ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΣ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΣ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΤΠΑΛΛΗΛΩΝ Ο.Δ.Τ. ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: Δλαιιαθηηθέο Μνξθέο Δπίιπζεο Γηεζλώλ Δκπνξηθώλ Γηαθνξώλ Δπηβιέπνπζα: πύξνπ Κιαίξε πνπδαζηήο: ηαπξάθνο ηαύξνο ΑΘΗΝΑ - 2005

Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ Πεξίιεςε 3 Λέμεηο Κιεηδηά 4 πληνκνγξαθίεο 4 Résumé 5 Δηζαγσγή 6 Μέξνο Πξώην: Οη Δλαιιαθηηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξώλ Κεθάιαην 1: Γεληθέο Παξαηεξήζεηο 8 1.1 Οξηζκφο-Φηινζνθία 8 1.2 Ηζηνξηθή Δμέιημε 10 1.3 Κχξηα Φαξαθηεξηζηηθά 12 1.4 Πιενλεθηήκαηα 13 1.5 Μνξθέο 15 Κεθάιαην 2: Η Γηακεζνιάβεζε 19 2.1 Οξηζκφο-Φαξαθηεξηζηηθά 19 2.2 Πεξηπηψζεηο εθαξκνγήο ηεο δηακεζνιάβεζεο 20 2.3 Ο ξφινο ηνπ Γηακεζνιαβεηή 22 2.4 Ο Παξάγνληαο Δκπηζηνζχλε ζηε Γηακεζνιάβεζε 23 2.5 Γηάξζξσζε ηεο Γηακεζνιάβεζεο 23 2.6 Γηαθνξέο Γηακεζνιάβεζεο θαη δηθαζηηθήο επίιπζεο θαη δηαηηεζίαο 25 2.7 Πιενλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ 26 2.8 Φξαγκνί-εκπφδηα 28 2.9 Λήμε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο 28 Κεθάιαην 3: Η Μηθξνδίθε 31 3.1 Ζ κέζνδνο 31 3.2 Ζ Γηαδηθαζία 32 3.3 Τα Φαξαθηεξηζηηθά 33 Κεθάιαην 4: Η Μέζνδνο ηεο Πξνδηθαζηηθήο Ακεξόιεπηεο Αμηνιόγεζεο 35 4.1 Έλλνηα θαη Ηζηνξηθή Αλαδξνκή 35 4.2 Οη Σηφρνη ηεο κεζφδνπ 36 4.3 Ο ξφινο ηνπ αμηνινγεηή 36 4.4 Ζ Γηαδηθαζία 38 1

4.5 Καηάιιειεο πεξηπηψζεηο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ 39 Μέξνο Γεύηεξν: Πξαθηηθή Δθαξκνγή Κεθάιαην 5: Σν Γηεζλέο Δκπνξηθό Δπηκειεηήξην Παξηζίσλ 40 5.1 Ο ξφινο ηνπ Γηεζλνχο Δκπνξηθνχ Δπηκειεηεξίνπ Παξηζίσλ (ΓΔΔ) 40 5.2 Τα Φαξαθηεξηζηηθά ησλ θαλφλσλ ηνπ ΓΔΔ 41 5.3 Ζ Δμέηαζε ησλ επηκέξνπο θαλφλσλ ηνπ ΓΔΔ 42 5.4 Οη Πξνηάζεηο ηνπ ΓΔΔ ζρεηηθά κε ηηο ΔΜΔΓ 44 5.5 Σπκβνχιηα Δπίιπζεο Γηαθνξψλ 45 5.6 Τχπνη Σπκβνπιίσλ Δπίιπζεο Γηαθνξψλ 46 Κεθάιαην 6: Η Πεξίπησζε Δλαιιαθηηθήο Δπίιπζεο Γηαθνξώλ ζηελ Διιάδα 48 6.1 Δηζαγσγή -Ηζηνξηθή Αλαδξνκή 48 6.2 Γηαθνξέο πνπ εκπίπηνπλ ζην πεδίν δξάζεο ηνπ άξζξνπ 214Α 49 6.3 Τν ζηνηρείν ηεο ππνρξεσηηθφηεηαο ζηελ ελαιιαθηηθή επίιπζε δηαθνξψλ 50 6.4 Ζ δηαδηθαζία ηεο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ ζηελ Διιάδα 51 6.5 Απεηιή ή επθαηξία γηα ην δηθεγνξηθφ επάγγεικα ε εθαξκνγή ησλ ΔΜΔΓ; 53 6.6 Σπλέπεηεο ηεο εθαξκνγήο ηνπ άξζξν 214 Α ηνπ Κ.Πνι.Γ. 54 6.7 Δπίιπζηο. Κέληξν εμψδηθεο επίιπζεο δηαθνξψλ ζηελ Διιάδα 55 Κεθάιαην 7: Πξννπηηθέο Πξνβιέςεηο γηα ην κέιινλ ησλ ΔΜΔΓ 56 Βηβιηνγξαθία 58 Παξαξηήκαηα 60 2

Πεξίιεςε Οη ελαιιαθηηθέο κνξθέο επίιπζεο δηαθνξψλ δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζην πιαίζην ηεο εηξεληθήο θαη εμσδηθαζηηθήο επίιπζεο εκπνξηθψλ δηαθνξψλ. Απηέο νη κνξθέο αλαθέξνληαη ζε νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία γίλεηαη, πξνθεηκέλνπ λα επηιπζεί κηα δηακάρε θαη ε νπνία απνηειεί ελαιιαθηηθή πξνζέγγηζε ζην δηθαζηηθφ αγψλα. Καηά ηε δηαδηθαζία ηα αληίπαια κέξε ζπλαληηνχληαη κε έλα ηξίην πξφζσπν επαγγεικαηία πνπ ηα βνεζά λα επηιχζνπλ ηε δηαθσλία ηνπο. Αλ θαη ζπρλά εζεινληηθέο, νη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ επηβάιινληαη κεξηθέο θνξέο απφ ηα δηθαζηήξηα, ηα νπνία απαηηνχλ απφ ηηο αληίπαιεο πιεπξέο λα πξνζπαζήζνπλ λα επηιχζνπλ ηε δηαθνξά ηνπο κέζσ κηαο ελαιιαθηηθήο κεζφδνπ πξνηνχ λα πάεη ε ππφζεζή ηνπο ζην δηθαζηήξην. Οη ΔΜΔΓ δελ έρνπλ δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα θαη ζπλεπψο ε κνξθή ηνπο είλαη πην ειαζηηθή. Τν πφλεκα απηφ απνζθνπεί ζηελ παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ησλ ηξφπσλ ελαιιαθηηθή επίιπζεο δηαθνξψλ κέζα ζην δηεζλέο πεξηβάιινλ, φπνπ ζε θαζεκεξηλή βάζε πξνθχπηνπλ νηθνλνκηθέο δηαθνξέο θαη ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ. Ζ κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ήηαλ ε κειέηε ειιεληθψλ θαη θπξίσο μελφγισζζσλ εγρεηξηδίσλ θαη άξζξσλ πεξηνδηθψλ. Σεκαληηθή ππήξμε θαη ε άληιεζε πιεξνθνξηψλ απφ ην δηαδίθηπν, δεδνκέλνπ φηη ε βηβιηνγξαθία γηα νξηζκέλεο απφ ηηο ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλε. Απηφ νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην γεγνλφο φηη νη κέζνδνη απηέο είλαη ζρεηηθά λέεο θαη δελ έρνπλ γίλεη έσο ηψξα ζνβαξέο πξνζπάζεηεο ζπζηεκαηηθήο αλάιπζήο ηνπο. Δπηπιένλ, ε κειέηε ησλ θαλφλσλ ηνπ Γηεζλνχο Δκπνξηθνχ Δπηκειεηεξίνπ θαη ηνπ Κψδηθα Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο, ζπλεηέιεζε ζην λα αμηνινγεζεί θαη λα αλαιπζεί ε πξαθηηθή εθαξκνγή ησλ ελαιιαθηηθψλ κεζφδσλ επίιπζεο δηαθνξψλ ηφζν ζην δηεζλή ρψξν φζν θαη ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα. Τέινο, ηδηαίηεξε κλεία πξέπεη λα γίλεη θαη ζηελ πξνζσπηθή επαθή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηελ εηαηξεία Επίλσσις, ε νπνία είλαη κηα νξγάλσζε πνπ πξνσζεί ηελ λέα απηή ππεξεζία ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ ζηελ Διιάδα. Οη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ γηα ηελ παγθφζκηα θνηλφηεηα έλα δσηηθφ εξγαιείν γηα ηηο εκπνξηθέο ζρέζεηο πνπ βξίζθνληαη ζε θξίζε. Οη πεξηζζφηεξεο κεγάιεο επηρεηξήζεηο έρνπλ αληηιεθζεί ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο ρξήζεο ησλ κεζφδσλ απηψλ αθνχ, κέζσ ηεο επειημίαο πνπ ηηο δηαθξίλεη, ηνπο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα εμνηθνλνκήζνπλ θφζηνο θαη ρξφλν. Πνιιά καθξνπξφζεζκα ζπκβφιαηα θαη 3

θνηλνπξαμίεο κεηαμχ εηαηξεηψλ αλαγλσξίδνπλ ηε ρξεζηκφηεηα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ πξνηνχ κηα πιεπξά ζηξαθεί ζε δηθαζηηθή ή δηαηηεηηθή ιχζε. Ζ ρξήζε δηαπξαγκαηεπηηθψλ ξεηξψλ νινέλα θαη απμάλεηαη ζηε ζχλαςε ζπκβνιαίσλ, ηδίσο ζηα δηεζλή. Λέμεηο-Κιεηδηά Γηαηηεζία, Γηακεζνιάβεζε, Δλαιιαθηηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξψλ, Φηιηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξψλ, Μηθξνδίθε, Σπκθηιίσζε, Πξνδηθαζηηθή Ακεξφιεπηε Αμηνιφγεζε, Ηδησηηθή δίθε, Γίθε Δλφξθσλ, Οηθνγελεηαθή Γηακεζνιάβεζε, Γηάκεζνδηαηηεζία, Κψδηθαο Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο, Σπκβνχιηα Δπίιπζεο Γηαθνξψλ, Σπκβνχιην Δπαλεμέηαζεο Γηαθνξψλ, Σπκβνχιην Δπηδίθαζεο Γηαθνξψλ, Σπλδπαζηηθφ Σπκβνχιην Δπίιπζεο δηαθνξψλ. πληνκνγξαθίεο ΓΔΔ ΔΜΔΓ ΦΜΔΓ ΣΔΓ Κ.Πνι.Γ. Γηεζλέο Δκπνξηθφ Δπηκειεηήξην Δλαιιαθηηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξψλ Φηιηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξψλ Σπκβνχιηα Δπίιπζεο Γηαθνξψλ Κψδηθαο Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο 4

Résumé Les méthodes alternatives de résolution des conflits jouent un rôle important dans le cadre de la résolution pacifique de conflits commerciaux. Ces méthodes supposent que les parties résolvent elles mêmes leur différend avec le concours d'un tiers indépendant. Le rôle de cette personne est celui d'un conseil. Il peut présenter des suggestions mais la solution du différend reste finalement l'oeuvre des parties ellesmêmes. Les méthodes alternatives n'ont pas de caractère contraignant et par conséquent sont plus relachées que la procédure judiciaire. Cette thèse vise à la présentation et à l'analyse des méthodes alternatives à la résolution des conflits dans l'environnement international. La méthodologie utilisée était l'étude de manuels et d'articles de revues grecs et étrangères. Étant donné que la bibliographie pour certaines des méthodes alternatives est exceptionnellement limitée, beaucoup d'informations ont été rechercées sur l'internet. En outre, l'étude des règles de la Chambre de commerce internationale et du code de procédure politique, contribue à évaluer et analyser l'application pratique des méthodes alternatives à la résolution des conflits dans l'espace international et de même que dans le territoire grec. Enfin, dans le cadre de la présente thèse, il y a eu un contact personnel avec la société Epilisys qui s occupe de la résolution alternative des conflits en Grèce. Les méthodes alternatives peuvent constituer un outil vital pour les relations commerciales qui se trouvent en crise. La plupart des grandes entreprises ont conçu la nécessité de l'usage de ces méthodes puisque elles peuvent maîtriser tant le coût que le temps. De nombreux contrats à long terme entre sociétés reconnaissent l'utilité de négociations avant qu'une partie ait recouru au judiciaire. De plus en plus de clauses de négociation sont inclues dans les contrats internationaux. 5

