Σχεδιασμός Υπαίθριων Εκμεταλλεύσεων

Σχεδιασμός Υπαίθριων Εκμεταλλεύσεων Ενότητα 3: Βασικές παράμετροι σχεδιασμού υπαιθρίων εκμεταλλεύσεων Μ. Μενεγάκη

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

Οι άξονες του σχεδιασμού 3 Σχ. 3.1: Οι άξονες του σχεδιασμού

Ο σχεδιασμός προσδιορίζει 4 Τα όρια της εκμετάλλευσης Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της εκσκαφής Τα απολήψιμα αποθέματα Τη διάρκεια, τις φάσεις και τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης Την περιοχή και τον τρόπο απόθεσης των στείρων υλικών Την αποκατάσταση- αξιοποίηση του χώρου μετά το πέρας της εκμετάλλευσης

Στάδια σχεδιασμού 5 Σχ. 3.2: Στάδια σχεδιασμού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 6 Φυσικές παράμετροι Οικονομικές παράμετροι Περιβαλλοντικές παράμετροι Τεχνολογικές παράμετροι

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 7 Φυσικές παράμετροι Γεωλογία- Υδρογεωλογία- Υδρολογία Τεκτονική Τοπογραφία Γεωμετρία κοιτάσματος Μηχανικά χαρακτηριστικά κοιτάσματος και περιβαλλοντικών πετρωμάτων Γεωγραφική θέση κοιτάσματος Κλίμα

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 8 Οικονομικές παράμετροι Οικονομική σχέση αποκάλυψης Οριακή περιεκτικότητα

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 9 Οικονομικές παράμετροι Οικονομική ή οριακή ή μέγιστη σχέση αποκάλυψης R E = A-B C Όπου, Α: Έσοδα/ ton χρήσιμου συστατικού Β: Κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας/ ton χρήσιμου συστατικού Γ: Κόστος αποκάλυψης/ ton αγόνων Σε αρκετές περιπτώσεις η οικονομική σχέση αποκάλυψης αναφέρεται στο ελάχιστα αποδεκτό κέρδος για την επιχείρηση αντί για το νεκρό σημείο. R E = A-(B+D) C όπου, D: Ελάχιστο κέρδος/ton χρήσιμου συστατικού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 10 Οικονομικές παράμετροι Οριακή περιεκτικότητα Η οριακή περιεκτικότητα εκφράζει την περιεκτικότητα ανά τόνο μεταλλεύματος στην οποία εξισώνονται τα κόστη εκμετάλλευσης, επεξεργασίας και διάθεσης του τελικού προϊόντος με τα έσοδα από την πώληση αυτού. Εκφράζει, δηλαδή, την περιεκτικότητα ανά τόνο μεταλλεύματος στην οποία εξισώνονται τα κόστη εκμετάλλευσης, επεξεργασίας και διάθεσης του τελικού προϊόντος με τα έσοδα από την πώληση αυτού. Όταν η περιεκτικότητα σε χρήσιμο συστατικό είναι μικρότερη από την οριακή περιεκτικότητα τότε το υλικό χαρακτηρίζεται ως άγονο, ενώ όταν είναι μεγαλύτερη ως μετάλλευμα.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 11 Οικονομικές παράμετροι Οριακή περιεκτικότητα Έστω ότι πρόκειται να πραγματοποιηθεί εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος χαλκού για την οποία είναι γνωστά τα ακόλουθα: Κόστος επένδυσης: 300.000.000 Ημερήσια παραγωγή: 30.000 Ετήσια παραγωγή: 10.800.000 Διάρκεια ζωής (έτη:) 20 Συνολικά απολήψιμα αποθέματα: 216.000.000 Κόστος εξόρυξης/ton μεταλλεύματος: 1,00 Κόστος αποκάλυψης /ton αγόνων: 0,95 Κόστος εμπλουτισμού/ton μεταλλεύματος: 3,00 Γενικά έξοδα: 1,00 Κόστος μεταλλουργικής επεξεργασίας/kg Cu: 0,75 Βαθμός ανάκτησης: 85%

