Ευρωβαρόμετρο / Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Τακτικό ΕΒ 74.3 για την ενέργεια) Οι Ευρωπαίοι και η ενέργεια

Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους πολίτες Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Βρυξέλλες, 31 Ιανουαρίου 2011 Δημοσκόπηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ιανουάριος 2011 Ευρωβαρόμετρο / Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Τακτικό ΕΒ 74.3 για την ενέργεια) Οι Ευρωπαίοι και η ενέργεια ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάλυψη: ΕΕ 27 (συνεντεύξεις με 26.574 ευρωπαίους πολίτες) Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Μεθοδολογία: Ενώπιος ενωπίω (CAPI Προσωπική συνέντευξη με βοήθεια Η/Υ) Περίοδος δειγματοληψίας: 25 Νοεμβρίου - 17 Δεκεμβρίου 2010. Διενεργήθηκε από την TNS Opinion. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 I. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ; 8 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος 8 2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις 8 II. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: ΝΑΙ Ή ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ; 10 Α. Στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης 10 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος 10 2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις 11 Β. Προς το συμφέρον της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας 12 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος 12 2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις 13 III. ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΕΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ; 16 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος 16

2. Αποτελέσματα κατά σειρά προτεραιότητας: διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις 17 Η σταθερότητα των τιμών της ενέργειας, πρώτη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (29%) Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεύτερη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (27%) Η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, τρίτη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (20%) Η ενεργειακή απόδοση, τέταρτη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (16%) 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Επί σειρά ετών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επιδείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ενεργειακή κατάσταση στην ΕΕ. Άλλωστε, θεωρείται επιβεβλημένο να προωθήσουν με μεγάλη ταχύτητα η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της την υλοποίηση μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής η οποία να μπορεί να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε όλες τις προκλήσεις σε αυτόν τον τομέα. Κανείς δεν έχει λησμονήσει την κρίση την οποία προκάλεσε η Ρωσία τον χειμώνα του 2008-2009, όταν ανεστάλη η προμήθεια φυσικού αερίου στην Ουκρανία. Οι συνέπειές της παραμένουν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη των Ευρωπαίων, περιλαμβανομένων των εκατομμυρίων κατοίκων δεκαπέντε περίπου κρατών μελών οι οποίοι τις έζησαν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην καθημερινή τους ζωή. Αυτό αποκάλυψε με ιδιαίτερα έντονο τρόπο την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ, δεδομένου μάλιστα ότι παρόμοια περιστατικά είχαν ήδη συμβεί και τον χειμώνα του 2005-2006. Από τότε ακόμη, κατά τη διάρκεια του 2006, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε τον σχεδιασμό μιας ολοκληρωμένης ενεργειακής πολιτικής με βάση την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών. Τον Σεπτέμβριο του 2007 απηύθυνε επείγουσα έκκληση για την καθιέρωση μιας «κοινής εξωτερικής πολιτικής στον τομέα της ενέργειας». Εκτός από την εξάρτηση από το φυσικό αέριο, υπάρχει επίσης εξάρτηση από το πετρέλαιο. Ως εκ τούτου, η ΕΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με αρκετά ερωτήματα: Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός; Τι είδους σχέσεις πρέπει να καλλιεργούνται με τις προμηθεύτριες χώρες; Τι είδους δεσμοί πρέπει να καλλιεργούνται με τους οργανισμούς περιφερειακής συνεργασίας; Πώς θα επιτευχθεί η αποτελεσματική διασύνδεση των 27 εθνικών δικτύων; Πώς μπορούν να αναπτυχθούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας, και ποιες θα είναι αυτές; Πώς θα σταθεροποιηθούν οι τιμές της ενέργειας; Τις παραμονές του πρώτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ήταν αφιερωμένο αποκλειστικά σε θέματα ενέργειας και συνήλθε στις 4 Φεβρουαρίου 2011, κατέστη σαφές ότι θα ήταν χρήσιμο να διερευνηθούν οι αντιλήψεις των Ευρωπαίων σχετικά με το θέμα της ενέργειας και τους αντίστοιχους ρόλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της στον τομέα αυτόν. Λόγω των ημερομηνιών έγκρισης των διαφόρων ψηφισμάτων, η έρευνα αυτή θα χωριστεί σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο θα δημοσιευθεί πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενώ το δεύτερο θα δημοσιευθεί τον μήνα Μάρτιο. Το δεύτερο αυτό τμήμα θα εστιάζεται σε ειδικότερα ερωτήματα που σχετίζονται με τη νέα ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ για την περίοδο έως το 2020. Στο πλαίσιο της πρώτης αυτής έρευνας που διενεργήθηκε από την TNS Opinion, τέθηκαν τρεις γενικές ερωτήσεις, οι οποίες σχετίζονται με προτάσεις που έχει υποβάλει επανειλημμένα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι απαντήσεις των Ευρωπαίων είναι ξεκάθαρες. Αφενός, οι ερωτηθέντες γνωρίζουν πολύ καλά την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία την οποία θα μπορούσε να προσφέρει ο καλύτερος συντονισμός των ενεργειακών πολιτικών, καθώς και η ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση κρίσης εφοδιασμού. 3