Δηζαγσγή Μηα απφ ηηο πην ζεκαληηθέο θαη ζπλάκα θαζνξηζηηθέο δηαζηάζεηο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ηελ νπνία άιισζηε βηψλνπκε κε πνιχ έληνλν ηξφπν ζηελ επνρή καο, είλαη ε εθξεθηηθή αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ δηεζλψλ νηθνλνκηθψλ ζπλαιιαγψλ. Ζ ζχγρξνλε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα δηεμάγεηαη πιένλ κε ηδηαίηεξε επθνιία ζε φια ηα πιάηε θαη κήθε ηνπ πιαλήηε θαη κάιηζηα κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο. Μέζα ζε απηφ ην δηεζλέο παγθνζκηνπνηεκέλν πεξηβάιινλ, είλαη επφκελν, λα δεκηνπξγνχληαη πξνζηξηβέο θαη ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ. Οη εκπνξηθέο δηαθνξέο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ ζπρλά είλαη πνιχπινθεο, γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηελ επίιπζή ηνπο, αθνχ ε δηθαζηηθή δηαδηθαζία είλαη ρξνλνβφξα, δαπαλεξή θαη αξθεηά επίπνλε. Ζ θαηάζηαζε είλαη αθφκα πην δχζθνιε φηαλ πξφθεηηαη γηα δηεζλείο εκπνξηθέο δηαθνξέο, φπνπ νη ζπλαιιαζζφκελνη είλαη πηζαλφ λα εδξεχνπλ ζε δηαθνξεηηθά θξάηε θαη επηπιένλ λα ππάγνληαη ζε πεξηζζφηεξα απφ έλα δηθατθά ζπζηήκαηα. Γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη ιφγσ ηεο πνιππινθφηεηαο πνπ παξνπζηάδνπλ ζήκεξα νη εκπνξηθέο δηαθνξέο, θαζίζηαηαη πιένλ αλαγθαία ε πξνζθπγή ζε κεζφδνπο επίιπζεο δηαθνξψλ πνπ ζα μεθεχγνπλ απφ ηνπο παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο επίιπζεο κέζσ ηεο δηθαζηηθήο νδνχ. Γηα ηελ απξφζθνπηε ιεηηνπξγία ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζεσξείηαη επηηαθηηθφ λα επηιπζνχλ νη φπνηεο δηαθνξέο κε απινχζηεξεο θαη ηαρχηεξεο κεζφδνπο. Ζ παξνχζα κειέηε απνζθνπεί ζηελ παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ησλ ηξφπσλ ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ κέζα ζην δηεζλέο πεξηβάιινλ. Σην πξψην κέξνο, εμεηάδνληαη γεληθά νη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ (ΔΜΔΓ). Σπγθεθξηκέλα, αλαθέξνληαη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ ηζηνξηθή ηνπο εμέιημε, ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο θαη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ έρνπλ, ελψ γίλεηαη θαη κηα ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ ΔΜΔΓ. Σηε ζπλέρεηα, αλαιχνληαη νξηζκέλεο κνξθέο ΔΜΔΓ, φπσο είλαη ε δηακεζνιάβεζε, ε κηθξνδίθε θαη ε πξνδηθαζηηθή ακεξφιεπηε αμηνιφγεζε. Οη ζπγθεθξηκέλεο κέζνδνη επηιέρζεθαλ ιφγσ ηνπ φηη είλαη νη πην δηαδεδνκέλεο κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ, σζηφζν γίλεηαη αλαθνξά θαη ζε νξηζκέλεο άιιεο. Αξρηθά, εμεηάδεηαη ε δηακεζνιάβεζε, ε νπνία φπσο θαη νη άιιεο ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ ζπκβάιιεη ζηελ εηξεληθή επίιπζε εκπνξηθψλ δηαθνξψλ πνπ έρνπλ πξνθχςεη κεηαμχ 6

δχν πιεπξψλ θαη ελδέρεηαη λα γίλεηαη απφ άηνκα πνπ δελ είλαη νχηε δηθαζηέο νχηε δηαηηεηέο αιιά επηιέγνληαη απφ θνηλνχ απφ ηα ελδηαθεξφκελα κέξε. Τα άηνκα απηά νλνκάδνληαη δηακεζνιαβεηέο θαη έρνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε δηέλεμε αθνχ κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηα δχν κέξε λα έξζνπλ ζε ακνηβαίν ζπκβηβαζκφ. Σηελ εξγαζία αλαιχνληαη νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δηακεζνιάβεζεο, φπσο ε δηάξζξσζή ηεο, ηα πιενλεθηήκαηά ηεο αιιά θαη νη θχξηεο δηαθνξέο ηεο κε ηε δηαηηεζία θαη ηε δίθε. Δπίζεο, παξνπζηάδνληαη θαη νη άιιεο δχν κνξθέο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ, δειαδή, ε κηθξνδίθε θαη ε πξνδηθαζηηθή ακεξφιεπηε αμηνιφγεζε. Καηά ηελ αλάιπζε ησλ κνξθψλ απηψλ, αλαθέξνληαη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηε δηαδηθαζία πνπ ιακβάλεη ρψξα αιιά θαη ην ξφιν πνπ παίδεη ην ηξίην νπδέηεξν άηνκν, ηνπ νπνίνπ ε ζπκβνιή, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο δηακεζνιάβεζεο, είλαη θαηαιπηηθή. Σην δεχηεξν κέξνο, γίλεηαη αλαθνξά ζηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ησλ ΔΜΔΓ δηεζλψο αιιά θαη ζηελ Διιάδα. Παξνπζηάδεηαη εθηελψο ην Γηεζλέο Δκπνξηθφ Δπηκειεηήξην ησλ Παξηζίσλ (ΓΔΔ) ην νπνίν ζεσξείηαη ν θχξηνο θνξέαο παξνρήο ππεξεζηψλ ζρεηηθά κε ηηο κεζφδνπο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ θαη ζπληάζζεη ηνπο θαλφλεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηηο εκπνξηθέο δηαθνξέο ψζηε λα δηεπθνιχλνληαη νη ζπλαιιαγέο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ. Αλαθέξνληαη αθφκα νη πξνηάζεηο ηνπ ΓΔΔ ζρεηηθά κε ηηο ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο επίιπζεο δηαθνξψλ θαζψο επίζεο θαη ηα Σπκβνχιηα Δπίιπζεο Γηαθνξψλ, ηα νπνία είλαη κηα ζρεηηθά πην πξφζθαηε ππεξεζία πνπ πξνζθέξεηαη απφ ην ΓΔΔ. Αλαθνξηθά κε ηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ησλ ΔΜΔΓ ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα, γίλεηαη ιφγνο γηα ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ πνπ πξνβιέπνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο. Ζ ελαιιαθηηθή επίιπζε δηαθνξψλ εηζήρζε ζρεηηθά πξφζθαηα ζην ειιεληθφ δηθνλνκηθφ δίθαην. Σπγθεθξηκέλα, ην άξζξν 214 Α ηνπ Κ.Πνι.Γ. 1 αλαθέξεη ξεηά φηη είλαη ππνρξεσηηθή ε απφπεηξα ζπκβηβαζηηθήο επίιπζεο κηαο δηαθνξάο, πξηλ απηή παξαπεκθζεί ζηα δηθαζηήξηα. Ωζηφζν, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δελ είλαη δεθηηθέο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο φιεο νη αζηηθέο ππνζέζεηο. Δπίζεο, ζην ίδην άξζξν νξίδεηαη ε δηαδηθαζία πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζεζεί θαηά ηελ πξνζπάζεηα ζπκβηβαζηηθήο επίιπζεο ησλ φπνησλ δηαθνξψλ πξνθχςνπλ. Δπηπιένλ, ζηελ ίδηα ελφηεηα αλαθέξνληαη θαη νη εκπεηξίεο πνπ απνθνκίζηεθαλ θαηά ηε ζπλάληεζε καο κε εθπξφζσπν θέληξνπ ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ πνπ εδξεχεη ζηελ Διιάδα. 1 Κψδηθαο Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο. Σηελ Διιάδα, ν Κψδηθαο Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο εμεηάδεη ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ δηθαζηεξίσλ θαζψο θαη ηελ δηαδηθαζία απνλνκήο δηθαηνζχλεο. 7

Μέξνο Πξώην: Οη Δλαιιαθηηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξώλ Κεθάιαην 1 Γεληθέο Παξαηεξήζεηο 1.1 Οξηζκόο-Φηινζνθία Οη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ (ΔΜΔΓ) είλαη έλαο φξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γεληθά γηα λα πεξηγξάςεη ηηο άηππεο δηαδηθαζίεο επίιπζεο δηαθνξψλ θαηά ηηο νπνίεο ηα αληίπαια κέξε ζπλαληηνχληαη κε έλα ηξίην πξφζσπν επαγγεικαηία πνπ ηα βνεζά λα επηιχζνπλ ηε δηαθσλία ηνπο κε ηξφπν πνπ είλαη ιηγφηεξν επίζεκνο θαη ζπρλά πην ζπλαηλεηηθφο απφ φηη ζηα δηθαζηήξηα. Αλ θαη ζπρλά εζεινληηθέο, νη ΔΜΔΓ επηβάιινληαη κεξηθέο θνξέο απφ ηα δηθαζηήξηα, ηα νπνία απαηηνχλ απφ ηηο αληίπαιεο πιεπξέο λα πξνζπαζήζνπλ λα επηιχζνπλ ηε δηαθνξά ηνπο κέζσ κηαο ελαιιαθηηθήο κεζφδνπ πξνηνχ λα πάεη ε ππφζεζή ηνπο ζην δηθαζηήξην. Οη ΔΜΔΓ, δειαδή, αλαθέξνληαη ζε νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία γίλεηαη, πξνθεηκέλνπ λα επηιπζεί κηα δηακάρε θαη ε νπνία απνηειεί ελαιιαθηηθή πξνζέγγηζε ζην δηθαζηηθφ αγψλα. Ζ νλνκαζία ησλ ΔΜΔΓ πξνέξρεηαη απφ ην δηεζλή φξν Alternative Dispute Resolution 2 θαη πξέπεη λα δηαθξίλνληαη απφ ηε δηαηηεζία παξφηη νξηζκέλνη ζεσξνχλ ηελ ηειεπηαία σο ηνλ πξσηαξρηθφ ηχπν ελαιιαθηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ 3 δηφηη νη ΔΜΔΓ δελ έρνπλ δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα θαη ζπλεπψο ε κνξθή ηνπο είλαη πην ειαζηηθή. Οη ΔΜΔΓ απνηεινχλ δειαδή κηα εμσδηθαζηηθή δηαδηθαζία πνπ εθαξκφδεηαη γηα ηνλ δηαθαλνληζκφ κηαο εκπνξηθήο δηαθνξάο 4. Σην εζσηεξηθφ ελφο θξάηνπο ν φξνο απηφο πεξηιακβάλεη θαη ηελ δηαηηεζία, φκσο ζε δηεζλέο επίπεδν, φπνπ ε δηαηηεζία έρεη εμειηρζεί ζε κηα ζπλήζε δηαδηθαζία γηα εκπνξηθέο δίθεο, ν φξνο ΔΜΔΓ πεξηνξίδεηαη ζηηο δηαδηθαζίεο εθείλεο πνπ είλαη δηαθνξεηηθέο απφ ηα θαζηεξσκέλα πξφηππα ηεο δηεζλνχο εκπνξηθήο δηαηηεζίαο 5. Σηελ πεξίπησζε απηή, ν φξνο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα πεξηγξάςεη ηηο ΔΜΔΓ είλαη Φηιηθέο Μέζνδνη Δπίιπζεο Γηαθνξψλ (ΦΜΔΓ) θαη ν νπνίνο πξνέξρεηαη απφ ην δηεζλή φξν Amicable Dispute Resolution. Τν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπο είλαη, φπσο 2 Σπληφκεπζε σο ADR. 3 Hertz K. & Lookofsky J., Transnational Litigation and Commercial Arbitration, Juris Publishing, Inc, (2 nd edition, 2004), ζει. 755. 4 Bühring-Uhle C., Arbitration and Mediation in International Business, Kluwer Law International Editions, (1996), ζει.261. 5 Βι., www.beyondintractability.org/m/adr.jsp Δπίζθεςε ζηηο 18/6/2005. 8

θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ΔΜΔΓ, ε κε δεζκεπηηθφηεηά ηνπο αθνχ νη απνθάζεηο πνπ ιακβάλνληαη δελ είλαη δεζκεπηηθέο γηα ηα αληίπαια κέξε, ηα νπνία άιισζηε δελ ειέγρνληαη γηα ην θαηά πφζν ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο απνθάζεηο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ελψ θαη ε δηαηηεζία απνηειεί κηα ελαιιαθηηθή επηινγή αληί ηεο πξνζθπγήο ζηα δηθαζηήξηα, ζα πξέπεη εληνχηνηο, λα δηαθξίλεηαη απφ ηηο ΔΜΔΓ. Μέζσ ηεο δηαηηεζίαο νδεγνχκαζηε ζε κηα δεζκεπηηθή απφθαζε γηα ηα αληίπαια κέξε, ε νπνία κάιηζηα είλαη εθηειεζηή ζαλ λα πξφθεηηαη γηα θαλνληθή απφθαζε δηθαζηεξίνπ. Ωζηφζν, ππνζηεξίδεηαη φηη ζπρλά ππάξρνπλ κέζνδνη πνπ ελψ παξέρνπλ ππεξεζίεο ΔΜΔΓ, ηειηθά έρνπλ ππνρξεσηηθφ ραξαθηήξα θαη νδεγνχλ ζε δεζκεπηηθέο απνθάζεηο. Καηά πνιινχο, ίζσο έλαο θαιχηεξνο νξηζκφο ησλ ΔΜΔΓ ζα ήηαλ λα ηηο πεξηγξάςνπλ σο κνξθέο επίιπζεο πνπ πξνζπαζνχλ λα επηιχζνπλ δηαθνξέο κε άηππεο δηαδηθαζίεο θαη ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα γίλεη πξνζθπγή είηε ζε δηθαζηήξηα, είηε ζηε δηαηηεζία 6. Υπάξρεη έλα επξχ γθάκα απφ ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο πνπ έρνπλ έλαλ θνηλφ ζηφρν, δειαδή λα βνεζήζνπλ δχν ή πεξηζζφηεξα αληηπαξαηηζέκελα κέξε λα επηιχζνπλ ηηο φπνηεο δηαθσλίεο ηνπο. Απηέο νη κέζνδνη ζα κπνξνχζαλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε ηξεηο θχξηεο θαηεγνξίεο ζε δεζκεπηηθέο, κε δεζκεπηηθέο θαη ζπκβνπιεπηηθέο. Πξέπεη λα ππνγξακκηζηεί φηη ελψ νη δηάθνξεο ΔΜΔΓ έρνπλ δηαθνξεηηθή κεζνδνινγία, παξνπζηάδνπλ σζηφζν, νξηζκέλα παξφκνηα ραξαθηεξηζηηθά 7 : Οπνηαδήπνηε δηαδηθαζία ΔΜΔΓ αξρίδεη κε ηε ζπγθαηάζεζε ησλ αληίπαισλ κεξψλ. Υπάξρνπλ ζαθείο θαλνληζκνί πνπ δηέπνπλ ηελ θάζε κέζνδν θαη νη νπνίνη αζθαιψο γλσζηνπνηνχληαη ζηα κέξε. Τα κέξε κπνξνχλ λα επηιέμνπλ ειεχζεξα ην ηξίην νπδέηεξν άηνκν (δηαηηεηήο, δηακεζνιαβεηήο, αμηνινγεηήο θιπ.) πνπ ζα αλαιάβεη λα ηνπο βνεζήζεη ζηελ επίιπζε ηεο δηαθσλίαο ηνπο. Καηά ηε δηαδηθαζία ησλ ΔΜΔΓ ηα εκπιεθφκελα κέξε εθπξνζσπνχληαη ζπρλά απφ δηθεγφξνπο ηεο επηρείξεζεο 8. 6 Blackaby N., Hunter M., Partasides C. & Redfern A., Law and Practice of International Commercial Arbitration, Thomson Sweet & Maxwell Editions, (4 th edition, 2004), ζει. 41. 7 Βι., http://www.aryme.com/aryme/eng/metodos_adr/metodos_adr.asp Δπίζθεςε 22/6/2005. 8 Schäfer E., Verbist H. & Imhoos, L arbitrage de la Chambre de Commerce Internationale (CCI) en pratique, Stæmpfli Editions, (2002), ζει. 143. 9

Σε θάζε κέζνδν, ην ηξίην νπδέηεξν άηνκν νθείιεη λα είλαη απφιπηα εμνηθεησκέλν κε ηε ζπγθεθξηκέλε κέζνδν θαη λα έρεη εθπαηδεπηεί γη απηφ ην ζθνπφ. Σε θάζε πεξίπησζε ην ηξίην νπδέηεξν άηνκν πξέπεη λα δξα αλεμάξηεηα θαη ακεξφιεπηα έλαληη ησλ κεξψλ θαη ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπο. Τν ηξίην νπδέηεξν άηνκν αιιά θαη γεληθφηεξα ν νξγαληζκφο παξνρήο ππεξεζηψλ ΔΜΔΓ πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ ερεκχζεηα πξνο ηα κέξε αιιά θαη λα ηεξνχλ επίζεο έλα θψδηθα εζηθήο. Τα κέξε πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ κία απφ ηηο ΔΜΔΓ, γλσξίδνπλ εθ ησλ πξνηέξσλ, ην θαηά πξνζέγγηζε θφζηνο πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηελ επίιπζε ηεο δηαθσλίαο ηνπο. Οη δαπάλεο γηα ηε ρξήζε ησλ ΔΜΔΓ δελ ζπλδένληαη ζε θακία πεξίπησζε κε ην ηειηθφ απνηέιεζκα ηεο δηαδηθαζίαο. Γειαδή, νη ακνηβέο γηα ην ηξίην νπδέηεξν άηνκν ή ηνλ νξγαληζκφ παξνρήο ππεξεζηψλ ΔΜΔΓ είλαη δεδνκέλεο αλεμάξηεηα απφ ηελ έθβαζε ηεο δηαθνξάο. Οη νξγαληζκνί παξνρήο ππεξεζηψλ ΔΜΔΓ δελ κπνξνχλ λα επηβάιινπλ ηελ επηδίθαζε κηαο ππφζεζεο νχηε εμ νλφκαηνο, νχηε θαηά παξάθιεζε νπνηνπδήπνηε κέξνπο. 1.2 Ιζηνξηθή Δμέιημε Απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ηεο χπαξμεο ηνπ αλζξψπνπ, νη δηακάρεο θαη νη δηαθσλίεο απνηεινχζαλ ζπρλφ θαηλφκελν ζηε δσή ηνπ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφο ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν δηαρεηξηδφκαζηε απηέο ηηο δηαθνξέο. Οη δηάθνξεο ηερληθέο δηαπξαγκαηεχζεσλ παίδνπλ βαζηθφ ξφιν ζηελ επίιπζε ησλ δηαθνξεηηθψλ εηδψλ ζπγθξνχζεσλ εδψ θαη πνιιέο ρηιηάδεο έηε. Οη ΔΜΔΓ θαινχληαη λα επηιχζνπλ κηα δηακάρε φηαλ νη παξαδνζηαθέο κνξθέο επίιπζεο δηαθνξψλ δελ κπνξνχλ λα ην επηηχρνπλ απηφ. Μπνξεί λα ππνζηεξηρζεί φηη πάληνηε ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ππήξραλ ζηνηρεία πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηηο ΔΜΔΓ κε ηε ζεκεξηλή ηνπο κνξθή. Ωζηφζν, ε ζχγρξνλε κνξθή ησλ ΔΜΔΓ άξρηζε λα θεξδίδεη έδαθνο ζηηο ΖΠΑ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ '60 φπνπ ππήξμε ρξήζε ηεο κεζφδνπ ηεο δηακεζνιάβεζεο γηα επίιπζε επηρεηξεκαηηθψλ θαη νηθνγελεηαθψλ δηαθνξψλ αιιά θαη γηα κηθξφηεξεο αμηψζεηο ιφγσ ηεο ζπκθφξεζεο πνπ επηθξαηνχζε ηφηε ζην ρψξν ησλ δηθαζηεξίσλ. Δθείλε ηελ πεξίνδν νη ΔΜΔΓ αλαπηχρζεθαλ ηδηαίηεξα ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο έπεηηα απφ πνιηηηθέο θαη αζηηθέο ζπγθξνχζεηο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '60. Ζ εηζαγσγή λέσλ 10

λφκσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ αλζξψπσλ, θαζψο επίζεο θαη ην ξεχκα ηεο επνρήο πνπ ήηαλ ελάληην ζε δηαθξίζεηο θαη αδηθίεο, είρε νδεγήζεη νινέλα θαη πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο ζην λα πξνβνχλ ζε αγσγέο πξνθεηκέλνπ λα δηθαησζνχλ. Γηα παξάδεηγκα, ν λφκνο πεξί αζηηθψλ δηθαησκάησλ ηνπ 1964 ζεψξεζε παξάλνκε νπνηαδήπνηε κνξθή δηάθξηζεο ζην ρψξν εξγαζίαο βάζεη ηεο θπιήο, ηνπ θχινπ, ή ηεο θαηαγσγήο ελφο αηφκνπ. Τέηνηνη λφκνη δεκηνχξγεζαλ ζηνπο αλζξψπνπο ηελ αλάγθε λα δεηήζνπλ απνδεκίσζε ζε πεξίπησζε πνπ δέρνληαλ ξαηζηζηηθή επίζεζε ή γηλφηαλ κηα αδηθία εηο βάξνο ηνπο. Σπγρξφλσο, θαζψο απμάλνληαλ ηα θεκηληζηηθά θηλήκαηα ησλ γπλαηθψλ θαη νη πεξηβαιινληηθέο νξγαλψζεηο, νινέλα θαη πεξηζζφηεξεο ππνζέζεηο νδεγνχληαλ ζηα δηθαζηήξηα. Τν απνηέιεζκα ήηαλ κηα πνιχ κεγάιε αχμεζε ησλ δηθαζηηθψλ ππνζέζεσλ ζε βαζκφ ηέηνην πνπ είρε δεκηνπξγεζεί ζπκθφξεζε ζηα ακεξηθαληθά δηθαζηήξηα. Τειηθά ην ακεξηθαληθφ δηθαζηηθφ ζχζηεκα ππεξθνξηψζεθε κε δηαθφξσλ εηδψλ ππνζέζεηο, γεγνλφο πνπ είρε σο ζπλέπεηα ηηο καθξνρξφληεο θαζπζηεξήζεηο αιιά θαη ηε δηάπξαμε αξθεηψλ δηαδηθαζηηθψλ ιαζψλ. Μέζνδνη, φπσο ε δηακεζνιάβεζε θαη ε δηαηηεζία ζχληνκα έγηλαλ δεκνθηιείο ηξφπνη γηα λα επηιπζνχλ πνιιέο θαη πνηθίιεο ζπγθξνχζεηο, ιφγσ ηνπ φηη βνήζεζαλ λα κεησζεί ε πίεζε ζην επηβαξεκέλν δηθαζηηθφ ζχζηεκα ησλ Ζ.Π.Α. 9. Σηελ Δπξψπε θαη ζπγθεθξηκέλα ζηε Μεγάιε Βξεηαλία, αλ θαη ππήξραλ νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο απφ δηθεγφξνπο πνπ είραλ ελδηαθεξζεί γηα ηελ επίιπζε δηαθνξψλ κέζσ ησλ κεζφδσλ απηψλ, κφιηο ην1989 ζπζηάζεθε ε πξψηε επξσπατθή επηρείξεζε 10 πνπ είρε σο θχξην αληηθείκελν ηελ εμσδηθαζηηθή επίιπζε δηαθνξψλ κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ ΔΜΔΓ. Απφ ηφηε, πνιιέο άιιεο εηαηξείεο κε αληηθείκελν ηε θηιηθή επίιπζε δηαθνξψλ ζπζηάζεθαλ ζηελ Δπξψπε θπξίσο ζηε Μεγάιε Βξεηαλία γεγνλφο πνπ ζπλεηέιεζε ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ΔΜΔΓ θαη ζηε δηθή καο ήπεηξν. Οη ΔΜΔΓ ρξεζηκνπνηνχληαη πιένλ, ζε παγθφζκην επίπεδν, απφ θπβεξλήζεηο, εκπνξηθέο θαη κε εηαηξίεο, αιιά θαη απφ κεκνλσκέλα άηνκα πνπ επηζπκνχλ λα επηιχζνπλ ηηο φπνηεο δηαθσλίεο ηνπο κε πην ζπγθαηαβαηηθφ ηξφπν 11. Δίλαη νινθάλεξν φηη ε ρξήζε ηνπο δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζε εηαηξείεο θαη ζε επηρεηξεκαηηθνχο νκίινπο, αιιά έρεη γίλεη αληηιεπηφ ζε πνιινχο θνξείο φηη κπνξνχλ λα απνθνκίζνπλ ηεξάζηηα νθέιε κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ ΔΜΔΓ. 9 Βι., http://www.beyondintractability.org/m/adr.jsp Δπίζθεςε 10/6/2005. 10 Ζ εηαηξεία νλνκάδεηαη IDR Europe Ltd. Βι. http://www.adrgroup.co.uk/history.html Δπίζθεςε 19/6/2005. 11 Βι., http://www.adrgroup.co.uk/history.html Δπίζθεςε 19/6/2005. 11