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 12 Οικονομικές παράμετροι Οριακή περιεκτικότητα Η τιμή πώλησης του μεταλλεύματος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον προσδιορισμό της οριακής περιεκτικότητας. Μέση Περιεκτικότητα (%) 0,90 0,8 0,70 0,6 0,5 Μέση Περιεκτικότητα kg/tn 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 Βαθμός Ανάκτησης 85% 85% 85% 85% 85% Απολαμβανόμενο μετάλλευμα (kg/tn εξορυσσόμενου υλικού) 7,65 6,8 5,95 5,1 4,25 Κόστη Εξόρυξη 1 1 1 1 1 Εμπλουτισμός 3 3 3 3 3 Γενικά έξοδα 1 1,00 1 1 1 Αποσβέσεις 1,39 1,39 1,39 1,39 1,39 Μεταλλουργική επεξεργασία (ανά tn εξορυσσόμενου υλικού) 5,74 5,1 4,46 3,83 3,19 Σύνολο 12,13 11,49 10,85 10,21 9,58 Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (1,75 /kg) 13,39 11,90 10,41 Καθαρή αξία ( ) 1,26 0,41-0,44 Οριακή περιεκτικότητα 0,752 Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (2 /kg) 15,3 13,6 11,90 10,20 Καθαρή αξία ( ) 3,17 2,11 1,05-0,01 Οριακή περιεκτικότητα 0,601 Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (2,25 /kg) 17,21 15,30 13,39 11,48 9,56 Καθαρή αξία ( ) 5,09 3,81 2,54 1,26-0,01 Οριακή περιεκτικότητα 0,501

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 13 Οικονομικές παράμετροι Οριακή περιεκτικότητα Για τιμή πώλησης Cu 1,75 /kg και κόστος εκμετάλλευσης 6,39 (εξόρυξη, εμπλουτισμός, γενικά έξοδα, αποσβέσεις) η τιμή της οριακής περιεκτικότητας είναι 0,752%. Σχ. 3.3: Οριακή περιεκτικότητα

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 14 Οικονομικές παράμετροι Οριακή περιεκτικότητα και Οικονομική σχέση αποκάλυψης Μέση Περιεκτικότητα (%) 0,90 0,8 0,70 0,65 0,6 Μέση Περιεκτικότητα kg/tn 9,0 8,0 7,0 6,5 6,0 Βαθμός Ανάκτησης 85% 85% 85% 85% 85% Απολαμβανόμενο μετάλλευμα (kg/tn εξορυσσόμενου υλικού) 7,65 6,8 5,95 5,525 5,1 Κόστη Εξόρυξη 1 1 1 1 1 Εμπλουτισμός 3 3 3 3 3 Γενικά έξοδα 1 1,00 1 1 1 Αποσβέσεις 1,39 1,39 1,39 1,39 1,39 Μεταλλουργική επεξεργασία (ανά tn εξορυσσόμενου υλικού) 5,74 5,1 4,46 4,14 3,83 Σύνολο 12,13 11,49 10,85 10,53 10,21 Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (1,75 /kg) 13,39 11,9 10,41 Καθαρή αξία ( ) 1,26 0,41-0,44 Σχέση αποκάλυψης 1,3:1 0,4:1 - Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (2 /kg) 15,3 13,6 11,90 11,05 10,20 Καθαρή αξία ($) 3,17 2,11 1,05 0,52-0,01 Σχέση αποκάλυψης 3,3:1 2,2:1 1,1:1 0,54:1 - Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (2,25 /kg) 17,21 15,30 13,39 12,43 11,48 Καθαρή αξία ($) 5,09 3,81 2,54 1,90 1,26 Σχέση αποκάλυψης 5,4:1 4:1 2,7:1 2:1 1,3:1 Τιμή πώλησης μεταλλεύματος (2.5 /kg) 19,13 17,00 14,88 13,81 12,75 Καθαρή αξία ($) 7,00 5,51 4,02 3,28 2,54 Σχέση αποκάλυψης 7,4:1 5,8:1 4,2:1 3,5:1 2,7:1 Σε δεδομένη τιμή μεταλλεύματος και οριακή περιεκτικότητα αντιστοιχεί μία συγκεκριμένη τιμή της σχέσης αποκάλυψης, η οποία στην πράξη προσδιορίζει τον μέγιστο επιτρεπόμενο όγκο των αγόνων που μπορούν, από οικονομική άποψη, να μετακινηθούν για την αποκάλυψη ενός όγκου μεταλλεύματος.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 15 Σχ. 3.4α: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 16 Σχ. 3.4β: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 17 Σχ. 3.4γ: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 18 Σχ. 3.4δ: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 19 Περιβαλλοντικές παράμετροι Ο σχεδιασμός μιας εκμετάλλευσης θα πρέπει υπό το πρίσμα της περιβαλλοντικής προστασίας να επιδιώκει: Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (τοπίο, αέρας, έδαφος, νερά, χλωρίδα, πανίδα) Ελαχιστοποίηση της όχλησης (τοπίο, δονήσεις, θόρυβος, σκόνη κ.λ.π.) Επίτευξη ενός αποτελεσματικού σχεδίου αποκατάστασης (αειφορία, συμβατότητα με περιβάλλουσες χρήσεις γης κ.λ.π.)

