Άρθρο Σύνταξης Η μπεκλομεθαζόνη σε επανεξέταση: η μοντέρνα άποψη για ένα κλασσικό εισπνεόμενο κορτικοειδές Πέτρος Μπακάκος, Στέλιος Λουκίδης, Κωνσταντίνος Κωστίκας Συντακτική ομάδα Πνεύμων Αλληλογραφία Πέτρος Μπακάκος Επίκουρος Καθηγητής Πνευμονολογίας Α Πνευμονολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Ν.Θ.Α. "Η Σωτηρία", Αθήνα Κόνωνος 11, 116 34 Αθήνα, e-mail: petros44@hotmail.com Περiληψη. Το άσθμα είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που προσβάλει περισσότερα από 300 εκατομμύρια ανθρώπους όλων των ηλικιών με σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής και στις υπηρεσίες υγείας. Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τον συνδυασμό ενός μακράς δράσης β2 αγωνιστή με εισπνεόμενο κορτικοειδές όταν το άσθμα δεν ελέγχεται από χαμηλή δόση εισπνεόμενου κορτικοειδούς. Ο συνδυασμός μπεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης είναι διαθέσιμος ως δοσιμετρική συσκευή υπό πίεση με προωθητικό υδροφθοριοαλκάνιο 134-α που χρησιμοποιεί την τεχνολογία Modulite. Συγκριτικές μελέτες του συνδυασμού αυτού έχουν δείξει παρόμοια αποτελεσματικότητα έναντι των συνδυασμών βουδεσονίδης/φορμοτερόλης και φλουτικαζόνης/σαλμετερόλης σε ασθενείς με μέτριο-σοβαρό άσθμα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι φλεγμονώδεις και δομικές αλλαγές επισυμβαίνουν και στους μικρούς αεραγωγούς των ασθματικών ασθενών. Ο μικροσωματιδιακός συνδυασμός μπεκλομεθαζόνης/ φορμοτερόλης οδηγεί σε κατανομή του φαρμάκου τόσο σε κεντρικούς όσο και σε περιφερικούς αεραγωγούς, έτσι ώστε η φλεγμονή των αεραγωγών μπορεί να αντιμετωπιστεί σε όλη την κατώτερη αναπνευστική οδό. Η βελτιωμένη μεταφορά του μικροσωματιδιακού συνδυασμού μπεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης μεταφράζεται σε σημαντικά κλινικά οφέλη συγκριτικά με τις εισπνεόμενες κλασικές μεγαλοσωματιδιακές θεραπείες. Παρά το γεγονός ότι ο μικροσωματιδιακός συνδυασμός μπεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης φέρει περισσότερο φάρμακο στους πνεύμονες, προκαλεί μικρότερη συστηματική έκθεση. Ο μικροσωματιδιακός συνδυασμός μπεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης είναι μια προνομιακή και ασφαλής θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με άσθμα/χαπ. Πνεύμων 2014, 27(2):120-124. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το άσθμα αποτελεί ένα σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγεί-
ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 2ο, Τόμος 27ος, Απρίλιος - Ιούνιος 2014 121 ας που προσβάλει περισσότερα από 300 εκατομμύρια ανθρώπους όλων των ηλικιών με σημαντική επίπτωση στις υπηρεσίες υγείας. 1 Το άσθμα χαρακτηρίζεται από ποικίλουσα απόφραξη αεραγωγών, βρογχική υπεραντιδραστικότητα και φλεγμονή αεραγωγών και ποικίλα κύτταρα και κυτταρικοί παράγοντες εμπλέκονται στην παθογένεια της νόσου. 2 Τα εισπνεόμενα κορτικοειδή είναι η πιο αποτελεσματική αντιφλεγμονώδης θεραπεία του άσθματος. 