1.3 Κύξηα Υαξαθηεξηζηηθά Γηα πνιινχο ιφγνπο, φζνη ππεξαζπίδνληαη ηηο ΔΜΔΓ ζεσξνχλ φηη είλαη θαιχηεξνο ηξφπνο επίιπζεο κηαο δηαθνξάο απφ φηη ε πξνζθπγή ζην δηθαζηήξην. Πξψηα απ φια, νη ΔΜΔΓ γεληθά, απνηεινχλ δηαδηθαζίεο πην ζχληνκεο θαη ιηγφηεξν αθξηβέο. Οη ΔΜΔΓ βαζίδνληαη θπξίσο ζηελ άκεζε ζπκκεηνρή ησλ δηαθσλνχλησλ, ζε αληίζεζε κε ηε δηαδηθαζία πνπ ηεξείηαη ζηα δηθαζηήξηα. Σηηο πεξηζζφηεξεο ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο, νη δηαθσλνχληεο πεξηγξάθνπλ ηε δηαδηθαζία πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ θαη θαζνξίδνπλ ηα ζεκαληηθφηεξα ζεκεία ηεο ζπκθσλίαο ηνπο. Απηφο ν ηξφπνο ζπκκεηνρήο ζεσξείηαη φηη κπνξεί λα απμήζεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αληίπαισλ πιεπξψλ ζρεηηθά κε ηελ έθβαζε ηεο δηαθνξάο ηνπο, αιιά επίζεο λα ζπκβάιιεη θαη ζηε ζπκκφξθσζή ηνπο κε ηελ ηειηθή ζπκθσλία πνπ ζα επηηεπρζεί. Οη ΔΜΔΓ είλαη πεξηζζφηεξν ζπλαηλεηηθέο θαη ιηγφηεξν αληαγσληζηηθέο απφ φηη νη ππνζέζεηο πνπ δηεμάγνληαη ζηα δηθαζηήξηα. Γηα απηφλ ηνλ ιφγν, νη ΔΜΔΓ δελ επλννχλ ζπλήζσο ηηο εληάζεηο θαη ηελ θιηκάθσζε ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ αληηκαρφκελσλ πιεπξψλ. Σηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε ζπκκεηνρή ζε κηα ΔΜΔΓ ζα βειηηψζεη ελ ηέιεη ηελ ζρέζε κεηαμχ ησλ αληηπαξαηηζέκελσλ ζε αληίζεζε κε έλαλ δηθαζηηθφ αγψλα πνπ ζα είρε σο απνηέιεζκα ηελ επηδείλσζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ αληίδηθσλ. Απηφ είλαη έλα ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο φπνπ ηα αληίπαια κέξε ζα πξέπεη λα ζπλερίζνπλ λα έρνπλ επαθέο θαη κεηά ηε δηεπζέηεζε ηνπ δεηήκαηνο, φπσο ζπκβαίλεη γηα παξάδεηγκα ζηελ πεξίπησζε ηεο επηκέιεηαο παηδηψλ κεηά απφ έλα δηαδχγην 12. Παξά ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ νη ΔΜΔΓ, έρνπλ θαη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα ελψ δέρνληαη θαη αξθεηέο επηθξίζεηο γηα ην γεγνλφο φηη ππνθαζηζηνχλ ηνλ παηξνπαξάδνην ηξφπν επίιπζεο δηαθνξψλ ζηα δηθαζηήξηα. Οξηζκέλεο επηθξίζεηο αθνξνχλ ζηε λνκηκφηεηα ηεο ηειηθήο ιχζεο πνπ επηηπγράλεηαη ελψ ππνζηεξίδεηαη φηη νη ΔΜΔΓ παξέρνπλ κηαο δεχηεξεο ηάμεσο δηθαηνζχλε. Υπνζηεξίδεηαη επίζεο φηη νη άλζξσπνη πνπ δελ κπνξνχλ λα αληεπεμέιζνπλ νηθνλνκηθά ζηηο απαηηήζεηο ελφο δηθαζηηθνχ αγψλα είλαη εθείλνη πνπ θαηαθεχγνπλ ζηηο ΔΜΔΓ. Άιιεο επηθξίζεηο έρνπλ λα θάλνπλ κε ην γεγνλφο φηη νη ΔΜΔΓ επλννχλ ηνλ ζπκβηβαζκφ. Ο ζπκβηβαζκφο κπνξεί λα είλαη έλαο θαιφο ηξφπνο λα επηιπζνχλ κεξηθέο δηαθσλίεο, αιιά δελ αξκφδεη ζε άιιεο. Σε ζνβαξέο ζπγθξνχζεηο γηα ζέκαηα δηθαηνζχλεο ή γηα ζνβαξά εζηθά δεηήκαηα δχζθνια κπνξεί λα επέιζεη ζπκβηβαζκφο κεηαμχ ησλ δηαθσλνχλησλ. Έλα άιιν κεηνλέθηεκα είλαη φηη νη δηεπζεηήζεηο ησλ πξνβιεκάησλ κέζσ ησλ ΔΜΔΓ 12 Βιέπε http://www.beyondintractability.org/m/adr.jsp Δπίζθεςε 10/6/2005. 12

γίλνληαη ηδησηηθά θαη έηζη δελ κπνξνχλ λα γλσζηνπνηεζνχλ ζην επξχ θνηλφ, νξηζκέλα γεγνλφηα πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηνπο αθνξνχλ είηε έκκεζα είηε άκεζα. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ζε πεξίπησζε πνπ κηα επηρείξεζε πσινχζε πξντφληα ειαηησκαηηθά θαη επηβιαβή γηα ηελ πγεία ησλ θαηαλαισηψλ, ζα κπνξνχζε λα απνζησπήζεη ην γεγνλφο απηφ θαη λα ην επηιχζεη κέζσ ηεο ρξεζηκνπνίεζεο κηαο ΔΜΔΓ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα εθηεζεί ην πξφβιεκα απηφ δεκνζίσο, θάηη πνπ ζα ζπλέβαηλε αλ είρε θζάζεη ην ζέκα ζηα δηθαζηήξηα. Έηζη, φκσο απνθξχπηεηαη έλα ζεκαληηθφ ζέκα πνπ επεξεάδεη άκεζα ηελ πγεία ησλ θαηαλαισηψλ ρσξίο ε εηαηξεία λα εμαλαγθάδεηαη λα πάξεη θάπνηα δξαζηηθά κέηξα, φπσο π.ρ ηελ απνκάθξπλζε ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξντφληνο απφ ηελ αγνξά 13. Οη ΔΜΔΓ δελ κπνξνχλ λα είλαη απνηειεζκαηηθέο αλ έλα απφ ηα δχν κέξε έρεη πηνζεηήζεη πνιχ αξλεηηθέο ζέζεηο θαη απφςεηο γηα ηα άιιν. Δπίζεο, κηα ΔΜΔΓ δελ κπνξεί λα είλαη επηηπρήο ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ηπρφλ θαζπζηεξήζεηο επλννχλ ηελ κηα πιεπξά κφλν ή φηαλ ππάξρεη κεγάιε δηαθνξά επεκεξίαο κεηαμχ ησλ δχν αληηκαρφκελσλ πιεπξψλ αθνχ θάηη ηέηνην ζα επεξέαδε ηε δηαπξαγκαηεπηηθή ηνπο δπλαηφηεηα. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη νη πιεπξέο πνπ επηζπκνχλ ηε ρξήζε κηαο ΔΜΔΓ ζπρλά πηζηεχνπλ, φηη απηφ κπνξεί λα εθιεθζεί σο αδπλακία απφ ηελ άιιε πιεπξά. Ωζηφζν, απηφ κπνξεί λα απνθεπρζεί αλ έρεη ελζσκαησζεί ζην αξρηθφ ζπκβφιαην ξήηξα πνπ λα πξνβιέπεη ηε ρξήζε κηαο ΔΜΔΓ 14 ζε πεξίπησζε πνπ πξνθχςεη δηαθνξά. 1.4 Πιενλεθηήκαηα Σε απηφ ην ζεκείν είλαη ελδηαθέξνλ λα εμεηαζηνχλ θάπνηα πιενλεθηήκαηα 15 πνπ έρνπλ νη ΔΜΔΓ: α) Δπειημία Οη ΔΜΔΓ πξνζθέξνπλ επειημία δεδνκέλνπ φηη νη δηαθσλνχληεο κπνξνχλ λα επηιέμνπλ ειεχζεξα ηελ ελαιιαθηηθή κέζνδν πνπ πξνηηκνχλ αιιά θαη ηε δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζεζεί πξνθεηκέλνπ λα επηιπζεί ην πξφβιεκα. Δπηπιένλ, κπνξνχλ λα πηνζεηήζνπλ πνιιέο ελαιιαθηηθέο επηινγέο, έηζη ψζηε λα απμάλεηαη ε πηζαλφηεηα λα επέιζεη κηα ζπκθσλία κεηαμχ ηνπο. 13 Βιέπε http://www.beyondintractability.org/m/adr.jsp Δπίζθεςε 10/6/2005. 14 Hunter M., Paulsson J., Rawing N., Redfern A., The Freshfields Guide to Administration and ADR. Clauses in International Contracts, Kluwer Law & Taxation Publishers, (1993), ζει.73-74. 15 ibid., ζει.71-73. 13

β) Δζηίαζε ζηα ζεκαληηθόηεξα ζέκαηα Με ηελ εκπινθή ελφο νπδέηεξνπ ηξίηνπ αηφκνπ γλψζηε ηέηνησλ ππνζέζεσλ ζε κηα ελαιιαθηηθή κέζνδν, κπνξεί λα επηιπζεί ε ππφζεζε πην απνηειεζκαηηθά. Έηζη, απνθεχγεηαη ν θίλδπλνο λα εμεηαζηεί ε ππφζεζε απφ ην δηθαζηή ή ηνπο ελφξθνπο, νη νπνίνη πνιιέο θνξέο δελ είλαη εμνηθεησκέλνη κε ηερληθά ζέκαηα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εκπνξηθέο δηαθνξέο. Δπηπξνζζέησο, ηα κέξε ζα κπνξνχλ λα εζηηάζνπλ θπξίσο ζηα γεγνλφηα θαη λα κελ απνζπψληαη απφ δηαδηθαζηηθά ζέκαηα. γ) ύληνκν Υξνληθό Γηάζηεκα Οη δηαθνξέο κπνξνχλ λα επηιπζνχλ κέζσ ηεο ρξήζεο κηαο ΔΜΔΓ εληφο νιίγσλ εκεξψλ ζε αληίζεζε κε ηηο πεξηπηψζεηο ηεο δίθεο ή ηεο δηαηηεζίαο, φπνπ κπνξεί λα ρξεηαζηνχλ κήλεο ή αθφκα θαη ρξφληα γηα ηελ ηειηθή έθβαζε. δ) Κόζηνο Απφ ηε ζηηγκή πνπ νη ΔΜΔΓ είλαη απινχζηεξεο θαη ζπληνκφηεξεο, είλαη επφκελν φηη ην θφζηνο ηνπο είλαη αξθεηά ρακειφηεξν απφ ην αληίζηνηρν ηεο δηαηηεζίαο ή ηεο δίθεο. ε) Δκπηζηεπηηθόηεηα Αληίζεηα κε φηη ζπκβαίλεη ζηηο δίθεο ζηα δηθαζηήξηα, νη ΔΜΔΓ δηεμάγνληαη ηδησηηθά κε πιήξε ερεκχζεηα. Έηζη, απνθεχγεηαη ην ελδερφκελν δπζκελνχο δεκνζηφηεηαο θαη κεηψλεηαη επίζεο ν θίλδπλνο λα απνθαιπθζνχλ εκπνξηθά κπζηηθά ή πιεξνθνξίεο γηα ηελ επηρείξεζε. Ωζηφζν, ζρεηηθά κε ην ελδερφκελν δπζκελνχο δεκνζηφηεηαο, αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο φηη δεκηψλνληαη νη θαηαλαισηέο ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε. ζη) Γηαηήξεζε εηαηξηθώλ ζρέζεσλ Οη ΔΜΔΓ απνηεινχλ έλα απνηειεζκαηηθφ κέζν επίιπζεο δηαθνξψλ κεηαμχ αληηπάισλ πνπ έρνπλ φκσο θνηλφ ζπκθέξνλ λα δηαηεξήζνπλ ηελ εηαηξηθή ηνπο ζρέζε. Οη δηαθσλνχληεο αληηκεησπίδνπλ ηε δηαδηθαζία ησλ ΔΜΔΓ κε έλα πλεχκα δηαπξαγκάηεπζεο θαη ζπκθηιίσζεο θαη ελζαξξχλνληαη λα επηθεληξψλνληαη ζηνπο εηαηξηθνχο ηνπο ζηφρνπο. Σηφρνο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε πξνζέγγηζε win-win, έηζη ψζηε θαλέλα κέξνο λα κελ αηζζάλεηαη φηη έρεη βγεη ρακέλν απφ ηε δηαδηθαζία. 14

