11 0 ΓΕΛ. ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος: 2014-15 Tμήμα: Α 3 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ. ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ 1. Κριτήρια επιλογής θέματος Είναι εύκολο ως προς την ανάλυσή του σε απλούστερες υποενότητες. Ενημερώνονται οι έφηβοι για τις συνέπειες της κατάχρησης του αλκοόλ. Συμβάλλει στην προσπάθεια για την απεξάρτηση των εθισμένων παιδιών. 2. Παρουσίαση του θέματος Στην Ελλάδα, το χρονικό διάστημα μεταξύ 2000-2010, έχει αυξηθεί η χρήση αλκοόλ στην εφηβική ηλικία. Αυτό έχει συμβάλλει σημαντικά στην υγεία και τη ζωή των νέων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι μη αναστρέψιμα. Στην παρούσα εργασία θα αναφερθούμε στον εθισμό των εφήβων στο αλκοόλ. 3. Σκοπός της έρευνας Ομαδικός: Οι μαθητές, μέσα από ομαδικές εργασίες, μαθαίνουν να συνεργάζονται και να δουλεύουν με άλλα άτομα, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο κοινωνικοί και φιλικοί, διορθώνοντας ταυτόχρονα τις αδυναμίες τους. Γενικός: Οι νέοι πληροφορούνται για την εξάρτηση απ' το αλκοόλ και τους κινδύνους που εγκυμονούν. 4. Εισαγωγή στο θέμα α) Ιστορική αναδρομή: Αν και κανείς δεν ξέρει πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το αλκοόλ, πιθανώς να ήταν αποτέλεσμα ενός ατυχήματος που συνέβη τουλάχιστον δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν. Το αλκοόλ είναι ένα προϊόν που έχει παραχθεί από μια ποικιλία λειτουργιών για όλους τους πολίτες όλης της ιστορίας. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το αλκοόλ έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη θρησκεία και τη λατρεία. Ιστορικά, τα αλκοολούχα ποτά έχουν υπηρετήσει ως πηγές θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται και έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως για τα φάρμακα και για αντισηπτικές και αναλγητικές ιδιότητες. Το αλκοόλ θεωρήθηκε μια πνευματική (νοητική) τροφή και όχι ένα υλικό των τροφίμων. "Στους αρχαίους χρόνους οι άνθρωποι πάντα έπιναν όταν γινόταν ένα μνημόσυνο, προσφέροντας θυσίες στους θεούς και τους προγόνους τους, ενώ παρακολουθούσαν τις τελετές γέννησης, το γάμο, επανασυνδέσεις, αναχωρήσεις, το θάνατο και δεξιώσεις φεστιβάλ". Επίσης είναι γνωστό ότι, οι Σπαρτιάτες μεθούσαν με κρασί τους είλωτες, με αποτέλεσμα να παραδειγματιστούν
τα παιδιά τους, ώστε να μην βρεθούν στην ίδια κατάσταση με εκείνους. β) Ανάπτυξη του θέματος: Στις μέρες μας ο εθισμός στο αλκοόλ έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό, κάτι που έχει δραματικά αποτελέσματα. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας από την κατάχρηση του αλκοόλ που δεν ξεπερνιούνται εύκολα και μερικές φορές οδηγούν και στο θάνατο. Για αυτό το σκοπό, σήμερα έχουν διαμορφωθεί ειδικά κέντρα αποτοξίνωσης με εξειδικευμένους ανθρώπους που μπορούν να βοηθήσουν αυτά τα άτομα να απ εξαρτηθούν και να αποτρέψουν χειρότερες καταστάσεις. γ) Ερευνητικά ερωτήματα: 1. Τι σημαίνει η εξάρτηση από το αλκοόλ; 2. Πώς οδηγείται κάποιος σε αυτή την κατάσταση; 3. Τι συνέπειες έχει ο εθισμός στο αλκοόλ; 4. Είναι δυνατή η απεξάρτηση από το αλκοόλ, και αν ναι με ποιον τρόπο; 5. Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Στην έρευνά μας υπήρχαν κάποιοι παράγοντες που την έκαναν πιο εύκολη, αλλά και κάποιοι που αντιθέτως τη δυσκόλεψαν. Θετικοί παράγοντες: α) Χημεία μεταξύ των μελών της ομάδας. β) Δυνατότητα εύρεσης πλήθους πληροφοριών από το διαδίκτυο. Αρνητικοί παράγοντες: α) Έλλειψη εμπειρίας σχετικά με το θέμα. β) Χρήση υπολογιστών παλιάς τεχνολογίας. 