Προγραμματική Περίοδος

Προγραμματική Περίοδος 2014-2020 Ιωάννης Φίρμπας Διευθυντής ΕΥ Στρατηγικής, Σχεδιασμού & Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων Σεπτέμβριος 2012

Γενικά Στοιχεία: Αποστολή και Στόχοι Άμεση σύνδεση της Πολιτικής της Συνοχής με: τη στρατηγική της Ευρώπη 2020 μέσω των 11 θεματικών στόχων, και τους στόχους του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρύθμισης Ταυτόχρονα όμως "χάνονται" από τα άρθρα του Κανονισμού οι στόχοι της Πολιτικής της Συνοχής όπως αυτοί απορρέουν από τη Συνθήκη δηλαδή η μείωση των ανισοτήτων και η ανάπτυξη των περιφερειών της ΕΕ

Στρατηγική Προσέγγιση 11 Θεματικοί Στόχοι Θεματικοί Στόχοι για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης 2020 1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας 2. Ενίσχυση της πρόσβασης, και χρήσης και ποιότητας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας 3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα (για το ΕΓΤΑΑ), και της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών (για το Ταμείο Αλιείας) 4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς 5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου 6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων 7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών 8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων 9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας 10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση 11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης

Στρατηγική Προσέγγιση Η Επιτροπή υιοθετεί το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο (Common Strategic Framework CSF) για όλα τα ταμεία ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΤΣ, ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ ως παράρτημα του Γενικού Κανονισμού H Επιτροπή είχε προτείνει υποχρεωτική ποσόστωση των διαρθρωτικών πόρων ως προς το ΕΚΤ: 25% για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές 40% για τις περιοχές σε μετάβαση 52% για τις περισσότερο ανεπτυγμένες περιοχές Η πρόσφατη συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας της Δανίας τροποποιεί τη συγκέντρωση των πόρων από το επίπεδο των ταμείων (ΕΚΤ) στο επίπεδο των θεματικών στόχων 8 (απασχόληση), 9 (κοινωνική ένταξη) και 10 (εκπαίδευση) ως εξής: 20% - 25% για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές 35% - 40% για τις περιοχές σε μετάβαση 45% - 50% για τις περισσότερο ανεπτυγμένες περιοχές

Στρατηγική Προσέγγιση Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) - Partnership Agreement: Ετοιμάζεται σε εθνικό επίπεδο με τη συμμετοχή των εταίρων και υποβάλλεται εντός 4 μηνών από την έγκριση του Κανονισμού. Η Επιτροπή εξετάζει τη συνάφεια του ΣΕΣ με το Γενικό Κανονισμό, το ΚΣΠ, τις ειδικές συστάσεις του Συμβουλίου και τις ex ante αξιολογήσεις των προγραμμάτων και εγκρίνει εντός 4 μηνών από την υποβολή.

Προγραμματισμός Επιχειρησιακά Προγράμματα Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΠ) Υποβάλλονται 3 μήνες μετά την έγκριση του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) - Partnership Agreement Εξειδικεύουν τη συνεισφορά των συγκεκριμένων παρεμβάσεων στη στρατηγική της ΕΕ για έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς Περιλαμβάνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τις θεματικές προτεραιότητες, κατανομή των διαθέσιμων πόρων, διαδικασίες υλοποίησης και μείωσης της επιβάρυνσης των δικαιούχων. Τα ΕΠ διαρθρώνονται σε άξονες προτεραιότητας οι οποίοι περιλαμβάνουν τους δείκτες εκροών και αποτελέσματος καθώς και τους κοινούς δείκτες ανά Ταμείο.