1.5 Μνξθέο Υπάξρνπλ αξθεηέο ελαιιαθηηθέο κέζνδνη πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ δχν κέξε πνπ ζέινπλ λα απνθχγνπλ ηνπο δηθαζηηθνχο αγψλεο. Ζ πην δηαδεδνκέλε ελαιιαθηηθή κέζνδνο είλαη ε δηακεζνιάβεζε, ε νπνία θαη παξνπζηάδεηαη εθηελψο ζην επφκελν θεθάιαην. Δθηφο απφ ηε δηακεζνιάβεζε φκσο, ππάξρνπλ θαη άιιεο κέζνδνη θηιηθήο επίιπζεο φπσο ε κηθξνδίθε 16, ν ζπκθηιίσζε 17, ε ακεξφιεπηε αμηνιφγεζε 18, ε ηδησηηθή δίθε 19, ε δίθε ελφξθσλ 20, ε νηθνγελεηαθή δηακεζνιάβεζε 21. Πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη απηέο νη κέζνδνη δελ ρξεζηκνπνηνχληαη ηφζν ζπρλά, φζν ε δηακεζνιάβεζε ελψ επηπιένλ είλαη θαη αλνκνηνγελείο, γεγνλφο πνπ έρεη σο ζπλέπεηα λα κελ κπνξεί λα γίλεη εχθνια θσδηθνπνίεζή ηνπο. Τέινο, ηδηαίηεξε κλεία πξέπεη λα γίλεη θαη ζηε κέζνδν ηεο δηάκεζν-δηαηηεζίαο 22, πνπ φπσο πξνδίδεη ε ιέμε πξφθεηηαη γηα ζπλδπαζκφ δηαηηεζίαο θαη δηακεζνιάβεζεο. Παξαθάησ γίλεηαη κηα ζπλνπηηθή παξνπζίαζε απηψλ ησλ ΔΜΔΓ, σζηφζν ζηελ εξγαζία ζα εμεηαζηνχλ νη κέζνδνη ηεο δηακεζνιάβεζεο, ηεο πξνδηθαζηηθήο ακεξφιεπηεο αμηνιφγεζεο θαη ηεο κηθξνδίθεο. α)γηακεζνιάβεζε Ζ δηακεζνιάβεζε είλαη κηα εκπηζηεπηηθή δηαδηθαζία ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα κέξε πνπ δηαθσλνχλ πξνζθαινχλ έλαλ ηξίην, πνπ δελ είλαη νχηε δηθαζηήο νχηε δηαηηεηήο, γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κεηαμχ ηνπο κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ελφο ζπκβηβαζκνχ ηεο δηαθσλίαο ηνπο. Ζ δηακεζνιάβεζε φπσο θαη νη άιιεο ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ ζπκβάιιεη ζηελ εηξεληθή επίιπζε εκπνξηθψλ δηαθνξψλ πνπ έρνπλ πξνθχςεη κεηαμχ δχν πιεπξψλ. β) Μηθξνδίθε Ζ κηθξνδίθε απνηειεί κία κέζνδν επίιπζεο θπξίσο εκπνξηθψλ δηαθνξψλ, ε νπνία ρξεζηκνπνηεί ηερληθέο δηαπξαγκάηεπζεο, δηακεζνιάβεζεο θαη ζπκβνπιεπηηθήο δηαηηεζίαο. Σχκθσλα κε ηε δηαδηθαζία απηή, ζπγθξνηείηαη κία επηηξνπή ε νπνία απνηειείηαη απφ ηξία κέιε: ηνλ νπδέηεξν ηξίην θαη έλαλ εθπξφζσπν θάζε πιεπξάο. Ζ θάζε πιεπξά παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά ηε ζέζε ηεο ζηελ επηηξνπή, ε νπνία είηε ζα 16 Mini-trials ζχκθσλα κε ηε δηεζλή νξνινγία. 17 Conciliation, ν δηεζλήο φξνο. 18 Neutral Evaluation. 19 Private Judging ή επίζεο θαη ν φξνο Rent-a-judge. 20 Summary jury trials. 21 Family Mediation. 22 Med-Arb: Σπλδπαζκφο Mediation- Arbitration. 15

εθδψζεη κηα απφθαζε απνδεθηή απφ ηηο δπν πιεπξέο είηε ζα εθθξάζεη ηελ άπνςή ηεο γηα ηηο ζέζεηο ησλ αληηκαρφκελσλ πιεπξψλ. γ) πκθηιίσζε Σπρλά γίλεηαη ζχγρπζε ησλ ελλνηψλ δηακεζνιάβεζεο θαη ζπκθηιίσζεο. Οξηζκέλνη, θπξίσο ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν, ζεσξνχλ εθάκηιιεο ηηο δχν απηέο έλλνηεο, φπνπ ην άηνκν πνπ πξνζπαζεί λα ζπκθηιηψζεη ηηο δπν πιεπξέο δελ κπνξεί λα εθδψζεη απφθαζε δηθή ηνπ ή αθφκα θαη λα εθθέξεη άπνςε επί ηνπ θιέγνληνο ζέκαηνο. Άιινη 23 πάιη, θάλνπλ ζαθή δηάθξηζε κεηαμχ ηεο ζπκθηιίσζεο θαη ηεο δηακεζνιάβεζεο ππνζηεξίδνληαο, φηη ην ηξίην πξφζσπν πνπ αλαιακβάλεη ηελ επζχλε ηεο ζπκθηιίσζεο κπνξεί λα εθθέξεη γλψκε θαη λα αμηνινγήζεη ηελ θαηάζηαζε φζνλ αθνξά ζηελ ελδερφκελε έθβαζε ηεο επηθείκελεο δηακάρεο 24. δ) Ακεξόιεπηε Αμηνιόγεζε Σχκθσλα κε απηήλ ηελ ηερληθή δηεπζέηεζεο, ηα κέξε δεηνχλ απφ ην νπδέηεξν ηξίην πξφζσπν λα δηαηππψζεη κηα κε δεζκεπηηθή γλψκε πνπ λα ζρεηίδεηαη κε ζέκαηα φπσο εθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο, πηζαλφ θφζηνο θαη ρξνληθή δηάξθεηα ηεο κεζφδνπ απηήο, ηξνπνπνίεζε ηνπ παξφληνο ζπκβνιαίνπ θαη γεληθφηεξα λα πξνηείλεη πηζαλέο ιχζεηο ψζηε λα ηειεηψζεη ε δηακάρε. Ζ ακεξφιεπηε αμηνιφγεζε είλαη πξνδηθαζηηθή θαη ελδέρεηαη λα πξνηαζεί απφ ηα δηθαζηήξηα ζε πεξίπησζε πνπ ε ππφζεζε είλαη δχζθνιε θαη δελ γίλεηαη εχθνια θαηαλνεηή. ε) Ιδησηηθή Γίθε Σ απηήλ ηελ πεξίζηαζε, ηα κέξε επηιέγνπλ θαη πξνζιακβάλνπλ έλαλ ηδησηηθφ δηθαζηή, ν νπνίνο θαη ζα εθδψζεη κηα απφθαζε. Μάιηζηα ε απφθαζή ηνπ είλαη εθηειεζηή ζαλ λα επξφθεηην γηα θαλνληθή απφθαζε δηθαζηεξίνπ. Σε αληίζεζε κε ηελ απφθαζε ηνπ δηαηηεηή, κπνξεί λα αζθεζεί έθεζε ζ απηήλ κε ην ιφγν, φηη αληίθεηηαη ζην λφκν ή φηη νη απνδείμεηο δελ έρνπλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα. Πιενλεθηήκαηα ηεο ηερληθήο είλαη ε επειημία, ε δηεθπεξαίσζε ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα, ε επθνιία ρξήζεο ηεο θαη ε κπζηηθφηεηα πνπ ηε δηαθξίλεη, παξφιν πνπ ην 23 H άπνςε απηή δηαηππψλεηαη ζην London Common Law and Commercial Bar Association Pilot Scheme proposal. 24 Bevan Alexander Alternative Dispute Resolution, Thomson Sweet & Maxwell Editions, (1992), ζει. 15-16. 16

ηειεπηαίν απηφ ραξαθηεξηζηηθφ απνηειεί αηηία επηθξίζεσλ γηα ηε κέζνδν. Δπίζεο, κεηνλέθηεκα ζεσξείηαη ην πςειφ ηεο θφζηνο ελψ δελ εθαξκφδεηαη ζε πνιιέο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ 25. ζη) Γίθε Δλόξθσλ Σ απηήλ ηελ πεξίπησζε, εκπιέθεηαη ζπρλά θαη ην νξθσηφ δηθαζηήξην, φπνπ παξνπζηάδεηαη ελ κέξεη ε ππφζεζε ζηνπο ελφξθνπο έηζη ψζηε λα δνπλ νη αληίπαιεο πιεπξέο θαη νη δηθεγφξνη ηνπο πψο ζα ηελ εξκελεχζεη ην ζψκα ησλ ελφξθσλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε δηαδηθαζία πνπ ιακβάλεη ρψξα ζην δηθαζηήξην είλαη εηθνληθή ρσξίο βέβαηα απηφ λα ην γλσξίδνπλ νη έλνξθνη, γεγνλφο πνπ ζα είρε σο απνηέιεζκα λα επεξεαζηεί ε θξίζε ηνπο. Μεηά ηελ εηπκεγνξία ησλ ελφξθσλ, νη δηθεγφξνη κπνξνχλ λα ηνπο ξσηήζνπλ πσο έθηαζαλ ζ απηφ ην ζπκπέξαζκα θαη νη δπν αληηκαρφκελεο πιεπξέο απνθαζίδνπλ αλ ζα πξέπεη λα δεζκεπηνχλ κε απηήλ ηελ απφθαζε ή φρη. Απηή ε κέζνδνο πξνηηκάηαη θαη απφ δηθεγφξνπο γηα ην ιφγν, φηη ηνπο δίλεη κεγαιχηεξε ψζεζε γηα λα δηεπζεηήζνπλ ηελ δηακάρε απφ φηη άιιεο πξνδηθαζηηθέο ελέξγεηεο 26. δ) Οηθνγελεηαθή Γηακεζνιάβεζε Σ απηή ηε κέζνδν ππάξρνπλ δπν δηακεζνιαβεηέο: ν ζπδπγηθφο δηθεγφξνο θαη ν ππεχζπλνο πνπ ηνπο παξαθνινπζεί. Ζ δηακεζνιάβεζε γίλεηαη παξνπζία ησλ αληίπαισλ πιεπξψλ θαη απηφ είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ πνπ ηε δηαθνξνπνηεί απφ ηελ εκπνξηθή δηακεζνιάβεζε θαηά ηελ νπνία ην ζηνηρείν-θιεηδί είλαη νη ηδησηηθέο εκπηζηεπηηθέο ζπλαληήζεηο ηνπ δηακεζνιαβεηή κε ηα ζπγθξνπφκελα κέξε. Ζ δηαθνξνπνίεζε απηή έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη ζηφρνο ηνπ νηθνγελεηαθνχ δηακεζνιαβεηή είλαη λα επαλαθέξεη ηελ εκπηζηνζχλε κεηαμχ ηνπ δεχγνπο 27. Σε γεληθέο γξακκέο, ε νηθνγελεηαθή δηακεζνιάβεζε θαιχπηεη πνιιά νηθνγελεηαθά ζέκαηα, φπσο γηα παξάδεηγκα, λα απαληήζεη ζην εξψηεκα θαηά πφζνλ έλαο γάκνο ή κηα ζρέζε κπνξεί λα δηαζσζεί, πνπ ζα δνπλ ηα παηδηά, κε πην ηξφπν ζα ππάξρεη πξφζβαζε ζηα παηδηά θαη πνηα ζα είλαη ε γνληθή επζχλε. Δπηπιένλ, ζέκαηα νηθνλνκηθά ή πεξηνπζηαθά θαζψο επίζεο θαη ζέκαηα δηακνλήο. 25 ibid., ζει. 11-12. 26 ibid., ζει. 16-17. 27 ibid., ζει. 16. 17

