ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Β ΕΚ ΟΣΗΣ... 19 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ Ι Η διπλωµατία και το νοµικό πλαίσιο ενάσκησής της Π.ΝΑΣΚΟΥ-ΠΕΡΡΑΚΗ 1. Γενικά περί διπλωµατίας... 21 2. Ορισµένα ιστορικά στοιχεία... 22 3. Η διπλωµατία στη σύγχρονη εποχή... 25 4. Μορφές διπλωµατίας... 27 5. Το διπλωµατικό δίκαιο... 28 5.1. Πηγές... 28 5.2. ιεθνές έθιµο... 29 5.3. ιεθνείς συνθήκες... 30 5.3.1.Πολυµερείς συνθήκες... 30 5.3.2. Περιφερειακές διεθνείς συνθήκες... 32 5.3.3. ιµερείς διεθνείς συνθήκες... 33 5.4. Εθνικό δίκαιο... 33 ΤΜΗΜΑ ΙΙ Η ιδιότητα του διπλωµατικού αντιπροσώπου 1. Κτήση της ιδιότητας του διπλωµατικού αντιπροσώπου... 33 2. Προϋποθέσεις για την ένταξη στη διπλωµατική υπηρεσία της Ελλάδας... 34 3. Η εκπαίδευση των διπλωµατικών αντιπροσώπων στην Ελλάδα... 38
12 Περιεχόµενα ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ Οι διπλωµατικές σχέσεις µεταξύ κρατών στο σύγχρονο διεθνές δίκαιο Ν. ΖΑΪΚΟΣ 1. Ο θεσµός της πρέσβευσης... 42 2. Το σύγχρονο διεθνές νοµικό πλαίσιο των διακρατικών διπλωµατικών σχέσεων: Η Σύµβαση για τις ιπλωµατικές Σχέσεις... 45 3. Η σύναψη διπλωµατικών σχέσεων µεταξύ κρατών: Ο διορισµός του αρχηγού της διπλωµατικής αποστολής... 47 4. Ορισµένα πρόσθετα στοιχεία σχετικά µε την έναρξη των διπλωµατικών σχέσεων µεταξύ κρατών... 52 5. Μέλη και δοµή τής διπλωµατικής αποστολής... 54 5.1. Μέλη... 54 5.2. οµή... 57 6. ύναµη της διπλωµατικής αποστολής... 58 7. Το ιπλωµατικό Σώµα... 58 8. Το έργο των διπλωµατικών αντιπροσώπων... 59 Ν. ΖΑΪΚΟΣ 9. Υποχρεώσεις των διπλωµατικών αντιπροσώπων και του κράτους όπου υπηρετούν... 61 10. Τα προνόµια και οι ασυλίες των διπλωµατικών αντιπροσώπων... 63 10.1. Γενικά... 63 10.2. ικαιολογητική βάση των διπλωµατικών προνοµίων και ασυλιών... 64 10.3.1. Υποθέσεις σχετικά µε το απαραβίαστο που λύθηκαν εξωδικαστικά... 69 10.3.2. Υποθέσεις ενώπιον του ιεθνούς ικαστηρίου του ΟΗΕ... 71 10.3.2.1 Υπόθεση του ιπλωµατικού και Προξενικού Προσωπικού των Ηνωµένων Πολιτειών στην Τεχεράνη (ΗΠΑ κατά Ιράν)... 71 10.3.2.2. Υπόθεση σχετικά µε ένοπλες δραστηριότητες στο έδαφος του Κονγκό (Λαϊκή ηµοκρατία του Κονγκό κατά Ουγκάντας)... 75 10.4. Ετεροδικία... 75 10.5. Εξαιρέσεις από την αστική ετεροδικία... 78
Περιεχόµενα 13 11. Παραίτηση από την ετεροδικία... 81 12. Άλλα προνόµια... 83 13. Επέκταση των διπλωµατικών προνοµίων και ασυλιών σε άλλες κατηγορίες προσώπων... 85 14. Persona non grata... 87 15. Η γλώσσα και τα έγγραφα της διπλωµατίας... 89 16. Ο τερµατισµός των διπλωµατικών σχέσεων... 90 ΜΕΡΟΣ ΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΠΡΟΞΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 1. Γενικές παρατηρήσεις... 95 2. Το σύγχρονο διεθνές νοµικό πλαίσιο των προξενικών σχέσεων: Η Σύµβαση για τις Προξενικές Σχέσεις... 96 3. Ο διορισµός των προξενικών αρχών... 97 4. Το προσωπικό της προξενικής αρχής... 98 5. Επίτιµοι Πρόξενοι... 100 6. ιπλωµατικές και προξενικές λειτουργίες: οµοιότητες και διαφορές... 101 7. Η διεθνής αποστολή και θέση των προξένων... 102 8. Υποχρεώσεις του κράτους διαµονής... 103 9. ιευκολύνσεις προς προξενικές αρχές... 103 9.1. Υποθέσεις του ιεθνούς ικαστηρίου... 106 9.1.1 Υπόθεση σχετικά µε τη Σύµβαση της Βιέννης για τις Προξενικές Σχέσεις (Παραγουάη κατά ΗΠΑ)... 106 9.1.2. Υπόθεση LaGrand (Γερµανία κατά ΗΠΑ)... 108 9.1.3. Avena και λοιποί Μεξικανοί υπήκοοι (Μεξικό κατά ΗΠΑ)... 113 10. Προνόµια και ασυλίες των προξενικών λειτουργών... 115 11. Τερµατισµός των προξενικών σχέσεων... 133 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ν. ΖΑΙΚΟΣ 1. Οι Ειδικές Αποστολές... 135 1.1. Γενικές παρατηρήσεις... 135 1.2. Η Σύµβαση για τις Ειδικές Αποστολές... 136
14 Περιεχόµενα 2. Η διεθνής προστασία των διπλωµατικών αντιπροσώπων... 137 2.1. Γενικές παρατηρήσεις... 137 2.2 Η Σύµβαση για την πρόληψη και τιµωρία των Εγκληµάτων που στρέφονται κατά των διεθνώς προστατευοµένων προσώπων, συµπεριλαµβανοµένων των διπλωµατικών αντιπροσώπων... 138 2.2.1 Τοποθέτηση της Σύµβασης για τα Προστατευόµενα Πρόσωπα στο πλαίσιο του γενικού διεθνούς δικαίου των διπλωµατικών σχέσεων... 138 2.2.2. Περιεχόµενο και αποτελεσµατικότητα της Σύµβασης... 141 3. ιπλωµατία και διεθνείς οργανισµοί... 146 3.1. Γενικές παρατηρήσεις... 146 3.2. Γνωµοδοτήσεις του ιεθνούς ικαστηρίου... 149 3.2.1 Γνωµοδότηση για την εφαρµογή του άρθρου VI, τµήµατος 22 της Σύµβασης για τα Προνόµια και Ασυλίες των Ηνωµένων Εθνών του 1949... 149 3.2.2. Γνωµοδότηση για τη ιαφορά σχετικά µε την ετεροδικία ειδικού εισηγητή της Επιτροπής Ανθρωπίνων ικαιωµάτων (1998-1999)... 152 3.3. Η Σύµβαση για την Αντιπροσώπευση Κρατών στις Σχέσεις τους µε ιεθνείς Οργανισµούς Οικουµενικού Χαρακτήρα... 156 4. Καθεστώς του διπλωµατικού ταχυδρόµου και του διπλωµατικού σάκκου που δεν συνοδεύεται από ταχυδρόµο... 158 5. Εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση... 159. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 5.1. Προνόµια και ασυλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οργάνων, οργανισµών και των υπαλλήλων της... 159 5.1.1. Πηγές και πεδίο εφαρµογής... 159 5.1.2. Ο θεµελιώδης κανόνας του Πρωτοκόλλου... 161 5.1.3. Προνόµια για τα περιουσιακά στοιχεία, κεφάλαια, στοιχεία ενεργητικού και απαλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 162 5.1.4. Επικοινωνίες και ταυτότητες... 164 5.1.5. Προνόµια και ασυλίες για τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ευρωβουλευτές)... 164 5.1.6. Προνόµια και ασυλίες για τους αντιπρόσωπους των κρατών µελών που συµµετέχουν στις εργασίες των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 166 5.1.7. Προνόµια και ασυλίες για τους υπαλλήλους και το λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 166
Περιεχόµενα 15 5.1.8. Αποστολές τρίτων κρατών διαπιστευµένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση... 168 5.1.9. Τα προνόµια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων... 168 5.2. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ράσης και οι διπλωµατικές αποστολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 169 5.2.1. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 169 5.2.2. H Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ράσης (ΕΥΕ ) της ΕΕ ως οιονεί διπλωµατική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 171 5.2.3. Οι επίσηµες αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισµούς... 174 5.3. Προξενική και διπλωµατική προστασία των Ευρωπαίων πολιτών σε τρίτες χώρες... 179 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 183