Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας

Transcript

1 Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας Ο ερευνητικός σχεδιασμός για ποσοτικές μεθόδους Αν. Καθηγητής Δελιάς Παύλος

2 Φάσεις πειραματικής & ημιπειραματικής έρευνας Εντοπισμός του ζητήματος ή του ερωτήματος που μας ενδιαφέρει Ανασκόπηση σχετικής βιβλιογραφίας και σχετικών θεωριών Ανάπτυξη ερωτημάτων και υποθέσεων Αναγνώριση ανεξάρτητων και εξαρτημένων μεταβλητών Διεξαγωγή μελέτης Χρήση περιγραφικής στατιστικής για την περιγραφή των δεδομένων Χρήση συμπερασματικής στατιστικής για την αξιολόγηση των στατιστικών υποθέσεων Αποδοχή ή απόρριψη υποθέσεων Λειτουργική φάση Φάση σχεδιασμού Προετοιμασία παρουσίασης ή επίσημης αναφοράς για δημοσίευση

3 Παράδειγμα μετατροπής εκφράσεων διλημμάτων σε ερευνητικά ερωτήματα Έκφραση διλήμματος Ερευνητικό ερώτημα Σχόλια Αυξημένα περιστατικά κατοχής ναρκωτικών ουσιών σε σχολεία Ποια είναι η μεσοπρόθεσμη αλλαγή στα ποσοστά κατοχής ναρκωτικών ουσιών στα σχολεία; Ποιοι παράγοντες έχουν επηρεάσει τα ποσοστά ανίχνευσης της κατοχής ναρκωτικών ουσιών στα σχολεία; Πώς έχουν αλλάξει οι κοινωνικές συμπεριφορές των μαθητών απέναντι στη χρήση ναρκωτικών ουσιών; Ο όρος «μεσοπρόθεσμη» πρέπει να οριστεί με ακρίβεια. Υπάρχει ενδεχόμενο τα αυξημένα περιστατικά να οφείλονται σε καλύτερους τρόπους ανίχνευσης παρά σε αυξημένη χρήση.

4 Παράδειγμα μετατροπής εκφράσεων διλημμάτων σε ερευνητικά ερωτήματα Έκφραση διλήμματος Ερευνητικό ερώτημα Σχόλια Αύξηση της ανεξέλεγκτης απόρριψης, δηλ. της αντικοινωνικής συμπεριφοράς της ρίψης απορριμμάτων σε μη ενδεδειγμένες περιοχές Πως εξελίχθηκε ο όγκος των ανεξέλεγκτων απορριμμάτων στην πάροδο του χρόνου; Υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στις χρεώσεις απόθεσης απορριμμάτων σε δημόσιες χωματερές και στις αλλαγές στην ανεξέλεγκτη απόρριψη; Τι είδους καμπάνιες κατά της ανεξέλεγκτης απόρριψης κατάφεραν να μειώσουν το πρόβλημα; Η ανεξέλεγκτη απόρριψη πρέπει να οριστεί λειτουργικά. Στόχος η εξέταση και η αξιολόγηση πρωτοβουλιών για την πληρέστερη ενημέρωση πολιτικών.

5 Παράδειγμα μετατροπής εκφράσεων διλημμάτων σε ερευνητικά ερωτήματα Έκφραση διλήμματος Ερευνητικό ερώτημα Σχόλια Αξία επένδυσης σε καμπάνιες μέσω κοινωνικών δικτύων για το μάρκετινγκ προϊόντων Τι είδους κοινωνικά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το μάρκετινγκ προϊόντων; Ποιοι είναι οι επιτυχημένοι τρόποι χρήσης των κοινωνικών δικτύων από τις επιχειρήσεις; Αν ξεκινήσει μία καμπάνια σε κοινωνικά δίκτυα, τι πρέπει να αλλάξει μία επιχείρηση για να υποστηρίξει αυτή τη νέα προσέγγιση; Βοηθά στον προσδιορισμό και στην περιγραφή της έννοιας κοινωνικά δίκτυα. Διαπιστώνει πως τα κοινωνικά δίκτυα έχουν χρησιμοποιηθεί στην πράξη από τις επιχειρήσεις. Ξεκινά από τη διαπίστωση πως η ανάληψη μίας τέτοιας δράσης θα έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επιχείρηση.