6. Περιορισμοί Περιγραφή ορίων Στην Ελλάδα: Στην χώρα μας έχει αυξηθεί η εξάρτηση από το αλκοόλ λόγω του ότι οι έφηβοι ιδιαίτερα είναι στην ανεργία, την επαγγελματική αβεβαιότητα και τις απολύσεις. Εντός της κρίσης, η εξάρτηση από το αλκοόλ οξύνει τα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Η κατανάλωση στην Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεσαίες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και φαίνεται να παρουσιάζει μείωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κατανάλωση «σκληρών» αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα φαίνεται να μειώνεται, η κατανάλωση κρασιού να παραμένει περίπου σε σταθερά επίπεδα, ενώ να αυξάνεται εντυπωσιακά η κατανάλωση της μπίρας. Η κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται ότι έχει αιτιολογική σχέση με 60 τύπους διαταραχών και σωματικών κακώσεων. Εκτιμάται ότι η χρήση αλκοόλ προκαλεί το 20-30% των καρκίνων του οισοφάγου και του ήπατος, των κιρρώσεων του ήπατος, των φόνων, των επιληπτικών κρίσεων και των τροχαίων ατυχημάτων παγκοσμίως. Η θνησιμότητα που οφείλεται στο αλκοόλ εκτιμάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι φτάνει παγκοσμίως σε 1,8 εκατ. θανάτους, που αντιπροσωπεύουν το 3,2% της παγκόσμιας θνησιμότητας. Η οξεία θνησιμότητα περιλαμβάνει τους τραυματισμούς από πτώση, τους τραυματισμούς από πρόθεση, τους τραυματισμούς από ατυχήματα και τις τυχαίες δηλητηριάσεις. Η Ελλάδα παρουσιάζει στην Ευρώπη την υψηλότερη θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα και μια από τις υψηλότερες από τυχαίες δηλητηριάσεις λόγω του αλκοόλ.
Στους εφήβους (11-18 ετών): Το πρόβλημα κατανάλωσης αλκοόλ φαίνεται να είναι σημαντικό στους νέους. Σε μια έρευνα, οι έφηβοι ερωτήθηκαν πόσο συχνά καταναλώνουν αλκοόλ μέσα σε μια εβδομάδα. Τα αποτελέσματα από όλες τις χώρες έδειξαν συχνή κατανάλωση οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού για το 5% των εφήβων 11 ετών, το 11% των εφήβων 13 ετών και το 29% των εφήβων 15 ετών, ποσοστά τα οποία είναι ανησυχητικά για την εξάπλωση του αλκοόλ στις μικρές ηλικίες. Επιπλέον, οι έφηβοι φαίνεται να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους ποτών, με την μπίρα να κατέχει την υψηλότερη θέση σε καταναλωτική προτίμηση, τα «σκληρά ποτά» να ακολουθούν στις περισσότερες περιπτώσεις και τελευταίο στην κατανάλωση να έρχεται το κρασί. Στον ευρωπαϊκό χώρο, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μεταξύ των νέων μια επικίνδυνη πρακτική κατανάλωσης, η οποία συνίσταται στη στοχευόμενη και εντατική κατανάλωση αλκοόλ («βαριά χρήση αλκοόλ»), η οποία αντιπροσωπεύει μια νέα απειλή, που πρέπει να αντιμετωπισθεί. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που καταδεικνύει μια μελέτη σε σχέση με την κατανάλωση αλκοόλ από τους έφηβους και νέους είναι το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία (65,4%) των εφήβων καταναλώνει αλκοολούχα σε χώρους όπου σύμφωνα με τον υφιστάμενο νόμο απαγορεύεται η κατανάλωση τους από άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών. Σήμερα: Σήμερα το αλκοόλ έχει γίνει πλέον ένας πιστός και επικίνδυνος σύντροφος στη ζωή του ανθρώπου. Σχεδόν κάθε έξοδος