Αφετέρου, ως προς το θέμα των ενεργειακών προτεραιοτήτων, τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν πώς η ενεργειακή νοοτροπία και η ενεργειακή κατάσταση καθεμιάς από τις χώρες της ΕΕ επηρεάζουν τη φύση των απαντήσεων. Γι αυτό θεωρήσαμε σημαντικό να συμπεριληφθούν σε αυτό το σημείωμα μια σειρά στατιστικών στοιχείων της Eurostat καθώς και χάρτες (Πανόραμα ενέργειας / έκδοση 2009), απ όπου προκύπτουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κράτους μέλους στον τομέα της ενέργειας. Οι Ευρωπαίοι προκρίνουν τον συντονισμό των ενεργειακών πολιτικών έναντι των εθνικών μέτρων Έτσι, για την αντιμετώπιση προβλημάτων ενεργειακού εφοδιασμού, περιλαμβανομένης της διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, το 60% των Ευρωπαίων απαντούν ότι θα ήταν καλύτερα προστατευμένοι εάν η χώρα τους υιοθετούσε και εφάρμοζε μέτρα με συντονισμένο τρόπο μαζί με τις άλλες χώρες της ΕΕ. Το 32% θεωρεί ότι θα ήταν καλύτερα προστατευμένο εάν η χώρα του υιοθετούσε και εφάρμοζε μέτρα μεμονωμένα. Οι Ευρωπαίοι τάσσονται υπέρ της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση προβλημάτων ενεργειακού εφοδιασμού Το 79% των ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της αλληλεγγύης αυτού του είδους. Μόνον το 15% των ερωτηθέντων τάσσεται κατά. Αυτή είναι η μόνη ερώτηση στην οποία οι απαντήσεις στα 27 κράτη μέλη συγκεντρώνουν ποσοστό πάνω από 50%. Είναι πολύ ενδιαφέρον να συγκριθεί αυτό το αποτέλεσμα με το αντίστοιχο αποτέλεσμα του Ευρωβαρόμετρου 74.1 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα «Οι Ευρωπαίοι και η κρίση», το οποίο δημοσιεύθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2010. Στην εν λόγω έρευνα, το 49% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι τάσσονται υπέρ της οικονομικής αλληλεγγύης προς κράτος μέλος της ΕΕ το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά ή δημοσιονομικά προβλήματα, ενώ ποσοστό 39% τάχθηκε κατά της αλληλεγγύης αυτού του είδους. Δεδομένου ότι οι ερωτήσεις αυτές τέθηκαν σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο, η ποσοτική σύγκριση δεν θεωρείται ουσιαστική. Εντούτοις, από την ανάγνωση του πίνακα στη σελίδα 18 προκύπτουν έντονες ομοιότητες ως προς την κατάταξη των χωρών για κάθε τύπο αλληλεγγύης. Με άλλα λόγια, οι ερωτηθέντες στα 27 κράτη μέλη απαντούν ουσιαστικά με τον ίδιο τρόπο και στις δύο περιπτώσεις, κάτι που σημαίνει ότι η στάση των ερωτηθέντων σε σχέση με την έννοια της αλληλεγγύης παραμένει αμετάβλητη ανεξαρτήτως του είδους αλληλεγγύης για το οποίο ερωτώνται. Από τα κράτη μέλη που τηρούν την πιο ευνοϊκή στάση έναντι της έννοιας της αλληλεγγύης, είτε στον τομέα της οικονομίας είτε στον τομέα της ενέργειας, στις πέντε πρώτες θέσεις εμφανίζονται τα ίδια τέσσερα κράτη μέλη. Αντιστρόφως, και στις δύο περιπτώσεις, τρία κράτη μέλη συγκαταλέγονται μεταξύ των πέντε κρατών τα οποία υποστηρίζουν λιγότερο την έννοια της αλληλεγγύης. Η αρχή της αλληλεγγύης αποτελεί το αντικείμενο διεξοδικής συζήτησης στους κόλπους της ΕΕ θα είναι ενδιαφέρον να διερευνηθεί σε σχέση και με άλλες πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο μελλοντικών ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ως προς την ενεργειακή συνεργασία, οι προτεραιότητες των Ευρωπαίων επηρεάζονται έντονα από την εθνική ενεργειακή κατάσταση 4

