Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου Ελληνική Οικονομία

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου 217 Ελληνική Οικονομία Η διατήρηση της ανοδικής πορείας της οικονομικής δραστηριότητας στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους επιβεβαιώνει την έξοδο της χώρας από τη στασιμότητα των τελευταίων ετών. Η άνοδος αυτή υποστηρίχθηκε από τη βελτίωση του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών και κυρίως από την ιδιαίτερα ικανοποιητική επίδοση του τουρισμού, τη σημαντική συμβολή της δημόσιας καταναλωτικής δαπάνης καθώς και της ιδιωτικής καταναλώσεως. Από την άλλη πλευρά, η κάμψη των επενδύσεων, αν και δύναται να αποδοθεί εν μέρει σε αποτέλεσμα βάσεως από το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο, αντανακλά, επιπροσθέτως, σε σημαντικό βαθμό την επίπτωση της αβεβαιότητας από την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων στα προηγούμενα τρίμηνα για τη δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας, εξέλιξη που οδήγησε σε αναβολή υλοποιήσεως επενδυτικών αποφάσεων. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το μέγεθος των δυσχερειών που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθειά της να μεταβάλλει δομικά το παραγωγικό της υπόδειγμα. Ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας: τυπικά χαρακτηριστικά Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,8%, σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 217, έναντι αύξησης,4% στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Αναλύοντας τις συνιστώσες του ΑΕΠ (Γράφημα 1) παρατηρούμε ότι: Α. Στο δεύτερο τρίμηνο του 217, η ιδιωτική κατανάλωση συνέβαλε κατά,5 εκατοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ΑΕΠ, έναντι,9 εκατοστιαίες μονάδες στο πρώτο τρίμηνο του 217. Σημειώνεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε, για τέταρτο συνεχές τρίμηνο, κατά,7% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 217, έναντι αυξήσεως 1,2% στο πρώτο τρίμηνο. Παρά τη μεγάλη αύξηση των φορολογικών υποχρεώσεων η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει π.μ. 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 Γράφημα 1. Συμβολές των Μεταβλητών του ΑΕΠ Ι ΙΙ ΙΙΙ IV Ι ΙΙ ΙΙΙ IV Ι ΙΙ ΙΙΙ IV Ι ΙΙ 214 215 216 217 Επενδύσεις (συμπ. Αποθεμάτων) Καθαρές Εξαγωγές Πηγή: ΕΛΣΤΑ Τ, Υπολογισμοί Alpha Bank ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) Δημόσια Κατανάλωση Ιδιωτική Κατανάλωση 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% ανθεκτική καθώς υποστηρίζεται από την αύξηση της απασχολήσεως κατά 1,7%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους. Η αύξηση αυτή ενίσχυσε το διαθέσιμο εισόδημα και κατά συνέπεια την αγοραστική ικανότητα των νοικοκυριών καθ όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 217, παρά το γεγονός ότι, κατά ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος σε σχέση με το παρελθόν, αφορά σε θέσεις μερικής απασχολήσεως. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο πρώτο τρίμηνο του 217 το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά,4% σε ετήσια βάση. Η δημόσια καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε σημαντικά κατά 3,3% σε ετήσια βάση συμβάλλοντας στην αύξηση του ΑΕΠ κατά,7 εκατοστιαίες μονάδες έναντι ωστόσο μεγάλης μείωσης κατά 1,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο τρίμηνο του 217. Η τόνωση των καταναλωτικών δαπανών του κράτους το δεύτερο τρίμηνο συνδέεται με τη διαφαινόμενη πρόοδο των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές που επέτρεψε τη χαλάρωση τον Μάιο και τον Ιούνιο της προσπάθειας περιορισμού των δαπανών. Β. Ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε θετικά στον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά 1,8 εκατοστιαίες μονάδες. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 9,5% (αγαθά: 8,8%, υπηρεσίες:11,5%) που υπερκάλυψε την αύξηση των αντίστοιχων εισαγωγών (+3,1%). Η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί στις εξωτερικές συναλλαγές στην περίοδο των προγραμμάτων προσαρμογής είναι αξιοσημείωτη (Γράφημα 2). Είναι ενδεικτικό ότι, από την έναρξη της κρίσεως έως και το δεύτερο τρίμηνο του 217, το ποσοστό των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών προς το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σημαντικά (δεύτερο τρίμηνο 217: 31,7%, δεύτερο τρίμηνο 28: 24,1%). Η αύξηση των εισαγωγών προήλθε κυρίως από τις εισαγωγές υπηρεσιών (15,7% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 217). Γ. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου μειώθηκε κατά 4,6% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 217, συμβάλλοντας αρνητικά στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά,5 εκατοστιαίες μονάδες. 15 14 13 12 11 1 9 8 7 6 5 29 Q1 29 Q4 Γράφημα 2. Εξέλιξη Εξαγωγών και Εισαγωγών (κινητός μέσος 3 μηνών) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 21 Q3 211 Q2 212 Q1 212 Q4 213 Q3 214 Q2 215 Q1 215 Q4 216 Q3 Εξαγωγές Αγαθών Εξαγωγές Υπηρεσιών Εισαγωγές Αγαθών Εισαγωγές Υπηρεσιών 217 Q2

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν σε πολύ χαμηλό επίπεδο, στο 11,%, στο δεύτερο τρίμηνο του 217, έναντι 23,8% στο πρώτο τρίμηνο του 28. Τέλος, και η μεταβολή των αποθεμάτων επέδρασε αρνητικά στο ΑΕΠ κατά -1,7 εκατοστιαίες μονάδες. 6% 3% % -3% -6% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 21 211 212 213 214 215 216 217 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 3. Ανάλυση Επενδύσεων (% ετήσια μεταβολή) Επενδύσεις Κατοικίες Κατασκευές εκτός Κατοικιών Μηχανολογικός και Μεταφορικός Εξοπλισμός Ειδικότερα, όπως φαίνεται στο Γράφημα 3, η μείωση των επενδύσεων στο δεύτερο τρίμηνο του 217 αποδίδεται κυρίως στην πτώση των επενδύσεων σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό κατά 3,4%, σε ετήσια βάση, έναντι, ωστόσο, μεγάλης αύξησης κατά 3,5% στο δεύτερο τρίμηνο του 216, οπότε η αρνητική αυτή εξέλιξη αποδίδεται σε κάποιο βαθμό σε επίδραση βάσης (base effect). Επιπλέον, οι επενδύσεις σε κατοικίες συνεχίζουν να μειώνονται, κατά 5,1% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 217. Η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων, απόρροια της κρίσης, έχει ως αποτέλεσμα οι επενδύσεις σε κατοικίες να αποτελούν μόλις το,6% του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο του 217 (από 1,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 27). Ως αποτέλεσμα, παρά τη συνεχή μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες, η αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ περιορίζεται σε,3 εκατοστιαίες μονάδες. Οι επενδύσεις σε κατασκευές εξαιρουμένων των κατοικιών επίσης μειώθηκαν κατά 9,3% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 217, αντανακλώντας τις περιορισμένες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα,9 δισ. στο πρώτο εξάμηνο του 217, έναντι στόχου για δαπάνες ύψους 1,2 δισ. στο διάστημα αυτό, και έναντι 1,3 δισ. στο πρώτο εξάμηνο του 216. Σταδιακή