2 Ωστόσο, οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τον συνδυασμό ενός μακράς δράσης β2 αγωνιστή με εισπνεόμενο κορτικοειδές όταν το άσθμα δεν ελέγχεται από χαμηλή δόση εισπνεόμενου κορτικοειδούς. 2 Οι σταθεροί συνδυασμοί ICS/LABA χρησιμοποιούνται ευρέως στο άσθμα γιατί είναι πιο βολικοί για τους ασθενείς. Τρεις σταθεροί συνδυασμοί είναι εμπορικά διαθέσιμοι: προπιονική φλουτικαζόνη/σαλμετερόλη, βουδεσονίδη/ φορμοτερόλη και διπροπιονική μπεκλομεθαζόνη/φορμοτερόλη. Ο τελευταίος συνδυασμός είναι διαθέσιμος ως δοσιμετρική συσκευή υπό πίεση με προωθητικό υδροφθοριοαλκάνιο 134-α που χρησιμοποιεί την τεχνολογία Modulite. 4,5 Μεταφέρει μικροσωματίδια 100 μg διπροπιονικής μπεκλομεθαζόνης και 6 μg φορμοτερόλης ανά εισπνοή. 5 Συγκριτικές μελέτες του συνδυασμού έχουν δείξει παρόμοια αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας και του ελέγχου του άσθματος έναντι των συνδυασμών βουδεσονίδης/ φορμοτερόλης και φλουτικαζόνης/σαλμετερόλης σε ασθενείς με μέτριο-σοβαρό άσθμα. 6,7 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Ως μικροί χαρακτηρίζονται οι αεραγωγοί διαστάσεων <2 mm εσωτερικής διαμέτρου χωρίς χόνδρινο στηρικτικό ιστό. 8,9 Λόγω των πολλαπλών διακλαδώσεων του τραχειοβρογχικού δέντρου, ο συνολικός όγκος και η επιφάνεια των μικρών αεραγωγών είναι πολύ μεγαλύτερα από εκείνα των μεγάλων αεραγωγών. 8 Η πιθανότητα η φλεγμονή των μικρών αεραγωγών να εμπλέκεται στην παθοφυσιολογία και τις κλινικές εκδηλώσεις του άσθματος έχει προσελκύσει τελευταία ιδιαίτερο ενδιαφέρον. 10-12 Η νόσος των μικρών αεραγωγών στο άσθμα δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς λόγω δυσκολιών στην λήψη δειγμάτων από αυτούς αλλά και στην έλλειψη ειδικών φυσιολογικών παραμέτρων για την εκτίμηση τους. Ωστόσο, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι φλεγμονώδεις και δομικές αλλαγές παρατηρούνται εκτός των μεγάλων και σε μικρούς αεραγωγούς των ασθματικών ασθενών. 10,13,14 Νεκροτομικό υλικό από θανατηφόρες και μη περιπτώσεις άσθματος έχει δείξει αυξημένους αριθμούς λεμφοκυττάρων και ηωσινοφίλων τόσο σε μεγάλους όσο και σε μικρούς αεραγωγούς σε ασθενείς με ήπιο και σοβαρό άσθμα συγκριτικά με υγιείς. 10,14 Επιπρόσθετα, αυξημένοι αριθμοί ενεργοποιημένων ηωσινοφίλων (EG2 +) έχουν βρεθεί σε μικρούς σε σύγκριση με μεγάλους αεραγωγούς ασθματικών, γεγονός που καταδεικνύει μια εντονότερη φλεγμονώδη διεργασία στους περιφερικούς αεραγωγούς. 15 Επιπρόσθετα, οι περιφερικοί αεραγωγοί αποτελούν την κύρια εντόπιση της απόφραξης στην ΧΑΠ. 16 Οι μικροί αεραγωγοί θεωρούνται οδοί χαμηλής αντίστασης που συνδράμουν κατά λιγότερο από 10% στις συνολικές αντιστάσεις του πνεύμονα. 16-18 Συνεπώς απαιτείται καταστροφή μεγάλου μέρους αυτών προτού εμφανιστούν συμπτώματα και προτού οι συμβατικές εξετάσεις του λειτουργικού ελέγχου των πνευμόνων γίνουν παθολογικές. Η θεραπευτική πρόκληση είναι να αναστραφεί η βλάβη ή να προληφθεί η πρόοδος της νόσου σε τέτοιο στάδιο που να μην είναι πλέον αναστρέψιμη. Το βασικό ερώτημα είναι εάν οι υπάρχουσες διαθέσιμες αντιφλεγμονώδεις θεραπείες στοχεύουν τους μικρούς αεραγωγούς και εάν μια τέτοια στόχευση