Στις απαντήσεις τους που παρουσιάζονται λεπτομερώς στη σελίδα 19 του παρόντος σημειώματος, οι ερωτηθέντες θέτουν πολύ σαφείς προτεραιότητες μεταξύ των διαφόρων πεδίων συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Για να γίνουν καλύτερα κατανοητά αυτά τα αποτελέσματα, οι ευρωπαϊκοί μέσοι όροι πρέπει να αναλυθούν σε σύγκριση με τα εθνικά αποτελέσματα. Πράγματι, η λεπτομερής εξέταση ορισμένων συγκεκριμένων παραδειγμάτων από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της έρευνας και των στατιστικών στοιχείων της Eurostat αποκαλύπτει ότι υπάρχουν στενές σχέσεις μεταξύ της ενεργειακής νοοτροπίας, της εθνικής ενεργειακής κατάστασης και των απαντήσεων των πολιτών. Η σταθερότητα των τιμών της ενέργειας: πρώτη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (29%) Το 2006, σύμφωνα με τη Eurostat, η ΕΕ εισήγαγε το 54% της ενέργειας που ήταν απαραίτητο για την κάλυψη των αναγκών κατανάλωσής της. Αυτό δημιουργεί αστάθεια στις τιμές λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων, καθώς και φαινόμενα κερδοσκοπίας όσον αφορά τις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγή ενέργειας. Το δεύτερο εξάμηνο του 2007 και το δεύτερο εξάμηνο του 2008 οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά στην ΕΕ 27 αυξήθηκαν κατά 9,6% και 21,1% αντιστοίχως. Κατά συνέπεια, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, για το 29% των ερωτηθέντων, η σταθερότητα των τιμών της ενέργειας θεωρείται ύψιστη προτεραιότητα όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Εντούτοις, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών είναι πολύ μεγάλες: κυμαίνονται από 8% στη Δανία έως και 45% στην Τσεχική Δημοκρατία. Για να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι απαντήσεις, είναι ενδιαφέρον να εξεταστεί η ενεργειακή κατάσταση στις δύο αυτές χώρες. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2005 το ποσοστό εξάρτησης της Τσεχικής Δημοκρατίας από εισαγωγές ενέργειας κυμαινόταν από 60% έως 80%. Η Τσεχική Δημοκρατία είναι μια από τις χώρες όπου καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και κυρίως του φυσικού αερίου την περίοδο των ετών 2007 και 2008. Παρά ταύτα, όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο στόχος της χώρας για το 2010 ήταν κάτω από 10%. Από την άλλη πλευρά, η Δανία ήταν ο μόνος καθαρός εξαγωγέας ενέργειας το 2007. Είναι η χώρα στην οποία καταγράφηκε η μεγαλύτερη μείωση της τιμής φυσικού αερίου (-28%), αν και εξακολουθεί να είναι, μαζί με τη Σουηδία, η χώρα με την υψηλότερη τιμή φυσικού αερίου. Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Δανία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, με στόχο για το 2010 το ποσοστό του 30%. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: δεύτερη προτεραιότητα των Ευρωπαίων (27%) Ο στόχος της ΕΕ είναι να φθάσουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να καλύπτουν μερίδιο 20% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας έως το 2020. Και πάλι, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών είναι πολύ μεγάλες: Οι δύο χώρες για τις οποίες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν υψίστη προτεραιότητα είναι η Δανία (53%) και η Σουηδία (51%), παρότι είναι οι λιγότερο 5

εξαρτημένες χώρες στον τομέα της ενέργειας, ενώ συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον προηγμένων χωρών στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, η Λιθουανία (12%) και η Τσεχική Δημοκρατία (13%), δύο χώρες στις οποίες η επιθυμία προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι λιγότερο έντονη, είναι οι χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά ενεργειακής εξάρτησης, στις οποίες μάλιστα η τιμή του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού: η τρίτη προτεραιότητα (20%) Το πρόβλημα του πλαισίου με βάση το οποίο πρέπει να προσεγγιστεί η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού αναφέρθηκε ήδη ανωτέρω. Ο μέσος όρος του 20% σε επίπεδο ΕΕ δεν αντικατοπτρίζει τις έντονες εθνικές διαφοροποιήσεις, που κυμαίνονται από 6% έως 31%, μια διαφορά 25 εκατοστιαίων μονάδων. Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι χώρες με τον μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης είναι αυτές που επιθυμούν περισσότερο τη λήψη μέτρων υπέρ της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού; Τα αποτελέσματα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό: Οι δύο χώρες των οποίων οι απαντήσεις βρίσκονται στα δύο άκρα της κλίμακας είναι ενεργειακά εξαρτημένες, αν και σε διαφορετικό βαθμό: - Στην Κύπρο, μόνον το 6% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η ασφάλεια του εφοδιασμού αποτελεί προτεραιότητα (27η από τα 27 κράτη μέλη). Η χώρα παρουσιάζει ποσοστό ενεργειακής εξάρτησης σχεδόν 100%. Δεν έχει αντιμετωπίσει προβλήματα εφοδιασμού, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αναγκών καλύπτεται από το πετρέλαιο. - Στη Γερμανία, το 31% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η ασφάλεια του εφοδιασμού αποτελεί προτεραιότητα. Η χώρα εξαρτάται σε ποσοστό 62% (8 εκατοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο) από εισαγωγές ενέργειας. Στην Πολωνία, μια χώρα με μειωμένο ποσοστό εξάρτησης από εισαγωγές (25%), οι ερωτηθέντες (28%, με μέσο όρο για την ΕΕ το 20%) εκφράζουν έντονη ανησυχία για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Ωστόσο, η χώρα παρουσιάζει βαθμό εξάρτησης μόνον 25%. Εικάζεται ότι οι κρίσεις διακίνησης φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχουν συμβάλει σημαντικά στη διαμόρφωση αυτού του υψηλού ποσοστού. Ενεργειακή απόδοση: η τέταρτη προτεραιότητα των Ευρωπαίων (16%) Σε αντίθεση με τις απαντήσεις που αφορούν τις άλλες προτεραιότητες, η μέγιστη διαφορά όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση είναι μόλις 16 εκατοστιαίες μονάδες: 9% για την Πολωνία και την Πορτογαλία, 25% για τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Για τη σταθερότητα των τιμών, που αποτελεί την «πρώτη προτεραιότητα» των ερωτηθέντων, η εν λόγω διαφορά φτάνει έως και το 37%. Αυτή η σχετικά νέα έννοια έχει πλέον καταστεί μια από τις ύψιστες προτεραιότητες της ΕΕ. Έως το 2020, η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να αυξηθεί κατά 20%. Η ενεργειακή 6

