ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών 16.12.2014 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 14/2014 (απαλλαγή 2013): "Με ποιον τρόπο υπολογίζουν, περιορίζουν και αντισταθμίζουν τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ τα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπουν;" Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών Εισηγήτρια: Patricija Šulin DT\1035303.doc PE539.491v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Εισαγωγή Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρος στον καθορισμό περιβαλλοντικών πρότυπων. Παρά ταύτα, για να καταστεί αξιόπιστη η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ, τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ χρειάζεται να βρίσκονται στο προσκήνιο από πλευράς σχεδιασμού και εφαρμογής αυτών των πολιτικών. Καθώς μια από τις προτεραιότητες της ΕΕ είναι η μείωση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου, το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφάσισε να ελέγξει ποιες είναι οι πολιτικές των θεσμικών οργάνων της ΕΕ που συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου 2020 της Ένωσης για να μειωθούν οι εν λόγω εκπομπές κατά 20% κάτω του επιπέδου του 1990. Πορίσματα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Το Ελεγκτικό Συνέδριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: - Τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ δεν έχουν κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση του προβλήματος των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου επί πλέον - η Επιτροπή δεν έχει προτείνει κάποιους ειδικούς δεσμευτικούς κανόνες για τις διοικητικές δραστηριότητες των θεσμικών και λοιπών οργάνων - Μολονότι δεν διατίθενται δεδομένα για τα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ το 1990, υπάρχουν κάποια στοιχεία που καταμαρτυρούν ότι οι συνολικές εκπομπές αυξήθηκαν σημαντικά τουλάχιστον μέχρι το 2005 προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών άρχισαν να καταβάλλονται σε μεγαλύτερη κλίμακα το 2006 - Μετά το 2005, τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ κατάφεραν να αντιστρέψουν την αυξητική τάση των εκπομπών που αφορούν τα κτήρια τους κυρίως λόγω της αγορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, όπως υπογραμμίζει το Ελεγκτικό Συνέδριο, αυτό συνιστά μόνο μια μερική λύση που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για συνεχή βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης η στροφή στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια αφήνει να χαθεί κι άλλος χρόνος πριν από τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη μείωση της γενικής ζήτησης σε ενέργεια - Από τα διαθέσιμα στοιχεία για τις εκπομπές αερίων που προκαλούνται από την κινητικότητα δεν διαφαίνεται μια σαφής τάση τα μόνα θεσμικά όργανα που μετρούν τις εκπομπές που αφορούν τη μετακίνηση των εργαζομένων είναι: Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Δικαστήριο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (το τελευταίο δεν περιλαμβάνει τα ταξίδια των ευρωβουλευτών για να παρακολουθούν συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο, αλλά περιλαμβάνει τους επισκέπτες του ΕΚ) - Έξι από τα ελεγχθέντα θεσμικά και λοιπά όργανα (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της ΕΕ, Ελεγκτικό Συνέδριο, ΕΥΕΔ, Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφαλείας της Αεροπορίας και Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων) δεν ανέφεραν τις εκπομπές τους εκείνα που τις ανέφεραν, δεν υπολόγισαν ή απέκρυψαν την πλήρη έκτασή τους. Κατά συνέπεια, το πλήρες αποτύπωμα άνθρακα των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ παραμένει άγνωστο και οι μερικές πληροφορίες που διατίθενται κινδυνεύουν να υποσκάψουν την αξιοπιστία των προσπαθειών ενημέρωσης και μείωσης - Τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ δεν κάνουν πλήρη χρήση των εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης που προωθούνται από την Επιτροπή η πρόοδος στην PE539.491v01-00 2/5 DT\1035303.doc
καθιέρωση του ευρωπαϊκού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου (EMAS) είναι αργή - μέχρι το 2014 μόνο επτά από τα ελεγχθέντα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ έχουν καταχωρισθεί στο σύστημα EMAS Κανένα από τα ελεγχθέντα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ δεν είχε προσχωρήσει στον εθελοντικό ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κέντρων δεδομένων - οι οικολογικές δημόσιες συμβάσεις αντιμετωπίζονται ως επιλογή και όχι ως υποχρέωση σύμφωνα με τους σημερινούς δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και μόνο λίγα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ τις χρησιμοποιούν με συστηματικό τρόπο Συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Σύμφωνα με τα πορίσματά του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο συνιστά: 1. να προτείνει η Επιτροπή μια κοινή πολιτική για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των διοικητικών λειτουργιών των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ. Μια τέτοια πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει υπολογισμό του ποσοστού του γενικού στόχου μείωσης των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου για το έτος 2030, και κατά προτίμηση και πενταετείς ενδιάμεσους στόχους. Αυτή θα πρέπει να συμμορφώνεται προς τη θέση της ΕΕ κατά τις διεθνείς κλιματικές διαπραγματεύσεις και ως εκ τούτου ο στόχος πρέπει να ορισθεί ως απόλυτος στόχος μείωσης. 2. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν μια εναρμονισμένη προσέγγιση για τον υπολογισμό και την αναφορά των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Η αναφορά πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές έμμεσες εκπομπές, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης της μεθόδου περιβαλλοντικού αποτυπώματος οργανισμού. Η αναφορά θα πρέπει επίσης να παρέχει τη δυνατότητα μέτρησης της προόδου που σημειώνεται στην επίτευξη των στόχων μείωσης στα διάφορα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ. 3. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ πρέπει να αναπτύξουν μια κοινή προσέγγιση μέσω του EMAS για να αντισταθμίσουν τις εναπομένουσες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε εθελοντική βάση. 4. Όταν χρησιμοποιούνται αντισταθμίσεις, αυτές πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας και να ελέγχονται από αναγνωρισμένα συστήματα. 5. Όταν χρησιμοποιούνται αντισταθμίσεις, αυτές θα πρέπει να στοχεύουν σε σχέδια που δεν συμβάλλουν μόνο στη μείωση των εκπομπών αλλά και στη βιώσιμη ανάπτυξη από πλευράς οφέλους για τον τοπικό πληθυσμό τον οποίον αφορούν αυτά τα σχέδια. 6. Όλα τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ πρέπει να ενταχθούν στο ευρωπαϊκό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου (EMAS) και να το εφαρμόζουν ενώ παράλληλα θα μειώνουν σταδιακά οποιουσδήποτε περιορισμούς στο πεδίο ελέγχου. Θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προσχωρήσουν στον ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κέντρων δεδομένων 7. Οι οικολογικές δημόσιες συμβάσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται από τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ οποτεδήποτε είναι δυνατόν. Οι δημοσιονομικοί κανόνες και /ή οι κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις που ισχύουν για τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ πρέπει να παρέχουν τα εργαλεία που θα συμβάλλουν στην προστασία του DT\1035303.doc 3/5 PE539.491v01-00
περιβάλλοντος και στη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ θα εξασφαλίζουν ότι επιλέγεται η πλέον συμφέρουσα προσφορά. Συστάσεις του εισηγητή που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην έκθεση για τη χορήγηση απαλλαγής στην Επιτροπή για το έτος 2013 1. Πιστεύει ότι όλα τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ πρέπει να αναζητήσουν κοινή προσέγγιση για τα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπουν και για τη μείωσή τους για να επιτύχουν κάτι τέτοιο, πρέπει να υπολογίζουν σωστά τα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπουν και να μην αποφεύγουν να δημοσιεύουν τα αποτελέσματά τους. 2. Πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να διατηρήσει την αξιοπιστία της στις περιβαλλοντικές διαπραγματεύσεις με τρίτους, πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για τη συγκέντρωση περισσότερων δεδομένων για τις δικές της εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, 3. Καλεί εκείνα τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ που δεν έχουν κανένα πιστοποιητικό EMAS να φροντίσουν να το αποκτήσουν άμεσα τονίζει, ωστόσο, πως το EMAS πρέπει να θεωρείται ως εργαλείο για τη διάρθρωση μεταξύ άλλων και των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου και δεν πρέπει να θεωρείται ως ο μόνος ύστατος στόχος πράσινης πολιτικής των θεσμικών οργάνων. 4. Επισημαίνει πως η αντιστάθμιση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου μπορεί να χρησιμοποιείται από τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ κυρίως για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακά τους συμφωνεί με την άποψη του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι η χρήση αντισταθμίσεων υψηλής ποιότητας σε συνδυασμό με μέτρα μείωσης των εκπομπών (και όχι στη θέση αυτών) θα ήταν η καταλληλότερη λύση για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων σημειώνει ωστόσο ότι η αντιστάθμιση θα πρέπει να είναι υποδεέστερη της επένδυσης αυτών των κεφαλαίων για την περαιτέρω βελτίωση της περιβαλλοντικής πολιτικής των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ. 5. Επιδοκιμάζει το γεγονός ότι ορισμένα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν ξεκινήσει πειραματικά προγράμματα οικολογικών δημόσιων συμβάσεων ελπίζει τα αποτελέσματα να είναι ελπιδοφόρα και να γίνουν οι οικολογικές δημόσιες συμβάσεις τρέχουσα πρακτική των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ στο εγγύς μέλλον. 6. Υπογραμμίζει ότι κατά την εφαρμογή αυτών των πολιτικών ο ανθρώπινος παράγων εξακολουθεί να είναι βασικό στοιχείο. Καλεί λοιπόν τις διοικήσεις των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ που είναι αρμόδιες γι' αυτές τις πολιτικές να αναπτύξουν και βελτιώσουν περαιτέρω τις ικανότητες και την ευαισθησία τους για το θέμα των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου των εν λόγω οργάνων ελπίζει δε ότι η σύσταση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα παράσχει την ευκαιρία για ένα νέο άνοιγμα στην εφαρμογή καλύτερων προδιαγραφών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις υπηρεσίες της. 7. Επιδοκιμάζει την κατά 46,3% πτώση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου στις PE539.491v01-00 4/5 DT\1035303.doc
μετακινήσεις του προσωπικού του ΕΚ μεταξύ των τριών τόπων εργασίας κατά την ελεγχθείσα περίοδο, η οποία μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι γίνεται χρήση τραίνων αντί αεροπλάνων επισημαίνει, ωστόσο, ότι οι αποστολές εκτός των τριών τόπων εργασίας έχουν αυξήσει το αποτύπωμα άνθρακα του ΕΚ κατά 9,6%. DT\1035303.doc 5/5 PE539.491v01-00