Αιρεσιμότητες Αιρεσιμότητα συνδεδεμένη με την οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ (μακρο-οικονομικές προϋποθέσεις με αναστολή ή/και ακύρωση της χρηματοδότησης) Ex ante αιρεσιμότητες σε συνάρτηση με διαρθρωτικές αλλαγές, στόχους του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρύθμισης, (υπόκεινται σε χρονικούς περιορισμούς και επίτευξη αποτελεσμάτων) Δυνατότητα άμεσης συμμετοχής της Επιτροπής στη διαχείριση των προγραμμάτων όταν παρατηρούνται αποκλίσεις, χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση του ΚΜ, σε χώρες που έχουν ενταχθεί στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (άρθρο 21.4)

Αιρεσιμότητες: Εκ των προτέρων αιρεσιμότητες Οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες (θεματικές και γενικές) είναι προϋποθέσεις η εκπλήρωση των οποίων αποτιμάται στο ΣΕΣ ή στα ΕΠ Οι θεματικές αιρεσιμότητες συνδέονται άμεσα με όλες τις θεματικές προτεραιότητες που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο των ΕΠ Τα ΚΜ έχουν έως το τέλος του 2016 προκειμένου να υλοποιήσουν τις ex-ante αιρεσιμότητες για όσες δεν έχουν εκπληρωθεί κατά την υποβολή του ΣΕΣ ή ΕΠ Μη υλοποίηση τους εντός των χρονικών ορίων αποτελεί τη βάση για την αναστολή πληρωμών για ποσά που συνδέονται άμεσα με την επενδυτική προτεραιότητα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η Επιτροπή δύναται να προβεί σε αναστολή των πληρωμών με την έγκριση του ΕΠ.

Αξιολόγηση Επίδοσης Τίθενται στόχοι (οικονομικοί και δείκτες εκροών) για τους άξονες προτεραιότητας των ΕΠ για το 2018 και 2022. Η αποτίμηση της επίδοσης γίνεται το 2019 καθώς επίσης και η κατανομή του αποθεματικού επίδοσης σε όσους άξονες έχουν επιτευχθεί οι στόχοι. Σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί για το 2018 Επιτροπή μπορεί να αναστείλει τις πληρωμές Σημαντική απόκλιση (πάνω από 75%) από τους στόχους του 2022 μπορεί να οδηγήσει σε δημοσιοοικονομικές διορθώσεις στο τέλος της περιόδου Το αποθεματικό επίδοσης -5% ανά Ταμείο ΚΣΠ, ανά ΚΜ, ανά κατηγορία περιφερειών (εκτός ΕΕΣ)- ορίζεται στην αρχή της περιόδου. Η κατανομή του γίνεται με πρόταση του ΚΜ ύστερα από την αξιολόγηση επίδοσης το 2019 και μόνο σε άξονες προτεραιότητας όπου οι στόχοι έχουν επιτευχθεί

Χωρική Συνοχή Δυνατότητα διαμόρφωσης τοπικών προγραμμάτων ανάπτυξης (στα πρότυπα των δράσεων Leader) τα οποία προωθούνται από την τοπική κοινωνία, επικεντρώνονται σε μία περιοχή (υπο-περιφέρεια) και μπορούν να συγχρηματοδοτηθούν από όλα τα ταμεία. Αναδεικνύεται ο ρόλος των φορέων εκτός του δημόσιου τομέα (π.χ. ΜΚΟ, ιδιωτικός τομέας) μέσω της υποχρεωτικής συμμετοχής άνω του 50%. Διάθεση min 5% των πόρων του ΕΤΠΑ για δράσεις βιώσιμης αστικής ανάπτυξης μέσω Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (Integrated Territorial Investments) των οποίων οι διατιθέμενοι πόροι δύναται να προέρχονται από πολλά ΕΠ και Άξονες Προτεραιότητας

ΕΤΠΑ Πεδίο Εφαρμογής Ορίζεται συγκεκριμένο % πόρων σε περιορισμένο αριθμό θεματικών στόχων Το ΕΤΠΑ επικεντρώνεται στην έρευνα και καινοτομία (θεματικός στόχος 1), τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (θεματικός στόχος 2), τη στήριξη ΜΜΕ (θεματικός στόχος 3) και την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (θεματικός στόχος 4)