απόδοση είναι παράγοντας καίριας σημασίας για τη μείωση των εκπομπών CO 2 και της ενεργειακής εξάρτησης. Στο πλαίσιο αυτό, τον Δεκέμβριο του 2010, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να υιοθετηθούν φιλόδοξες πολιτικές στον συγκεκριμένο τομέα (πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης, οικονομικά κίνητρα σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο). Προκειμένου να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων σε όλα τα κράτη μέλη, θα ήταν ίσως χρήσιμο να μελετηθεί κατά πόσον θα ήταν πρόσφορο να αναπτυχθεί ένα ειδικό σύστημα εκπαίδευσης σχετικά με την ενεργειακή απόδοση. 7

I. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ; Q1 Τον χειμώνα του 2008, μερικά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού, και συγκεκριμένα διακοπή των παραδόσεων φυσικού αερίου. Ως πολίτης, θα λέγατε ότι θα ήσασταν καλύτερα προστατευμένος/η ενόψει ενός τέτοιου κινδύνου ενεργειακού εφοδιασμού αν ; 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος Coordination of energy policies (OUR COUNTRY) adopted and implemented measures in a coordinated way with the other EU countries DK (OUR COUNTRY) adopted and implemented measures individually UE27 60% 8% 32% 2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις Coordination of energy policies (OUR COUNTRY) adopted and implemented measures in a coordinated way with the other EU countries DK (OUR COUNTRY) adopted and implemented measures individually LU CY HU LT NL SK BE DK EE SE FR ES SI EL LV PT IT UE27 CZ DE FI MT PL BG RO IE UK AT 80% 4% 16% 76% 5% 19% 75% 1% 24% 74% 8% 18% 72% 4% 24% 72% 3% 25% 71% 2% 27% 70% 3% 27% 70% 6% 24% 69% 5% 26% 68% 7% 25% 66% 8% 26% 65% 4% 31% 63% 7% 30% 61% 6% 33% 61% 11% 28% 60% 9% 31% 60% 8% 32% 58% 3% 39% 58% 4% 38% 56% 3% 41% 56% 15% 29% 56% 11% 33% 55% 17% 28% 54% 18% 28% 53% 15% 32% 46% 11% 43% 40% 4% 56% 8

Ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 60%, τα ποσοστά για τις δύο χώρες που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας παρουσιάζουν διαφορά της τάξης του ένα προς δύο, συγκεκριμένα τα ποσοστά τους διαφέρουν κατά 40 εκατοστιαίες μονάδες. Σε περίπτωση σοβαρών προβλημάτων ενεργειακού εφοδιασμού, τρεις στους τέσσερις Λουξεμβουργιανούς (80%), Ούγγρους (75%) και Κύπριους (76%) θεωρούν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον συντονισμό εντός της ΕΕ. Απεναντίας, οι Αυστριακοί (40%), οι Βρετανοί (46%) και οι Ιρλανδοί (53%) είναι οι πολίτες που υποστηρίζουν λιγότερο τον συντονισμό εντός της ΕΕ. Πρέπει να επισημανθεί ότι δύο από τις χώρες (Βουλγαρία: 55% και Ρουμανία: 54%) που επλήγησαν σε μεγαλύτερο βαθμό από την κρίση στον τομέα του φυσικού αερίου τον χειμώνα του 2008/2009 υπολείπονται κατά πολύ του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Εκτός αυτού, στις συγκεκριμένες δύο χώρες καταγράφονται και τα υψηλότερα ποσοστά απαντήσεων «Δεν γνωρίζω» (ΔΓ). II. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: ΝΑΙ Ή ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ; Όπως διαπιστώνεται ανωτέρω, οι Ευρωπαίοι επιθυμούν τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση κρίσης εφοδιασμού. Είναι όμως διατεθειμένοι να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον; «Ναι» είναι η απάντηση την οποία δίνει η συντριπτική πλειονότητα, είτε για λόγους αλληλεγγύης είτε για λόγους ενεργειακής ασφάλειας. A. Στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος Assistance in the name of European solidarity Q 2 Please tell me whether you totally agree, tend to agree, tend to disagree or totally disagree with each of the following statements concerning the question of energy supplies within the EU? It is desirable that (OUR COUNTRY) provides assistance to another EU Member State facing significant energy supply problems in the name of European solidarity between Member States Total 'Agree' 79% DK 6 % 15 % Total 'Disagree' 9

Σε περίπτωση σημαντικών προβλημάτων ενεργειακού εφοδιασμού, η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων (79%) τάσσεται υπέρ της επίδειξης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών. Σε είκοσι έξι κράτη μέλη, αυτό το αίτημα για αλληλεγγύη συγκεντρώνει πάνω από τα δύο τρίτα των απαντήσεων. Ωστόσο, στη Μάλτα, το ποσοστό μόλις ξεπερνά το 50%. Παρ όλα αυτά, το 15% των ερωτηθέντων δεν συμφωνεί με την άποψη αυτή. 2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις Assistance in the name of European solidarity Q 2 Please tell me whether you totally agree, tend to agree, tend to disagree or totally disagree with each of the following statements concerning the question of energy supplies within the EU? It is desirable that (OUR COUNTRY) provides assistance to another EU Member State facing significant energy supply problems in the name of European solidarity between Member States Total 'Agree' DK Total 'Disagree' DK 89% 1% 10% SE 89% 2% 9% LU 89% 3% 8% CY 88% 5% 7% BE 85% 2% 13% FR 85% 4% 11% PL 84% 8% 8% HU 83% 1% 16% SK 83% 3% 14% NL 83% 3% 14% EE 83% 5% 12% PT 82% 10% 8% EL 81% 3% 16% CZ 81% 3% 16% DE 81% 4% 15% IT 80% 6% 14% UE27 79% 6% 15% ES 78% 7% 15% FI 77% 2% 21% AT 77% 2% 21% LV 76% 5% 19% LT 74% 6% 20% IE 74% 14% 12% BG 73% 14% 13% SI 71% 3% 26% UK 67% 9% 24% RO 66% 21% 13% MT 51% 15% 34% 10

