ΕΙΑΓΩΓΗ Η ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΙΟ ΓΙΑ ΣΑ ΝΕΡΑ Η Οδθγία Πλαίςιο για τα νερά ι αλλιϊσ Οδθγία 2000/60/ΕΚ, οποία τζκθκε ςε ιςχφ ςτισ 22 Δεκεμβρίου 2000, προτείνει νζουσ, αποτελεςματικότερουσ τρόπουσ προςταςίασ του υδατικοφ περιβάλλοντοσ των κρατϊν μελϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Ο βαςικόσ ςτόχοσ τθσ Οδθγίασ είναι θ επίτευξθ μιασ «καλισ κατάςταςθσ» των νερϊν μζχρι το 2015. Αυτό ςθμαίνει ότι τα κράτθ μζλθ τθσ ΕΕ εμποδίηουν τθν περαιτζρω υποβάκμιςθ και βελτιϊνουν τθν κατάςταςθ των νερϊν τουσ και προςτατεφουν ποταμοφσ και λίμνεσ, παράκτια και υπόγεια νερά εξαςφαλίηοντασ μείωςθ και ζλεγχο τθσ ρφπανςθσ από όλεσ τισ πθγζσ όπωσ θ γεωργία, θ βιομθχανικι δραςτθριότθτα και οι αςτικζσ περιοχζσ. Για να επιτευχκεί ζνασ ικανοποιθτικόσ βακμόσ προςταςίασ των νερϊν τα κράτθ μζλθ: δθμιουργοφν ςφςτθμα διαχείριςθσ των νερϊν ςε επίπεδο λεκάνθσ απορροισ ποταμοφ 1. εξαςφαλίηουν τθν ενεργό ςυμμετοχι όλων των φορζων που ζχουν ςχζςθ με τα νερά, ςυμπεριλαμβανομζνων των μθ κυβερνθτικϊν οργανιςμϊν και των τοπικϊν αρχϊν, ςτισ δραςτθριότθτεσ τθσ διαχείριςθσ των υδάτων. Η παροφςα ζκκεςθ κατατοπίηει ςχετικά με τθν ενεργό ςυμμετοχι των φορζων που ζχουν ςχζςθ με τα νερά και που μποροφν να ςυμβάλουν ενεργά ςτθν προςταςία τουσ, δθλαδι για τθν ενεργό ςυμμετοχι όλων μασ. 1 Ωσ λεκάνθ απορροισ ποταμοφ ορίηεται θ εδαφικι ζκταςθ από τθν οποία ςυγκεντρϊνεται το ςφνολο τθσ απορροισ, μζςω διαδοχικϊν ρευμάτων, ποταμϊν, λιμνϊν και παροχετεφεται ςτθ κάλαςςα με ενιαίο ςτόμιο ποταμοφ, εκβολζσ ι δζλτα. Ωσ περιοχι λεκάνθσ απορροισ ποταμοφ ορίηεται θ καλάςςια και χερςαία ζκταςθ που αποτελείται από μια ι περιςςότερεσ γειτονικζσ λεκάνεσ απορροισ ποταμοφ μαηί με τα ςυναφι υπόγεια και παράκτια φδατα και αποτελεί τθ βαςικι μονάδα με βάςθ τθν οποία γίνεται θ διαχείριςθ και θ προςταςία των λεκανϊν απορροισ ποταμοφ. Για το ςχθματιςμό των περιοχϊν λεκάνθσ απορροισ ποταμοφ, όπου ενδείκνυται, οι μικρζσ λεκάνεσ απορροισ ποταμοφ δφνανται να ενϊνονται με μεγαλφτερεσ ι με γειτονικζσ μικρζσ λεκάνεσ απορροισ ποταμοφ. -1-
ΣΙ ΕΓΙΝΕ ΜΕΧΡΙ ΗΜΕΡΑ Η Ελλάδα ζχει μεταφζρει πλιρωσ τθν Οδθγία ςτθν εκνικι νομοκεςία με το Ν. 3199/2003 «Προςταςία και διαχείριςθ των υδάτων Εναρμόνιςθ με τθν Οδθγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τθσ 23 θσ Οκτωβρίου 2000» και το Π.Δ. 51/5007. Ζχουν καταγραφεί όλεσ οι λεκάνεσ απορροισ ποταμϊν εγχϊριεσ και διαςυνοριακζσ και ζχουν προςδιοριςτεί τα Υδατικά Διαμερίςματα (περιοχζσ λεκάνθσ απορροισ ποταμοφ) τα οποία ςυμπεριλαμβάνουν επιφανειακά, υπόγεια, μεταβατικά 2 και παράκτια φδατα. Ζχει μελετθκεί θ κατάςταςθ ςτθν οποία βρίςκονται όλα τα φδατα των καταγεγραμμζνων λεκανϊν απορροισ ποταμϊν και ζχουν εντοπιςτεί οι περιοχζσ με τα ςθμαντικότερα προβλιματα και τθ μεγαλφτερθ απαίτθςθ λιψθσ μζτρων προςταςίασ. Ζχει ολοκλθρωκεί το Εκνικό Πρόγραμμα Διαχείριςθσ και Προςταςίασ Υδατικϊν Πόρων. Τισ παραπάνω ενζργειεσ ζρχεται να ςυμπλθρϊςει θ κατάρτιςθ Σχεδίων Διαχείριςθσ των λεκανϊν απορροισ Ποταμϊν και Υδατικϊν Διαμεριςμάτων τθσ χϊρασ, θ οποία πραγματοποιείται τμθματικά ανά ομάδεσ Τδατικϊν Διαμεριςμάτων. Η παροφςα ζκκεςθ αφορά ςτθν κατάρτιςθ του Σχεδίου Διαχείριςθσ των λεκανϊν απορροισ ποταμϊν του Υδατικοφ Διαμερίςματοσ Θεςςαλίασ. 2 Μεταβατικά φδατα: ςυςτιματα επιφανειακϊν υδάτων κοντά ςε εκβολζσ ποταμϊν, τα οποία είναι εν μζρει αλμυρά αλλά επθρεάηονται ουςιαςτικά από ρεφματα γλυκϊν υδάτων -2-
Εικόνα 1 - Τα Υδατικά Διαμερίςματα τθσ χϊρασ Πθγι: Απόφαςθ αρικμ. Οικ. 706 τθσ Εκνικισ Επιτροπισ Υδάτων για τον κακοριςμό λεκανϊν απορροισ τθσ χϊρασ και οριςμοφ των αρμοδίων Περιφερειϊν για τθ διαχείριςθ και προςταςία τουσ (ΦΕΚ 1383/02.09.2010) -3-
ΣΙ ΠΡΟΚΕΙΣΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΠΟ ΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΣΑ ΧΕΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ Η Ελλάδα καλείται να ςχεδιάςει και να εφαρμόςει χζδια Διαχείριςθσ Τδάτων για κάκε ζνα από τα Υδατικά τθσ Διαμερίςματα (βλ. εικόνα 1). Τα Σχζδια Διαχείριςθσ κα επανεξετάηονται και κα τροποποιοφνται κάκε ζξι χρόνια. Ζνα Σχζδιο Διαχείριςθσ είναι ζνα ζγγραφο ςτρατθγικοφ ςχεδιαςμοφ το οποίο αντιςτοιχεί ςε ζνα Υδατικό Διαμζριςμα, που παρζχει τισ απαραίτθτεσ πλθροφορίεσ και τισ λειτουργικζσ οδθγίεσ για μια ολοκλθρωμζνθ διαχείριςθ των νερϊν εντόσ μιασ λεκάνθσ απορροισ ποταμοφ. Στο Σχζδιο αυτό γίνεται μια γενικι περιγραφι των χαρακτθριςτικϊν των ποταμϊν, των λιμνϊν, των παράκτιων υδάτων, των υπόγειων υδάτων και των προςτατευόμενων περιοχϊν που ςχετίηονται με τα φδατα. Επίςθσ, το ςχζδιο περιλαμβάνει μια ςφνοψθ των ςθμαντικϊν πιζςεων και επιπτϊςεων που αςκοφν οι ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ ςτα νερά. Το ςχζδιο περιλαμβάνει ακόμθ το δίκτυο παρακολοφκθςθσ των νερϊν και τα αποτελζςματα τθσ παρακολοφκθςθσ, από τα οποία φαίνεται θ οικολογικι, θ χθμικι και θ ποςοτικι κατάςταςθ των υδάτων. Ο κατάλογοσ των περιβαλλοντικϊν ςτόχων που κακορίηονται για τα φδατα κα πρζπει να περιλαμβάνεται ςτο ςχζδιο διαχείριςθσ. Επίςθσ, απαιτείται μια περίλθψθ τθσ οικονομικισ ανάλυςθσ των χριςεων του νεροφ και μια περίλθψθ των προγραμμάτων μζτρων που κα κεςπιςτοφν. Η εφαρμογι όλων των παραπάνω κα οδθγιςει ςτθν επίτευξθ του κφριου ςτόχου τθσ Οδθγίασ, δθλαδι ςτθν επίτευξθ καλισ κατάςταςθσ των νερϊν. Το Σχζδιο Διαχείριςθσ κάκε Υδατικοφ Διαμερίςματοσ ςυνοδεφεται από μια μελζτθ εκτίμθςθσ των επιπτϊςεων που κα ζχουν ςτο περιβάλλον τα μζτρα που προβλζπεται να λθφκοφν. Αυτι θ μελζτθ εκτίμθςθσ ονομάηεται τρατθγικι Μελζτθ Περιβαλλοντικϊν Επιπτϊςεων (ΜΠΕ). ΕΝΕΡΓΟ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΣΑ ΧΕΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ Το κάκε Σχζδιο Διαχείριςθσ κα προκφψει από το ςυνδυαςμό δφο βαςικϊν παραγόντων: πρϊτον, τθσ μελζτθσ εμπειρογνωμόνων ςχετικϊν με τα νερά δεφτερον, τθσ ςυλλογισ των απόψεων όλων των φορζων που ςχετίηονται με τα νερά, δθλαδι όλων μασ Και ενϊ οι εμπειρογνϊμονεσ ιδθ μελετοφν και καταγράφουν τρόπουσ και μεκόδουσ για τθν ορκι διαχείριςθ των νερϊν τϊρα είναι θ ϊρα τθσ καταγραφισ των απόψεων / προτάςεων / παρατθριςεων όλων αυτϊν των ενδιαφερόμενων φορζων. Αυτι θ διαδικαςία ενεργοφ ςυμμετοχισ όλων των ενδιαφερομζνων μερϊν ι αλλιϊσ θ διαδικαςία διαβοφλευςθσ ενκαρρφνεται από τθν Οδθγία θ οποία κρίνει τθ ςυνεργαςία μεταξφ των φορζων απαραίτθτθ ςε όλεσ τισ φάςεισ υλοποίθςθσ και αποφαςιςτικισ -4-
ςθμαςίασ για να εξαςφαλιςτεί ότι όλθ θ διαδικαςία κα πραγματοποιθκεί αποτελεςματικά και με διαφάνεια. ΠΟΙΟΙ ΤΜΜΕΣΕΧΟΤΝ; Ωσ ενδιαφερόμενοσ φορζασ μπορεί να κεωρθκεί ο κακζνασ από μασ ςτο βακμό που ο κακζνασ μασ επθρεάηει και επθρεάηεται από τθν «καλι» κατάςταςθ των νερών. Είςαι ενδιαφερόμενοσ φορζασ και μπορείσ και πρζπει να λάβεισ μζροσ ςτθ διαδικαςία ςυλλογισ απόψεων για τα Σχζδια Διαχείριςθσ Υδάτων αν: ανικεισ ςτο Τδατικό Διαμζριςμα Θεςςαλίασ Ανικεισ ςε μία από τισ παρακάτω κατθγορίεσ φορζων 1. είςαι φορζασ λιψθσ αποφάςεων, ζχεισ δθλαδι κεςμικι αρμοδιότθτα ςτθ λιψθ αποφάςεων ςχετικά με τθ διαχείριςθ του νεροφ (Υπουργεία, Περιφζρειεσ, Διμοι) 2. είςαι εμπειρογνϊμονασ ειδικόσ, είςαι δθλαδι επιςτιμονασ, ςφμβουλοσ εκπροςωπείσ εκπαιδευτικό ίδρυμα, Μθ Κυβερνθτικι Οργάνωςθ ι ειδικό φορζα του ευρφτερου δθμόςιου τομζα 3. είςαι Χριςτθσ - Καταναλωτισ νεροφ, είςαι δθλαδι αγρότθσ ι ενεργόσ πολίτθσ, εκπροςωπείσ βιομθχανία, επιχείρθςθ ι το ευρφτερο καταναλωτικό κοινό τθσ φδρευςθσ. -5-
