11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2015-2016 Τμήμα Α 3 Αθλητισμός και Τεχνολογία 1. Κριτήρια επιλογής του θέματος Παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον Ενημέρωση της κοινωνίας για τα κατορθώματα των ανθρώπων-αθλητών με ειδικές ανάγκες με την βοήθεια της τεχνολογίας Η εξέλιξη των αθλημάτων μέσω της τεχνολογίας. 2. Παρουσίαση του θέματος Η τεχνολογία στις μέρες μας αναπτύσσεται ταχύτατα, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και στον αθλητισμό, καθώς βοηθά του αθλητές να γίνονται καλύτεροι, με ειδικό εξοπλισμό όπως αθλητικά ρούχα, και μηχανήματα γυμναστικής. Παρ όλα αυτά, η τεχνολογία και μάλιστα η χημική εγκυμονεί και κινδύνους για τον αθλητισμό, καθώς προσφέρει παράνομους, επικίνδυνους και απαράδεκτους τρόπους <<ενίσχυσης>> της αντοχής και δύναμης των αθλητών με χημικές ουσίες (ντόπινγκ). 3. Σκοπός της έρευνας Σκοπός της ερευνάς μας είναι να αναπτυχθούν αισθήματα συνεργασίας μεταξύ των μελών της ομάδας, καθώς και η απόκτηση γνώσεων. Επίσης, με αυτή την έρευνα έχουμε στόχο, να ενημερώσουμε, και να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία για τις θετικές και αρνητικές συνέπειες της τεχνολογίας στον αθλητισμό. 4. Εισαγωγή στο θέμα α) Ιστορική αναδρομή Η τεχνολογία βοηθούσε τον αθλητισμό από τα αρχαία χρονιά, με τεχνολογικά κατασκευάσματα όπως, η Ύσπληγα.
Η ύσπληγα ήταν μηχανισμός που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα κατά τους Ολυμπιακούς και άλλους αθλητικούς αγώνες, για να αποφεύγεται η πρόωρη εκκίνηση των αθλητών. Αποτελούνταν συνήθως από δύο κατακόρυφους πασσάλους, που έφεραν δύο οριζόντια σχοινιά (το ένα στο ύψος των γονάτων και το άλλο στο ύψος της κοιλιάς των αθλητών). Όταν ο αφέτης τραβούσε το σχοινί απομανδάλωσης των πασσάλων, αυτοί έπεφταν απότομα στο έδαφος λόγω της δύναμης της «νευράς» (στριμμένων νεύρων ζώων ή μαλλιών γυναικών) που υπήρχε στη βάση τους και επέτρεπαν την εκκίνηση των αθλητών. Άλλο τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής εκείνης, ήταν η ιππάφεση του Κλεοίτα. Η ιππάφεση πρόκειται για έναν ευφυή μηχανισμό που επέτρεπε την ετεροχρονισμένη αλλά δίκαιη εκκίνηση των αρμάτων και των ίππων στις αρματοδρομίες και τις ιπποδρομίες του ιπποδρόμου της Αρχαίας Ολυμπίας. Ο μηχανισμός εξασφάλιζε την εκκίνηση πολλών αρμάτων που ήταν βαθμιδωτά παραταγμένα στην εκτεταμένη αφετηρία του ιπποδρόμου, που είχε τη μορφή πλώρης πλοίου (Λ). Ο χειριστής του μηχανισμού απασφάλιζε την κλεψύδρα στην άκρη της αφετηρίας οπότε το χάλκινο δελφίνι χαμήλωνε σιγά-σιγά περιστρέφοντας τύμπανα με σχοινιά σε ένα βωμό ενώ ένας χάλκινος αετός που ήταν πάνω σε αυτόν υψωνόταν στον ουρανό. Παράλληλα με τη βοήθεια χιονισμένων σχοινιών σε υπολογισμένα χρονικά διαστήματα (ανάλογα με το χρόνο κάλυψης από τα άρματα της μεταξύ τους απόστασης) τα φράγματα από σχοινί των διαδρόμων έπεφταν διαδοχικά και τα άρματα ξεκινούσαν. β) Το θέμα μας σήμερα Μέσα από τις άρτιες της τεχνολογίας στον τομέα του αθλητισμού με το πέρασμα των χρόνων και την επιρροή της σε αυτόν ακόμα και σε σημεία που δεν είχαμε φανταστεί. Ένα από αυτά είναι η εξέλιξη της ένδυσης και των παπουτσιών των αθλητών που απαιτούν ιδιαίτερη μελέτη και εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα για τη σωστή διαμόρφωσή τους έτσι ώστε να βοηθούν όσο τον δυνατόν περισσότερο τους αθλητές στην προσπάθειά τους. Ένας ακόμη αξιοσημείωτος παράγοντας επίδρασης της είναι στην εξέλιξη του αθλητικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται από τους αθλητές στο εκάστοτε άθλημα, βοηθώντας έτσι στην των επιδόσεων και στην ταχεία ανάπτυξη του αντίστοιχου αθλήματος. Μάλιστα για αθλήματα όπως για παράδειγμα η ιστιοπλοΐα, όπου ο εξοπλισμός (δηλαδή το σκάφος και τα περιεχόμενά του) είναι ο κύριος παράγοντας για την διεξαγωγή του ο ρόλος της τεχνολογίας είναι καθοριστικός. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι για αθλήματα όπως για παράδειγμα το άλμα εις μήκος όπου χρησιμοποιείται λιγότερος αθλητικός εξοπλισμός - άρα χρειάζεται προσοχή μόνο σε συγκεκριμένα σημεία όπως τα παπούτσια και ο τάπητας - η συμβολή της τεχνολογίας δεν είναι απαραίτητη. Το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει, καθώς παρατηρούμε ότι χωρίς την συνύπαρξη τεχνολογίας και σωματικής προσπάθειας τα αποτελέσματα θα έτειναν να είναι μάλλον πολύ κατώτερα απ' ότι τώρα. Επίσης η ανάπτυξη της χημικής τεχνολογίας σήμερα προσφέρει τεράστια υπηρεσία στον αθλητισμό, με την παραγωγή καθαρών ουσιών για ενδυνάμωση και προστασία του οργανισμού των αθλητών. Επίσης αυτό που πρέπει να προσεχθεί είναι η κακή χρήση της χημικής τεχνολογίας στην παραγωγή ουσιών ντοπαρίσματος για την βελτίωση των επιδόσεων. Παρακάτω παρουσιάζονται περιληπτικά, βασικές έννοιες που αφορούν στην χημεία του οργανισμού, και πως αυτό συμπεριφέρεται Μεταβολισμός (metabolism): Το σύνολο των φυσικών και χημικών διεργασιών που εμπλέκονται στη συντήρηση και αναπαραγωγή της ζωής κατά τις οποίες θρεπτικά συστατικά διασπώνται παρέχοντας ενέργεια και απλούστερα μόρια, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σύνθεση μεγαλύτερων μορίων. Αναβολισμός (anabolism): Η διεργασία μεταβολισμού που οδηγεί σε σύνθεση συστατικών των κυττάρων από πρόδρομες ενώσεις μικρού μοριακού βάρους. Καταβολισμός (catabolism): Οι αντιδράσεις διάσπασης οργανικών υποστρωμάτων, τυπικά μέσω
αντιδράσεων οξείδωσης, παρέχοντας χημική ενέργεια (που μπορεί να αποθηκευτεί στη μορφή μορίων ATP) και μεταβολικά ενδιάμεσες χημικές ενώσεις οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αναβολικές αντιδράσεις Μεταβολισμός=Αναβολισμός +Καταβολισμός Ο χημικός τύπος της τεστοστερόνης είναι C 19 H 28 0 2 και το μοριακό της βάρος 288,43 Μία από τις ουσίες που η παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία ανέπτυξε για καλύτερες επιδόσεις στον αθλητισμό, είναι και η τεστοστερόνη, η οποία αυξάνει την μυική μάζα, αλλά και την αντοχή του σώματος. Η τεστοστερόνη είναι μια αστεροειδής (ή στερινοειδείς) ορμόνη που ανήκει στην ομάδα των ανδρογόνων. Στα αρσενικά θηλαστικά εκκρίνεται από τους όρχεις και στα θηλυκά από τις ωοθήκες και σε μικρότερες ποσότητες (και στα δύο φύλα) από τα επινεφρίδια. Και στα δύο φύλα η τεστοστερόνη συμβάλλει στην υγεία και ομαλή σεξουαλική λειτουργία. Συμβάλλει στην αύξηση της σεξουαλικής επιθυμίας, στην ενεργητικότητα του ατόμου, αυξάνει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και