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 20 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Ο προσανατολισμός της εκμετάλλευσης και η διεύθυνση προχώρησης των εξορυκτικών εργασιών σε σχέση με τα κρίσιμα σημεία παρατήρησης, αποτελούν βασικούς παράγοντες του σχεδιασμού της εκσκαφής, καθώς επηρεάζουν την επιφάνεια των μετώπων της εκσκαφής που γίνεται αντιληπτή από τους παρατηρητές. Η επιλογή του προσανατολισμού και της διεύθυνσης προχώρησης πρέπει να αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση αυτής της επιφάνειας των πρανών, η οποία, συνήθως, εμφανίζει έντονη γεωμετρική και χρωματική αντίθεση με το περιβάλλον τοπίο.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 21 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Στην (α) περίπτωση, ο δυσμενής προσανατολισμός συντελεί στην αύξηση της εκτιθέμενης επιφάνειας, οξύνοντας το πρόβλημα της οπτικής ρύπανσης, ενώ στην περίπτωση (β) η ορθή επιλογή αμβλύνει το πρόβλημα. Σχ. 3.5: Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 22 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Η ανάπτυξη των βαθμίδων της εκμετάλλευση υιοθετώντας τις γραμμές του φυσικού αναγλύφου, σε περιπτώσεις που η θέαση της εκσκαφής είναι έντονη, βοηθά στην καλύτερη προσαρμογή της εκμετάλλευσης στο περιβάλλον τοπίο και στην άμβλυνση της οπτικής ρύπανσης.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 23 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.6: Το αρχικό (φυσικό ανάγλυφο).

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 24 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.7: Η πρώτη εναλλακτική λύση σχεδιασμού της εκμετάλλευσης προκαλεί έντονη καταστροφή του τοπίου, καθώς αλλοιώνει πλήρως τον χαρακτήρα του.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 25 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.8: Η δεύτερη εναλλακτική λύση σχεδιασμού της εκμετάλλευσης υιοθετεί τις βασικές γραμμές του τοπίου. Για να το επιτύχει όμως μειώνει την συνολικά απολήψιμη ποσότητα του κοιτάσματος.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 26 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σε ορισμένες περιπτώσεις η εγκατάλειψη μιας προστατευτικής στήλης πετρώματος, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση του φυσικού αναγλύφου μπορεί να βοηθήσει στην απόκρυψη της εκμετάλλευσης από τα κρίσιμα σημεία παρατήρησης. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια μικρότερη ή μεγαλύτερη απώλεια κοιτάσματος.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 27 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.9: Η εγκατάλειψη της στήλης δημιουργεί οπτικό εμπόδιο στον παρατηρητή και αποκρύπτει την εκμετάλλευση.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 28 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.10: Ο σωστός σχεδιασμός της προσπελαστικής οδού στο χώρο δημιουργεί οπτικό εμπόδιο στον παρατηρητή και αποκρύπτει την εκμετάλλευση.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 29 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Εάν το υπό εκμετάλλευση κοίτασμα έχει μεγάλη οικονομική αξία είναι προτιμότερη η δημιουργία τεχνικών οπτικών εμποδίων (αναχώματα), που θα επιτρέψουν τη μερική ή ολική απόκρυψη της εκμετάλλευσης. Στην περίπτωση αυτή, παράγοντας κρίσιμης σημασίας είναι η επιλογή της θέσης που θα κατασκευαστεί το ανάχωμα και μικρότερης σημασίας ο σχεδιασμός της εκμετάλλευσης. Συχνά προκύπτουν προβλήματα ως προς την θέση κατασκευής, καθώς εμπλέκονται διάφοροι εξωγενείς παράγοντες (π.χ. ιδιοκτησιακό καθεστώς του χώρου που θα πραγματοποιηθεί η κατασκευή).

