Όψεις της Βιομηχανικής Επανάστασης

Όψεις της Βιομηχανικής Επανάστασης Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Δημιουργός: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΚΟΥΦΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Όψεις της Βιομηχανικής Επανάστασης». Δημιουργήθηκε στις 15/07/2017 21:12:01 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/23

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: Δεν υπάρχει 3η Φάση: 4η Φάση: Δεν υπάρχει Σελίδα 3/23

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Θεματική ταξινομία: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν, να κατηγοριοποιήσουν και να ερμηνεύσουν εκείνους τους παράγοντες και τις συνθήκες που οδήγησαν στη Βιομηχανική Επανάσταση. Συγκεκριμένα, καλούνται να αναλύσουν και να συνθέσουν τον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκε, τροφοδοτήθηκε και διαδόθηκε η μετάβαση από τη χειρωνακτική επεξεργασία προϊόντων στη βιομηχανική, τον τόπο και τα μέσα. Οι δραστηριότητες του σεναρίου βοηθούν τον μαθητή να εντοπίσει το φαινόμενο στη συγχρονία και διαχρονία του και να προσπελάσει παραδοσιακές και σύγχρονες μορφές του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η συνδορμή των πολυμεσικών εργαλείων μπορεί να συνδράμει στην ομαδοκεντρική προσπέλαση της γνώσης, να ενεργοποιήσει τους μαθητές και να τους καθοδηγήσει -με τη συνδρομή του εκπαιδευτικού- στην κατάκτηση μιας σειράς στόχων που θα συνδέονται στενά με δεξιότητες οργάνωσης, αυτοαξιολόγησης, συνεργατικής και αυτόνομης μάθησης. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Με τη συγκεκριμένη επανάστασης και τον χαρακτηρίζονται από εφαρμογή στην πράξη πρόταση μία διερευνητική, συνθετική και εποικοδομιστική ματιά στα γεγονότα της βιομηχανικής αντίκτυπό τους σε τομείς της ζωής του ανθρώπου από εκεί και πέρα. Οι ενέργειες των μαθητών επίλυση προβλήματος, συνεργασία, υπόθεση, εισήγηση, σύγκριση και συσχέτιση, ανακάλυψη και της νέας γνώσης. Διδακτικοί Στόχοι: Να συσχετίζουν και να εισηγούνται το "πώς", "που" και" γιατί" της Βιομηχανικής Επανάστασης Να αποκωδικοποιούν χάρτες, γραπτές πηγές, βίντεο και εικόνες σχετικές με τη Βιομηχανική Επανάσταση Να κατηγοριοποιούν, να ερμηνεύουν κίνητρα και συσχετισμούς δυνάμεων σε κοινωνία και οικονομία Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: βιομηχανία βιοτεχνία σιδηρόδρομοι πολιστισμός Ευρώπη εφευρέσεις εργασία κοινωνία οικονομία Μεγάλη Βρετανία κόσμος αλλαγή παραδοσιακές δομές εκσυγχρονισμός Υλικοτεχνική υποδομή: Σελίδα 4/23

Διαδραστικός πίνακας, αίθουσα πληροφορικής, σταθμοί εργασίας με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, φορητοί υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα. Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 3 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: ΟΧΙ Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης Επίπεδο διαδραστικότητας : Μεσαίο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 15-18 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γενικό Λύκειο Σελίδα 5/23

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Ο κόσμος πριν και μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (διαδραστικό πίνακα) Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Ο κόσμος πριν και μετά τη βιομηχανική επανάσταση 2η Φάση: Παρουσίαση του φαινομένου στον χωροχρόνο Χρονική Διάρκεια: 20 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Βιομηχανική Επανάσταση 2. Γεγονότα σταθμοί της Βιομηχανικής Επανάστασης 3. Πίνακας δραστηριότητας για τομείς της ανθρώπινης ζωής πριν και μετά τη βιομηχανική επανάσταση 3η Φάση: Ομαδοκεντρική επεξεργασία δραστηριοτήτων Χρονική Διάρκεια: 70 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Σελίδα 6/23

4η Φάση: Αξιολόγηση - Επέκταση - Άλλες Εκδοχές Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (ή διαδραστικό πίνακα) Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Σύγχρονο γράφημα παιδικής εργασίας 2. Ο φαύλος κύκλος της παιδικής εργασίας Σελίδα 7/23

1η Φάση: Ο κόσμος πριν και μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Σελίδα 8/23