6 Είδη εφαρμοσμένων ερευνητικών ερωτημάτων Περιγραφικά («Τι συμβαίνει;», «Ποιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται;»). Κανονιστικά («Τι συμβαίνει σε σχέση με το τι έπρεπε να συμβαίνει;»). Συσχετιζόμενα («Πώς συνδέονται, ποια είναι η δύναμη της σχέσης μεταξύ της μεταβλητής Χ και Ψ;»). Επιδραστικά («Τι αποτέλεσμα έχει η αλλαγή του Χ στο Ψ;»).

7 Κλασικό Πείραμα - Βασικά Συστατικά Προέλεγχος και μεταέλεγχος Ανεξάρτητες & εξαρτημένες μεταβλητές Πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου

8 Ανεξάρτητες και Εξαρτημένες Μεταβλητές Ανεξάρτητες, Εξαρτημένες, και Παρεμβαλλόμενες μεταβλητές Επαγγελματική κατάρτιση Προοπτικές απασχόλησης Επίπεδο εισοδήματος Ανεξάρτητη μεταβλητή Μεταβλητή Διαμεσολάβησης Εξαρτημένη μεταβλητή

9 Έλεγχος εξωγενών μεταβλητών Γενικότεροι παράγοντες στο περιβάλλον που να επιδρούν στις αλλαγές στα επίπεδα της εξαρτημένης μεταβλητής Μπορούν να ελεγχτούν μέσω: Εξάλειψης Τυχαιοποίησης

10 Προ-έλεγχος & Μέταέλεγχος Προέλεγχος Η μέτρηση μιας εξαρτημένης μεταβλητής προτού εκτεθούν τα υποκείμενα της έρευνας σε ένα ερέθισμα που αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη μεταβλητή Μετα-έλεγχος Η μέτρηση εκ νέου μιας εξαρτημένης μεταβλητής αφότου τα υποκείμενα της έρευνας εκτεθούν σε κάποιο ερέθισμα που αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη μεταβλητή

11 Πειραματική Ομάδα & Ομάδα Ελέγχου Πειραματική ομάδα Μια ομάδα υποκειμένων στα οποία ασκείται ένα πειραματικό ερέθισμα Ομάδα ελέγχου μια ομάδα υποκειμένων έρευνας, τα οποία δεν υπόκεινται σε κανένα πειραματικό ερέθισμα και τα οποία έχουν, κατά τα άλλα, κοινά γνωρίσματα με την πειραματική ομάδα

12

13 Διαφορές μεταξύ πειραματικού, ημιπειραματικού, και μη-πειραματικού σχεδιασμού Είδος σχεδιασμού Επιλογή δείγματος Χειραγώγηση μεταβλητών Πειραματικός Τυχαία Ναι Ημι-πειραματικός Άθικτες ομάδες Ναι Μη-πειραματικός Άθικτες ομάδες Όχι

14 Σχεδιασμοί προς αποφυγή 1 Μη-πειραματικός με άθικτες ομάδες Ομάδα Κατανομή υποκειμένων Θεραπεία Έλεγχος Μοναδική Δεν υπάρχει (άθικτη ομάδα) Όχι Όχι

15 Σχεδιασμοί προς αποφυγή 2 Μετα-έλεγχος μόνο με μη-ισοδύναμες ομάδες ελέγχου Ομάδα Κατανομή υποκειμένων Θεραπεία Έλεγχος 1 Όχι Ναι Ναι 2 Όχι Όχι Ναι

16 Σχεδιασμοί προς αποφυγή 3 Μη-πειραματικός με άθικτες ομάδες Ομάδα Κατανομή υποκειμένων Θεραπεία Έλεγχος Μοναδική Δεν υπάρχει (άθικτη ομάδα) Ναι Ναι