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 30 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.11: Αποτελεσματικότητα του αναχώματος σε σχέση με τη θέση κατασκευής. Η κατασκευή του οπτικού εμποδίου κοντά στη θέση παρατήρησης αυξάνει την αποτελεσματικότητά του.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 31 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Η διαμόρφωση εκσκαφής χοανοειδούς μορφής μπορεί να αποκρύψει πλήρως την εκμετάλλευση. Εάν, μάλιστα, συνδυαστεί και με άλλες επιλογές, όπως π.χ. κατασκευή υπόγειων εγκαταστάσεων θραύσης, εκτός από την οπτική ρύπανση, μπορούν να ελαχιστοποιηθούν επίσης η ηχητική και η αέρια ρύπανση. Στην περίπτωση αυτή όμως, απαιτούνται επιπρόσθετα έργα υποδομής, συχνά αυξημένου κόστους.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 32 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Σχ. 3.12: (α) η εκμετάλλευση είναι έντονα ορατή, (β) η εκμετάλλευση αποκρύπτεται, όπως και στην (γ), που περιορίζονται επιπλέον και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 33 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Ο περιορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων με την επιλογή κατάλληλων παραμέτρων του σχεδιασμού της εκμετάλλευσης προϋποθέτει, συχνά, σημαντική επιβάρυνση στο κόστος της εκμετάλλευσης γιατί πρέπει: να υλοποιηθούν έργα υποδομής (π.χ. αναχώματα, κ.ά.) να διαφοροποιηθούν κρίσιμοι για το παραγωγικό κόστος παράγοντες της εκμετάλλευσης (π.χ. ύψος βαθμίδων, έκταση μετώπου εργασίας, κ.ά.) ή και να εγκαταλειφθεί ένα μέρος του κοιτάσματος (π.χ. να αφεθεί προστατευτική στήλη πετρώματος για να εμποδίσει τη θέαση της εκσκαφής).

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 34 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Όμως, σε αρκετές περιπτώσεις, η υιοθέτηση ενός σχεδίου εκμετάλλευσης, φιλικότερου προς το περιβάλλον, είναι η μόνη επιλογή για την αποδοχή της εξορυκτικής δραστηριότητας, σε περιοχές που γειτνιάζουν με άλλες οικονομικές δραστηριότητες και οικιστικές ζώνες. Συνεπώς, η τελική επιλογή του σχεδίου εκμετάλλευσης είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που πρέπει να στηρίζεται σε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση κόστους οφέλους όλων των σχετικών παραμέτρων (κόστος παραγωγής, περιβαλλοντικό κόστος, κοινωνική αποδοχή, κ.λπ.).

Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού 35 Τεχνολογικές παράμετροι Εξοπλισμός Σύγχρονα εργαλεία σχεδιασμού

Η συμβολή των σύγχρονων εργαλείων 36 Εικόνα 3.1: Εκτίμηση της οπτικής ρύπανσης με τη χρήση GIS.

Η συμβολή των σύγχρονων εργαλείων 37 Εικόνα 3.2: Σχεδιασμός στο μεταλλευτικό πρόγραμμα SURPAC.

Η συμβολή των σύγχρονων εργαλείων 38 Εικόνα 3.3: Εκτίμηση αποθεμάτων στο μεταλλευτικό πρόγραμμα SURPAC.

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 39 Ζητήματα ασφάλειας Ορισμένες γενικές αρχές σχεδιασμού των υπαίθριων εξορυκτικών έργων, καθώς και κάποιες ειδικότερες διατάξεις αναφορικά με την ασφάλεια των εργασιών απαντούν στο Κώδικα Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών Κεφάλαιο ΙΧ: Επιφανειακές εκσκαφές Ασφάλεια επιφάνειας Προστασία περιβάλλοντος, Άρθρα 82 ως 88.