- Η διαφορά μεταξύ των δύο χωρών που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας φτάνει τις 38 εκατοστιαίες μονάδες. - Οι Δανοί (89%), οι Λουξεμβουργιανοί (89%) και οι Σουηδοί (89%) είναι οι πολίτες που υποστηρίζουν περισσότερο την άποψη ότι η χώρα τους πρέπει να βοηθήσει ένα άλλο κράτος μέλος που αντιμετωπίζει προβλήματα. - Απεναντίας, η Μάλτα (34%), η Σλοβενία (26%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (24%) είναι οι χώρες στις οποίες η πρόταση αυτή υποστηρίζεται από τα μικρότερα ποσοστά ερωτηθέντων. B. Προς το συμφέρον της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος Assistance in the name of energy security Q2 Please tell me whether you totally agree, tend to agree, tend to disagree or totally disagree with each of the following statements concerning the question of energy supplies within the European Union? It is in the energy security interest of (OUR COUNTRY) to provide assistance to a Member State facing important difficulties of energy supply. Total 'Agree' 77 % 16 % 7 % DK Total 'Disagree' Η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων ευρωπαίων (77%) θεωρεί ότι είναι προς το συμφέρον της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας τους να παρέχει βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού. Ωστόσο, το 16% των ερωτηθέντων δεν συμφωνεί με την άποψη αυτή. 11

2. Διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις Assistance in the name of energy security Q 2 Please tell me whether you totally agree, tend to agree, tend to disagree or totally disagree with each of the following statements concerning the question of energy supplies within the EU? It is in the interest of the energy security of (OUR COUNTRY) to provide assistance to another EU Member State facing significant energy supply problems Total 'Agree' DK Total 'Disagree' DK SE LU BE SK HU CY FR PT PL IT CZ EE NL UE27 UE 27 ES EL LT DE FI IE LV BG UK SI AT RO MT 91% 89% 86% 85% 84% 84% 84% 84% 83% 82% 82% 81% k 78% 77% 77% 76% 76% 75% 74% 73% 73% 71% 71% 68% 67% 67% 66% 50% 13% 5% 4% 7% 8% 4% 8% 5% 2% 14% 6% 13% 8% 4% 3% 21% 1% 8% 1% 10% 3% 11% 2% 13% 4% 12% 1% 15% 6% 10% 4% 12% 11% 6% 10% 8% 6% 12% 5% 14% 37% 17% 19% 16% 16% 20% 17% 21% 25% 13% 23% 16% 24% 29% 30% 13% Η Δανία (91%), η Σουηδία (89%) και το Λουξεμβούργο (86%), και ακολούθως το Βέλγιο (85%), συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά απαντήσεων ότι η παροχή βοήθειας είναι προς το συμφέρον της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας τους. Απεναντίας, στη Μάλτα (37%), την Αυστρία (30%) και τη Σλοβενία (29%), οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι αυτό το είδος αλληλεγγύης δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας τους. 12

ΠΡΟΣΘΗΚΗ Ενεργειακή αλληλεγγύη/οικονομική αλληλεγγύη: κατάταξη ανά κράτος μέλος Τον Οκτώβριο του 2010, στο πλαίσιο του ΕΒ/ΕΚ (74.1) με θέμα «Οι Ευρωπαίοι και η κρίση», εξετάστηκαν οι αντιλήψεις των ερωτηθέντων σχετικά με την έννοια της οικονομικής αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών. Ποσοστό 49% δήλωσε ότι τάσσεται υπέρ της έννοιας αυτής, ενώ ποσοστό 39% δήλωσε ότι διαφωνεί. Θεωρήσαμε χρήσιμο να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα ανά κράτος μέλος για τα δύο αυτά είδη αλληλεγγύης. Δεδομένου ότι οι ερωτήσεις αυτές τέθηκαν σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο, η σύγκριση των αριθμητικών στοιχείων θεωρείται σε κάθε περίπτωση επουσιώδης. Ωστόσο, εξετάζοντας τον πίνακα που παρατίθεται στην επόμενη σελίδα, πρέπει να σημειωθεί ότι παρατηρούνται έντονες ομοιότητες όσον αφορά την ιεράρχηση των χωρών για κάθε είδος αλληλεγγύης. Με άλλα λόγια, οι ερωτηθέντες στα 27 κράτη μέλη απαντούν ουσιαστικά με τον ίδιο τρόπο και στις δύο περιπτώσεις, κάτι που σημαίνει ότι η στάση των ερωτηθέντων σε σχέση με την έννοια της αλληλεγγύης παραμένει αμετάβλητη ανεξαρτήτως του είδους αλληλεγγύης για το οποίο ερωτώνται. Έτσι, τέσσερις χώρες συγκαταλέγονται σταθερά μεταξύ των πέντε χωρών οι οποίες τηρούν την ευνοϊκότερη στάση σχετικά με την έννοια της αλληλεγγύης, είτε στον οικονομικό είτε στον ενεργειακό τομέα: το Λουξεμβούργο, η Σουηδία, η Δανία και η Κύπρος. Αντιστρόφως, και στις δύο περιπτώσεις, τρία κράτη μέλη συγκαταλέγονται μεταξύ των πέντε κρατών τα οποία υποστηρίζουν λιγότερο την αρχή της αλληλεγγύης. η Ρουμανία, η Σλοβενία και η Βουλγαρία. 13