είναι σημαντική για την βέλτιστη κλινική απάντηση. ΜΙΚΡΟΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΜΠΕΚΛΟΜΕΘΑΖΟΝΗ Σε συνάρτηση με την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον λόγω όζοντος ελεύθερων χλωροφθοριουδρογονανθράκων (CFC) ως προωθητικών εισπνεόμενων Φτάνει στους μικρούς αεραγωγούς Χαμηλότερη συστηματική έκθεση Μεγαλύτερη βελτίωση στην ποιότητα ζωής Πρωιμότερη παρέμβαση στη «σιωπηλή ζώνη» του πνεύμονα Πιο ομοιογενής και πλήρης βρογχοδιασταλτική και αντιφλεγμονώδης δράση Πιο ασφαλής, λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες Περισσότερα κλινικά οφέλη Πιθανές επιδράσεις στη φυσική πορεία της νόσου Εικόνα 1. Μικροσωματιδιακός συνδυασμός μπεκλομεθαζόνης φορμοτερόλης.
122 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 2ο, Τόμος 27ος, Απρίλιος - Ιούνιος 2014 αναπτύχθηκαν δοσιμετρικές υπό πίεση συσκευές με υδροφθοριοαλκάνιο (HFA) ως προωθητικό και μια νέα τεχνολογία που αποκαλείται Modulite.[19] Η πλατφόρμα αυτή δημιουργήθηκε για να αναπτυχθούν μορφές σε μικροσωματίδια με μέση αεροδυναμική διάμετρο περί τα 1.1 mm, κατάλληλα για υψηλή πνευμονική εναπόθεση και ομοιογενή κατανομή σε ολόκληρο τον πνεύμονα και αρχικά εφαρμόστηκε στην διπροπιονική μπεκλομεθαζόνη [BDP]. 19 Επιπρόσθετα, διαπιστώθηκε ότι δόση 100 mg μικροσωματιδιακής BDP αντιστοιχεί σε δόση 250mg BDP μέσω μιας CFC-προωθητικού υπό πίεση δοσιμετρικής συσκευής (αναλογία 1:2.5). 5 Μια άλλη μικροσωματιδιακή μορφή BDP HFA (Qvar) έδειξε υψηλή πνευμονική εναπόθεση και μικρότερη καταστολή κορτιζόλης σε σχέση με CFC μορφές BDP.[20] Επιπρόσθετα, η HFA-μπεκλομεθαζόνη ήταν ανώτερη της φλουτικαζόνης στη βελτίωση της σύγκλεισης των αεραγωγών όπως αυτή μετράται με τη δοκιμασία έκπλυσης του αζώτου με μια εισπνοή, υποδεικνύοντας μεγαλύτερη επίδραση στους μικρούς αεραγωγούς. 21 Μια άλλη μελέτη που συνέκρινε HRCT εικόνες παρεγχύματος με μικροσωματιδιακή και με μεγαλύτερα σωματίδια μπεκλομεθαζόνη έδειξε λιγότερη περιοχική παγίδευση αέρα με τα μικροσωματίδια. 22 Αφού οι μικροσωματιδιακές μορφές οδηγούν σε εναπόθεση φαρμάκου τόσο στους κεντρικούς όσο και στους περιφερικούς αεραγωγούς, αυτό σημαίνει ότι η φλεγμονή μπορεί να θεραπεύεται ομοιόμορφα σε ολόκληρη την κατώτερη αναπνευστική οδό. Σε ενήλικες με μέτριο άσθμα, η μικροσωματιδιακή BDP ήταν κλινικά ισοδύναμη όσον αφορά την μέγιστη εκπνευστική ροή (PEF) σε σύγκριση με την CFC-BDP σε αναλογία δόσης 1:2.5. 23,24 Μια πρόσφατη μελέτη σε πραγματικές συνθήκες σε ασθενείς που έλαβαν μικροσωματιδιακή μπεκλομεθαζόνη έδειξε ότι ήταν πιθανότερο να επιτύχουν έλεγχο του άσθματος συγκριτικά με εκείνους που ελάμβαναν CFC-μπεκλομεθαζόνη. 25 Μια τυχαιοποιημένη μελέτη διάρκειας 12 μηνών που αξιολόγησε την ποιότητα ζωής ασθενών με άσθμα που άλλαξαν θεραπεία από μεγαλοσωματιδιακή σε μικροσωματιδιακή BDP αποκάλυψε ότι η αλλαγή αυτή σχετίστηκε με σημαντικές βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής στην ομάδα της μικροσωματιδιακής μορφής. Οι βελτιώσεις αυτές στην ποιότητα ζωής, που δεν αντανακλούν ωστόσο σε διαφορές στην πνευμονική λειτουργία, μπορεί να αποδοθούν σε δράση των μικροσωματιδίων στους μικρούς αεραγωγούς. 