EL EL EL
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 28.10.2009 SEC(2009) 1433 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που συνοδεύει την ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Επιλογές όσον αφορά την επισήµανση για την καλή µεταχείριση των ζώων και τη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων αναφοράς για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ {COM(2009) 584 τελικό} {SEC(2009) 1432} EL 1 EL
ΙΣΤΟΡΙΚΟ Το 2006 εγκρίθηκε το σχέδιο κοινοτικής δράσης για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων 2006-2010. Αυτό το σχέδιο δίνει έµφαση στη σηµασία των πληροφοριών για τους καταναλωτές, ως µέρος µιας ευρείας επικοινωνιακής στρατηγικής για την καλή µεταχείριση των ζώων καθώς και στην προγραµµατισµένη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου για την καλή µεταχείριση των ζώων. Το 2005 και το 2006 πραγµατοποιήθηκαν τρεις έρευνες του ευρωβαρόµετρου µε θέµα την καλή µεταχείριση των ζώων. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι βρίσκει µεγάλη απήχηση στο κοινό η ιδέα µιας επισήµανσης ή ενός είδους λογότυπου µε σκοπό την παροχή πληροφοριών για την καλή µεταχείριση των ζώων στην παραγωγή τροφίµων. Τον εκέµβριο του 2006, η Γ SANCO δηµοσίευσε περίληψη των αποτελεσµάτων της διαβούλευσης µε τίτλο «Επισήµανση: ανταγωνιστικότητα, ενηµέρωση καταναλωτών και βελτίωση της νοµοθεσίας της ΕΕ 1, («Labelling: Competitiveness, Consumer Information and Better Regulation»), που κάλυψε και την επισήµανση για την καλή µεταχείριση των ζώων. Η µεγάλη πλειονότητα όσων συµµετείχαν στη διαβούλευση κρίνει ότι οι πληροφορίες για τους όρους καλής µεταχείρισης των ζώων κάτω από τους οποίους παράγονται τα τρόφιµα ενδιαφέρουν τους καταναλωτές και αποτελούν µια ευκαιρία για τους παραγωγούς και τους λιανοπωλητές να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Τον Μάιο του 2007, το Συµβούλιο Υπουργών ενέκρινε συµπεράσµατα για την επισήµανση για την καλή µεταχείριση των ζώων 2 στα οποία απεύθυνε έκκληση στην Επιτροπή να υποβάλει έκθεση για το ζήτηµα αυτό µε σκοπό να γίνει µια σε βάθος συζήτηση. ίνοντας συνέχεια στο σχέδιο δράσης και στις έρευνες, η Γ SANCO άρχισε να διερευνά ποικίλες νοµοθετικές και µη νοµοθετικές επιλογές όσον αφορά την επισήµανση για την καλή µεταχείριση των ζώων και ένα δίκτυο κέντρων αναφοράς για την καλή µεταχείριση των ζώων µε σκοπό να τροφοδοτήσει τη συζήτηση. Ωστόσο, καµία πρωτοβουλία δεν προορίζεται να αναβαθµίσει αυτά καθαυτά τα πρότυπα της καλής µεταχείρισης των ζώων. Ο σκοπός της πρωτοβουλίας για την επισήµανση είναι να κατανοήσουν καλύτερα οι καταναλωτές την καλή µεταχείριση των ζώων, µέσω, µεταξύ άλλων, των πληροφοριών που παρέχονται στις ετικέτες, και η πρόταση για τη δηµιουργία κέντρων αναφοράς προορίζεται να εναρµονίσει τα πρότυπα για την καλή µεταχείριση των ζώων και να προωθήσει την ανταλλαγή και τη χρήση των βέλτιστων πρακτικών στα συστήµατα καλής µεταχείρισης των ζώων. Για την καλύτερη προετοιµασία της έκθεσής της, η Γ SANCO ανέθεσε µια µελέτη σκοπιµότητας όσον αφορά τις διαφορετικές επιλογές για την αναγραφή των πληροφοριών σχετικά µε την καλή µεταχείριση των ζώων στα προϊόντα ζωικής προέλευσης και για τη δηµιουργία ενός κοινοτικού κέντρου αναφοράς για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων. Η εν λόγω µελέτη έγινε από την Civic Consulting (επικεφαλής), µε τη συµβολή της Agra CEAS Consulting, που είναι µέλη της Κοινοπραξίας Αξιολόγησης της Τροφικής Αλυσίδας (FCEC). Η µελέτη κατέληξε ότι ένα βασικό ζήτηµα για τους καταναλωτές σχετικά µε την καλή µεταχείριση των ζώων είναι η έλλειψη πληροφοριών στα τρόφιµα όσον αφορά τα πρότυπα καλής µεταχείρισης των ζώων. Κατά τη διάρκεια της µελέτης, οι σύµβουλοι εντόπισαν 1 2 http://ec.europa.eu/food/food/labellingnutrition/betterregulation/competitiveness_ consumer_info.pdf. http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/agricult/93986.pdf. EL 2 EL