συνοδεύεται με αλκοολούχα ποτά και η κατανάλωση τους γίνεται και στο σπίτι. Το αλκοόλ είναι μέρος της καθημερινότητας. Οι ενήλικες διασκεδάζουν, χαλαρώνουν και συμβιώνουν μαζί του. Η πλειοψηφία καταναλώνει αλκοόλ με μέτρο, περιστασιακά και αναγνωρίζει τα όρια στη χρήση του. Η ακραία έκφραση της κατάχρησης αλκοόλ όπου οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν ως ψυχοτρόπο ουσία καταλήγει να είναι η τρίτη θανατηφόρος ασθένεια σήμερα στον κόσμο. Αυτή η ομάδα ανθρώπων δημιουργεί πρόβλημα στην οικογένεια τους, την εργασία τους καθώς και στην κοινωνική τους ζωή και χρειάζεται βοήθεια. Συχνά το κόστος θεραπείας και απεξάρτησης είναι εξαιρετικά υψηλό και οικονομικά και συναισθηματικά. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών επιβάλλεται λοιπόν, να γίνεται με σύνεση και γνώση. Η απόλαυση πρέπει να είναι -και είναι- κομμάτι της ζωής μας. Η ενημέρωση και η αυτογνωσία είναι απαραίτητες για να αποκτήσουμε την απαραίτητη ισορροπία στη σχέση μας με το αλκοόλ. Ισορροπία που εκμηδενίζει τους κινδύνους από την κακή ή υπερβολική κατανάλωση του αλκοόλ. 7. Αξιοπιστία της έρευνας Για να υπάρχουν ερευνητικές μελέτες με έγκυρα αποτελέσματα, είναι αναγκαίο να χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή τους ερευνητικά εργαλεία, τα οποία προηγουμένως έχουν ελεγχθεί για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τους. Η αξιοπιστία αναφέρεται στη συνέπεια μέσω της επαναληπτικότητας και της αναπαραγωγισιμότητας μιας σειράς μετρήσεων που οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα, στη συνοχή και στην ομοιογένεια ενός εργαλείου μέτρησης. Η εκτίμηση της αξιοπιστίας γίνεται με τον έλεγχο-επανέλεγχο, την αξιοπιστία εναλλακτικών τύπων, την αξιοπιστία των ημίκλαστων ή ημίσεων, την εσωτερική συνοχή, τις μετρήσεις του ίδιου παρατηρητή/βαθμολογητή και τις μετρήσεις μεταξύ παρατηρητών/βαθμολογητών.
8.Δημιουργία ερωτηματολογίου Σχόλια Στατιστική ανάλυση Γραφήματα Συμπεράσματα Για να είναι ολοκληρωμένη η εργασία μας, κατασκευάσαμε ένα ερωτηματολόγιο, στο οποίο απάντησαν όλοι οι μαθητές της 1 ης λυκείου. Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις δίνονται παρακάτω. 1 η. Κατά πόσο οι έφηβοι είναι εξαρτημένοι από το αλκοόλ στην Ελλάδα του σήμερα; πολύ 7 αρκετά 25 μέτρια 29 λίγο 13 καθόλου 0 Σχόλια: Με βάση τις απαντήσεις που δόθηκαν παρατηρούμε ότι δεν υπήρχαν οριακές απαντήσεις (9%). Όμως υπάρχει ανησυχητικά μεγάλο ποσοστό (33%) στην επιλογή αρκετά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι: α) Όλο και περισσότεροι έφηβοι εθίζονται στο αλκοόλ λόγω της άγνοιας των συνεπειών που μπορεί να έχει η υπέρμετρη χρήση του. β) Μέσα από το αλκοόλ πιστεύουν ότι θα διασκεδάσουν, θα ξεχαστούν από τα όποια προβλήματα έχουν, καθώς και ότι θα ξεφύγουν από την καθημερινή τους ρουτίνα. Συμπέρασμα: Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι μεγάλος αριθμός εφήβων στην Ελλάδα του σήμερα εξαρτώνται από το αλκοόλ.
2 η. Έχει επηρεάσει η χρήση του αλκοόλ την καθημερινότητά σας; πολύ 2 αρκετά 11 μέτρια 9 λίγο 7 καθόλου 45 Σχόλια: Σύμφωνα με τις απαντήσεις συμπεραίνουμε ότι η επιρροή της χρήσης του αλκοόλ σε καθημερινή βάση είναι μηδαμινή. Αυτό συμβαίνει γιατί: Η χρήση του αλκοόλ δεν είναι αυξημένη σε τέτοιο βαθμό ώστε να έχει κάποιες επιπτώσεις. Συμπέρασμα: Η χρήση του αλκοόλ δεν έχει επηρεάσει καθόλου την καθημερινότητά μας.