17 Παράγοντες που επιδρούν Επιδράσεις ωρίμανσης Διαδικασίες μέτρησης Εργαλεία μέτρησης Πειραματική θνησιμότητα Μεταβλητές περιβάλλοντος

18 Ορθοί Σχεδιασμοί 1 Πειραματική ομάδα με έλεγχο Ομάδα Κατανομή υποκειμένων Θεραπεία Προ- έλεγχος Μετα- έλεγχος 1 Τυχαία Ναι Ναι Ναι 2 Τυχαία Όχι Ναι Ναι

19 Ορθοί Σχεδιασμοί 2 Ημι-πειραματικός σχεδιασμός με μη-ισοδύναμο έλεγχο Ομάδα 1 Κατανομή υποκειμένων Άθικτες ομάδες Θεραπεία Προ- έλεγχος Μετα- έλεγχος Ναι Ναι Ναι 2 Άθικτες ομάδες Όχι Ναι Ναι

20 Ερμηνεύσιμα και μη ερμηνεύσιμα μοτίβα αποτελεσμάτων Ερμηνεύσιμα μοτίβα αποτελεσμάτων A Πειραματική ομάδα B Πειραματική ομάδα Απόκριση Ομάδα ελέγχου Προ-έλεγχος Μετα-έλεγχος Μη-ερμηνεύσιμα μοτίβα αποτελεσμάτων Απόκριση Γ Ομάδα ελέγχου Πειραματική ομάδα Απόκριση Απόκριση Προ-έλεγχος Δ Ομάδα ελέγχου Μετα-έλεγχος Πειραματική ομάδα Ομάδα ελέγχου Προ-έλεγχος Μετα-έλεγχος Προ-έλεγχος Μετα-έλεγχος

21 Εγκυρότητα και Αξιοπιστία

22 Άρχες Εγκυρότητας εματική περιοχή ερευνητικού εργαλείου εματική περιοχή όπως ορί εται λειτουργικά ώνη Αμέλειας ώνη Εγκυρότητας ώνη μη Εγκυρότητας

23 Είδη Εγκυρότητας Ονομαστική: Μετράει αυτό για το οποίο φτιάχτηκε Εσωτερική: Διεξήχθη σωστά το πείραμα; Αποφεύγονται οι παράγοντες σύγχυσης; Εξωτερική: Μπορούν να γενικευτούν τα αποτελέσματα Κριτηρίου: Συσχέτιση με καθιερωμένα μέτρα Εννοιολογικής κατασκευής: Οι προτεινόμενοι δείκτες απεικονίζουν τις προσδοκώμενες σχέσεις ανάμεσα στις έννοιες που ερευνώνται Περιεχομένου: Το εργαλείο μέτρησηςπαρέχει επαρκή κάλυψη των διερευνητικών ερωτημάτων

24 Μέτρα Αξιοπιστίας Δύο διαφορετικά εργαλεία. Δύο παρόμοια μισά μέρη ενός εργαλείου (για παράδειγμα, δύο μέρη ενός ερωτηματολογίου). Το ίδιο εργαλείο, εφαρμοσμένο σε δύο διαφορετικές περιστάσεις. Το ίδιο εργαλείο όταν το έχουν διαχειριστεί δύο διαφορετικά άτομα.

25 Άρχες Αξιοπιστίας Ευστάθεια: Πραγματοποιούμε μετρήσεις με την ίδια δοκιμασία σε δύο διαφορετικές περιστάσεις Ισοδυναμία: Συγκρίνουμε τις απαντήσεις ενός συνόλου υποκειμένων με τις απαντήσεις του ίδιου συνόλου σε ένα άλλο εργαλείο Εσωτερικής Συνοχής: Αυτή μετράει το βαθμό ομοιογένειας μιας δοκιμασίας ή ενός ερωτηματολογίου (Cronbach s α) Μετρήσεων του ίδιου κριτή και μεταξύ κριτών