παρέχει προστασία κατά της οστεοπόρωσης. Κατά μέσο όρο τα αρσενικά άτομα παράγουν 3 έως 10 mg τεστοστερόνης ημερησίως, 60 φορές περισσότερη σε σχέση με τα θηλυκά. Ιστορικά, η δράση της τεστοστερόνης άρχισε να εξετάζεται από το 1889, όταν ο Καθηγητής του Χάρβαρντ Charles-Édouard Brown-Séquard χορήγησε στον εαυτό του μια υποδόρια ένεση εκχυλίσματος όρχεων σκύλων και ινδικών χοιριδίων και από τα φυσιολογικά αποτελέσματα που του προκάλεσε, το χαρακτήρισε ως "ελιξίριο ανανέωσης" (rejuvenating elixir), αν και τα αποτελέσματα ήσαν παροδικά. Την εργασία αυτή δημοσίευσε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet, ωστόσο η εργασία δεν έγινε σοβαρά δεκτή από την επιστημονική κοινότητα και οι περαιτέρω έρευνες διεκόπησαν για 40 περίπου χρόνια γ) Κατά την διάρκεια εκπόνησης της εργασίας δημιουργήθηκαν διάφορα ερωτήματα. Μερικά αντιπροσωπευτικά από αυτά είναι: -Πιστεύετε πως η τεχνολογία έχει βοηθήσει τον αθλητισμό και πόσο; -Η τεχνολογία στον αθλητισμό είναι πάντα αλάνθαστη; 5. Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας
Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της εργασίας μας παρουσιάστηκαν παράγοντες που βοήθησαν την ολοκλήρωσή της (θετικοί) και άλλοι που τη δυσχέραναν (αρνητικοί). Παρακάτω αναφέρουμε μερικούς από αυτούς: Θετικοί παράγοντες Το ομαδικό πνεύμα που μας ένωνε. Το διαδίκτυο, και οι πολλαπλές πληροφορίες που μας παρείχε. Η τεχνολογία που μας παρείχε το σχολείο Αρνητικοί παράγοντες Οι πολλαπλές διαδικτυακές πηγές με λανθασμένο ή μη-έγκυρο περιεχόμενο. Η κούραση λόγω της ώρας εργασίας προς το τέλος της ημέρας. 6. Αξιοπιστία της έρευνας Η έρευνά μας είναι αξιόπιστη καθώς οι πήγες μας επιβεβαιώθηκαν από πολλαπλές πήγες πληροφόρησης, και το ερωτηματολόγιο που δημιουργήθηκε και συμπληρώθηκε από τις ομάδες της Α Λυκείου έγινε μεγάλη υπευθυνότητα. 7. Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν Παρακολούθηση βίντεο, ντοκιμαντέρ, Skype. Ενημέρωση μέσω συνεντεύξεων. Άμεση πρόσβαση στο διαδίκτυο για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα μας. 8. Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση, γραφήματα Για την πληρέστερη και εγκυρότερη μορφή της παρούσας της εργασίας, δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο συμπληρώθηκε από τους μαθητές της πρώτης λυκείου. Οι ερωτήσεις και απαντήσεις παρουσιάζονται παρακάτω
1 η. Πόσο πιστεύετε ότι η σημερινή τεχνολογία έχει επηρεάσει τον αθλητισμό; Σχόλια Οι απαντήσεις των μαθητών σε ποσοστό 78,5%, δείχνουν ότι η σημερινή τεχνολογία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον αθλητισμό. Αυτό κυρίως οφείλεται στο ότι η τεχνολογία έχει προσφέρει τα ανάλογα μηχανήματα τα οποία βοηθούνε την καλύτερη εκγύμναση του σώματος. Ακόμα έχει προσφέρει φάρμακα-χημικές ουσίες (όχι ντόπινγκ), οι οποίες προσφέρουν τα απαραίτητα συστατικά, για την βελτίωση των επιδόσεων των αθλητών. Επιπρόσθετα, με τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα μπορούν να θεραπευτούν σύντομα διάφορα τραύματα των αθλητών, που πριν από λίγα χρονιά θα ήτανε ολέθρια για την συνέχιση της καριέρας τους και επίσης να αθλούνται μέχρι και άτομα με ειδικές ανάγκες.