ε) Γηάκεζν-δηαηηεζία Απηή ε κέζνδνο επηηξέπεη ζην ηξίην νπδέηεξν άηνκν πνπ έρεη εκπιαθεί ζηελ ππφζεζε κε ηε ζπγθαηάζεζε ησλ αληηκαρφκελσλ πιεπξψλ αζθαιψο - λα ζηξαθεί ζηε ιχζε ηεο δηαηηεζίαο αλ δελ απνδεηρηεί απνηειεζκαηηθή ε κέζνδνο ηεο δηακεζνιάβεζεο. Τν δηαθξηηηθφ γλψξηζκα ηεο δηάκεζν-δηαηηεζίαο είλαη, φηη αλ ν δηακεζνιαβεηήο δελ θαηνξζψζεη λα επηιχζεη ηε δηαθσλία κέζα ζε έλα πξνθαζνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα ηφηε απηνκάησο κεηαηξέπεηαη ζε δηαηηεηή θαη κεηαβηβάδεη ηελ επηδίθαζε ζε νπνηαδήπνηε θαίξηα δεηήκαηα. Ζ κέζνδνο απηή ζεσξείηαη απνηειεζκαηηθή απφ άπνςε θφζηνπο θαη ρξφλνπ αθνχ ηα κέξε γλσξίδνπλ εμαξρήο ηελ ηειηθή έθβαζε ηνπ ζέκαηνο ζε πεξίπησζε πνπ δελ ππάξμεη ρξπζή ηνκή κε ηε δηακεζνιάβεζε. Τα κέξε εμνηθνλνκνχλ έμνδα θαη ρξφλν αθνχ δελ ζα ρξεηάδεηαη λα επαλαπξνζιάβνπλ άιιν άηνκν γηα λα αλαιάβεη ηε δηαηηεζία ηνπ δεηήκαηνο. Μπνξεί λα ππνζηεξηρζεί, φηη ε δηαδηθαζία απηή ζπλδπάδεη ηελ επειημία ηεο δηακεζνιάβεζεο κε ηνλ ηειεζίδηθν θαη δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα ηεο δηαηηεζίαο 28. 28 Carroll E. & Mackie K., International Mediation The Art of Business Diplomacy, Kluwer Law International, (2000), ζει. ζει. 101-102. 18

Κεθάιαην 2 Η Γηακεζνιάβεζε 2. 1 Οξηζκόο-Υαξαθηεξηζηηθά Ζ δηακεζνιάβεζε φπσο θαη νη άιιεο ελαιιαθηηθέο κέζνδνη επίιπζεο δηαθνξψλ ζπκβάιινπλ ζηελ εηξεληθή επίιπζε εκπνξηθψλ δηαθνξψλ πνπ έρνπλ πξνθχςεη κεηαμχ δχν πιεπξψλ. Ζ δηακεζνιάβεζε 29 γίλεηαη απφ άηνκα πνπ δελ είλαη νχηε δηθαζηέο νχηε δηαηηεηέο αιιά επηιέγνληαη απφ θνηλνχ απφ ηα αληηπαξαηηζέκελα κέξε. Τν ηξίην απηφ άηνκν κεζνιαβεί γηα λα επηιπζεί ε δηακάρε πξηλ απηή πάξεη δηαζηάζεηο ηέηνηεο πνπ ζα επηθέξνπλ δπζκελείο ζπλέπεηεο θαη γηα ηνπο δχν. Ζ θεληξηθή ηδέα ηεο δηακεζνιάβεζεο είλαη λα ππάξμεη ζπκβνιή ηνπ ηξίηνπ πξνζψπνπ ζηε δηέλεμε κε ηξφπν ψζηε λα βνεζήζεη ηα δχν κέξε λα ζπλνκηιήζνπλ θαη λα πξνζπαζήζνπλ λα έξζνπλ ζε ακνηβαίν ζπκβηβαζκφ 30. Οπζηαζηηθά ε δηακεζνιάβεζε είλαη ν φξνο πνπ δίλεηαη ζε κηα εκπηζηεπηηθή δηαδηθαζία ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα κέξε πνπ δηαθσλνχλ πξνζθαινχλ έλαλ ηξίην γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κεηαμχ ηνπο κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ελφο ζπκβηβαζκνχ ηεο δηαθσλίαο ηνπο. Σχκθσλα κε ηνλ Σχλδεζκν Γηακεζνιάβεζεο Κχπξνπ, «πξφθεηηαη γηα κηα πάλσ ζε εζεινληηθή βάζε παξέκβαζε ελφο ακνηβαία απνδεθηνχ ηξίηνπ ζε κηα δηακάρε, φπνπ δηα κέζνπ κηαο δηαπξαγκαηεπηηθήο δηαδηθαζίαο επηδηψθεηαη γεθχξσζε ησλ δηαθνξψλ θαη εμεχξεζε κηαο ακνηβαία απνδεθηήο ζπκθσλίαο. Απηφ βέβαηα πξνυπνζέηεη απφθαζε θαη ησλ δχν πιεπξψλ λα πξνρσξήζνπλ ζε εηξεληθή επίιπζε ησλ δηαθνξψλ ηνπο θαη λα απνθχγνπλ ηε δηθαζηηθή δηαδηθαζία. Σπρλά έρνπλ δνθηκαζηεί θαη άιιεο πξνζεγγίζεηο θαη έρνπλ απνηχρεη. Ζ πξνζπάζεηα κπνξεί λα ηειεζθνξήζεη αθφκε θαη απφ ηελ πξψηε ζπλάληεζε, ζπρλά φκσο απαηηνχληαη πεξηζζφηεξεο. Δθείλν φκσο πνπ είλαη βέβαην είλαη φηη πξφθεηηαη γηα κηα θζελή, ζχληνκε θαη απνηειεζκαηηθή ζπλήζσο δηαδηθαζία» 31. Κχξην γλψξηζκα ηεο δηαδηθαζίαο απηήο είλαη ν κε δεζκεπηηθφο ηεο ραξαθηήξαο αθνχ ζε αληίζεζε κε ηε δηαηηεζία, ε δηακεζνιάβεζε είλαη αλεπίζεκε θαη έρεη πην ειαζηηθή κνξθή. Πάλσ απ φια, ε δηακεζνιάβεζε έρεη σο ζηφρν λα πξνβνχλ νη δχν αληηκαρφκελεο πιεπξέο ζε κία ιχζε πνπ ζα είλαη θνηλά απνδεθηή θαη κάιηζηα ε 29 Ζ δηακεζνιάβεζε έρεη πξνθχςεη ζηε δεθαεηία ηνπ '90 σο φιν θαη πεξηζζφηεξν δεκνθηιήο κνξθή επίιπζεο δηαθνξψλ 30 Βι., www.intractableconflict.org/m/mediation.jsp Δπίζθεςε 14/5/2005 31 Βι., http://www.cymedas.com/greek/mediation.php Δπίζθεςε 11/6/2005 19

δηακεζνιάβεζε ζα κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απνιχησο επηηπρήο ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ηειηθή απφθαζε πξνθχςεη απφ ηα ίδηα ηα κέξε θαη φρη απφ έλα δηθαζηή ή έλα δηαηηεηή νη νπνίνη θαζνξίδνπλ ηε ιχζε ζηελ πεξίπησζε κηαο δίθεο ή κηαο δηαηηεζίαο αληίζηνηρα. Θα κπνξνχζε λα ππνζηεξηρζεί φηη ε δηακεζνιάβεζε «είλαη ρξήζηκε: φηαλ ηα ζπλαηζζήκαηα είλαη έληνλα κε ζπγθξνπζηαθφ βαζκφ κέηξηαο έληαζεο. Μπνξεί λα πξνεγεζεί πξνζπάζεηα εμεχξεζεο θηλήηξσλ γηα ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο. φηαλ νη ελδηαθεξφκελνη γλσξίδνληαη κεηαμχ ηνπο θαη ζεσξείηαη αλαγθαίν λα εμεπξεζεί ιχζε. φηαλ ν έλαο δπζθνιεχεηαη λα αληηκεησπίζεη ηνλ άιιν κφλνο ηνπ. Αλ απηφο δελ έρεη ηελ ηθαλφηεηα ηεο δηαπξαγκάηεπζεο κπνξεί λα νξηζηεί αληηπξφζσπνο ηνπ. φηαλ ζε έλαλ νξγαληζκφ ή ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν ππάξρεη πίεζε ζηα κέξε γηα ζπκβηβαζκφ. φηαλ ππάξρεη θαηαιεθηηθή εκεξνκελία επίιπζεο ηεο ζχγθξνπζεο νπφηε ε δηακεζνιάβεζε είλαη επί πιένλ θαη ν πην ζχληνκνο δξφκνο. φηαλ ηα κέξε έρνπλ δνθηκάζεη άιιεο κεζφδνπο επίιπζεο ηεο θξίζεο θαη έρνπλ απνηχρεη. φηαλ ππάξρεη ζρεηηθή ηζνξξνπία ηζρχνο κεηαμχ ησλ κεξψλ. Αλ φρη πξέπεη πξψηα λα απνθαηαζηαζεί ηζνδπλακία. φηαλ επεξεάδνληαη απφ ηε δηακάρε πνιιά άηνκα, νπφηε κηα επίζεκε ζπκθσλεκέλε ιχζε έρεη πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο βησζηκφηεηαο. φηαλ ν ηχπνο ηεο δηαθνξάο δελ είλαη μεθάζαξνο απφ λνκηθήο πιεπξάο ή δελ ππάξρνπλ ζαθή θξηηήξηα. Π.ρ. ήπηεο αληηθνηλσληθέο ζπκπεξηθνξέο, δηαθνξέο ζηελ πξνζσπηθφηεηα ή ηνλ ηξφπν δσήο. φηαλ απαηηείηαη απφιπηε ερεκχζεηα θάηη πνπ κπνξεί λα κελ είλαη εγγπεκέλν ζηηο δηθαζηηθέο δηαδηθαζίεο» 32. 2.2 Πεξηπηώζεηο εθαξκνγήο ηεο δηακεζνιάβεζεο Οπνηαδήπνηε δηαθσλία είλαη θαηάιιειε κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο ππφ ηνλ φξν φηη νη ζπκκεηέρνληεο ζε απηήλ είλαη πξφζπκνη λα πξνζπαζήζνπλ. Μεξηθέο πεξηπηψζεηο κπνξεί λα είλαη θαηαιιειφηεξεο απφ άιιεο. Πψο φκσο ζα γίλεη ε επηινγή γηα ην αλ ην 32 Βιέπε http://www.cymedas.com/greek/mediation.php Δπίζθεςε 11/6/2005. 20