ΠΡΟΣΘΗΚΗ - Ενεργειακή αλληλεγγύη/οικονομική αλληλεγγύη: κατάταξη ανά κράτος μέλος Κατάταξη # «Ενεργειακή αλληλεγγύη» ΕΒ 74.3 Περίοδος δειγματοληψίας: 25 Νοεμβρίου - 17 Δεκεμβρίου 2010 Σε τι βαθμό συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την ακόλουθη δήλωση: Είναι επιθυμητό να παρέχει η (ΧΩΡΑ ΜΑΣ) βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού, στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη μέλη. Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα των απαντήσεων «συμφωνώ απολύτως» και «τείνω να συμφωνώ» «Οικονομική αλληλεγγύη» ΕΒ 74.1 Περίοδος δειγματοληψίας: 26 Αυγούστου - 16 Σεπτεμβρίου 2010 Σε τι βαθμό συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την ακόλουθη δήλωση: Σε καιρούς κρίσης, είναι επιθυμητό να δίνει η (ΧΩΡΑ ΜΑΣ) χρηματοπιστωτική βοήθεια σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες. Σύνολο «Συμφωνώ»: άθροισμα των απαντήσεων «συμφωνώ απολύτως» και «τείνω να συμφωνώ» 1 LU* CY 2 SE* DK 3 DK* SE 4 CY BE 5 FR* LU 6 BE* FI 7 PL PT* 8 EE* NL* 9 NL* EE* 10 SK* AT * 11 HU* IE* 12 PT IT 13 DE* PL** 14 CZ* FR** 15 EL* ES * 16 IT ΕΕ 27* 17 ES EL 18 ΕΕ 27 MT 19 AT* DE * 20 FI* UK* 21 LV LT 22 IE* LV 23 LT* SK* 24 BG HU* 25 SI CZ* 26 UK RO 27 RO SI 28 MT BG * Ex æquo ** Ex æquo ΣΗΜ: Οι διαφορές ως προς την κατανομή των απαντήσεων στις δύο ερωτήσεις περιορίζουν τη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων. 14

Οι διαφορές εκατοστιαίων μονάδων μεταξύ πρώτης και τελευταίας απάντησης σε καθεμία από τις ερωτήσεις φτάνουν μέχρι και το διπλάσιο (46 μονάδες υπέρ της «οικονομικής αλληλεγγύης» έναντι 23 μονάδων υπέρ της «ενεργειακής αλληλεγγύης», με εξαίρεση το ακραίο ποσοστό της MT). III. ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΕΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ; Q3 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί αύξηση της συνεργασίας για την ενέργεια μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχοντας αυτό στο μυαλό, πιστεύετε ότι η βασική προτεραιότητα θα έπρεπε να δοθεί στη (Δυνατότητα μίας μόνον απάντησης) 1. Ευρωπαϊκός μέσος όρος The main energy policy Q3 The European Parliament wants increased energy cooperation between the European Union Member States. With this in mind, do you think that the main priority should be given to? The stability of energy prices 29% Developing renewable energies 27% Guaranteeing energy supplies 20% Contributing to energy savings, in particular by promoting energy efficiency which consists in producing the same goods and services using less energy 16% All at the same time (SPONTANEOUS) 4% DK 4% α) Αποτελέσματα 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Η σταθερότητα των τιμών (29%) αποτελεί την κύρια προτεραιότητα για τους ευρωπαίους πολίτες. Ακολουθεί με πολύ μικρή διαφορά η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (27%). Επιπλέον, ένας στους πέντε Ευρωπαίους ποσοστό 20% θέτει ως τρίτη προτεραιότητα τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, ενώ το 16% των ερωτηθέντων θέτει ως προτεραιότητα την εξοικονόμηση ενέργειας. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, για τις τέσσερις αυτές προτεραιότητες, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι κάθε άλλο παρά αντιπροσωπευτικός των εθνικών αποτελεσμάτων, τα οποία παρουσιάζουν πολύ έντονες αποκλίσεις. β) Στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT Η ΕΕ παράγει λιγότερο από το ήμισυ της ενέργειας που καταναλώνει, οι δε εισαγωγές της το 2006 αντιπροσώπευαν το 54% της κατανάλωσης ενέργειας στο εσωτερικό της (Eurostat 2007). 15