2 η. Πόσο πιστεύετε ότι η αρχαία ελληνική τεχνολογία βοήθησε τον αθλητισμό εκείνης της εποχής; Σχόλια Οι απαντήσεις των μαθητών σε ποσοστό 63%, δείχνουν ότι η αρχαία τεχνολογία βοήθησε τον αθλητισμό εκείνης της εποχής. Αυτό κυρίως οφείλεται στο ότι οι αρχαίοι Έλληνες με τα μέσα που διέθεταν, κατάφεραν να δημιουργήσουν τεχνολογικά επιτεύγματα τα οποία διευκόλυναν την υλοποίηση των αγώνων (π.χ. Υπάφεση). Επίσης ανέπτυξαν νόμιμα από φαρμακευτικής άποψης βοηθήματα, όπως το αίμα ταύρου, που αύξανε τις επιδόσεις των αθλητών (πάλη). Ωστόσο η προτίμηση στις επιλογές λίγο και καθόλου (19%), δείχνουν πως οι ερωτηθέντες ή έχουν υψηλές απαιτήσεις σε ότι αφορά την συγκεκριμένη προσφορά ή δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις για να την εκτιμήσουν σε όλη της την έκταση.
3 η. Πόσο πιστεύετε ότι η τεχνολογία έχει βελτιώσει τις ατομικές επιδόσεις των αθλητών; Σχόλια Σύμφωνα με τους μαθητές, το 64% τους απάντησαν ότι η τεχνολογία έχει βελτιώσει αρκετά την ατομική επίδοση των αθλητών. Αυτό οφείλετε στο γεγονός ότι με τα τεχνολογικά επιτεύγματα που δημιουργούνται καθημερινός οι αθλητές μπορούνε να γυμνάζονται και να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους με μεγαλύτερη ευκολία, να προστατεύονται από τραυματισμούς, να μειώνουν το διάστημα αποθεραπείας από τραυματισμούς, να παρακολουθούν μέσω διαδικτύου αθλητικά και βιοιατρικά προγράμματα κ.λπ..
9. Επίλογος Τελικά, σύμφωνα με την παρούσα έρευνα, προκύπτει σε μεγάλο βαθμό ότι η τεχνολογία έχει επηρεάσει ριζικά τον αθλητισμό, με τέτοιο τρόπο που είναι έως και απαραίτητη. Αυτό φαίνεται,
όπως προαναφέρθηκε, από τα παλιά χρονιά με τις διάφορες κατασκευές τους, οι αρχαίοι μας πρόγονοι όπως η Υπάφεση και η Ύσπληγα, διευκόλυναν και βελτίωναν την ποιότητα των αθλητικών αγώνων. Αυτό συνεχίζεται έως και σήμερα με τα διάφορα όργανα γυμναστικής, που βελτιώνουν τις επιδόσεις των αθλητών, όπως οι διάφορες συσκευές χρονομέτρησης, δύναμης, η ανάπτυξη των ερευνών για γρήγορη επούλωση ή και αποφυγή τραυματισμών κ.λπ. Επίσης αξιοσημείωτο είναι οι απαντήσεις που δόθηκαν στο ερωτηματολόγιο, όπου οι ερωτώμενοι πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό ότι η τεχνολογία ήταν εξίσου σημαντική στα παλιά χρονιά, όσο και σήμερα, χάριν της συνεχούς εξέλιξής της. Συνεπώς καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, η τεχνολογία επηρέαζε, επηρεάζει και σίγουρα θα επηρεάζει τον τρόπο άθλησης στο μέλλον, αν και οι κίνδυνοι με την κακή της χρήση (ντόπινγκ) αυξάνονται σε ανησυχητικό βαθμό. Επίσης με την χρήσης της ο σημερινός άνθρωπος, μπορεί να παρακολουθεί αγωνίσματα σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου χωρίς κόστος και με ικανοποιητική απόδοση. 10. Πηγές πληροφόρησης διαδίκτυο, ντοκιμαντέρ, video περιοδικά, εφημερίδες, βιβλία συνεντεύξεις ερωτηματολόγιο που απαντήθηκε από τους μαθητές
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε από τους παρακάτω μαθητές 1. Παπαδάκης Χαράλαμπος 2. Πετσίνης Αλέξανδρος 3. Ταφλαμπάς Νικόλαος