επιτάχυνση της ανακάμψεως στο δεύτερο εξάμηνο: προσδιοριστικοί παράγοντες Μια σειρά δεικτών οικονομικής συγκυρίας με μηνιαία συχνότητα υποδηλώνουν, όπως έχουμε επανειλημμένως αναλύσει στο Δελτίο, ότι θα έχουμε βαθμιαία περαιτέρω ανάκαμψη στο τρίτο, και κυρίως, το τέταρτο τρίμηνο του 217. χαμηλό επίπεδο (-57 μονάδες τον Αύγουστο του 217, από -61,5 τον Ιούλιο του 217 και -7,1 τον Αύγουστο του 216). Δεύτερον, οι τουριστικές εισπράξεις και αφίξεις αναμένεται να διατηρήσουν, και ενδεχομένως να αυξήσουν, στο τρίτο τρίμηνο τη δυναμική που παρουσίασαν στο πρώτο εξάμηνο του 217 (Δελτίο 25.8.217). Η επίδραση αυτής της ανόδου αναμένεται να καταγραφεί τόσο στις εξαγωγές υπηρεσιών όσο και στην ιδιωτική κατανάλωση. Τρίτον, μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης ενισχύθηκε το οικονομικό κλίμα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 217, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 4. Στο δίμηνο αυτό, ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε στις 98,6 μονάδες, από 94 μονάδες στο δεύτερο τρίμηνο του 217, εξέλιξη που αναμένεται να έχει θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα. 11 1 9 8 7 Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ III ΙV Ι ΙΙ III* 211 212 213 214 215 216 217 Q3 217: μ.ο. Ιουλίου-Αυγούστου Γράφημα 4. ΑΕΠ (% ετήσιες μεταβολές) και Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ -1% -12% Τέταρτον, οι δράσεις που ανακοινώθηκαν για την εντατικοποίηση της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων αναμένεται να διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων. Πέμπτον, η επανεκκίνηση του προγράμματος εκκαθάρισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών εκτιμάται ότι θα τονώσει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία επιτρέποντας την πραγματοποίηση επενδυτικών πρωτοβουλιών. Τέλος, η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας επιχειρήσεων κυρίως του μεταποιητικού τομέα που παρατηρείται από το 21 εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί, όπως φανερώνει η αύξηση της μεταποιητικής παραγωγής κατά 2,8% σε ετήσια βάση στο πρώτο εξάμηνο του 217, αλλά και η αξιοσημείωτη άνοδος του δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ σε επίπεδο άνω του 5 που σηματοδοτεί την αύξηση της παραγωγής για τρίτο συνεχή μήνα τον Αύγουστο του 217 (52,2). 4% 2% % -2% -4% -6% -8% Δείκτης Οικονομικού Κλίματος. αριστερός άξονας ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή), δεξιός άξονας Πρώτον, η ιδιωτική κατανάλωση δεν φαίνεται να εξασθενεί. Αποτυπώνεται και στην αύξηση του δείκτη κύκλου εργασιών των λιανικών πωλήσεων κατά 2,5% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 217. Επίσης, διαφαίνεται τάση βελτιώσεως της καταναλωτικής εμπιστοσύνης αν και παραμένει σε 2

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Το Λιανικό Εμπόριο: Ο γενικός δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά 2,4%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο εξάμηνο του 217, έναντι μείωσης κατά 3,6% την αντίστοιχη περίοδο του 216. Πίνακας 1. Ετήσιες % Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν.-Ιούν. 217 Η αύξηση του γενικού δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο οφείλεται στην αύξηση των πωλήσεων σημαντικών υποκλάδων του λιανικού εμπορίου στο πρώτο εξάμηνο του 217, για παράδειγμα μεγάλα καταστήματα τροφίμων, ένδυση-υπόδηση, έπιπλαηλεκτρικά είδη και βιβλία-χαρτικά (Πίνακας 1). Γράφημα 5. Δείκτης Όγκου με και Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο (% ετήσιες μεταβολές) Ιαν.