πξφβιεκα πνπ έρεη πξνθχςεη πξέπεη λα επηιπζεί κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο; Απηφ είλαη έλα θξίζηκν εξψηεκα κε ην νπνίν έξρνληαη ζπρλά αληηκέησπνη ζχκβνπινη επηρεηξήζεσλ. Θα πξέπεη νη ππεχζπλνη ηεο θάζε πιεπξάο λα αλαινγηζηνχλ, πξψηνλ, θαηά πφζν ε επίκαρε ππφζεζε ζα κπνξνχζε ζεσξεηηθά λα δηεπζεηεζεί κέζσ δηαπξαγκαηεχζεσλ πξηλ πάεη ζηα δηθαζηήξηα, θαη δεχηεξνλ, αλ ππάξρεη πξφνδνο ζηηο ηξέρνπζεο δηαπξαγκαηεχζεηο κεηαμχ ησλ πιεπξψλ. Υπάξρνπλ πεξηπηψζεηο φπνπ ε δηακεζνιάβεζε φρη κφλν είλαη θαηάιιειε αιιά είλαη θαη πξνηηκφηεξε δηαδηθαζία ζε ζρέζε κε ηε δηαηηεζία ή ηε δίθε. Απηφ ζπλαληάηαη ηδίσο ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ππάξρνπλ έληνλεο ζρέζεηο αλάκεζα ζηηο πιεπξέο. Δπίζεο, φζν πην δχζθνιε θαίλεηαη λα είλαη κηα δηακάρε ηφζν πην θαηάιιειε είλαη ε δηακεζνιάβεζε σο κέζνδνο επίιπζήο ηεο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε δπζθνιία θαη ε πνιππινθφηεηα κηαο ππφζεζεο ζα έρνπλ επηπηψζεηο ζηελ ρξνληθή ηεο δηάξθεηα θαη ζηηο δαπάλεο ησλ ελεξγεηψλ πνπ απαηηνχληαη ελψ είλαη κεγαιχηεξε ε δπλαηφηεηα γηα επίηεπμε ζπκβηβαζκνχ θαη επαλαζρεδηαζκνχ ησλ επί κέξνπο δηαπξαγκαηεχζεσλ. Πξνθεηκέλνπ ινηπφλ λα απνθαζηζηεί αλ ε δηακεζνιάβεζε είλαη ε πιένλ ελδεδεηγκέλε ιχζε ζα πξέπεη λα εμεηαζηνχλ δηάθνξα άιια ζέκαηα φπσο: - Ζ ζρέζε πνπ ππάξρεη κεηαμχ ησλ αληηκαρφκελσλ πιεπξψλ. Ζ δηακεζνιάβεζε θαίλεηαη λα είλαη ε πην ηδαληθή επηινγή ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ζρέζε είλαη καθξνρξφληα θαη ζα πξέπεη λα δηαηεξεζεί έηζη θαη ζην κέιινλ. Απηφ ηζρχεη ηφζν γηα ζρέζεηο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ φζν θαη κεηαμχ εηαίξσλ. - Ζ ηζρχο θαη ε δχλακε θάζε πιεπξάο. Δίλαη ινγηθφ φηη φηαλ ππάξρεη κεγάιε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ ηφηε είλαη δχζθνιε αλ φρη απίζαλε ε δηεπζέηεζε ηεο δηαθνξάο κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο. - Τν κέγεζνο θαη ε έθηαζε ηεο δηακάρεο. Θεσξεηηθά δελ ππάξρεη ιφγνο γηα ηνλ νπνίν δελ ζα έπξεπε λα πηνζεηείηαη ε δηακεζνιάβεζε είηε πξφθεηηαη γηα κεγάιεο ππνζέζεηο είηε γηα κηθξέο. Σε πνιχ κεγάιεο ππνζέζεηο ίζσο λα είλαη πην ειθπζηηθή ε πξνζθπγή ζηα δηθαζηήξηα ελψ θαη ζε κηθξέο ππνζέζεηο κε πνιχπινθα γεγνλφηα δελ ζπκθέξεη ε ρξήζε ηεο δηακεζνιάβεζεο. - Τν επίκαρν ζεκείν δηαθσλίαο. Δμεηάδεηαη δειαδή θαηά πφζν ην ελ ιφγσ πξφβιεκα επηδέρεηαη δηαπξαγκαηεχζεηο θαη ζπλεξγαζία απφ ηνπο αληηπάινπο ή φρη, νπφηε θαη ζα πξέπεη λα απνθιεηζζεί ε δπλαηφηεηα δηακεζνιάβεζεο 33. 33 Bevan A., op.cit., ζει. 39-44. 21

2.3 Ο ξόινο ηνπ Γηακεζνιαβεηή Ο βαζηθφο ξφινο ηνπ δηακεζνιαβεηή είλαη λα δηεπθνιχλεη ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ κεξψλ, πξνθεηκέλνπ λα ηνπο βνεζήζεη ψζηε λα ππάξρεη ζεηηθή έθβαζε ζηελ ππφζεζή ηνπο. Σπγθεθξηκέλα, ν δηακεζνιαβεηήο έρεη ζθνπφ λα βνεζήζεη ηα κέξε ψζηε λα θαηαλνήζνπλ ηηο αλάγθεο θαη ηα ζπκθέξνληα ηνπο αιιά θαη ηα αληίζηνηρα ησλ αληηπάισλ ηνπο θαη επίζεο λα δεκηνπξγήζεη ηηο ζπλζήθεο εθείλεο πνπ ζα έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ζπκθεξφλησλ θαη ησλ δχν πιεπξψλ 34. Ο δηακεζνιαβεηήο δελ κπνξεί λα ιακβάλεη απνθάζεηο, νχηε είλαη ζε ζέζε λα θξίλεη αλ είλαη δίθαην θαη ζσζηφ ην ηειηθφ απνηέιεζκα. Ο δηακεζνιαβεηήο νθείιεη λα ζπλεξγάδεηαη εμίζνπ θαη κε ηα δχν κέξε. «Ο απνηειεζκαηηθφο δηακεζνιαβεηήο ζα πξέπεη λα έρεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξα απφ ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά: Απφιπηε ακεξνιεςία, αμηνπηζηία, ζρεηηθή εκπεηξία σο πξνο ηε δηαδηθαζία, θαιέο αξρεγηθέο θαη δηνηθεηηθέο ηθαλφηεηεο, δπλαηέο δηαπξαγκαηεπηηθέο ηθαλφηεηεο, επειημία, επηρεηξεκαηηθφ πλεχκα θαη ππνκνλή. Οη εηδηθέο γλψζεηο πνπ πξέπεη απνδεδεηγκέλα λα θέξεη, σο εθ ηεο επαγγεικαηηθήο ή επηζηεκνληθήο δξαζηεξηφηεηάο ηνπ, θαζψο θαη ε εθ ησλ πξνηέξσλ νξηζζείζα εθ ηνπ δηθαζηνχ κε ζρεηηθή απφθαζε θαη θαηαβιεζείζα εθ ησλ αληίδηθσλ κεξψλ ηζνκεξψο ή κε ακνηβή ηνπ, απνηεινχλ αζθαιηζηηθέο δηθιείδεο ηεο ζχλλνκεο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ» 35. Ο δηακεζνιαβεηήο ζα βνεζήζεη ηα δηαθσλνχληα κέξε λα εξεπλήζνπλ ηη επηινγέο έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο, θαζψο επίζεο θαη ηε κέηξεζε ησλ δπλάκεσλ θαη ησλ αδπλακηψλ ησλ αληίζηνηρσλ πεξηπηψζεψλ ηνπο. Μέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο κπνξνχλ ηα αληίπαια κέξε λα θεξδίζνπλ ρξφλν θαη λα κεηψζνπλ επίζεο ην θφζηνο νηθνλνκηθφ θαη ςπρνινγηθφ - ηεο δηαθσλίαο ηνπο. Ζ δηακεζνιάβεζε κπνξεί επίζεο λα βνεζήζεη ηα αληηπαξαηηζέκελα κέξε γηα λα επαλαθέξεη ηελ εκπηζηνζχλε θαη ην ζεβαζκφ θαη κπνξεί επίζεο λα βνεζήζεη λα απνηξέςεη ηε δεκία ζηηο ηξέρνπζεο ζρέζεηο. Ζ δηακεζνιάβεζε ιεηηνπξγεί θαιχηεξα φηαλ είλαη εζεινληηθή, αλ θαη ππάξρνπλ κεξηθά παξαδείγκαηα ππνρξεσηηθψλ πξνγξακκάησλ δηακεζνιάβεζεο φπνπ νη δηαθσλνχληεο πξέπεη γηα λα πεξάζνπλ απφ κηα δηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο σο πξνυπφζεζε πξνηνχ λα δεηήζνπλ ηελ έθδνζε κηαο απφθαζεο κηαο δηαθνξάο απφ έλαλ δηθαζηή ή έλαλ δηαηηεηή 36. 34 Plant D., ADR and Arbitration, (Chapter 12), ζην βηβιίν ησλ Hill R., Newman L., The Leading Arbitrators guide to International Arbitration, Juris Publishing (2004), USA, ζει. 247. 35 Πακπνχθεο Φαξάιακπνο: Ζ δηακεζνιάβεζε σο «ελεξγφο» επίιπζε ηεο δηαθνξάο, Δικαιόραμα, Ηαλνπάξηνο-Μάξηηνο 2005, ζει. 32-33. 36 Βι., www.courts.state.hi.us/attachment Δπίζθεςε 19/5/2005. 22

2.4 Ο Παξάγνληαο Δκπηζηνζύλε ζηε Γηακεζνιάβεζε Απφ ηε ζηηγκή πνπ επεκβαίλνπλ ζε κηα ζχγθξνπζε, νη δηακεζνιαβεηέο πξνζπαζνχλ λα θεξδίζνπλ ηελ εκπηζηνζχλε ησλ αληίπαισλ πιεπξψλ. Καζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηακεζνιάβεζεο ιεηηνπξγνχλ κε ηξφπν ηέηνην, ψζηε λα δεκηνπξγήζνπλ εκπηζηνζχλε πξνο ην πξφζσπφ ηνπο, γηα ηελ ίδηα ηε δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο αιιά θαη κεηαμχ ησλ αληηπάισλ. Όηαλ ππάξρεη εκπηζηνζχλε, ηφηε ηα κέξε θξαηνχλ ιηγφηεξν ακπληηθή ζηάζε θαη εκθαλίδνληαη πην πξφζπκα λα κνηξαζηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο νη νπνίεο κπνξεί λα είλαη ηδηαίηεξα θξίζηκεο γηα ηελ εμεχξεζε κηαο θνηλά απνδεθηήο ιχζεο ηφζν κεηαμχ ηνπο φζν θαη κε ηνλ δηακεζνιαβεηή θαηά ηηο ηδησηηθέο ζπλαληήζεηο πνπ ζα έρνπλ καδί ηνπ 37. Οη δηακεζνιαβεηέο κπνξνχλ λα θεξδίζνπλ ηελ εκπηζηνζχλε εθφζνλ αθνινπζνχλ ηηο παξαθάησ αξρέο: Να είλαη ακεξφιεπηνη θαη λα θξαηνχλ ίζεο απνζηάζεηο απφ ηηο αληίπαιεο πιεπξέο Να αληηκεησπίδνπλ πάληνηε ηα αληίπαια κέξε κε ζεβαζκφ θαη αμηνπξέπεηα. Να κεξηκλνχλ γηα ηε δεκηνπξγία ελφο πεξηβάιινληνο ηέηνηνπ, ψζηε ηα κέξε λα αηζζάλνληαη άλεηα θαη αζθαιή. Να δείρλνπλ ζηα κέξε πσο θαηαιαβαίλνπλ θαη ληψζνπλ ην πξφβιεκά ηνπο θαη πσο επίζεο ελδηαθέξνληαη πξαγκαηηθά γηα ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο ηνπο Να θάλνπλ ζαθέο ζηα κέξε φηη δελ έρνπλ θαλέλα πξνζσπηθφ φθεινο πνπ ζα κπνξνχζε λα απνηξέςεη ηελ επίηεπμε κηαο ζπκθσλίαο κεηαμχ ηνπο. Να κελ επηπιήηηνπλ ή λα επηθξίλνπλ ηα κέξε, αιιά νχηε θαη λα ηνπο επηβάιινπλ απηφ πνπ ζέινπλ λα θάλνπλ. Να ηνπο θάλνπλ εξσηήζεηο αλνηθηέο θαη φρη απεηιεηηθέο. 2.5 Γηάξζξσζε ηεο Γηακεζνιάβεζεο Ζ δηακεζνιάβεζε γεληθά έρεη ηξεηο θάζεηο: Α. Πξνθαηαξθηηθό ηάδην Σ απηφ ην ζηάδην ηα αληίπαια κέξε ζα θέξνπλ ζην πξνζθήλην ηα επίκαρα ζέκαηα γηα λα γίλνπλ γλσζηά ζην δηακεζνιαβεηή ή ζηνλ Οξγαληζκφ πνπ αζρνιείηαη κε ηε δηακεζνιάβεζε. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε θάζε απηή είλαη ζεκαληηθή γηαηί 37 Richard Salem βι., http://www.beyondintractability.org/m/trust_mediation.jsp Δπίζθεςε 11/6/2005. 23