ΕΤΠΑ Θεματική Συγκέντρωση Περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες & περιφέρειες σε μετάβαση Διάθεση min 80% των πόρων του ΕΤΠΑ σε εθνικό επίπεδο, στους θεματικούς στόχους 1, 2, 3 και 4 Μin 20% των πόρων στο στόχο 4 Περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες & περιφέρειες σε μετάβαση, πρώην Στόχου 1 Διάθεση min 60% των πόρων του ΕΤΠΑ σε εθνικό επίπεδο, στους θεματικούς στόχους 1, 2, 3 και 4 - Μin 20% των πόρων στο στόχο 4 Λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες Διάθεση min 50% των πόρων του ΕΤΠΑ σε εθνικό επίπεδο, στους θεματικούς στόχους 1, 2, 3 και 4 Μin 10% των πόρων στο στόχο 4

ΕΚΤ Θεματική Συγκέντρωση Ορίζεται συγκεκριμένο % των πόρων σε περιορισμένο αριθμό στόχων Περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες Διάθεση min 80% των πόρων του ΕΚΤ κάθε ΕΠ σε μέχρι τέσσερις (4) επενδυτικές προτεραιότητες Περιφέρειες σε μετάβαση Διάθεση min 70% των πόρων του ΕΚΤ κάθε ΕΠ σε μέχρι τέσσερις (4) επενδυτικές προτεραιότητες Λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες Διάθεση min 60% των πόρων του ΕΚΤ κάθε ΕΠ σε μέχρι τέσσερις (4) επενδυτικές προτεραιότητες Τουλάχιστον 20% των συνολικών πόρων του ΕΚΤ σε κάθε ΚΜ διατίθενται στο θεματικό στόχο 9 «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας»

1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Στόχοι: Ενημέρωση των αρμόδιων φορέων σχεδιασμού για το υπό διαπραγμάτευση προτεινόμενο νέο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Έναρξη προετοιμασίας τους για τη διαμόρφωση και διατύπωση προτάσεων στρατηγικής και προτεραιοτήτων σε εθνικό, τομεακό και περιφερειακό επίπεδο.

Βασικά αναπτυξιακά ερωτήματα Σε τομεακό και περιφερειακό επίπεδο: Μακροπρόθεσμοι αναπτυξιακοί στόχοι, πέραν των «παραδοσιακών» αναπτυξιακών επιλογών και «ευκολιών» που προωθήθηκαν μέχρι σήμερα Χωρικό πρότυπο αναπτυξιακής στρατηγικής και κρίσιμες χωρικές ανισότητες Θεματική και στοχευμένη εξειδίκευση συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής Περιφερειακή εξειδίκευση οριζόντιων πολιτικών Απαιτούμενοι και διαθέσιμοι πόροι, λαμβανομένων υπόψη των περιορισμών και των δυνατοτήτων μόχλευσης ιδιωτικών πόρων Κρίσιμα σημεία εκσυγχρονισμού των «παραδοσιακών» θεματικών προτεραιοτήτων Δυνατότητες υιοθέτησης/προσαρμογής καινοτομίας (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς τεχνογνωσίας) Τα θεσμικά και διοικητικά εμπόδια που εντοπίζονται και τρόποι έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους

Βασικές προτεραιότητες / παράμετροι σχεδιασμού (1) Ανάγκη επίτευξης κοινωνικής συνοχής, μέσω πολιτικών για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, Προώθηση της χωρικής συνοχής, με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη για το σύνολο των Περιφερειών της χώρας, Ενδυνάμωση της κοινωνίας της γνώσης και της αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, με έμφαση στις δεξιότητες και τη δια βίου μάθηση, Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, μέσω της επιτάχυνσης της ένταξης της χώρας και των Περιφερειών της στο νέο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, μέσα από αναβάθμιση, διεύρυνση και επέκταση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας, Ενίσχυση της πρόσβασης και χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, Αναχαίτιση, και στη συνέχεια στην αναστροφή των δεικτών της ανεργίας, δρομολόγηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, αύξηση της παραγωγικότητας και προώθηση της καινοτομίας, με έμφαση στους νέους και στην ενεργό γήρανση, ώστε να δημιουργούνται σταθερά νέες θέσεις εργασίας σε ανταγωνιστικούς τομείς δραστηριοτήτων,

Βασικές προτεραιότητες / παράμετροι σχεδιασμού (2) Ανάπτυξη των παραγωγικών τομέων της χώρας, με έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ, Ανάπτυξη των δυνατοτήτων ενδογενούς χρηματοδότησης των επενδύσεων και ευρεία προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, Βελτίωση των υποδομών, εκεί και μόνο όπου εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαπιστωμένες ανάγκες, με στόχο τη στήριξη της ανάπτυξης των Περιφερειών και την ποιότητα ζωής των κατοίκων, Ενίσχυση της μετάβασης σε μία κοινωνία χαμηλών εκπομπών ρύπων, Προώθηση των απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας, της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν στο πλαίσιο της Αειφόρου Ανάπτυξης, Έμφαση στη χωρική προσέγγιση (place-based): στο υποπεριφερειακό επίπεδο όπου συναντώνται οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες, στις αστικές περιοχές, ως κινητήρες ανάπτυξης αλλά και όπου η επίπτωση της κρίσης είναι εντονότερη, στην προσφυγή στα προτεινόμενα εργαλεία ολοκληρωμένων παρεμβάσεων (community-led local development, integrated local development strategies κτλ).

Εκτιμήσεις για βασικά ορόσημα του εθνικού αναπτυξιακού σχεδιασμού Σεπτέμβριος 2012 Οκτώβριος 2012 Νοέμβριος 2012 Αρχές 2013 Αρχές 2013-Ιούνιος 2013 (Εντός 3 μηνών από την έγκριση του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου) Υποβολή προτάσεων φορέων για κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής - Διαμόρφωση Κατευθύνσεων Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής Πρώτο αναπτυξιακό συνέδριο Έκδοση δεύτερης εγκυκλίου Έγκριση σε επίπεδο Ένωσης : Κανονισμών διαρθρωτικών ταμείων, Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου και πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου Διεξαγωγή τομεακών και περιφερειακών αναπτυξιακών συνεδρίων Έγκριση Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης 2014-2020 από υπουργικό Συμβούλιο Ενημέρωση Εθνικού Κοινοβουλίου Υποβολή της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης στην ΕΕ 4 μήνες από την υποβολή της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης Φθινόπωρο 2013 Έγκριση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης από την ΕΕ Υποβολή Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στην ΕΕ Δεκέμβριος 2013 Υποβολή προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας

Οργανόγραμμα κατάρτισης αναπτυξιακού προγραμματισμού ΑΝΟΙΚΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Συνεχής διάλογος με κοινωνικούς εταίρους και κοινωνία των πολιτών. ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΚΕΛΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΥΠ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΥΠΟΥΡΓΙΚΗ-ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΑΡΑΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Δίνει πολιτικές κατευθύνσεις για την αναπτυξιακή στρατηγικήσυντονίζεται από ΥπΑΑΥΜΔ ΥΠΑΑΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΣΠΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δια-υπηρεσιακό όργανο (Υπηρεσίες Υπ. Ανάπτυξης και εκπρόσωποι Ταμείων) Επεξεργάζεται και προτείνει προτάσεις για το σχεδιασμό. Ομάδα Υποστήριξης επικεφαλής Ομάδα Ειδικών (Εμπειρογνώμον ΕΥΣΣΑΑΠ-ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Υποστηρίζει/προετοιμάζει Τ.Ε.Σ. βάσει των οδηγιών της και συντονίζει λειτουργικά τη συνολική διαδικασία Προωθεί σε υπηρεσιακό επίπεδο το σύνολο των διαδικασιών με Ε.Ε. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