγους, ενώ παράλληλα η εμφάνιση προβλημάτων σε διάφορους εκπαιδευτικούς τομείς παραμένει αναπόφευκτη. Οι ΤΠΕ και ο Η/Υ Αρχικά, οι Η/Υ χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά ως εργαλεία που εξυπηρετούσαν συγκεκριμένες εργασίες ή ως μέσα αποθήκευσης πληροφοριών.
Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Γιατί; (2#2) Ιδιαίτερα μετά την απελευθέρωση του Διαδικτύου και με την ωρίμανση της τεχνολογίας, οι ΤΠΕ άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως μέσα ψυχαγωγίας, επικοινωνίας, υποστήριξης της εκπαίδευσης αλλά πιο έντονα και εκπαίδευσης. Σιγά σιγά άρχισε να γίνεται φανερή η διάκριση των ΤΠΕ ως μέσου και μέσου γνώσης, αφού πέρα από την τυπική χρήση, οι Η/Υ και ιδιαίτερα μετά την απελευθέρωση του Διαδικτύου άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως μέσα κατασκευής γνώσης. Σήμερα ο Η/Υ αντιμετωπίζεται ως γνωστικό εργαλείο.
Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Σήμερα WEB 2.0: Πιο «δυναμική» μη στατική τεχνολογία WEB με επικοινωνία, συνεργασία & ανταλλαγή υλικού: Κοινωνικά Δίκτυα (μέσα), Blogs, Wikis, εφαρμογές διαμοιρασμού αρχείων (DropBox, Google Drive), εικονικοί κόσμοι (second life), τεχνολογία RSS, κ.ά. Κοινωνικά Δίκτυα (Facebook, YouTube, Twitter, κ.ά.) Διαδικτυακές πλατφόρμες ανάρτηση πληροφοριών: ανάπτυξη επικοινωνιακών, κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών σχέσεων/δεσμών. - Το λογικό έρισμα για την εκμετάλλευσή τους ως εκπαιδευτικών μέσων: ο αυξημένος χρόνος που περνούν εκεί έχει οι χρήστες Bandura (Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις περί μάθησης). [«Φίλοι»; Προϋποθέσεις; Κίνδυνοι;]
Επιπτώσεις Συνέπειες (1#3) Από τη βιβλιογραφία επίσης, έχει διαφανεί ότι: Οι ΤΠΕ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο σκεπτόμαστε. Οι ΤΠΕ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε. Οι ΤΠΕ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη νοημοσύνη.
Επιπτώσεις Συνέπειες (2#3) Αλλαγή στον τρόπο σκέψης: Επηρεάζουν την ψυχοσύνθεσή μας και το μηχανισμό σκέψης μας, μέσα από το χειρισμό άφθονων σε πλήθος πληροφοριών που δεχόμαστε. [Δεξιότητες;] Αλλαγή στον τρόπο μάθησης: Μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο εργασίας του διδασκόμενου αφού το διδακτικό περιβάλλον πλέον είναι πλούσιο σε υλικά και ερεθίσματα. [Προϋποθέσεις;]
Επιπτώσεις Συνέπειες (3#3) Αλλαγή στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη νοημοσύνη: Νοημοσύνη [Webster]: Η δύναμη επιτυχούς αντιμετώπισης οποιασδήποτε κατάστασης και ειδικά μιας πρωτόγνωρης κατάστασης, με κατάλληλες προσαρμογές της συμπεριφοράς. Επίσης, την ικανότητα σύλληψης των σχέσεων που διασυνδέουν τα γεγονότα που παρουσιάστηκαν, με τέτοιο τρόπο, που η δράση να κατευθύνεται προς ένα ορισμένο σκοπό. [Πολλαπλότητα] Deep Blue vs Κασπάροφ Τεχνητή νοημοσύνη
Οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση Πώς; Αρκεί η τεχνολογία στην τάξη για να προωθηθούν οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας σε νέα επίπεδα; Κατάρτιση εκπαιδευτικών και απόκτηση δεξιοτήτων. Ο «νέος» ρόλος του εκπαιδευτικού: Παιδαγωγικός Ενίσχυση συνεργασίας μέσω ερεθισμάτων, εξασφάλιση πηγών, μέσων και εργαλείων. Κοινωνικός Επίβλεψη, συντονισμός, διευκόλυνση επικοινωνίας και συνεργασίας σε περιβάλλον ανάπτυξης ανθρώπινων σχέσεων, δημιουργία ομάδας. Συντονιστικός Σχεδιασμός χρονισμού διαδικασιών και ρυθμού, σχολιασμός, επεξηγήσεις, καθορισμός κανόνων, κατεύθυνση της ροή των συζητήσεων. Τεχνικός διασφάλιση εξοικείωσης στις ΤΠΕ του ιδίου και των διδασκομένων.
Αναφορές & Πηγές Βοσνιάδου, Σ. (2006). Παιδιά, Σχολεία και Υπολογιστές. Αθήνα: Gutenberg - Δαρδανός. Κουστουράκης Γ. & Παναγιωτακόπουλος Χ. (2010). Οδεύοντας προς το νέο σχολείο των Τ.Π.Ε. - Μια διεπιστημονική προσέγγιση. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», σελ. 581-592. Μικρόπουλος, Α. (2000). Εκπαιδευτικό λογισμικό. Θέματα σχεδίασης και αξιολόγησης λογισμικού υπερμέσων. Αθήνα: Κλειδάριθμος. Μικρόπουλος, Α. (2006). Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Παναγιωτακόπουλος, Χ. (2013). Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών: Μία συνολική θεώρηση. Αθήνα: Εκδόσεις ΙΩΝ. Παναγιωτακόπουλος, Χ. (2013). Εισαγωγή στην Επιστήμη των Η/Υ: Μία γνωριμία με τους υπολογιστές μέσα ααπό την ιστορική τους εξέλιξη. Αθήνα: Εκδόσεις ΙΩΝ. Παναγιωτακόπουλος, Χ. Πιερρακέας, Χ., Πιντέλας, Π. (2003). Το Εκπαιδευτικό Λογισμικό και η Αξιολόγησή του. Αθήνα: Μεταίχμιο. Παναγιωτακόπουλος, Χ. Πιερρακέας, Χ., Πιντέλας, Π. (2005). Σχεδίαση Εκπαιδευτικού Λογισμικού. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Παναγιωτακόπουλος Χ. & Λαμπροπούλου Β. (2003). Τεχνολογίες Πληροφορίας - Επικοινωνίας και Εκπαίδευση Κωφών Μαθητών. Επιστήμες Αγωγής, 1, 39-50. Χατζηκακού Κ., Λαμπροπούλου Β. & Παναγιωτακόπουλος Χ. (2008). Η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση κωφών/βαρηκόων: Αξιολογώντας τις ανάγκες των εκπαιδευτικών. Πρακτικά 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή - Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, Λευκωσία, Πανεπιστήμιο Κύπρου, σελ. 429-436. Λογισμικό ΥΠΕΠΘ: www.e-yliko.gr Ψηφιακό αποθετήριο εκπαιδευτικών σεναρίων: www.eduonline.upatras.gr
ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Χρ. Παναγιωτακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών