«Οργάνωση και ιοίκηση Υπηρεσιών Υγείας» Νίκος Μανιαδάκης, ρ. Οικονοµίας & ιοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, ιοικητής Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Ηρακλείου Κρήτης
ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
To Περιβάλλον Εξελίξεις και κόστος της νέας τεχνολογίας Νέες ανακαλύψεις και θεραπείες Νέα επιδηµιολογικά και δηµογραφικά πρότυπα Παγκοσµιοποίηση, διακίνηση πληροφορίας και πληθυσµών Νέες µορφές και πρότυπα εργασίας προσωπικού Νέο οικονοµικό περιβάλλον σε σχέση µε προηγούµενες δεκαετίες Αυξηµένες προσδοκίες των πολιτών Κρατική παρέµβαση
Οι δαπάνες υγείας 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1960 1970 1980 1990 2000 Αυστραλία Καναδάς Νορβηγία Γαλλία Γερµανία Ιταλία Ισπανία Ελβετία Ιαπωνία ΗΠΑ Ελλάδα Μεσος Ορος
Εξέλιξη του πληθυσµού 25 20 20.9 17.9 19.1 15 10 10.3 11.8 8.6 5 0 5.2 1-5 -10-15 -6.5-7.6-8.9-13.9 0-4 15-29 30-49 50-64 65+ 80+ 1980-2000 2001-2020
Η πολιοµελίτιδα διαχρονικά 1.6 1.4 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Θάνατοι / 100,000
Η εξέλιξη της πνευµονίας 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Θάνατοι / 100,000
Η εξέλιξη της σύφιλης 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Θάνατοι / 100,000
Κόστος ανάπτυξης φαρµάκου 600 560 500 400 300 200 187 100 122 0 1979 1991 1999
Μαγνητικοί τοµογράφοι στην Ελλάδα 16 14 15 12 10 8 6 6 4 2 0 2 2 1 0 0 0 1980 1985 1990 1998 ηµόσιοι Ιδιωτικοί
Αξονικοί τοµογράφοι στην Ελλάδα 120 100 102 80 60 40 20 0 4 2 10 5 22 44 42 1980 1985 1990 1998 ηµόσιοι Ιδιωτικοί
απάνη για τεχνολογία υγείας, ΗΠΑ, δις$ 16 14 14.1 12 11.4 10 9.6 8 6 4 5 3.9 6 4.2 4.3 4.3 2 0 1.8 1.7 0.6 1985 1995 Bio imaging Therapy Prostheses Patient control Labs Rehabilitation
Φαρµακευτική δαπάνη 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 9.9 7.6 7.2 4.4 4 3.4 Ευρώπη ΗΠΑ Ιαπωνία Τιµές τρέχουσες Αποπληθωρισµένες τιµές
Φαρµακευτική δαπάνη, Ελλάδα 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 1987 1992 1996 1999
Κόστος και όφελος της τεχνολογίας 435 450 400 350 300 250 200 150 100 44 50 0 Κόστος Θεραπείας για ηµικρανία Ωφελος σε παραγωγικότητα
Όφελος Τεχνολογίας / 1$ Γενικά 2.40-3.00 US$ Έµφραγµα µυοκαρδίου 1.10 US$ ιαβήτη 1.49 Εγκεφαλικό επεισόδιο 1.55 Καρκίνο του µαστού 4.80 Στατίνες σε εµφραγµατίες 9.94 US$ Beta-blockers σε εµφραγµατίες 38.44 US$ Ορµονικά σκευάσµατα καρκίνο µαστού 27.03-36.81 US$ 1980-2000 κατά κεφαλή δαπάνη υγείας αυξήθηκε κατά 102% Αποφευχθήκαν 470,000 θάνατο Μείωση των ατόµων µε αναπηρία κατά 2.3 εκατοµµύρια Μείωση ηµερών νοσηλείας κατά 206 εκατοµµύρια στις ΗΠΑ
ηµοσιεύσεις 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 1980 1985 1990 1995 2000 Cost-effectiveness studies Health economics studies
ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Πρότυπα οργάνωσης Εθνικά Συστήµατα Υγείας µε περιορισµένο ιδιωτικό τοµέα Συστήµατα Κοινωνικής Ασφάλισης µε περιορισµένο ιδιωτικό τοµέα Συστήµατα ιδιωτικής ασφάλισης µε περιορισµένα κρατικά προγράµµατα
Μέτρα και πολιτικές Ι Αποκέντρωση (decentralization) ηµόσιας υγεία (public health)c Πρόληψη Κατ οίκον νοσηλεία (home care) Ηµερήσια νοσηλεία (day care) Μικροχειρουργική (minimum invasive surgery) Γρήγορη διακίνηση των ασθενών Μείωση των νοσοκοµειακών υποδοµών Εφαρµογή κλινικών οδηγιών (clinical guidelines) Αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών Οικονοµικά και µάνατζµεντ υπηρεσιών υγείας
Μέτρα και Πολιτικές ΙΙ Αξιολόγηση του κόστους-οφέλους (cost benefit and cost effectiveness analysis) Μέτρηση των αποτελεσµάτων υγείας (health outcomes measurement) Ιατρική βασισµένη σε τεκµηρίωση και ενδείξεις (evidence based medicine) Συµµετοχή του ασθενούς στην λήψη αποφάσεων Οµαδοποίηση και διαχείριση των ασθενών Συµµετοχή του ασθενούς στο κόστος Μετακίνηση στην ιδιωτικό τοµέα Χρήση κλειστών προϋπολογισµών (global budgets) Μείωση των ιατρών και των κλινών Υποκατάσταση των ακριβών συντελεστών παραγωγής Έλεγχο εισαγωγής, χρήσης και τιµολόγησης της τεχνολογίας Εσωτερικές αγορές υγείας (internal, managed or quasi competitive markets)
Ο ΤΟΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Ιδιαιτερότητες του τοµέα υγείας Το αγαθό υγεία και οι υπηρεσίες υγείας Η πολυπλοκότητα των στόχων Ασυµµετρία πληροφορίας Πολυπλοκότητα και ανασφάλεια Περιορισµοί στην πρόσβαση Εξωτερικές θετικές και αρνητικές επιδράσεις Μειωµένος ανταγωνισµός και µονοπώλια Ανοµοιογένεια προϊόντος και αποτελέσµατος Κρατική παρέµβαση Οικονοµίες κλίµακας
Εφαρµογές οικονοµικών υγείας Χαρακτηριστικά αγαθού υγεία ιεθνείς συγκρίσεις συστηµάτων υγείας Οικονοµική αξιολόγηση λειτουργίας συστήµατος υγείας Τιµολόγηση και αποζηµίωση, χρήση τεχνολογιών υγείας Προτεραιότητες και κατανοµή πόρων υγείας Προσφορά και ζήτηση υπηρεσιών και συµπεριφορά καταναλωτή Μελέτη αγορών εργασίας και προγραµµατισµός Ασφαλιστικές αγορές υγείας Μέτρηση ισότητας, ισοτιµίας, δικαιοσύνης, αποτελεσµατικότητας Μελέτη µονάδων (νοσοκοµείο, ιατρός) παραγωγής υπηρεσιών υγείας Οικονοµική αξιολόγηση και χρήση θεραπείας και τεχνολογίας Humanistic αξιολόγηση θεραπειών και τεχνολογιών Μάνατζµεντ νοσοκοµείων και υπηρεσιών υγείας
ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ
Βασικές λειτουργίες Προγραµµατισµός και λήψη αποφάσεων Οργάνωση και στελέχωση ιεύθυνση και παρακίνηση Συντονισµός και επικοινωνία Έλεγχος
Σύγχρονες Τεχνικές & Προσεγγίσεις Μάθηση, εκπαίδευση και διοίκηση γνώσης Ανάπτυξη και ενδυνάµωση των ανθρώπων Κίνητρα Ανάπτυξη µοναδικών ικανοτήτων Θεωρίες συµπεριφοράς Αξίες και κουλούρα Συναισθηµατική νοηµοσύνη ιοίκηση µέσω στόχων ιοίκηση ολικής ποιότητας Ηγεσία και οµάδες ιοίκηση αλλαγών και δηµιουργία περιβάλλοντος
Σύγχρονες Τεχνικές & Προσεγγίσεις Benchmarking Balanced scorecard Λιτότητα και ευελιξία Εξωτερικά στρατηγικά δίκτυα Συνεχής ανασχεδιασµός διαδικασιών ιαλειτουργικές οµάδες και matrix µάνατζµεντ Outsourcing Εξωστρέφεια Συγχωνεύσεις και εξαγορές Σύγχρονο µάρκετινγκ και χρηµατοδότηση
Ελληνικά Νοσοκοµεία Προγραµµατισµός Λήψη αποφάσεων Οργάνωση ιοίκηση Παρακίνηση Στελέχωση Επικοινωνία Έλεγχος
Απαραίτητες Συνθήκες Εκπαιδευµένο και καταρτισµένο προσωπικό ιάθεση για εφαρµογή στην πράξη Κατάλληλο διαµορφωµένο περιβάλλον
Βιβλιογραφία M. Γείτονα, Οικονοµική Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας, Φαρµακοοικονοµία και Λήψη Αποφάσεων, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος 2004, 1-302. Γ. Ν. Υφαντόπουλος, Τα Οικονοµικά της Υγείας, Θεωρία και Πολιτική, Τυποθήτω, Αθήνα 2003,1-619.. Μπουραντάς, Μάνατζµεντ, Εκδόσεις Γ. Μπένου, Αθήνα 2002, 1-614.