1η Φάση: Ο κόσμος πριν και μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (διαδραστικό πίνακα) Ο κόσμος πριν και μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση: Επίδειξη εικόνων Πριν και Μετά τη Βιομηχανική επανάσταση (εργασία, συγκοινωνίες, επικοινωνίες, πόλεις). Συζήτηση για εκείνους τους παράγοντες που επέφεραν τις αλλαγές και καταγραφή των απόψεων των παιδιών στον πίνακα (παραδοσιακό ή διαδραστικό). 1. Ο κόσμος πριν και μετά τη βιομηχανική επανάσταση: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες ερωτήσεων Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1764/#question9970 Διευκρίνιση: Εντοπισμός διαφορών του προβιομηχανικού και μεταβιομηχανικού κόσμου Περιγραφή Εργασίας: Οι μαθητές εν είδει ιδεοθύελλας ερωτώνται για τους παράγοντες εκείνους που χαρακτηρίζουν τον κόσμο μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Σελίδα 9/23

1η Κάρτα Ερώτηση: Τι τίτλο θα δίνατε στην εικόνα; Ποια εξέλιξη διακρίνετε; Σελίδα 10/23

2η Φάση: Παρουσίαση του φαινομένου στον χωροχρόνο Σελίδα 11/23

2η Φάση: Παρουσίαση του φαινομένου στον χωροχρόνο Χρονική Διάρκεια: 20 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής Ο εκπαιδευτικός με διάλογο και ερωταποκρίσεις παρουσιάζει το ΠΟΥ, ΠΟΤΕ και ΠΩΣ της Βιομηχανικής Επανάστασης, φροντίζοντας να προσφέρει μόνο εκείνες τις βασικές και απαραίτητες πληροφορίες που θα καταστήσουν τους μαθητές ικανούς να προσπελάσουν ενεργητικά τις επόμενες φάσεις του σεναρίου (επεξεργασία, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση πηγών και καταγραφή κατηγοριοποίηση των απόψεών τους σύμφωνα με τα φύλλα εργασίας). Πιθανόν να χρησιμοποιηθεί χρονογραμμή με τα γεγονότα σταθμούς της Βιομηχανικής Επανάστασης. Επίσης, χρησιμοποιείται χάρτης (παραδοσιακός ή ηλεκτρονικός ή χάρτης των google maps, όπου με εισαγωγή σημείων επεξηγούνται καίρια σημεία του μαθήματος). Στο τέλος της συγκεκριμένης φάσης θα μπορούσαν οι ομάδες, σε μορφή επισκόπησης - ιδεογράμματος - ελέγχου πρόσληψης της νέας γνώσηςνα δομήσουν διάγραμμα με τις κυριότερες έννοιες και τις αλληλοσχετίσεις τους στο https://www.text2mindmap.com/ 1. Βιομηχανική Επανάσταση: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1765/#question9912 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 2. Γεγονότα σταθμοί της Βιομηχανικής Επανάστασης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Χρονολόγιο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1765/#question9974 Σελίδα 12/23

Διευκρίνιση: Οι μαθητές βλέπουν στη χρονογραμμή μία σύντομη επισκόπηση της βιομηχανικής επανάστασης Βιομηχανική Επανάσταση Πολυμεσικό στοιχείο: https://www.google.gr/maps/place/europe/@49.5,22,4z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x46ed 8886cfadda85:0x72ef99e6b3fcf079?hl=el Γεγονότα σταθμοί της Βιομηχανικής Επανάστασης Χρονική περίοδος: 1750 έως 1900 Εξέλιξη της βιομηχανικής επανάστασης Τα συγκοινωνιακά, εμπορικά, οικονομικά δίκτυα της Ευρώπης που δημιούργησαν τη Βιομηχανική επανάσταση και άλλαξαν τον κόσμο 3. Πίνακας δραστηριότητας για τομείς της ανθρώπινης ζωής πριν και μετά τη βιομηχανική επανάσταση: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1765/#question9986 Διευκρίνιση: Συμπληρώστε τον πίνακα Πριν το 1700 Βιομηχανική Επανάσταση Τι άλλαξε 1950 Έμειναν τα ίδια Σήμερα Γεωργία Οικονομία Συγκοινωνίες Κοινωνία Σελίδα 13/23

Συνθήκες εργασίας Σχόλιο: Εάν επαρκεί ο διδακτικός χρόνος η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να γίνει στην τάξη, διαφορετικά μπορεί να δοθεί ως εργασία για το σπίτι Σελίδα 14/23