26 ΜΙΚΡΟΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΠΕΚΛΟΜΕΘΑΖΟΝΗΣ - ΦΟΡΜΟΤΕΡΟΛΗΣ Για τους μικροσωματιδιακούς συνδυασμούς ICS/LABA, ο κίνδυνος υψηλότερης συστηματικής έκθεσης λόγω μεγαλύτερης πνευμονικής εναπόθεσης και περιφερικής κατανομής είναι λογικός. Υπό αυτή την έννοια, μια πρόσφατα δημοσιευμένη φαρμακοκινητική μελέτη σύγκρινε την συστηματική έκθεση της μικροσωματιδιακής BDPφορμοτερόλης με ένα ισοδύναμο σχήμα μη μικροσωματιδιακής BDP και μικροσωματιδιακής φορμοτερόλης (F) χορηγούμεων μέσω ξεχωριστών συσκευών. 27 Όσον αφορά τη φορμοτερόλη, η μελέτη έδειξε συγκρίσιμη συστηματική έκθεση με τις δυο θεραπείες. Ωστόσο, η 24-ωρη συστηματική έκθεση του ενεργού μεταβολίτη της μπεκλομεθαζόνης 17-BMP που είναι ο κύριος μεταβολίτης αυτής ήταν κατά 35% μικρότερη με τον μικροσωματιδιακό συνδυασμό. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι παρά το γεγονός ότι ο σταθερός συνδυασμός μεταφέρει περισσότερο φάρμακο στους πνεύμονες, οδηγεί σε χαμηλότερη συστηματική έκθεση συγκριτικά με ένα ισοδύναμο σχήμα μη μικροσωματιδιακής μπεκλομεθαζόνης με φορμοτερόλη. 27 Μια άλλη μελέτη στην οποία ο HFA συνδυασμός BDP-F σημάνθηκε με τεχνήτιο 99m (99mTc) έδειξε ότι ένα μεγάλο ποσοστό του εισπνεόμενου συνδυασμού εναποτέθηκε στους πνεύμονες (31 34%), με μικρή διακύμανση μεταξύ υγειών, ασθματικών και ασθενών με ΧΑΠ, γεγονός που δείχνει επαρκή πνευμονική εναπόθεση ανεξάρτητα από την υποκείμενη παθοφυσιολογική κατάσταση. Και στις 3 ομάδες ασθενών περίπου το 1/3 του φαρμάκου εναποτέθηκε στους περιφερικούς αεραγωγούς που αποδεικνύει τη μικρή επίδραση της απόφραξης στην εναπόθεση. 28 Σε πρόσφατη μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων η θεραπεία με μικροσωματιδιακή HFA-BDP/F προκάλεσε βελτίωση της χωρητικότητας σύγκλεισης στην τεχνική έκπλυσης αζώτου με μια εισπνοή, δείχνοντας επίδραση των μικροσωματιδίων στους μικρούς αεραγωγούς. 29 Η βελτιωμένη μεταφορά της μικροσωματιδιακής BDP/F δίνει τη δυνατότητα αντιφλεγμονώδους και βρογχοδιασταλτικής δράσης σε ολόκληρο το τραχειοβρογχικό δέντρο και στους μικρούς αεραγωγούς που είναι ανατομική περιοχή που εμπλέκεται σημαντικά στην εξέλιξη του άσθματος και της ΧΑΠ. Ωστόσο, το πλεονέκτημα αυτό μεταφράζεται σε πρόσθετα κλινικά οφέλη; Μια μεγάλη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη που σύγκρινε τον σταθερό συνδυασμό BDP/F με τα δυο φάρμακα χορηγούμενα σε μεγαλοσωματίδια, έδειξε παρόμοια βελτίωση στην πρωινή PEF αλλά καλύτερο έλεγχο του άσθματος στον σταθερό συνδυασμό που αποδόθηκε στην
ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 2ο, Τόμος 27ος, Απρίλιος - Ιούνιος 2014 123 πνευμονική εναπόθεση της μικροσωματιδιακής μορφής. 30 Υπάρχουν ισχυρά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι το κάπνισμα σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα φτωχού ελέγχου του άσθματος και διαταραγμένη απάντηση στα κορτικοειδή. 31,32 Επίσης έχει φανεί ότι η αλληλεπίδραση καπνού-εισπνεόμενων σωματιδίων επηρεάζεται λιγότερο στην περίπτωση των μικροσωματιδίων και αυτό ενισχύει την άποψη ότι οι καπνιστές ασθματικοί μπορούν να ωφεληθούν από τους μικροσωματιδιακούς συνδυασμούς. 33 Η μελέτη PRISMA έδειξε υψηλότερο επίπεδο επίτευξης ελέγχου και καλύτερη ποιότητα ζωής με τον μικροσωματιδιακό συνδυασμό BDP/F σε σύγκριση με τον συνδυασμό βουδεσονίδης/φορμοτερόλης και φλουτικαζόνης/σαλμετερόλης στο τέλος 12-μηνης περιόδου παρακολούθησης. Επιπρόσθετα, ο πληθυσμός της μελέτης περιλάμβανε σημαντικό ποσοστό καπνιστών ή πρώην καπνιστών. 34 Τα ίδια οφέλη παρατηρήθηκαν σε πρώην ή νυν-καπνιστές συγκριτικά με μη καπνιστές αναφορικά με την πνευμονική λειτουργία και τον έλεγχο του άσθματος κατά GINA σε 619 ασθματικούς ασθενείς από το Βέλγιο. 35 Ο σταθερός συνδυασμός BDP/F συγκρινόμενος με την εισπνοή της ίδιας δόσης του ελεύθερου συνδυασμού των δυο εισπνεόμενων σε παιδιά ηλικίας 5 11 ετών δεν ήταν ανώτερος ως προς τη συστηματική έκθεση ενώ έδειξε συγκρίσιμο φαρμακοδυναμικό και προφίλ ασφαλείας. 36 Σε ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ, ο σταθερός συνδυασμός HFA BDP/F χορηγούμενος σε συνολική ημερήσια δόση 400/24 mg για 48 εβδομάδες βελτίωσε την πνευμονική λειτουργία, ελάττωσε τα συμπτώματα και αποδείχθηκε ισοδύναμος με τον συνδυασμό βουδεσονίδης/φορμοτερόλης (συνολική ημερήσια δόση 800/24 mg) αλλά σε nominal ονομαστική δόση BDP δυο φορές χαμηλότερη από την ισοδύναμη ημερήσια δόση της βουδεσονίδης, ενώ ήταν ανώτερος από την φορμοτερόλη μόνη (συνολική ημερήσια δόση 24 mg). 37 Έτσι, ο μικροσωματιδιακός συνδυασμός BDP/F έχει την ιδιότητα να ελαχιστοποιεί τις μακροχρόνιες ανεπιθύμητες επιδράσεις των κορτικοειδών στους ασθενείς με ΧΑΠ, αφού η δόση του κορτικοειδούς είναι χαμηλότερη από αυτή σε άλλους σταθερούς συνδυασμούς. Θεραπεία 6 μηνών με τη μικροσωματιδιακή BDP/F οδήγησε σε σημαντικές βελτιώσεις σε απεικονιστικές προ-βρογχοδιαστολή παραμέτρους που ελήφθησαν από μετατροπή εικόνων από αξονική τομογραφία υψηλής ευκρίνειας (HRCT) σε αναλυτικές τρισδιάστατες εικόνες των αεραγωγών, όπως ο όγκος των μικρών αεραγωγών και η αντίσταση. Παρατηρήθηκε συσχέτιση μεταξύ των μεταβολών στον όγκο των μικρών αεραγωγών με τις μεταβολές στον έλεγχο του άσθματος, γεγονός που δείχνει ότι η θεραπεία των μικρών αεραγωγών με τη μικροσωματιδιακή BDP/F μεταφράζεται σε κλινικά οφέλη για τους ασθενείς. 38 Ο συνδυασμός BDP/F έχει ταχεία έναρξη δράσης παρόμοια με αυτή της σαλβουταμόλης και μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική θεραπευτική επιλογή ως θεραπεία ανακούφισης σε ασθματικούς ασθενείς. 39 Επιπρόσθετα, ο μικροσωματιδιακός συνδυασμός BDP/F ήταν πιο αποτελεσματικός στη μείωση των παροξύνσεων όταν χορηγείται ταυτόχρονα ως θεραπεία συντήρησης και ανακούφισης παρά ως θεραπεία συντήρησης με την σαλβουταμόλη ως ανακουφιστική θεραπεία σε ασθματικούς ασθενείς χωρίς πλήρη έλεγχο της νόσου. 