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 40 Ζητήματα ασφάλειας Άρθρο 83. Γενικά μέτρα για την ασφάλεια των εκσκαφών: «Απαγορεύεται, σε κάθε περίπτωση, η εκσκαφή µε γωνία πρανούς μεγαλύτερη από 90 μοίρες (αρνητική κλίση πρανούς). Η τελική γωνία πρανούς για συνεκτικά και υγιή πετρώματα, δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 60 μοίρες. Κατ' εξαίρεση, η γωνία αυτή μπορεί να αυξάνεται μέχρι τις 70 μοίρες εφόσον εφαρμόζονται ειδικά μέτρα ή μέθοδοι (π.χ. πρότμηση απαλή όρυξη κλπ.) µε βάση την εγκεκριμένη τεχνικήμελέτη του άρθρου 4.»

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 41 Ζητήματα ασφάλειας Άρθρο 84. Επιφανειακά μέτωπα: «1. Κάθε εκσκαφή, για την ασφαλή και ορθολογική εκτέλεση της εργασίας, πρέπει να υποδιαιρείται σε βαθμίδες ύψους, το πολύ, 15 m. Ο καθορισμός του πλάτους της βαθμίδας, γίνεται µε βάση το κριτήριο της ασφαλούς και ορθολογικής λειτουργίας του μηχανικού εξοπλισμού που απασχολείται. Στις ενδιάμεσες φάσεις εργασίας, το πιο πάνω πλάτος δεν μπορεί να είναι μικρότερο για την περίπτωση απασχόλησης τροχοφόρων μηχανημάτων, από 12 m ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις, από 6 m» «2. Η διαμόρφωση των βαθμίδων, σε κάθε περίπτωση, αρχίζει απ' τα υψηλότερα σημεία της εκσκαφής και προχωρεί διαδοχικά στα χαμηλότερα»

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 42 Ζητήματα ασφάλειας Άρθρο 86. Γενικά μέτρα για την ασφάλεια της επιφάνειας: «Απόκρημνες περιοχές που δημιουργούνται στη διάρκεια λειτουργίας του έργου, πρέπει να απομονώνονται περιφερειακά µε φράχτη από συρματόπλεγμα ή άλλη μόνιμη κατασκευή, ύψους, το λιγότερο, 1,20 m. Η περίφραξη πρέπει να γίνεται σε απόσταση, το λιγότερο, 8 m απ' το φρύδι του πρανούς, ενώ κατά διαστήματα πρέπει να τοποθετούνται προειδοποιητικές πινακίδες»

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 43 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Αναφορά στα ζητήματα σχεδιασμού της εκμετάλλευσης και περιβαλλοντικής προστασίας γίνεται στον Κ.Μ.Λ.Ε. στο κεφάλαιο Κεφάλαιο ΙΧ: Επιφανειακές εκσκαφές Ασφάλεια επιφάνειας Προστασία περιβάλλοντος, Άρθρα 89 ως 90.

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 44 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Άρθρο 89. Γενικές διατάξεις: «1. Οι μεταλλευτικές και λατομικές εργασίες πρέπει να συνδυάζονται και να εκτελούνται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η υποβάθμιση του περιβάλλοντος πέρα από το απόλυτα αναγκαίο μέτρο, αλλά και να είναι εφικτή η πρόληψη, όπου είναι δυνατό, των επιπτώσεων ή στην αντίθετη περίπτωση η αναγκαία αποκατάσταση. 2. Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του εκμεταλλευτή, που επιβάλλεται να παίρνει όλα τα απαραίτητα σχετικά μέτρα, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς του Κράτους και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.».

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 45 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Άρθρο 90. Ειδικά μέτρα προστασίας και αποκατάστασης: «α) Η χωροθέτηση κάθε επέμβασης (θέση και προσανατολισμός) πρέπει να επιλέγονται με τρόπο ώστε να προκαλείται η μικρότερη δυνατή αισθητική αλλοίωση του τοπίου. Σε περίπτωση που η επιλογή θέσης δεν μπορεί να δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα, πρέπει να γίνεται προσπάθεια τεχνητής απόκρυψης της επέμβασης»

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 46 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Άρθρο 90. Ειδικά μέτρα προστασίας και αποκατάστασης: «β) Κάθε επιφανειακή εκσκαφή πρέπει να γίνεται με βαθμίδες κατάλληλων γεωμετρικών χαρακτηριστικών, ώστε να δημιουργείται η μικρότερη δυνατή αισθητική αλλοίωση του τοπίου και να διασφαλίζεται η αποκατάστασή του κατά στάδια και στο σύνολο»