-Ιούν. 216 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων 2,7% -2,6% Μικρά Καταστήματα Τροφίμων -3,6% -,3% Πολυκαταστήματα,4% 9,2% Φαρμακευτικά-Καλλυντικά 1,6% -% Ένδυση-Υπόδηση 4,2% 2,6% Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη % -3,9% Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη 1,4% -1,1% Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων -1,8% -7,5% Γενικός Δείκτης 2,4% -3,6% Γενικός Δείκτης εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών Αυτοκινήτων Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. 1% 5% % -5% 2,4% -2,2% -1% Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Φεβ-17 Μαϊ-17 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτης Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικο Εμπόριο Ειδικά τον Ιούνιο του 217, όπως φαίνεται στο Γράφημα 5, ο γενικός δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά 3,9%, σε ετήσια βάση, σημειώνοντας υψηλότερη αύξηση από τον αντίστοιχο δείκτη κύκλου εργασιών (3,2%). Από τους επιμέρους δείκτες, τη μεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων, σε όρους όγκου, παρουσίασαν τα έπιπλα-ηλεκτρικά είδη και οικιακός εξοπλισμός (+14,2%). τα βιβλία-χαρτικά (+11,8%), τα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης (+9%) και τα φαρμακευτικά προϊόντα και καλλυντικά (+8,3). Αντίθετα την μικρότερη αύξηση παρουσίασαν τα καταστήματα καυσίμων και λιπαντικών που διαμορφώθηκε στο,2% τον Ιούνιο, σε ετήσια βάση. Εξελίξεις στην Αγορά Κατοικιών: Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των οικιστικών ακινήτων υποχώρησαν και στο δεύτερο τρίμηνο του 217 αλλά με βραδύτερο ρυθμό. Συγκεκριμένα, ο δέκτης τιμών διαμερισμάτων μειώθηκε κατά 1,2%, σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 217, από - 1,7% στο πρώτο τρίμηνο και έναντι μεγαλύτερης μείωσης κατά 2,5% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 216 (Γράφημα 6). Σημειώνεται ότι από το τρίτο τρίμηνο του 28 (που σημειώθηκε η υψηλότερη τιμή του δείκτη) μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 217, οι τιμές των διαμερισμάτων έχουν μειωθεί κατά 42,3%. σε δισ. 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Γράφημα 6. Εξέλιξη Δείκτη Τιμών Διαμερισμάτων και Επενδύσεις σε Κατοικίες I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216217 Επενδύσεις σε Κατοικίες, αρ.άξ. Επενδύσεις σε Κατασκευές (εξ.κατοικιών), αρ.άξ. Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων (% ετήσια μετ.), δεξ. άξ. Πηγή:ΕΛΣΤΑΤ % 1 Αναφορικά με την παλαιότητα των διαμερισμάτων, σημειώνεται ότι η μείωση των τιμών των διαμερισμάτων ήταν μικρότερη στα νέα μέχρι 5 έτη διαμερίσματα ήτοι -1,%, από ό,τι στα παλαιά άνω των 5 ετών ήτοι 1,3%. Σημειώνεται ότι και στις δύο κατηγορίες παρατηρείται σταδιακή αποκλιμάκωση του πτωτικού ρυθμού μεταβολής των τιμών το τελευταίο τρίμηνο. Σχετικά με την εξέλιξη των τιμών των διαμερισμάτων ανά γεωγραφική περιοχή, παρατηρείται ότι, σε όλες τις πόλεις της χώρας, ο ρυθμός μείωσης των τιμών επιβραδύνθηκε. Ειδικότερα, στην Αθήνα κατεγράφη μείωση κατά 1,2% στο δεύτερο τρίμηνο του 217, από -1,6% στο πρώτο τρίμηνο, έναντι υψηλότερης μείωσης κατά 1,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 216. Στη Θεσσαλονίκη ο ρυθμός μείωσης των τιμών διαμερισμάτων μειώθηκε επίσης και διαμορφώθηκε σε -1,3% στο δεύτερο τρίμηνο, έναντι -2,1% το πρώτο τρίμηνο του 217, και -4,9% στο δεύτερο τρίμηνο του 216. Επίσης, επιβράδυνση