Το πετρέλαιο αποτελεί το καύσιμο που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό στο σύνολο εισαγωγών ενέργειας της ΕΕ (60%). Έπονται το φυσικό αέριο (26%) και τα στερεά καύσιμα (13%), όπως για παράδειγμα ο άνθρακας. Όσον αφορά την κατανάλωση, το ενεργειακό μείγμα αναλύεται ως εξής: (βλ. παράρτημα 1): αργό πετρέλαιο και παράγωγα πετρελαίου: 36,5% φυσικό αέριο: 24% στερεά καύσιμα (άνθρακας κ.λπ.): 18,3% πυρηνική ενέργεια: 13,4% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: 7,8%. Για την εξέλιξη της παραγωγής ενέργειας στην ΕΕ από το 1990 έως το 2005, βλ. παράρτημα 2. 2. Αποτελέσματα κατά σειρά προτεραιότητας: διαφοροποιήσεις και εθνικές τάσεις Σταθερότητα των τιμών: πρώτη προτεραιότητα των ερωτηθέντων (29%) First priority : stability of energy prices 50% 45% 40% 35% 45% 45% 40% 38% 37% 37% 36% 36% 36% 35% 35% 32% 32% 30% 25% 20% 15% 29% 29% 29% 29% 28% 27% 26% 23% 22% 21% 21% 19% 15% 10% 9% 8% 5% 0% CZ LT LV PT BE EL BG FR MT RO SK EE PL UE27 DE ES UK LU IE CY HU SI AT FI IT NL SE DK α) Αποτελέσματα Ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 27%, τα ποσοστά για τις δύο χώρες που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας είναι 12% και 53%, με άλλα λόγια αποκλίνουν κατά 41 εκατοστιαίες μονάδες. Η Λιθουανία (45%), η Τσεχική Δημοκρατία (45%) και η Λετονία (40%) είναι οι χώρες όπου διαπιστώνονται τα μεγαλύτερα ποσοστά ερωτηθέντων που θεωρούν ότι η σταθερότητα των τιμών της ενέργειας πρέπει να αποτελεί την κύρια προτεραιότητα της ενεργειακής συνεργασίας. Απεναντίας, στη Δανία (8%), τη Σουηδία (9%) και τις Κάτω Χώρες (15%) καταγράφονται τα μικρότερα ποσοστά ερωτηθέντων που θεωρούν κύρια προτεραιότητα τη σταθερότητα των τιμών. 16

β) Στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT Ως προς το θέμα των τιμών της ενέργειας, η Eurostat υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζει η φορολογία στον καθορισμό της τελικής τιμής σε κάθε κράτος μέλος (παραρτήματα 3 και 4). Η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: δεύτερη προτεραιότητα των Ευρωπαίων (27%) α) Αποτελέσματα Second priority : the development of renewable energies 60% 50% 53% 51% 48% 40% 30% 20% 41% 35% 33% 33% 30% 30% 30% 29% 29% 28% 28% 27% 24% 24% 24% 23% 20% 18% 17% 16% 15% 15% 13% 13% 12% 10% 0% DK SE NL CY FI FR LU IE SI UK IT AT EL ES UE27 BE DE HU PT MT EE PL SK LV RO BG CZ LT Οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας αγγίζουν το 41%, με μέγιστο ποσοστό το 53% και ελάχιστο το 12%, δηλαδή 12 εκατοστιαίες μονάδες. Για τους Δανούς (53%), τους Σουηδούς (51%) και τους Ολλανδούς (48%), η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια προτεραιότητα για την ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, στη Λιθουανία (12%), την Τσεχική Δημοκρατία (13%) και τη Βουλγαρία (13%), η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θεωρείται ουσιώδης προτεραιότητα. β) Στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνουν κυρίως τη βιομάζα και τα απόβλητα, τη γεωθερμική ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια και την ηλιακή και αιολική ενέργεια. Το 2008 (Eurostat 2010) αντιστοιχούσαν μόλις στο 8,4% της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στην ΕΕ (τομέας στον οποίο κυριαρχούν το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και ο άνθρακας), ενώ ο στόχος που έχει τεθεί για το 2020 είναι να φτάσει αυτό το ποσοστό το 20%. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν μέθοδο καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι πιθανό να αυξήσουν την ασφάλεια και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, να περιορίσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας στον οικείο τομέα και τον τομέα του περιβάλλοντος. 17

Για το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ 27 βλ. παραρτήματα 5, 6 και 7. Η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, τρίτη προτεραιότητα των Ευρωπαίων (20%) α) Αποτελέσματα Third priority : guarantee of energy supply 31% 35% 28% 30% 28% 26% 26% 17% 25% 20% 24% 23% 22% 22% 20% 20% 20% 20% 20% 21% 18% 17% 17% 17% 15% 14% 13% 13% 12% 11% 10% 15% 6% 10% 5% 0% DE AT PL BG HU SK BE EE IE CZ UE27 ES LT PT RO SI IT NL FI UK LV DK LU SE MT EL FR CY Οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας φτάνουν τις 25 εκατοστιαίες μονάδες, με μέγιστο ποσοστό το 31% και ελάχιστο το 6%. Οι χώρες οι οποίες δίνουν προτεραιότητα στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού είναι η Γερμανία (31%), η Αυστρία (28%), η Πολωνία (28%) και η Βουλγαρία (26%). Απεναντίας, για τους ερωτηθέντες στην Κύπρο (6%), την Ελλάδα (11%) και τη Μάλτα (12%), το ζήτημα αυτό δεν αποτελεί προτεραιότητα. β) Στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT o Χάρτης ενεργειακής εξάρτησης στα κράτη μέλη της ΕΕ (βλ. παράρτημα 8) - 22% - 0% (καθαρός εξαγωγέας): DK 0% έως 25%: EE 25% έως 50%: SE, UK, NL, PL, CZ και RO (6 χώρες) 25% έως 75%: FR, D, AT, HU, SI, SK, BG, EL, FI, LT και LV (11 χώρες) 75 έως 100%: IE, PT, ES, IT, BE, LU, CY και MT (8 χώρες) 18

