Ενημερωτική εκδήλωση «Η σημασι α της καλλιε ργειας του ηλι ανθου για το με λλον της Eλληνικής γεωργι ας» 28 Απριλι ου 2017, Astir Egnatia Alexandroupolis, Πάρκο Εγνατι ας, Αλεξανδρούπολη Τα οφε λη και η αξι α της καλλιε ργειας του ηλι ανθου για την ελληνική γεωργι α Κωνσταντι νος Μα ττας Καθηγητής ΑΠΘ
Δομή Παρουσι ασης - Σκοπός της ε ρευνας - Παραγωγός και ηλι ανθος - Παραγωγός και βιομηχανι α - Περιφερειακα και μακροοικονομικα οφε λη
Σκοπός της έρευνας Συγκριτική ανα λυση της θε σης και της ανταγωνιστικότητας της καλλιε ργειας ηλι ανθου (κόστος, οφέλη, εισόδημα, απασχόληση και τεχνογνωσι α). Αξιολόγηση της σημασι ας της καλλιε ργειας για τον παραγωγό και για την οικονομι α.
Συνοπτική εικόνα (snap chat) Αριθμός στρεμμα των, 2014
Ετησι ως περι που 800.000 στρε μματα (3,8%). Απασχολούνται περι που 70.000 γεωργοι. Μπορούμε να προσθέσουμε άμεσα ή έμμεσα επιπλέον 500 θε σεις full time απασχόλησης σε μεσάζοντες και στη δευτερογενή απασχόληση (SBIBE, 2013). Mέσο μέγεθος εκμετάλλευσης ηλι ανθου 11,4 στρε μματα.
Οικονομική αποδοτικότητα (Cost effectiveness) Δεδομε να: Λογιστική παρακολούθηση ελληνικών εκμεταλλεύσεων (Τομέας Αγροτικής Οικονομι ας, Σχολή Γεωπονι ας, Δασολογι ας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ.) Έτος: 2014 Επιλέχθηκε αντιπροσωπευτική εκμετα λλευση 10 στρεμμα των από την περιοχή της Ορεστια δας (Έβρου).
Σενάρια Τα διάφορα σενάρια που αναλύονται ει ναι τα εξής: - Σενα ριο 1: Αρδευόμενη καλλιέργεια ηλι ανθου - Σενα ριο 2: Ξηρική καλλιέργεια ηλι ανθου - Σενα ριο 3 (βασικό σενα ριο): Μικτή καλλιέργεια ηλι ανθου (40% αρδευόμενη και 60% ξηρική) - Σενα ριο 4: Καλλιέργεια βαμβακιού - Σενα ριο 5: Καλλιέργεια αραβοσι του - Σενα ριο 6: Καλλιέργεια σι του
Συγκριτική ανάλυση αποδοτικότητας σεναρι ων (ha)
Συγκριτική αποδοτικότητα Κόστος παραγωγής από 79 ε ως 112 / στρε μμα (χωρι ς επιδότηση). Ακαθα ριστο εισόδημα από 78,8 ε ως 122,5 / στρε μμα. Λόγος οφε λους/κόστους από 0,552 ε ως 1,093. Καθαρό εισόδημα από -0,25 ε ως 10,5 / στρε μμα Η μόνη αποτελεσματική, από πλευράς κόστους, ανταγωνιστική καλλιέργεια χωρι ς επιδότηση ει ναι το σιτα ρι (εκτιμώμενο καθαρό εισόδημα ι σο με 1,5 / στρε μμα). (Οι παραπάνω εκτιμήσεις αναφέρονται σε ενοικιαζόμενες εκτάσεις)
Σύνοψη ανάλυσης σεναρι ων Οι εκτιμήσεις δεν ει ναι ιδιαι τερα ενθαρρυντικε ς για την καλλιε ργεια του βαμβακιού και του αραβόσιτου, δεδομένου ότι απαιτούνται επιδοτήσεις ύψους 107 και 56 ευρώ / στρέμμα αντι στοιχα για να καταστούν οι καλλιέργειες ουδέτερες (χωρι ς κέρδη ή απώλειες). Αντιθέτως, τα αποτελε σματα δει χνουν ότι η επε νδυση στην καλλιε ργεια ηλι ανθου και η εναλλαγή καλλιεργειών μεταξύ ηλι ανθου και σι του ε χουν υψηλα οικονομικα οφε λη. Η εναλλακτική καλύτερη επιλογή ει ναι η καλλιε ργεια σιταριού. Αυτό το σενάριο θα μπορούσε να ει ναι το καλύτερο στην υποθετική περι πτωση απόσυρσης από την καλλιέργεια ηλι ανθου.
Στάσεις και απόψεις παραγωγώνκαλλιεργητών Αποτελε σματα μελε της Στόχος η διερεύνηση των απόψεων και των στάσεων των παραγωγών στην καλλιέργεια ηλι ανθου Δει γμα: 28 παραγωγοι (16 Σέρρες, 12 Ορεστιάδα) Προφι λ δει γματος παραγωγών: Ηλικι α: μ.ο. 46 ετών Επι πεδο εκπαι δευσης: 53,6% απόφοιτοι Λυκει ου Με σο ετήσιο εισόδημα από γεωργι α: 24.000 Άλλες καλλιε ργειες: Καλαμπόκι, Σιτάρι, Βαμβάκι, Ελαιόλαδο & Τεύτλα
Θετικά στοιχει α στάσεων παραγωγών Στα σεις παραγωγών Ικανοποιημένος από την καλλιέργεια ηλι ανθου Ικανοποιημένος από την εμπορι α του ηλι ανθου Ο ηλι ανθος ει ναι αποδοτική καλλιέργεια Θα συνεχι σει την καλλιέργεια ηλι ανθου και χωρι ς συμβόλαιο Η καλλιέργεια ηλι ανθου ει ναι εύκολη Η καλλιέργεια ηλι ανθου δεν απαιτει ιδιαι τερες γνώσεις Γνωρι ζει τις εναλλακτικές χρήσεις του ηλι ανθου Καλή συνεργασι α με τη βιομηχανι α Εξασφαλι ζει τη σι γουρη διάθεση του προϊόντος Θα ήθελε να αυξήσει την καλλιέργούμενη έκταση ηλι ανθου στο μέλλον
Αποτελέσματα στατιστικής ανάλυσης δει γματος παραγωγών Οι μεγαλύτεροι σε ηλικι α και υψηλότερου επιπέδου μόρφωσης γεωργοι ει ναι περισσότερο ικανοποιημένοι από την καλλιέργεια ηλι ανθου, τις τιμές και τη συνεργασι α με τη βιομηχανι α. Οι γεωργοι που απολαμβάνουν υψηλότερο εισόδημα από τη γεωργι α ει ναι περισσότερο διατεθειμένοι να συνεχι σουν την καλλιέργεια ηλι ανθου ακόμη και χωρι ς επιδότηση. Επιπλέον, όσοι ασχολούνται περισσότερα χρόνια με τη γεωργι α, έχουν μεγάλες εκμεταλλεύσεις και καλλιεργούν πολλά χρόνια ηλι ανθο ει ναι περισσότερο ικανοποιημένοι από την αλυσι δα προσφοράςτου ηλι ανθου και διατεθειμένοι να συνεχι σουν την καλλιέργεια στο μέλλον.
Μονάδες επεξεργασι ας Συνολικά λειτουργούν 17 μονα δες επεξεργασι ας και παραγωγής ενέργειας (ειδικευμένες στην παραγωγή βιοντι ζελ). 11 από αυτε ς τις μονα δες επεξεργάζονται ηλι ανθο (αποκλειστικά ή όχι αποκλειστικά). Η Ελλάδα παρα γει περι που 120.000 τόνους βιοντι ζελ. Παράλληλα εισα γει 19.000-21.000 τόνους ετησι ως.
Περιφερικά και μακροοικονομικά οφέλη Καθαρό Εισόδημα Σενα ριο 1 Σενα ριο 3 Έβρος (437.000 στρ.) 6555.500 3823750 Σέρρες (130.400 στρ.) 1956000 1141000 Θεσσαλονι κη (78.400 στρ.) 1176000 686000 Ξάνθη (71.500 στρ.) 1072500 625625 Δράμα (60.800 στρ.) 912000 532000 Λοιπές περιοχές (21.900 στρ.) 328500 191625 Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (521.100 στρ.) 7815000 4558750 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (22,200ha) 3330000 1942500 Greece (800.000 στρ.) 12000000 7000000
Άμεσα και έμμεσα οφέλη Άμεσα και Έμμεσα Οφέλη Σενα ριο 3 Έβρος (437.000 στρ.) 10581.081 Σέρρες (130.400 στρ.) 3157375 Θεσσαλονι κη (78.400 στρ.) 18982999 Ξάνθη (71.500 στρ.) 1651225 Δράμα (60.800 στρ.) 1472150 Λοιπές περιοχές (21.900 στρ.) 610269 Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (521.100 στρ.) 12615973 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (22,200ha) 5375286 Greece (800.000 στρ.) 62170400
Απώλειες σε περι πτωση ολικής διακοπής της καλλιέργειας Περιοχή Εκατομμύρια Έβρος 19850 Σέρρες 5921 Κεντρική Μακεδονι α 10084 Ανατολική Μακεδονι α - Θράκη 23666 Σύνολο χώρας 121940
Συμπεράσματα Η καλλιέργεια ηλι ανθου, ως ο καλύτερος παραγωγός βιοντι ζελ, προσφε ρει στο γεωργό ιδιαι τερα ικανοποιητικό καθαρό εισόδημα. Η απόσυρση του ηλι ανθου (υποθετικό σενάριο) θα προκαλέσει σημαντική άμεση ζημιά (ιδιαι τερα στην περιοχή της Ορεστιάδας). Το σωρευτικό αποτε λεσμα ει ναι ιδιαι τερα υψηλό για την οικονομι α του συνόλου της χώρας και τις περιφερειακές οικονομι ες της Βόρειας Ελλάδας.