επαλαθέξεη ην δηάινγν θαη ηηο επαθέο κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ, παξφιν πνπ ζπρλά απεηθνλίδεη έλα θιίκα δπζπηζηίαο πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί απφ θάπνηεο αςηκαρίεο ζρεηηθά κε ηα επίκαρα ζέκαηα. Δίλαη πηζαλφ επίζεο λα γίλεη κία πξνπαξαζθεπαζηηθή ζπλάληεζε κε ην δηακεζνιαβεηή είηε απφ θνηλνχ είηε μερσξηζηά απφ ην θάζε κέξνο. Β. Αληαιιαγή Πιεξνθνξηώλ Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ πεξηιακβάλεη ζπλήζσο πξνγελέζηεξε αληαιιαγή εγγξάθσλ θαη κεηαγελέζηεξε εμέηαζε ησλ ζέζεσλ θάζε πιεπξάο θαη απηφ γίλεηαη κε ηελ παξνπζία εθπξνζψπσλ ηνπο θαη αζθαιψο ηνπ δηακεζνιαβεηή. Σηε θάζε απηή, εθηφο απφ ηελ θαζηεξσκέλε ηππηθή εηζαγσγή ηνπ δηακεζνιαβεηή γίλεηαη θαη ε πξψηε νπζηαζηηθή ζπλάληεζε κεηαμχ ησλ αληηκαρφκελσλ κεξψλ φπνπ ην θαζέλα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα εθζέζεη ηηο απφςεηο ηνπ ζρεηηθά κε ηε λνκηθή, νηθνλνκηθή, ζπλαηζζεκαηηθή ζθνπηά ηνπ επίκαρνπ δεηήκαηνο αιιά θαη λα πξνηείλεη ηε δηαδηθαζία πνπ ζα πξνηηκνχζε γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Απηφ ρξεζηκεχεη γηα λα γίλεη κηα ζχλνςε ηεο ππφζεζεο θαη λα γίλνπλ γλσζηέο νη ζέζεηο ησλ δηαθσλνχλησλ, νη νπνίνη ελδέρεηαη λα δηαηππψζνπλ επίζεο ηα επηρεηξήκαηα ηνπο θαη λα θάλνπλ πξνηάζεηο ζπκβηβαζκνχ, νη νπνίεο ζα βαζίδνληαη ζε πξνγελέζηεξε αλάιπζε πνπ έγηλε θαη ζηε γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή ησλ αληίπαισλ πιεπξψλ. Γ. Γηαδηθαζία δηαπξαγκάηεπζεο Ζ θαξδηά ηεο δηαδηθαζίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο βξίζθεηαη ζε απηή ηε θάζε, φπνπ ν δηακεζνιαβεηήο κεηά απφ κηα ζεηξά επαθψλ, είηε ηαπηφρξνλα θαη κε ηηο δπν πιεπξέο, είηε μερσξηζηά κε θάζε πιεπξά, ηνπο ελζαξξχλεη λα επαλεμεηάζνπλ ηηο ζέζεηο ηεο άιιεο πιεπξάο θαη ηνπο πξνηείλεη επηινγέο πνπ ζα ηνπο βνεζνχζαλ ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ζρεηηθά κε ηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο. Γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθή απηή ε θάζε ζα πξέπεη ν δηακεζνιαβεηήο λα ζπλεξγαζηεί κε κηα νιηγνκειή νκάδα απφ θάζε πιεπξά θαη θπξίσο κε ηα άηνκα πνπ ιακβάλνπλ ηηο νηθνλνκηθέο απνθάζεηο ζηελ εηαηξεία. Σηηο πεξηζζφηεξεο δηεζλείο δηακεζνιαβήζεηο, ηα άηνκα πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε δεχηεξε θάζε είλαη πεξίπνπ 6-10 ελψ ζηελ ηξίηε θάζε ππάξρνπλ 2-3 ζπκκεηέρνληεο απφ θάζε κέξνο 38. 38 Carroll E. & Mackie K., op.cit 49-50. 24

2.6 Γηαθνξέο Γηακεζνιάβεζεο θαη δηθαζηηθήο επίιπζεο θαη δηαηηεζίαο Ζ δηακεζνιάβεζε δηαθνξνπνηείηαη απφ ηε δηθαζηηθή επίιπζε θαη ηε δηαηηεζία ζε αξθεηά ζεκεία 39. Πξψηα απ φια, ε δηακεζνιάβεζε ραξαθηεξίδεηαη, φπσο πξναλαθέξζεθε, απφ ηελ χπαξμε ελφο νπδέηεξνπ πξνζψπνπ πνπ ζπλεξγάδεηαη κε ηα κέξε γηα λα θαζνξίζνπλ ηα δεηήκαηα, λα δηεξεπλήζνπλ ηα ζπκθέξνληά ηνπο θαη ηηο πηζαλέο ιχζεηο ελψ ηα κέξε δηαηεξνχλ ηνλ έιεγρν ηεο δηαδηθαζίαο θαη θαζνξίδνπλ ην ελδερφκελν ζπκβηβαζκνχ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζηελ πεξίπησζε ηεο δίθεο ή ηεο δηαηηεζίαο, ηα κέξε κεηαζέηνπλ ηνλ έιεγρν ζε ηξίην πξφζσπν ζην δηθαζηή ή δηαηηεηή ν νπνίνο ζα πξέπεη λα εθηηκήζεη ην απνδεηθηηθφ πιηθφ θαη λα απνθαλζεί κεηέπεηηα ελψ, δελ ππάξρνπλ πνιιέο πξννπηηθέο γηα ζπκβηβαζκφ αθνχ νη απνθάζεηο βαζίδνληαη ζε εθηίκεζε ησλ γεγνλφησλ θαη ζε θαλφλεο δηθαίνπ. Ζ δηακεζνιάβεζε είλαη κπζηηθή θαη εκπηζηεπηηθή θαη ζπλήζσο ε απνδεηθηηθή δηαδηθαζία δελ ρξεηάδεηαη λα γίλεη ελψ αληίζεηα ε απνδεηθηηθή δηαδηθαζία είλαη εθηελήο ζηε δίθε ή ηε δηαηηεζία. Δπίζεο, ζηε δηακεζνιάβεζε ηα κέξε ελζαξξχλνληαη ψζηε λα έρνπλ επηθνηλσλία ελψ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε φιεο νη ζπδεηήζεηο γίλνληαη κεηαμχ ησλ δηθεγφξσλ θαη ηνπ δηθαζηεξίνπ. Ζ δηακεζνιαβεηηθή δηαδηθαζία επηθεληξψλεηαη ζε φινπο ηνπο ζρεηηθνχο παξάγνληεο, ηα ζπκθέξνληα, ζηφρνπο θαη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ αληίπαισλ πιεπξψλ ελψ ζηε δίθε ή δηαηηεζία ε δηαδηθαζία πξέπεη αλαγθαζηηθά λα πεξηνξηζηεί ζε θαλφλεο δηθαίνπ, νπζηαζηηθνχο θαη δηθνλνκηθνχο. Τέινο, ην θφζηνο κηαο δηακεζνιαβεηηθήο δηαδηθαζίαο είλαη ζαθψο κηθξφηεξν θαη είλαη ζεκαληηθφ επίζεο, ην φηη νξηζκέλα πεξίπινθα δεηήκαηα κπνξνχλ λα επηιπζνχλ ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα ελψ ζπλήζσο απαηηνχληαη κήλεο ή θαη ρξφληα γηα λα επηιπζεί κία πεξίπινθε δηαθνξά κέζσ ηεο δηθαζηηθήο επίιπζεο ή ηεο δηαηηεζίαο. Δπηπιένλ, ζηε δηακεζνιάβεζε, ηα κέξε πνπ ζπκκεηέρνπλ κπνξνχλ λα νξίζνπλ ηνπο φξνπο ηεο έθβαζεο θαη λα ζπκθσλήζνπλ ζε ιχζε πνπ ζα εμππεξεηεί θαη ηνπο δχν ελψ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε, ε έθβαζε κηαο δίθεο ή δηαηηεζίαο ζα έρεη νπσζδήπνηε σο απνηέιεζκα ηε λίθε ηνπ ελφο κέξνπο θαη ηελ ήηηα ηνπ άιινπ. «Με άιια ιφγηα, ε δηακεζνιάβεζε πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα θαη ζηα δχν κέξε λα βγνπλ θεξδηζκέλα, ζε αληίζεζε κε ηε δηαηηεζία ή ην δηθαζηηθφ αγψλα, φπνπ πάληνηε ππάξρεη έλαο ληθεηήο θαη έλαο εηηεκέλνο» 40. 39 Οη δηαθνξέο απηέο αλαθέξνληαη ζην άξζξν ηνπ Πακπνχθε, op.cit, ζει. 32-33. 40 Πακπνχθεο,op.cit., ζει. 32-33. 25

2.7 Πιενλεθηήκαηα ηεο κεζόδνπ Με βάζε ηηο δηαθνξέο πνπ παξνπζηάζηεθαλ κεηαμχ ηεο δηακεζνιάβεζεο θαη ηνπ δηθαζηηθνχ αγψλα θαη ηεο δηαηηεζίαο, γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη ε δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο έρεη αξθεηά πιενλεθηήκαηα, γεγνλφο πνπ ηελ θαζηζηά ηδαληθή επηινγή. α) Οηθνλνκηθή ιύζε Ζ κεζνιάβεζε είλαη γεληθά ιηγφηεξν αθξηβή ζε ζχγθξηζε κε ηε δαπάλε ηεο πξνζθπγήο ζην δηθαζηήξην ή άιιεο κνξθέο επίιπζεο δηαθνξψλ. β) Γηεπζέηεζε ηνπ δεηήκαηνο ζε ζύληνκν ρξνληθό δηάζηεκα Δλψ κηα εκπνξηθή δηαθνξά κπνξεί λα ρξεηαζηεί αξθεηά κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα γηα λα επηιπζεί κέζσ ηεο δηθαζηηθήο νδνχ ή ηεο δηαηηεζίαο, ε ελαιιαθηηθή ιχζε ηεο δηακεζνιάβεζεο κπνξεί λα δψζεη ζηα αληίπαια κέξε ιχζε ζην θνηλφ ηνπο πξφβιεκα ζε πνιχ ζπληνκφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα. γ)ιθαλνπνηεηηθή έθβαζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη γηα ηηο δύν πιεπξέο Τα αληηζπκβαιιφκελα κέξε είλαη γεληθά πεξηζζφηεξν ηθαλνπνηεκέλα κε ηηο ιχζεηο πνπ έρνπλ ζπκθσλεζεί ακνηβαία ζε αληηδηαζηνιή κε ηηο ιχζεηο πνπ επηβάιινληαη απφ ην ηζχλνλ ηξίην πξφζσπν. δ)τςειό πνζνζηό ζπκκόξθσζεο ησλ αληίπαισλ πιεπξώλ κε ηελ ηειηθή πξόηαζε Τα αληηζπκβαιιφκελα κέξε πνπ έρνπλ πξνβεί ζε ζπκθσλία κεηαμχ ηνπο κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο είλαη πηζαλφηεξν λα αθνινπζήζνπλ θαη λα ζπκκνξθσζνχλ κε ηνπο φξνπο ηνπ πνπ έρνπλ ζέζεη νη ίδηνη παξά αλ εθείλνη επηβάιινληαλ απφ ην δηακεζνιαβεηή. ε)πεξηεθηηθέο θαη πξνζαξκόζηκεο ζπκθσλίεο Οη δηακεζνιαβεκέλεο ηαθηνπνηήζεηο είλαη ζε ζέζε λα αληηκεησπίζνπλ θαη ηα λνκηθά δεηήκαηα. Οη δηακεζνιαβεκέλεο ζπκθσλίεο θαιχπηνπλ ζπρλά ηα δηαδηθαζηηθά θαη ςπρνινγηθά δεηήκαηα πνπ δελ είλαη απαξαηηήησο επαίζζεηα ζην λνκηθφ πξνζδηνξηζκφ. Τα αληηζπκβαιιφκελα κέξε κπνξνχλ λα πξνζαξκφζνπλ ηε δηεπζέηεζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπο αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο πνπ αληηκεησπίδνπλ θαη ηελ θαηάζηαζε ζηελ νπνία βξίζθνληαη. 26