3η Φάση: Ομαδοκεντρική επεξεργασία δραστηριοτήτων Σελίδα 15/23

3η Φάση: Ομαδοκεντρική επεξεργασία δραστηριοτήτων Χρονική Διάρκεια: 70 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias.docx Οι μαθητές στη συγκεκριμένη φάση έχουν στη διάθεσή τους τα τελευταία 10 λεπτά της 1ης διδακτικής ώρας και ολόκληρη τη δεύτερη διδακτική ώρα. Έχει προηγηθεί της έναρξης του σεναρίου ο χωρισμός της τάξης σε ομάδες (αυτό θα μπορούσε να γίνει και με κοινωνιόγραμμα) σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων μαθητών και αναλαμβάνουν, μέσα από συνεργατική δουλειά και εσωτερική διανομή ρόλων, να δουλέψουν πάνω στο φύλλο εργασίας που τους δίνεται. Αποστολή τους να δομήσουν πολυμεσική παρουσίαση, να αποκωδικοποιήσουν και να κατηγοριοποιήσουν πληροφορίες από τους σημειωτικούς πόρους που τους δίνονται και συνολικά να προσπελάσουν με ενεργητικό και βιωματικό τρόπο τις δραστηριότητες με σκοπό την οικοδόμηση των νέων γνωστικών δομών μέσα από τη διερεύνηση. 1. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 1: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question9994 Στα 1851, στη Μεγάλη Βρετανία δέκα πόλεις ξεπερνούν τις 100.000 κατοίκους [ ]. Το Λονδίνο φτάνει τα 2,3 εκατομμύρια [ ]. Το Μάντσεστερ ξεπερνά τις 400.000 κατοίκους, η Γλασκόβη τις 300.000 και το Μπίρμινχαμ τις 200.000. Το Μάντσεστερ αναδεικνύεται στην πρώτη πόλη της βαμβακοβιομηχανίας: Στα 1835, η περιοχή του Μάντσεστερ [ ] συγκεντρώνει το 80% των εργατών της βαμβακοβιομηχανίας και στα 1846, το 85%. Η πόλη αυτή διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα. Βρίσκεται κοντά στο Λίβερπουλ, απ όπου γίνονται οι εισαγωγές του βαμβακιού. Επιπλέον περιβάλλεται [ ] από ένα πλούσιο κοίτασμα άνθρακα, που εκτείνεται από το Όρμσκιρκ μέχρι το Μπάρι και το Άστον. Η ανθρακοπαραγωγή δεν υπολογίζεται εύκολα, αλλά οπωσδήποτε ξεπερνά κατά πολύ τις επτακόσιες έως εννιακόσιες χιλιάδες τόνους, που καταναλώνει μόνον η πόλη του Μάντσεστερ.Η Μεγάλη Βρετανία δεν διαθέτει μόνον την πιο ανεπτυγμένη οικονομία. Επιπλέον, όλη η διαδικασία ανάπτυξης συνδέθηκε εξαρχής με την αποικιοκρατική επέκταση και το θαλάσσιο εμπόριο. Ηδη υιοθετεί τη λογική της εξειδίκευσης και του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας, που προκύπτει από την ίδια τη δομή των εξαγωγών της και τη διάρθρωση, προπάντων, των εισαγωγών της. Η προώθηση των εξαγωγών, στα πλαίσια της βρετανικής οικονομίας σημειώνει γιγάντια άλματα. Κατά τις δεκαετίες του 1820 και 1830, εξάγει το ένα πέμπτο της παραγωγής της, στα 1851 ξεπερνά το ένα τέταρτο, στα 1861 το ένα τρίτο, στα 1871 τα δύο πέμπτα. Michel Beaud, Ιστορία του Καπιταλισμού από το 1500 ως σήμερα, μετ. Μ. Βερέττας, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, Αθήνα 1987, σσ. 142-143, 158 Σελίδα 16/23

2. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question9995 Αλλά οι κατάλληλες συνθήκες υπήρχαν εμφανώς στη Βρετανία, όπου είχε περάσει περισσότερο από ένας αιώνας από τότε που για πρώτη φορά ένας βασιλιάς είχε επίσημα δικαστεί και εκτελεστεί από το λαό του, και από τότε που το ιδιωτικό κέρδος και η οικονομική ανάπτυξη είχαν θεωρηθεί ως ύψιστοι στόχοι της κυβερνητική πολιτικής. Στην ουσία είχε ήδη εξευρεθεί η απαράμιλλη επαναστατική βρετανική λύση στο αγροτικό πρόβλημα. Ήδη μια φούχτα γαιοκτήμονες, προσανατολισμένοι προς το εμπόριο, μονοπωλούσαν σχεδόν τη γη την οποία καλλιεργούσαν ενοικιαστές κτηματίες, προσλαμβάνοντας για το σκοπό αυτό ακτήμονες ή μικροκληρούχους. Υπήρχαν ακόμα αρκετά απομεινάρια της παλιάς συλλογικής οικονομίας του χωριού, τα οποία εξάλειψαν τελικά οι νόμοι περί περιφράξεων (Enclosure Acts) στα 1760 1830, καθώς και οι ιδιωτικές συναλλαγές. Ωστόσο, δε μπορούμε πια να μιλάμε για βρετανική «αγροτιά» με τον τρόπο που μιλάμε για γαλλική, γερμανική ή ρωσική. Η καλλιέργεια της γης γινόταν ήδη κατά κύριο λόγο για την αγορά. Η βιομηχανία είχε από καιρό εξαπλωθεί σε μια ύπαιθρο που δεν ήταν πια φεουδαλική. Η γεωργία ήταν ήδη έτοιμη να επιτελέσει τις τρεις λειτουργίες που ήταν βασικές σε εποχή εκβιομηχάνισης: να αυξήσει την παραγωγή και την παραγωγικότητα ώστε να εξασφαλιστεί η συντήρηση του μη γεωργικού πληθυσμού, που αυξανόταν ταχύτατα, να εξασφαλίσει ένα μεγάλο και αυξανόμενο πλήθος ατόμων που θα μπορούσαν να επανδρώσουν τις πόλεις και τις βιομηχανίες και να προσφέρει ένα μηχανισμό συσσώρευσης κεφαλαίου που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στους πιο σύγχρονους τομείς της οικονομίας. J. Hobsbawm, Η εποχή των επαναστάσεων (1789-1848), εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992, σ. 49. 3. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question9997 Αναμφίβολα η οικοτεχνία είχε πλεονεκτήματα και για τους εργάτες τους ίδιους, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τον διάδοχό της, το εργοστασιακό σύστημα. Αν και τα ημερομίσθια ήταν χαμηλά, δεν υπήρχε ωράριο και, γενικά, ήταν δυνατό για τον εργαζόμενο να συμπληρώσει το οικογενειακό εισόδημα καλλιεργώντας ένα μικρό αγρό ή έναν λαχανόκηπο. Επιπλέον, οι συνθήκες εργασίας στα σπίτια ήταν πολύ υγιεινότερες απ ό, τι στα εργοστάσια και ο τεχνίτης είχε τη βοήθεια της οικογένειάς του στις πιο απλές εργασίες. Αναμφίβολα πλεονεκτήματα ήταν επίσης η απουσία της επίβλεψης του επιστάτη και του φόβου απόλυσης εξαιτίας ασήμαντων λόγων. Από το άλλο μέρος, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι εργαζόμενοι με το οικοτεχνικό σύστημα ήταν πολύ διασκορπισμένοι για να οργανωθούν αποτελεσματικά με σκοπό την από κοινού δράση. Κατά συνέπεια, δεν είχαν μέσα να προστατέχουν τον ευατό τους από ανέντιμους εργοδότες που τους έκεβαν στην πληρωμή ή τους υποχρέωναν να πληρώνονται σε είδος. Burns E. Ευρωπαϊκή Ιστορία, τόμος Α, σσ. 170-171, Παρατηρητής, 1983. 4. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 4: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question9999 Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα ήταν η δημιουργία ενός εργατικού δυναμικού πρόθυμου να εργαστεί στην βιομηχανία με άλλα λόγια η δημιουργία βιομηχανικού προλεταριάτου. Ο αγροτικός πληθυσμός στο εσωτερικό ή το εξωτερικό με τη μορφή μετανάστευσης, (κυρίως της ιρλανδικής), ήταν οι πιο εμφανείς πηγές εργατικού δυναμικού, τις οποίες Σελίδα 17/23

συμπλήρωναν οι διάφοροι μικροπαραγωγοί και οι φτωχοί εργαζόμενοι. Οι άνθρωποι έπρεπε η να επιλέξουν τις νέες απασχολήσεις ή το πιθανότερο, να εξαναγκασθούν να εγκαταλείψουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους, εφόσον δεν ήταν πρόθυμοι να το κάνουν οικειοθελώς. Η αποτελεσματικότερη ώθηση ήταν η οικονομική και κοινωνική ανέχεια. Φυσικά άλλο πράγμα η δημιουργία ενός υπερπληθυσμού στις πόλεις και άλλο η μετατροπή του σε εργάτες προσαρμοσμένους στις ανάγκες των νέων συνθηκών που απαιτούσε η βιομηχανία. Καταρχάς όλοι οι εργαζόμενοι έπρεπε να δουλεύουν με κανονικό και συνεχή ρυθμό καθημερινής εργασίας, πράγμα τελείως διαφορετικό από τις εποχικές δουλειές του αγροκτήματος ή την απασχόληση των ανεξάρτητων τεχνιτών. Έπρεπε επίσης να μάθουν να είναι ευαίσθητοι σε χρηματικά κίνητρα. Οι βρετανοί εργοδότες παραπονούνταν συνεχώς για την "τεμπελιά" των εργαζομένων ή την τάση τους να δουλεύουν μόνο όσο χρειαζόταν για να εξασφαλίσουν τα χρήματα που τους αρκούσαν για να ζήσουν. Η λύση βρέθηκε με ένα σκληρότατο σύστημα "ποινών" για τους εργάτες (διάφορα πρόστιμα). Προπάντων όμως επικράτησε η πρακτική όπου η εφαρμογή της ήταν εφικτή, οι εργάτες να πληρώνονται τόσο λίγο ώστε να χρειάζεται να εργάζονται να εργάζονται κανονικά όλη την εβδομάδα για να μπορούν να κερδίζουν ένα ελάχιστο εισόδημα. J. Hobsbawm, Η εποχή των επαναστάσεων (1789-1848), εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992, σ. 78-79. 5. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 5: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question10000 Η παιδική εργασία κατά τον 19ο αιώνα «Ανάμεσα στα παιδιά που απασχολούνται στα ορυχεία της Αγγλίας υπάρχουν πάντα και παντού μερικά που είναι μικρότερα από έξι ετών. Τα παιδιά μπαίνουν συνήθως στα ορυχεία στις τέσσερις το πρωί μαζί με τους άντρες και μένουν εκεί έντεκα με δώδεκα ώρες. Αυτά τα δυστυχισμένα πλάσματα στερούνται τον καθαρό αέρα, είναι κακοντυμένα και έχουν κακή διατροφή. Χλωμά πρόσωπα, κοκκινισμένα μάτια, πρησμένα κορμιά, βαθουλωμένα μάγουλα, δερματικά εξανθήματα και άσθμα τα διακρίνουν από πλευράς υγείας από άλλα παιδιά της ίδιας κοινωνικής τάξης». Lein Weissensteiner, Zeitbilder. Geschichte und Sozialkunde 7 [=Εικόνες Εποχών. Ιστορία και Κοινωνιολογία 7], Βιέννη 1988. 6. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 6: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question10001 Στα εργοστάσια, όπου το πρόβλημα ήταν επιτακτικότερο, θεωρούνταν γενικά πιο βολικό να προσλαμβάνονται γυναίκες και παιδιά, που ήταν πιο υπάκουοι και πειθαρχικοί αλλά και πληρώνονταν λιγότερο. Οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούσαν το 50% του συνολικού προσωπικού των αγγλικών κλωστοϋφαντουργείων οι άνδρες μόνο το 25% ενώ το υπόλοιπο 25% ήταν αγόρια κάτω των 18 χρόνων. J. Hobsbawm, Η εποχή των επαναστάσεων (1789-1848), εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992, σ. 79. 7. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 7: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question10002 Σελίδα 18/23