4. είςαι διαχειριςτισ, δθλαδι εκπροςωπείσ φορζα που ζχει ρόλο εφαρμογισ ςτθ διαχείριςθ των υδάτων Εικόνα 2 - Κατθγορίεσ φορζων ςτθ ςυμμετοχικι διαδικαςία Πθγι: Εκνικό Κζντρο Περιβάλλοντοσ και Αειφόρου Ανάπτυξθσ, 2006: Εργαλεία πλθροφόρθςθσ για τθν υποςτιριξθ τθσ διαδικαςίασ διαβοφλευςθσ -6-
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΣΕ, ΠΩ, ΠΟΤ; Πάρε μζροσ ςτθ διαδικαςία διαβοφλευςθσ από τον Οκτϊβρθ 2011 ζωσ τον Απρίλιο 2012 με ςτόχο τθν ενθμζρωςθ / διαβοφλευςθ / ενεργό ςυμμετοχι τθσ μζγιςτθσ δυνατισ μερίδασ του πλθκυςμοφ του Υδατικοφ Διαμερίςματοσ Θεςςαλίασ επί των κεμάτων που κίγονται ςτο Σχζδιο Διαχείριςθσ και ςτθ Στρατθγικι Μελζτθ Περιβαλλοντικϊν Επιπτϊςεων (ΣΜΠΕ). Ζωσ τισ 31 Δεκεμβρίου 2011 βρεσ ςτθν ιςτοςελίδα http://wfd.ypeka.gr ι απευκφνςου ςτθν Ειδικι Γραμματεία Τδάτων διάβαςε και πεσ τθ γνϊμθ ςου πάνω ςτα εξισ : Ζκκεςθ λθπτζων μζτρων διαβοφλευςθσ (θ παροφςα ζκκεςθ) Περιγράφει τα μζτρα που ζχουν λθφκεί και που πρόκειται να λθφκοφν ϊςτε να εξαςφαλιςτεί θ μζγιςτθ δυνατι ενεργόσ ςυμμετοχι των φορζων και του κοινοφ ςτθν εκπόνθςθ του Σχεδίου Διαχείριςθσ των Λεκανϊν Απορροισ του Υδατικοφ Διαμερίςματοσ Θεςςαλίασ. Κατάλογοσ φορζων που ζχουν ςχζςθ με το νερό Εκτενισ κατάλογοσ των φορζων λιψθσ αποφάςεων, εμπειρογνωμόνων, χρθςτϊν/καταναλωτϊν, διαχειριςτϊν του νεροφ ςτο Υδατικό Διαμζριςμα Θεςςαλίασ. Επιςκόπθςθ κρίςιμων ηθτθμάτων διαχείριςθσ νεροφ Περιλαμβάνει τα ςθμαντικότερα ηθτιματα που εντοπίςτθκαν ςτισ λεκάνεσ απορροισ ποταμοφ και τα οποία κα αποτελζςουν το κφριο αντικείμενο του Σχεδίου Διαχείριςθσ και τθσ Στρατθγικισ Μελζτθσ Περιβαλλοντικϊν Επιπτϊςεων (ΣΜΠΕ). ςυμπλθρϊνοντασ τα ερωτθματολόγια Ερωτθματολόγιο επί τθσ διαδικαςίασ διαβοφλευςθσ Ερωτθματολόγιο κατανόθςθσ και διατφπωςθσ παρατθριςεων / προτάςεων / κρίςεων επί τθσ διαδικαςίασ διαβοφλευςθσ Ερωτθματολόγιο επί των κρίςιμων ηθτθμάτων διαχείριςθσ νεροφ Περιλαμβάνει ερωτιςεισ κατανόθςθσ και υποβολισ παρατθριςεων / ςυμπλθρϊςεων / προτάςεων επί των Σθμαντικϊν Ζθτθμάτων Διαχείριςθσ Νεροφ ςτο Υδατικό Διαμζριςμα Θεςςαλίασ. -7-
με email: info.egy@prv.ypeka.gr με φαξ: 2106994355 ταχυδρομικά: Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κθφιςίασ, 115 26 Ακινα Για τθ διαβοφλευςθ επί των Σχεδίων Διαχείριςθσ των Υδάτων» ι αποςτζλλοντασ παρατθριςεισ με email: info.egy@prv.ypeka.gr με φαξ: 2106994355 ταχυδρομικά: Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κθφιςίασ, 115 26 Ακινα Για τθ διαβοφλευςθ επί των Σχεδίων Διαχείριςθσ των Υδάτων» Ζωσ τισ 31 Δεκεμβρίου 2011 παρακολοφκθςε τθν θμερίδα ενθμζρωςθσ που κα πραγματοποιθκεί ςτθ Λάριςα (θ θμερομθνία κα αναρτθκεί ςφντομα ςτο site) και πεσ τθ γνϊμθ ςου. Ζωσ τισ 15 Απριλίου 2012 βρεσ ςτθν ιςτοςελίδα http://wfd.ypeka.gr ι απευκφνςου ςτθν Ειδικι Γραμματεία Τδάτων διάβαςε και πεσ τθ γνϊμθ ςου πάνω ςτα: Προςχζδιο Διαχείριςθσ του Τδατικοφ Διαμερίςματοσ Θεςςαλίασ Περιλαμβάνει τα μζτρα που απαιτοφνται για προςταςία και διαχείριςθ των υδάτων, βελτίωςθ ποιότθτασ του υδάτινου περιβάλλοντοσ, αντιμετϊπιςθ τθσ ρφπανςθσ των υδατικϊν οικοςυςτθμάτων και διαςφάλιςθ τθσ αειφόρου χριςθσ των υδάτων, κακϊσ και τα ειδικότερα μζτρα που εξαςφαλίηουν τθ διαρκι παρακολοφκθςθ των ποιοτικϊν παραμζτρων και τθσ ποςοτικισ κατάςταςθσ των υδάτων και τθσ οικολογικισ κατάςταςθσ των επιφανειακϊν υδάτων. τρατθγικι Μελζτθ Περιβαλλοντικϊν Επιπτϊςεων (ΜΠΕ) Εντοπίηει, περιγράφει και αξιολογεί τισ επιπτϊςεισ ςτο περιβάλλον από τθν εφαρμογι των ςχεδίων διαχείριςθσ ςτα τρία ΥΔ αναλφοντασ τθ ςκοπιμότθτα των Σχεδίων Διαχείριςθσ και παρζχοντασ εναλλακτικά ςενάρια λφςεων ςτα ηθτιματα διαχείριςθσ νεροφ. ςυμπλθρϊνοντασ το ερωτθματολόγιο ερωτθματολόγιο επί του Σχεδίου Διαχείριςθσ και τθσ ΣΜΠΕ με email: info.egy@prv.ypeka.gr με φαξ: 2106994355 ταχυδρομικά: Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κθφιςίασ, 115 26 Ακινα Για τθ διαβοφλευςθ επί των Σχεδίων Διαχείριςθσ των Υδάτων» ι αποςτζλλοντασ παρατθριςεισ -8-
με email: info@prv.ypeka.gr με φαξ: 2106994355 ταχυδρομικά: Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κθφιςίασ, 115 26 Ακινα Για τθ διαβοφλευςθ επί των Σχεδίων Διαχείριςθσ των Υδάτων» Σο Φεβρουάριο και το Μάρτιο 2012 παρακολοφκθςε Τα Ενθμερωτικά Σεμινάρια και τισ Ημερίδεσ Διαβοφλευςθσ που κα πραγματοποιθκοφν ςε επιλεγμζνεσ πόλεισ του Υδατικοφ Διαμερίςματοσ Θεςςαλίασ (οι θμερομθνίεσ κα αναρτθκοφν ςφντομα ςτο site) και πεσ τθ γνϊμθ ςου. Για περαιτζρω πλθροφορίεσ Ειδικι Γραμματεία Τδάτων Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ. Κθφιςίασ, 115 26 Ακινα Τθλ.: 2106931281, 2106931269 fax: 2106994355 website: http://wfd.ypeka.gr e-mail: info.egy@prv.ypeka.gr -9-
ΓΙΑΣΙ Η ΤΜΜΕΣΟΧΗ Α ΘΕΩΡΕΙΣΑΙ ΑΠΑΡΑΙΣΗΣΗ; Η διατφπωςθ οποιωνδιποτε παρατθριςεων / ςχολίων / προτάςεων / κριτικισ ςχετικά με τθ διαχείριςθ των υδάτων ςτo Υδατικό Διαμζριςμα Θεςςαλίασ - και ςχετικά με τον τρόπο που θ διαχείριςθ πρόκειται να οργανωκεί και να υλοποιθκεί μασ είναι πολφτιμθ. Το νερό είναι υπόκεςθ όλων μασ και θ διαχείριςι του είναι ςτο χζρι μασ. Τϊρα είναι θ ϊρα να δράςουμε! Πθγι: WISE The Water Information System for Europe (water.europa.eu) -10-