Ενεργειακή απόδοση, τέταρτη προτεραιότητα των Ευρωπαίων (16%) α) Αποτελέσματα Fourth priority: the contribution to enegy savings especially in developing the energy efficiency 30% 25% 25% 25% 24% 23% 23% 23% 23% 20% 15% 10% 20% 20% 19% 19% 18% 18% 18% 17% 17% 16% 15% 15% 15% 14% 14% 12% 12% 11% 10% 9% 9% 5% 0% FI SE LV DK IT MT SI CY LU ES HU LT NL SK EE FR UE27 CZ AT UK BE IE DE RO EL BG PL PT Ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 16%, τα ποσοστά για τις δύο χώρες που καταλαμβάνουν τα δύο άκρα της κλίμακας είναι 9% και 25%, δηλαδή αποκλίνουν κατά 16 εκατοστιαίες μονάδες. Για έναν στους τέσσερις Σουηδούς (25%), Φινλανδούς (25%) και Λετονούς (24%), η συμβολή στην εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα. Αξίζει, λοιπόν, να σημειωθεί ότι οι 2 σκανδιναβικές χώρες έχουν την ίδια άποψη με τη γειτονική τους χώρα της Βαλτικής. Απεναντίας, οι ερωτηθέντες στην Πορτογαλία (9%), την Πολωνία (9%) και τη Βουλγαρία (10%) δεν θεωρούν ότι η ενεργειακή απόδοση αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα. β) Στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT Η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες της ενεργειακής πολιτικής που συνιστά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πρέπει να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα του τομέα, οπότε οι προμηθευτές ενέργειας θα μπορούν να επενδύσουν τα κέρδη τους σε πιο καθαρές πηγές ενέργειας. Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Jacques Nancy (+32 2 284 24 85 - +32 498 98 34 06) Said Hallaouy (+32 2 284 60 73) Elise Defourny (+32 2 284 11 23) Trifot Jonas (+32 2 284 06 45) Lefèvre Nathalie (+32 2 284 12 26) Etienne Christelle (+32 2 284 14 21) ΣΗΜ.: Υπενθυμίζεται στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι εκτιμήσεις, η ακρίβεια των οποίων, με όλες τις άλλες συνιστώσες να παραμένουν σταθερές, βασίζεται στο μέγεθος του δείγματος και στο παρατηρούμενο ποσοστό. Με δείγματα περίπου 1.000 συνεντεύξεων (μέγεθος δείγματος που χρησιμοποιείται συνήθως σε επίπεδο κράτους μέλους), το πραγματικό ποσοστό, εάν δηλαδή είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, κυμαίνεται μεταξύ των παρακάτω ορίων 19

εμπιστοσύνης: Παρατηρούμενα ποσοστά Περιθώριο σφάλματος 10% ή 90% 20% ή 80% 30% ή 70% 40% ή 60% 50% +/-1,9 μονάδες +/-2,5 μονάδες +/-2,7 μονάδες +/-3,0 μονάδες +/-3,1 μονάδες 20

ANNEXES TABLE OF CONTENTS ANNEX 1: European Union energy mix (production) (source Eurostat 2007) 22 ANNEX 2: Evolution of energy production in the EU from 1990 to 2005 22 ANNEX 3: Household electricity prices including all taxes in 2009(Eurostat 2010) 23 ANNEX 4: Household gas prices including all taxes in 2009 (Eurostat 2010) 24 ANNEX 5: Share of energy from renewable sources in final consumption of energy in 2005 and targets for 2020 25 ANNEX 6: Share of electricity produced from renewable sources in % 26 ANNEX 7: Electricity generated from renewable sources (Eurostat 2008) 27 ANNEX 8: Energy dependency (Eurostat 2008) 28 21

ANNEX 1: European Union energy mix (production) (source Eurostat 2007) ANNEX 2: Evolution of energy production in the EU from 1990 to 2005 (Eurostat 2008) 22

ANNEX 3: Household electricity prices including all taxes in 2009(Eurostat 2010) 23

ANNEX 4: Household gas prices including all taxes in 2009 (Eurostat 2010) 24

ANNEX 5: Share of energy from renewable sources in final consumption of energy in 2005 and targets for 2020 25

ANNEX 6: Share of electricity produced from renewable sources in % 26

ANNEX 7: Electricity generated from renewable sources (Eurostat 2008) This indicator is the ratio between the electricity produced from renewable energy sources and the gross national electricity consumption for a given calendar year. It measures the contribution of electricity produced from renewable energy sources to the national electricity consumption. Electricity produced from renewable energy sources comprises the electricity generation from hydro plants (excluding pumping), wind, solar, geothermal and electricity from biomass/wastes. Gross national electricity consumption comprises the total gross national electricity generation from all fuels (including autoproduction), plus electricity imports, minus exports. 27

ANNEX 8: Energy dependency (Eurostat 2008) Short Description: Energy dependency shows the extent to which an economy relies upon imports in order to meet its energy needs. The indicator is calculated as net imports divided by the sum of gross inland energy consumption plus bunkers. 28