ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 11 12 2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Μαρία Ηλιοπούλου, Βαγγέλης Στεφαδούρος, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. A1. Ο υδρογονα*νθρακας με το συντακτικο* τυ*πο CH 2 = CH - CH 2 ονομα*ζεται: α. 1-μεθυλο-2-προπένιο β. 1-βουτένιο γ. 3-μεθυλο-1-προπένιο δ. 3-βουτένιο A2. Αν μία άκυκλη οργανική ένωση έχει μοριακό τύπο C 6 H 14, τότε η ένωση αυτή είναι: α. κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη β. κορεσμένη μονοκαρβονυλική αλδεΰδη γ. κορεσμένη μονοκαρβονυλική μοναλδεΰδη ή κετόνη δ. κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη ή κορεσμένος μονοαιθέρας A3. Η ένωση με μοριακό τύπο C 11 H 24 ανήκει: α. στους κορεσμένους υδρογονάνθρακες β. στους ακόρεστους υδρογονάνθρακες με ένα διπλό δεσμό γ. στους ακόρεστους υδρογονάνθρακες με ένα τριπλό δεσμό δ. σε άλλη κατηγορία υδρογονανθράκων A4. Ο γενικός τύπος των κετονών είναι : α. C ν Η 2ν Ο με ν 1 β. C ν Η 2ν Ο με ν 3 γ. C ν Η 2ν+2 Ο με ν 3 δ. C ν Η 2ν Ο 2 με ν 2 A5. Το προπάνιο και το βουτάνιο είναι: α. συστατικά του φυσικού αερίου β. ο πετρελαϊκός αιθέρας γ. υγραέρια δ. συστατικά του βιοαερίου Σελίδα 1 από 5
ΘΕΜΑ B Β.1 Να χαρακτηρίσετε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ). i. Η ένωση C 6 Η 12 για να είναι κορεσμένη πρέπει να είναι κυκλική. (Σ) Η αιθανάλη έχει ισομερές ομόλογης σειράς. (Λ) i Οι αλδεΰδες και οι κετόνες χαρακτηρίζονται ως καρβονυλικές ενώσεις. (Σ) iv. Στον μοριακό τύπο C 2 H 6 Ο αντιστοιχεί μόνο ένας συντακτικός τύπος. (Λ) v. Αν δύο ενώσεις ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά οι μοριακοί τύποι τους διαφέρουν πάντα κατά ένα μεθυλένιο. (Λ) x 1 B.2 Ποιες από τις παρακάτω ονομασίες είναι λανθασμένες; Σε περιπτώσεις που η ονομασία είναι λανθασμένη να δοθεί η σωστή. i. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ H 3 C C ΟΗ ΟΝΟΜΑ 1,1-διμέθυλο-αιθανόλη (Λ): μεθυλο-2-προπανόλη CH 2 C CH 2 CH 2 2 αίθυλο-1-βουτένιο (Σ) i CH 2 CH CH 2 2 αίθυλο-βουτάνιο (Λ): 3 μεθυλο-πεντάνιο iv. CHC CH 2 CH 2 μέθυλο-3-βουτίνιο (Λ): 3 μεθυλο-1-πεντίνιο Μονάδες 4 x 2,5 B.3 Να αντιστοιχίσετε κάθε ένωση της στήλης Ι με το μοριακό τύπο της που βρίσκεται στη στήλη ΙΙ: Στήλη Ι i. 2-μεθυλο-βουτάνιο 1-πεντένιο i 1-βουτίνιο iv. 3-μεθυλο-1-βουτίνιο v. 3,3-διμεθυλο-1-βουτένιο Στήλη ΙΙ Α. C 5 H 10 Β. C 5 H 8 Γ. C 5 H 12 Δ. C 6 H 12 Ε. C 4 H 6 i. Γ Α i Ε iv. Β v. Δ Σελίδα 2 από 5 Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Να γράψετε τον γενικό τύπο και το μοριακό τύπο του 2 ου μέλους της ομόλογης σειράς των: i. κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών C v H 2v με ν 1 οπότε το 2 ο μέλος έχει μοριακό τύπο C 2 H 4. των κορεσμένων εστέρων. C v H 2v 2 με ν 2 οπότε το 2 ο μέλος έχει μοριακό τύπο C 3 H 6 2. Μονάδες 2 + 2 Γ2. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω αντιδράσεις τέλειας καύσης i. C 5 H 8 + 7 2 5C 2 + 4H 2 C 4 H 8 Ο + 11 / 2 2 4C 2 + 4H 2 i C 3 H 8 Ο + 9 / 2 2 3C 2 + 4H 2 Μονάδες 3 x 2 Γ3. Να γραφούν και να ονομαστούν τα συντακτικά ισομερή της καρβονυλικής ένωσης C 5 H 10 Ο. Σε ποια από αυτά εμφανίζεται ισομέρεια θέσης; CH 2 CH 2 CH 2 CH= CH 2 CH 2 C CH 2 CCH 2 CH 2 CHCH= (I) πεντανάλη (II) 2-πεντανόνη (III) 3-πεντανόνη (IV) 2 μεθυλο-βουτανάλη CHCH 2 CH CCH CCH = Ο (V) 3 μεθυλο-βουτανάλη (VI) μεθυλο-βουτανόνη (VII) Διμεθυλο-προπανάλη Ισομέρεια θέσης εμφανίζεται στα ΙΙ και ΙΙΙ, ΙV και V Μονάδες 7 x 2 + 1 Σελίδα 3 από 5
ΘΕΜΑ Δ Δ1. 25 L προπανίου, C 3 H 8, καίγονται πλήρως με τον απαιτούμενο όγκο αέρα 20 % v/v σε Ο 2 και 80 % v/v σε Ν 2. Να βρεθούν: i. Ο παραγόμενος όγκος του C 2 και των υδρατμών. Επειδή όλοι οι όγκοι είναι μετρημένοι στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας μπορούμε να κάνουμε τους στοιχειομετρικούς υπολογισμούς με L αντί για mol. C 3 H 8 + 5 2 3C 2 + 4H 2 1 mol 5 mol 3 mol 4 mol 1 L 5 L 3 L 4 L 25 L 125 L 75 L 100 L Άρα ο παραγόμενος όγκος του C 2 είναι 75 L και των υδρατμών είναι 100 L. Ο όγκος του αέρα που απαιτήθηκε για την καύση. όγκος του αέρα 20 % v/v σε 2 και 80 % v/v σε Ν 2 που απαιτείται για την καύση είναι 5 x 125 = 625 L. Όλοι οι όγκοι είναι μετρημένοι στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης. Μονάδες 6 + 3 Δ2. Μίγμα C 3 H 8 και C 4 H 10 όγκου 20 cm 3 καίγεται με την απαιτούμενη ποσότητα αέρα 20 % v/v σε Ο 2 και 80 % v/v σε Ο 2. Τα καυσαέρια ψύχονται οπότε ο όγκος τους μειώνεται κατά 90 cm 3. i. Ποια η σύσταση του μίγματος των υδρογονανθράκων; Έστω x cm 3 C 3 H 8 και y cm 3 C 4 H 10. Τότε: x + y = 20 (1) C 3 H 8 + 5 2 3C 2 + 4H 2 1 mol 5 mol 3 mol 4 mol 1 cm 3 5 cm 3 3 cm 3 4 cm 3 x cm 3 5x cm 3 3x cm 3 4x cm 3 C 4 H 10 + 13 / 2 2 4C 2 + 5H 2 1 mol 13 / 2 mol 4 mol 5 mol 1 cm 3 13 / 2 cm 3 4 cm 3 5 cm 3 y cm 3 13 / 2 y cm 3 4y cm 3 5y cm 3 Με την ψύξη απομακρύνεται από τα καυσαέρια το νερό οπότε: 4x + 5y = 90 (2) Λύνοντας το σύστημα των 1 και 2 βρίσκουμε x = 10 cm 3 C 3 H 8 και y = 10 cm 3 C 4 H 10. Σελίδα 4 από 5
Ποια η σύσταση των καυσαερίων πριν την ψύξη τους; Ο όγκος του οξυγόνου που απαιτήθηκε για την καύση είναι 5x + 6,5y = 50 + 65 = 115 cm 3. Η ποσότητα του Ν 2 που υπήρχε στην αρχική ποσότητα του αέρα είναι: V(N 2 ) = 4 x V( 2 ) ΚΑΥΣΗΣ = 4 x 115 = 460 cm 3. Άρα στα καυσαέρια υπάρχουν 460 cm 3 Ν 2, 70 cm 3 C 2 και 90 cm 3 H 2. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!! Μονάδες 10 + 3 x 2 Σελίδα 5 από 5