3 η. Πόσο συχνά ξεπερνάτε τα όρια της κανονικής χρήσης του αλκοόλ; πολύ 1 αρκετά 5 μέτρια 7 λίγο 13 καθόλου 48 Σχόλια: Όπως βλέπουμε από τα αποτελέσματα οι περισσότεροι έφηβοι δεν ξεπερνούν τα όρια της κανονικής χρήσης του αλκοόλ σχεδόν καθόλου, διότι: α) Δεν θέλουν να βλάψουν τον εαυτό τους και να προκαλέσουν στον οργανισμό τους ανεπανόρθωτες ζημιές. β) Πολλές φορές ο κοινωνικός τους περίγυρος τους αποτρέπει από κάτι τέτοιο. γ) Το σχολείο, η οικογένεια κ.λπ. τους έχουν ενημερώσει και πείσει για τις ολεθριες επιπτώσεις της μεγάλης χρήσης του αλκοόλ Συμπέρασμα: Οι έφηβοι δεν ξεπερνούν τα όρια της κανονικής χρήσης του αλκοόλ.
4 η. Πόσο πιστεύετε ότι οι έφηβοι στην Ελλάδα του σήμερα είναι ενημερωμένοι για τις συνέπειες του αλκοόλ; πολύ 3 αρκετά 12 μέτρια 17 λίγο 30 καθόλου 12 Σχόλια: Μέσα από τα αποτελέσματα διαπιστώνουμε ότι οι έφηβοι δεν είναι τόσο ενημερωμένοι όσο θα έπρεπε για τις συνέπειες του αλκοόλ. Αυτό συμβαίνει επειδή: α) Το σχολείο δεν δίνει προτεραιότητα σε τέτοιου είδους θέματα. β) Δεν υπάρχουν άνθρωποι από τον περίγυρό τους που να μπορούν να τους ενημερώσουν για τις συνέπειες του αλκοόλ. Συμπέρασμα: Οι Έλληνες έφηβοι δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι για τις συνέπειες του αλκοόλ.
9. Επίλογος Στις μέρες μας ο εθισμός στο αλκοόλ έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό στους εφήβους στην Ελλάδα, λόγω της άγνοιας των συνεπειών του, κάτι που έχει σίγουρα δραματικά αποτελέσματα. Αυτό παρατηρείται κυρίως στην παρατεταμένη εφηβεία (άνω των 18 ετών), όπου οι έφηβοι έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ανεξαρτησία (σπουδές σε άλλη πόλη), είναι λιγότερο χειραγωγημένοι, έχουν την ψευδαίσθηση ότι γνωρίζουν πολλά, έχουν άγνοια πραγματικού κινδύνου κ.λπ. Αντίθετα μικρότερης ηλικίας έφηβοι και συγκεκριμένα οι μαθητές της Α' Λυκείου που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, δεν ξεπερνούν τα όρια της κανονικής χρήσης του αλκοόλ και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην επηρεάζεται καθόλου η καθημερινότητά τους. Αυτό οφείλεται στην ολόπλευρη καλλιέργεια που προσφέρει ο περίγυρος στον έφηβο (σχολείο, οικογένεια, φίλοι κλπ). 10. Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία Εξάρτηση των λαών από το αλκοόλ Σχέση εφηβείας και εξάρτησης από το αλκοόλ στην Ευρώπη Παιδιά και αλκοόλ στην Ελλάδα Ενήλικες και αλκοόλ στην Ελλάδα Επίπεδο μόρφωσης και αλκοολισμός Χρήση αλκοόλ στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες 11. Πηγές πληροφόρησης Διαδίκτυο Σχολείο Οικογένεια Φίλοι Συνεντεύξεις Ντοκιμαντέρ
12. Βιβλιογραφία 1. http://el.wikipedia.org/wiki 2. http://www.akappatou.gr/index.php/efivoi 3. http://www.bestrong.org.gr/el/health/alcoholrestriction/alcoholhistory/ 4. http://mde-didaktiki.biol.uoa.gr/mde5/arapaki/project1/project3.htm Την εργασία εκπόνησαν οι μαθήτριες: Μπαλαφούτη Δήμητρα Σακκαλή Δέσποινα