διάφορους λόγους για την έλλειψη πληροφοριών στην αγορά, µεταξύ των οποίων ήταν οι εξής: η απουσία ενός εναρµονισµένου συστήµατος προτύπων για την καλή µεταχείριση των ζώων για τους σκοπούς της επισήµανσης η δυσκολία να διασαφηνιστεί στον καταναλωτή η διαφορά των προτύπων καλής µεταχείρισης των ζώων µεταξύ των τροφίµων και η εξέλιξη των διάφορων συστηµάτων επισήµανσης για την καλή µεταχείριση των ζώων στην Ευρώπη, που προκαλεί διαφοροποιήσεις µεταξύ των αγαθών και άνισους όρους για τους φορείς. Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη τα συµπεράσµατα των εκτενών διαβουλεύσεων µε τα ενδιαφερόµενα µέρη στο πλαίσιο της εξωτερικής µελέτης σκοπιµότητας, διερευνά τις επιλογές πολιτικής στην έκθεση, µε σκοπό να αντιµετωπιστούν η σηµερινή έλλειψη ενηµέρωσης των καταναλωτών και οι ανισότητες στην ενιαία αγορά, καθώς και τις δυνατότητες για την καθιέρωση ενός εθελοντικού/υποχρεωτικού συστήµατος επισήµανσης για την καλή µεταχείριση των ζώων και τη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων αναφοράς για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τοµέα της καλής µεταχείρισης των ζώων. Σε αυτό το στάδιο, η έκθεση δεν παρουσιάζει τις δεσµεύσεις για ανάληψη δράσης που έχουν ήδη συµφωνηθεί, αλλά απλά εξετάζει διάφορες επιλογές που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν για την επίτευξη των στόχων του σχεδίου δράσης. Η εκτίµηση αντικτύπου παρέχει ανάλυση για την υποστήριξη της ανάπτυξης στρατηγικών κατευθύνσεων για τον καλύτερο τρόπο επικοινωνίας στον τοµέα της καλής µεταχείρισης των ζώων και για τη δηµιουργία ενός δικτύου κέντρων αναφοράς για την καλή µεταχείριση των ζώων, όπως ορίζεται στην έκθεση. Η έκθεση, που έχει προγραµµατιστεί για το φθινόπωρο του 2009, δεν θα περιέχει οριστικές νοµοθετικές προτάσεις- τέτοιες προτάσεις θα υποβληθούν, αν χρειαστεί, και θα συνοδεύονται από τις δικές τους εκτιµήσεις αντικτύπου. Επειδή ποικίλλει ο αντίκτυπος στους τοµείς που καλύπτονται από την έκθεση, η εκτίµηση αντικτύπου χωρίζεται σε δύο µέρη: το πρώτο επικεντρώνεται στον αντίκτυπο των διαφορετικών επιλογών για τη βελτίωση της επικοινωνίας µε τους καταναλωτές για την καλή µεταχείριση των ζώων όσον αφορά τα προϊόντα του ζωικού κεφαλαίου και το δεύτερο διερευνά τον αντίκτυπο της δηµιουργίας ενός δικτύου κέντρων αναφοράς. ΜΕΡΟΣ Ι: «ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ» Η Γ SANCO διερευνά τη δυνατότητα δηµιουργίας ενός συστήµατος επισήµανσης για την καλή µεταχείριση των ζώων µε σκοπό την καλύτερη ενηµέρωση των καταναλωτών για τα πρότυπα καλής µεταχείρισης και τα σηµερινά συστήµατα καλής µεταχείρισης και την εναρµόνιση της εσωτερικής αγοράς ώστε να µην χρησιµοποιούνται πρότυπα καλής µεταχείρισης που διαφέρουν σηµαντικά µεταξύ τους στο πλαίσιο του γενικού όρου «καλή µεταχείριση». Η πρωτοβουλία αυτή δεν έχει στόχο την αναβάθµιση των ελάχιστων προτύπων που ορίζονται στην κοινοτική νοµοθεσία ούτε τη βελτίωση της συµµόρφωσης µε τις υπάρχουσες νοµοθετικές απαιτήσεις. Η παρούσα εκτίµηση αντικτύπου επικεντρώθηκε στις επιλογές που προσδιορίζονται στην έκθεση για την επισήµανση της καλής µεταχείρισης, µε σκοπό να δοθεί µια ιδέα για τον πιθανό αντίκτυπο της κάθε επιλογής στα ενδιαφερόµενα µέρη. εδοµένου ότι η εξέλιξη της EL 3 EL