Απαιτήσεις ΚΜΛΕ 47 Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας Άρθρο 90. Ειδικά μέτρα προστασίας και αποκατάστασης: «ζ) Η τελική μορφή της αποκατάστασης πρέπει να εναρμονίζεται με το ευρύτερο περιβάλλον και στις περιπτώσεις δημοσίων ή δημοτικών ή κοινοτικών εκτάσεων να προβλέπεται η κάλυψη των τοπικών αναγκών για ειδικές χρήσεις γης, σύμφωνα με τις έγγραφες υποδείξεις της Νομαρχίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

Κατάλογος Αναφορών Εικόνων 48 Εικόνα 3.1: Εκτίμηση της οπτικής ρύπανσης με τη χρήση GIS, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Εικόνα 3.2: Σχεδιασμός στο μεταλλευτικό πρόγραμμα SURPAC, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Εικόνα 3.3: Εκτίμηση αποθεμάτων στο μεταλλευτικό πρόγραμμα SURPAC, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο).

Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (1/3) 49 Σχ. 3.1: Οι άξονες του σχεδιασμού, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Σχ. 3.2: Στάδια σχεδιασμού, Τερεζόπουλος, Ν. (2003). Μέθοδοι Υπαιθρίων Εκμεταλλεύσεων, Σημειώσεις, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών, Ε.Μ.Π. Σχ. 3.3: Οριακή περιεκτικότητα, Kennedy, Β.Α.(ed.) (1990). Surface Mining, 2nd edition, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc. Σχ. 3.4α: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού, Kennedy, Β.Α.(ed.) (1990). Surface Mining, 2nd edition, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc. Σχ. 3.4β: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού, Kennedy, Β.Α.(ed.) (1990). Surface Mining, 2nd edition, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc. Σχ. 3.4γ: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού, Kennedy, Β.Α.(ed.) (1990). Surface Mining, 2nd edition, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc. Σχ. 3.4δ: Οι βασικές κατηγορίες παραμέτρων σχεδιασμού, Kennedy, Β.Α.(ed.) (1990). Surface Mining, 2nd edition, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc. Σχ. 3.5: Ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας, Down, C.G. and Stocks, J. (1978). Environmental Impact of Mining, Applied Science Publishers.

Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (2/3) 50 Σχ. 3.6: Το αρχικό (φυσικό ανάγλυφο), Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Σχ. 3.7: Η πρώτη εναλλακτική λύση σχεδιασμού της εκμετάλλευσης προκαλεί έντονη καταστροφή του τοπίου, καθώς αλλοιώνει πλήρως τον χαρακτήρα του, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Σχ. 3.8: Η δεύτερη εναλλακτική λύση σχεδιασμού της εκμετάλλευσης υιοθετεί τις βασικές γραμμές του τοπίου. Για να το επιτύχει όμως μειώνει την συνολικά απολήψιμη ποσότητα του κοιτάσματος, Μ. Μενεγάκη (Προσωπικό αρχείο). Σχ. 3.9: Η εγκατάλειψη της στήλης δημιουργεί οπτικό εμπόδιο στον παρατηρητή και αποκρύπτει την εκμετάλλευση, Down, C.G. and Stocks, J. (1978). Environmental Impact of Mining, Applied Science Publishers. Σχ. 3.10: Ο σωστός σχεδιασμός της προσπελαστικής οδού στο χώρο δημιουργεί οπτικό εμπόδιο στον παρατηρητή και αποκρύπτει την εκμετάλλευση, Down, C.G. and Stocks, J. (1978). Environmental Impact of Mining, Applied Science Publishers. Σχ. 3.11: Αποτελεσματικότητα του αναχώματος σε σχέση με τη θέση κατασκευής. Η κατασκευή του οπτικού εμποδίου κοντά στη θέση παρατήρησης αυξάνει την αποτελεσματικότητά του, Down, C.G. and Stocks, J. (1978). Environmental Impact of Mining, Applied Science Publishers.

Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (3/3) 51 Σχ. 3.12: (α) η εκμετάλλευση είναι έντονα ορατή, (β) η εκμετάλλευση αποκρύπτεται, όπως και στην (γ), που περιορίζονται επιπλέον και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, Down, C.G. and Stocks, J. (1978). Environmental Impact of Mining, Applied Science Publishers.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.