40 ΣΕ μια ενδιαφέρουσα μελετη στην οποία ασθματικοί ασθενείς πέρασαν σε θεραπεία με BDP/F από άλλους συνδυασμούς ICS/LABA επιλέχθηκε η FVC ως παράμετρος αξιολόγησης για τη βελτίωση των μικρών αεραγωγών καθώς είναι αναπαραγώγιμη και διαθέσιμη στην κλασική σπιρομέτρηση. 41,42 Μετά από 8 εβδομάδες θεραπείας οι ασθματικοί ασθενείς με τη μεγαλύτερη βελτίωση στην % FVC ήταν εκείνοι που έδειξαν επίσης σημαντική ελάττωση σε δείκτες συστηματικής φλεγμονής και φλεγμονής αεραγωγών όπως η CRP, τα ηωσινόφιλα περιφερικού αίματος και η θερμοκρασία εκπνεόμενου αέρα, υποστηρίζοντας δράση σε μικρούς αεραγωγούς εν μέσω μείωσης της παγίδευσης αέρα. 43 Η χρήση αεροθαλάμων βελτιστοποιεί τη μεταφορά της μπεκλομεθαζόνης και της φορμοτερόλης σε ασθενείς με δυσκολίες στον συγχρονισμό ενεργοποίησης της δόσης και εισπνοής και ιδιαίτερα σε ανεπαρκή τεχνική εισπνοής. Προηγούμενη μελέτη με διαφορετικό συνδυασμό (φλουτικαζόνη/σαλμετερόλη) έδειξε σημαντική αύξηση στην ολική συστηματική έκθεση ICS όταν χορηγείται με αεροθάλαμο σε σύγκριση με τη δοσιμετρική συσκευή. 44 Αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για τον συνδυασμό BDP/F χορηγούμενο με την τεχνική Modulite pmdi, καθώς η συνολική συστηματική έκθεση για την 17-μονοπροπιονική μπεκλομεθαζόνη και τη φορμοτερόλη δεν αυξήθηκαν με τη χρήση του αεροθαλάμου. 45 Η αξιολόγηση μιας νέας συσκευής εισπνοών ξηράς σκόνης, του NEXThaler DPI, που μεταφέρει σταθερή δόση του συνδυασμού μπεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης δείχνει ότι η ενεργοποίηση της συσκευής και η συνέπεια στη δόση που μεταφέρεται επιοτυγχάνονται σε εύκολα επιτεύξιμες εισπνευστικές ροές για τον ασθενή και υποστηρίζει την ευρεία χρήση του σε ασθενείς με άσθμα. 46
124 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 2ο, Τόμος 27ος, Απρίλιος - Ιούνιος 2014 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι γνώσεις μας για το ρόλο των μικρών αεραγωγών στο άσθμα και τη ΧΑΠ είναι ακόμη περιορισμένες. Ακόμη πιο περιορισμένα είναι τα δεδομένα για τα κλινικά οφέλη της στόχευσης των μικρών αεραγωγών με τις υπάρχουσες θεραπείες. Πολλές από τις μελέτες που προαναφέρθηκαν έχουν υποστεί κριτική ως προς την επιλογή των ασθενών και τη μεθοδολογία και υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί στον τρόπο που αξιολογούν τους μικρούς αεραγωγούς οι παθολογοανατόμοι, φυσιολόγοι, ακτινολόγοι και μοριακοί βιολόγοι. Από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μικροί αεραγωγοί αποτελούν σήμερα την περισσότερο υποσχόμενη περιοχή των πνευμόνων για μελλοντικές παρεμβάσεις. Αρκετά δεδομένα προσθέτουν άμεσες ή έμεσες ενδείξεις ότι η θεραπεία όλου του βρογχικού δέντρου με βρογχοδιασταλτικά και εισπνεόμενα κορτικοειδή σε μικροσωματίδια με το συνδυασμό μπεκλομεθαζόνης/ φορμοτερόλης παρέχει πρόσθετα οφέλη συγκριτικά με τους μεγαλοσωματιδιακούς συνδυασμούς. Ποιο το ακριβές και μακροχρόνιο όφελος μιας τέτοιας θεραπευτικής προσέγγισης και εάν έχει επίδραση στη φυσική πορεία του άσθματος ή/και της ΧΑΠ απομένει να διερευνηθεί. Η συνεχιζόμενη έρευνα θα δώσει τις απαντήσεις υπέρ ή κατά αυτού. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (Βλέπε αγγλικό Κείμενο)