πολιτικής βρίσκεται σε πρώιµο στάδιο, η ανάλυση αντικτύπου παραµένει κυρίως ποιοτική, αλλά, όταν είναι δυνατόν, παρέχεται ποσοτική εκτίµηση του πιθανού αντικτύπου. Για την υποχρεωτική επισήµανση, εξετάζονται πολλές επιλογές: υποχρεωτική επισήµανση των προτύπων καλής µεταχείρισης βάσει των οποίων παράγονται τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, υποχρεωτική επισήµανση του συστήµατος εκτροφής βάσει του οποίου παράγονται τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, και υποχρεωτική επισήµανση της συµµόρφωσης µε τα ελάχιστα ή ισοδύναµα πρότυπα της ΕΕ. Η εκτίµηση αντικτύπου εξετάζει επίσης εθελοντικές επιλογές, που περιλαµβάνουν: την καθιέρωση απαιτήσεων για την εθελοντική χρήση των ισχυρισµών καλής µεταχείρισης των ζώων την καθιέρωση µιας εθελοντικής κοινοτικής ετικέτας για την καλή µεταχείριση των ζώων που µπορούν να χρησιµοποιούν όλοι όσοι πληρούν τα κριτήρια την κατάρτιση κατευθυντηρίων γραµµών για την επισήµανση της καλής µεταχείρισης και για τα συστήµατα ποιότητας. Αν και η εκτίµηση αντικτύπου δεν καταλήγει σε καµία οριστική επιλογή για την επισήµανση για την καλή µεταχείριση των ζώων, ωστόσο, προσδιορίζει τις νοµοθετικές και µη νοµοθετικές επιλογές που κρίνονται ως πλέον εφικτές σε αυτό το στάδιο (εναρµονισµένες απαιτήσεις για εθελοντικούς ισχυρισµούς για την καλή µεταχείριση των ζώων και/ή κοινοτική ετικέτα για την καλή µεταχείριση των ζώων.) Εκφράζεται η ελπίδα ότι η έκθεση σε συνδυασµό µε την εκτίµηση αντικτύπου θα διευκολύνουν µια σε βάθος διοργανική συζήτηση για να διαπιστωθεί αν είναι αναγκαία περαιτέρω δράση της ΕΕ. ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΚΕΝΤΡΩΝ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ Ο στόχος του δεύτερου µέρους της εκτίµησης αντικτύπου είναι η διερεύνηση και η εκτίµηση της σκοπιµότητας των διαφορετικών επιλογών για τη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων αναφοράς για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων. Οι επιλογές για την ανάπτυξη ενός βασικού κοινοτικού κέντρου αναφοράς εξετάστηκαν µε βάση τις ανησυχίες που προέκυψαν κατά τη διαβούλευση όσον αφορά: την έλλειψη εναρµονισµένων προτύπων/δεικτών για την καλύτερη µεταχείριση των ζώων την έλλειψη συντονισµού των υπάρχοντων πόρων για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών την ανάγκη για µια ανεξάρτητη πηγή πληροφόρησης σε επίπεδο ΕΕ και την επικάλυψη δραστηριοτήτων λόγω έλλειψης συντονισµού σε επίπεδο ΕΕ. EL 4 EL
Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η Επιτροπή συζητά τις επιλογές µε τις οποίες ελπίζει ότι θα επιτύχει µεγαλύτερο συντονισµό των υπάρχοντων πόρων προσδιορίζοντας παράλληλα τις µελλοντικές ανάγκες και θα εξασφαλίσει µια πιο συνεκτική και συντονισµένη προσέγγιση για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων σε όλους τους τοµείς της πολιτικής της Επιτροπής. Οι κύριες επιλογές πολιτικής που εξετάζονται στην εκτίµηση αντικτύπου είναι: συνέχιση της σηµερινής κατάστασης (επιλογή του status quo), ποικίλες διαφορετικές επιλογές για µια κεντρική προσέγγιση, ποικίλες επιλογές για µια αποκεντρωµένη προσέγγιση, και µια στρατηγική για κάθε επιµέρους εργασία για τον προσδιορισµό των κεντρικών και αποκεντρωµένων στοιχείων. Ενώ η εκτίµηση αντικτύπου δεν προσδιορίζει µια προτιµώµενη επιλογή σε αυτό το στάδιο, καταλήγει ότι αν η ΕΕ αναλάβει δράση σε αυτόν τον τοµέα, θα ήταν πιο σκόπιµη κάποια µορφή µικτής προσέγγισης βάσει αποκεντρωµένων και κεντρικών στοιχείων. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΥΧΟΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Αυτό είναι το πρώτο βήµα για την εκτίµηση αντικτύπου των διαφορετικών επιλογών πολιτικής κάθε οριστική απόφαση πολιτικής που µπορεί να ληφθεί κατόπιν της συζήτησης αυτής θα υποβληθεί σε περαιτέρω εκτίµηση αντικτύπου για να εκτιµηθεί αν υπάρχει η δηµοσιονοµική δυνατότητα υλοποίησής της και για να υπολογιστεί το κόστος της. Θα συγκεντρωθούν στοιχεία για τις απαιτήσεις των καταναλωτών όσον αφορά τις πληροφορίες για την καλή µεταχείριση, τη στρέβλωση του ανταγωνισµού λόγω έλλειψης εναρµονισµένου κοινοτικού πλαισίου για τον καθορισµό κριτηρίων για την επισήµανση της καλής µεταχείρισης και τις ευκαιρίες της αγοράς για τους παραγωγούς που θα ήθελαν να εφαρµόσουν υψηλότερα πρότυπα καλής µεταχείρισης σε σχέση µε αυτά που απαιτούνται από την κοινοτική νοµοθεσία. Η εκτίµηση τυχόν µελλοντικής πρότασης για ένα σύστηµα επισήµανσης θα βασίζεται στα ακόλουθα κριτήρια: βαθµός στον οποίο οι διαφορετικές επιλογές πολιτικής αναµένεται να επιτρέψουν την ανάπτυξη ενός συστήµατος επισήµανσης βάσει επαρκών επιστηµονικών γνώσεων και κριτηρίων αναφοράς για την αξιολόγηση του επιπέδου καλής µεταχείρισης των ζώων, βαθµός στον οποίο οι διαφορετικές επιλογές της πολιτικής αναµένεται να επιτρέψουν την επιθεώρηση/το λογιστικό έλεγχο και την πιστοποίηση από ανεξάρτητους φορείς πιστοποίησης, βαθµός στον οποίο οι διαφορετικές επιλογές της πολιτικής αναµένεται να αποτρέψουν στρεβλώσεις του ανταγωνισµού, βαθµός στον οποίο οι διαφορετικές επιλογές της πολιτικής αποτελούν αξιόπιστο και φιλικό προς το χρήστη εργαλείο που διασφαλίζει τη διαφάνεια, χρησιµοποιείται για EL 5 EL
τη διάδοση του προτύπου καλής µεταχείρισης και δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να επιλέγουν συνειδητά, και συµβατότητα µε διεθνείς υποχρεώσεις προς τους εµπορικούς εταίρους τρίτης χώρας. Όσον αφορά τις επιλογές για τη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων αναφοράς για την προστασία και την καλή µεταχείριση των ζώων (ENRC), η εκτίµηση θα βασιστεί στις ακόλουθες αρχές: τo ENRC πρέπει να συµπληρώνει και όχι να επικαλύπτει τις τρέχουσες δραστηριότητες άλλων κοινοτικών φορέων, πρέπει να καλύπτονται όλοι οι τοµείς της χρήσης ζώων, και το κέντρο πρέπει να είναι ανεξάρτητο από εξωτερικά συµφέροντα. Ο σηµαντικότερος αντίκτυπος αναµένεται να είναι κοινωνικός και οικονοµικός, όπως ο αντίκτυπος στην ενηµέρωση των καταναλωτών, στη στρέβλωση του ανταγωνισµού, στις τιµές των καταναλωτών, στο κόστος των παραγωγών, στα υπάρχοντα συστήµατα, στο ενδοκοινοτικό και εξωτερικό εµπόριο. Θα ληφθούν δεόντως υπόψη ο αντίκτυπος στο διοικητικό φόρτο, τις ΜΜΕ και το περιβάλλον και ο αντίκτυπος της εισαγωγής κριτηρίων για την καλή µεταχείριση στα υπάρχοντα ή µελλοντικά συστήµατα επισήµανσης για την ποιότητα του προϊόντος, όπως η βιολογική γεωργία. Ο προαναφερόµενος αντίκτυπος θα εκτιµηθεί µέσω των αποτελεσµάτων του σχεδίου Welfare Quality και µέσω εξωτερικής µελέτης για την περαιτέρω ανάλυση του τυχόν κοινωνικού, οικονοµικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου. Θα πραγµατοποιηθεί επίσης περαιτέρω έρευνα για τους καταναλωτές (Ευρωβαρόµετρο) για να διαπιστωθεί αν οι γνώµες των καταναλωτών που διατυπώθηκαν σε προηγούµενες έρευνες (προθυµία να πληρώσουν, κ.τ.λ) εξακολουθούν να ισχύουν ή αν διαφορετικοί παράγοντες επηρεάζουν σήµερα τις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών. EL 6 EL