Μαίρη Μπάρετ, 14 ετών Κατεβαίνω στη γαλαρία στις 7 το πρωί και βγαίνω κατά τις 6 το απόγευμα, μερικές φορές κατά τις 7. Δουλεύω πάντα χωρίς κάλτσες, χωρίς παπούτσια, χωρίς φόρμα. Μόνο το μισοφόρι μου φοράω. Δουλεύω μαζί με τους άντρες. Εκείνοι είναι ολόγυμνοι. Στην αρχή φοβόμουνα πολύ και δεν μου άρεσε αυτό. Τώρα συνήθισα και δεν με νοιάζει. Μου φέρονται όμως καλά. Δεν ξέρω ούτε να διαβάζω ούτε να γράφω. Αναφορά της επιτροπής ορυχείων του Λόρδου Άσλεϋ, 1842. Από τα πρακτικά του Κοινοβουλίου. 8. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 8: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1766/#question10004 Πιο βρωμερό και πιο άθλιο μέρος δεν είχε ξαναδεί. Ο δρόμος ήταν πολύ στενός κι όλο λάσπη κι ο αέρας γεμάτος βρωμερές αναθυμιάσεις. Υπήρχαν αρκετά μικρομάγαζα, μα το μόνο εμπόρευμα που πλεόναζε ήταν κοπάδια ολόκληρα από κουτσούβελα που ακόμα και την προχωρημένη αυτή ώρα μπαινόβγαιναν απ' τις πόρτες ή ξεφώνιζαν απ' το εσωτερικό των σπιτιών. Τα μοναδικά μέρη που φαίνονταν να ευημερούν ανάμεσα στο γενικό μαρασμό αυτού του τόπου ήταν τα καπηλειά. Κ. Ντίκενς, Όλιβερ Τουίστ, μτφρ. Π. Αναγνωστόπουλου, εκδόσεις Γκοβόστη Σελίδα 19/23

4η Φάση: Αξιολόγηση - Επέκταση - Άλλες Εκδοχές Σελίδα 20/23

4η Φάση: Αξιολόγηση - Επέκταση - Άλλες Εκδοχές Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (ή διαδραστικό πίνακα) Στη φάση της αξιολόγησης προτείνεται μια σειρά δραστηριοτήτων που αποσκοπεί στον έλεγχο κατάκτησης των προσδοκώμενων στόχων τόσο σε επίπεδο γνώσης και μεταγνώσης όσο και σε επίπεδο διαμόρφωσης στάσεων και αντιλήψεων. 1. Τα διαδραστικά εργαλεία της πλατφόρμας Αίσωπος προσφέρουν, σε πρώτη φάση, την ευκαιρία για έλεγχο -συμπεριφοριστικού τύπου- του βαθμού κατάκτησης των στόχων της ενότητας. Έτσι, θα μπορούσαν να δοθούν κλειστές ερωτήσεις ελέγχου (παιχνίδι μνήμης με κάρτες, ερωτήσεις σωστού-λάθους και αντιστοίχισης ή δημιουργία χρονογραμμής από τους μαθητές). 2. Μια άλλη εναλλακτική πρόταση (διδακτικά και παιδαγωγικά) θα ήταν η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ομάδων στην ολομέλεια και κριτική τους από τις υπόλοιπες ομάδες με παρέμβαση και καθοδήγηση του εκπαιδευτικού στα σημεία εκείνα που χρήζουν προσοχής. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές αξιολογούν και αξιολογούνται προσκομίζοντας έτσι μεγάλα οφέλη σε επίπεδο στάσεων και δεξιοτήτων. 3. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάρτηση των εργασιών των ομάδων μια ψηφιακή πλατφόρμα (π.χ Wiki ή κλειστή ομάδα στο Facebook) στην οποία οι ομάδες και ο εκπαιδευτικός θα είχαν τη δυνατότητα (στο διάστημα των ημερών που μεσολαβούν μεταξύ 2ης και 3ης διδακτικής ώρας) να σχολιάσουν τη δουλειά των υπόλοιπων ομάδων και έτσι να υπάρξει ψηφιακή ανατροφοδότηση των μαθητών. Με αυτό τον τρόπο η 3η διδακτική ώρα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για εργασίες επέκτασης στο σήμερα, "προτζεκτοειδούς μορφής" (παιδική εργασία τότε και σήμερα, εικόνες πολιτισμού, σχολιασμός γεγονότων από διαφορετική οπτική γωνία (εργοδότης και εργαζόμενοι), δημιουργία γελοιογραφίας, διαφημιστικού ή προπαγανδιστικού φυλλαδίου κτλ). Παρατίθενται ενδεικτικά κάποιες δραστηριότητες. 1. Σύγχρονο γράφημα παιδικής εργασίας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1767/#question10026 Διευκρίνιση: Να αποκωδικοποιήσετε το γράφημα και να συσχετίσετε τα συμπεράσματά σας με την παιδική εργασία στη Βιομηχανική επανάσταση Σελίδα 21/23

2. Ο φαύλος κύκλος της παιδικής εργασίας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6726/1767/#question10028 Διευκρίνιση: Περιγράψτε το σχήμα αναδεικνύοντας τις αιτιακές του σχέσεις Σελίδα 22/23

Σελίδα 23/23 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)