της υποχώρησης τιμών, αλλά με μεγαλύτερο ρυθμό σε σχέση με τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, παρατηρήθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 217 στις άλλες μεγάλες πόλεις (2 ο τρίμηνο 217:-1,7%, 1 ο τρίμηνο 217:-2,3%). Η μικρότερη υποχώρηση τιμών σημειώθηκε στις τιμές διαμερισμάτων στις λοιπές περιοχές (2 ο τρίμηνο 217:-,6%, 1 ο τρίμηνο 217:- 1,2%). Οι επενδύσεις σε κατοικίες υποχωρούν συνεχώς από το τρίτο τρίμηνο του 27, καθώς από το υψηλό των 8,1 δισ., διαμορφώθηκαν σε 288 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο του 217. Σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους οι επενδύσεις 5-5 -1-15 3

Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Μαϊ-17 Ιουλ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων σε κατοικίες σημείωσαν μείωση της τάξεως του 5,1%. Επίσης αποτελούν πλέον το 12,7% των συνολικών επενδύσεων σε κατασκευές, από 78,8% που αποτελούσαν στο τρίτο τρίμηνο του 27. Η τόνωση της αγοράς των οικιστικών ακινήτων συνδέεται με την εξέλιξη του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών, τις προσδοκίες των νοικοκυριών, τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία, και τη διαμόρφωση ενός σταθερού φορολογικού πλαισίου. Η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη όπως υποδηλώνουν τα στοιχεία της Eurostat συνεχίζει να αυξάνεται με σταθερό ρυθμό, γεγονός που σηματοδοτεί μια ευνοϊκή εξέλιξη της πορείας του ΑΕΠ και στο τρίτο τρίμηνο του 217. Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση της Eurostat, το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το δεύτερο τρίμηνο αυξήθηκε κατά,6% σε τριμηνιαία βάση, έχοντας καταγράψει άνοδο,5% το πρώτο τρίμηνο, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τις αισιόδοξες μετρήσεις των ερευνών στον επιχειρηματικό χώρο, της αντίστοιχης περιόδου (Γράφημα 7). Γράφημα 7. Πορεία ΑΕΠ (τριμηνιαία μεταβολή %) στην Ευρωζώνη 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4,2 Πηγή: Eurostat Β τριμ.217 Α τριμ.217 Η λεπτομερής ανάλυση της μεταβολής του ΑΕΠ για τη Ζώνη του Ευρώ τα μέχρι σήμερα δημοσιοποιημένα στοιχεία, υποδεικνύει ότι η επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας έχει προέλθει από τη γενική βελτίωση όλων των συνιστωσών της ζήτησης. Θετική εξέλιξη για την αναπτυξιακή δυναμική είναι ο περιορισμός της πολιτικής αβεβαιότητας. Στην κατεύθυνση αυτή ουσιαστική συμβολή είχε το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία τον περασμένο Ιούνιο. Ωστόσο, οι επικείμενες εκλογές στη Γερμανία (25 Σεπτεμβρίου) και στην Ιταλία (πιθανή περίοδος το πρώτο τρίμηνο 218) θα διατηρήσουν το πολιτικό στοιχείο στην επιφάνεια. Η παρουσίαση των επικαιροποιημένων μακροοικονομικών προβλέψεων της ΕΚΤ για τη Ζώνη του Ευρώ, επιβεβαιώνει ότι η βελτιωμένη εικόνα των αναπτυξιακών μεγεθών, αποδίδεται στην ισχυρότερη αύξηση του ΑΕΠ στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Αξίζει όμως να σημειωθεί, ότι παρά τις βελτιούμενες μακροοικονομικές συνθήκες και την υποχώρηση των πολιτικών κινδύνων, το ποσοστό της ανεργίας, αν και μειώνεται ραγδαία, εξακολουθεί να διατηρείται σε υψηλό επίπεδο (Ιούλιος 9,1%). Όσον αφορά τη ζήτηση, θα πρέπει να επισημανθεί, ότι η συνεχιζόμενη ανατίμηση του ευρώ, προβλέπεται να οδηγήσει στο προσεχές μέλλον, στη σταδιακή μείωση της συνεισφοράς των καθαρών εξαγωγών επί του ΑΕΠ. Η ισχυροποίηση του ευρώ αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τη βελτίωση των σχετικών θεμελιωδών μεγεθών στη Ζώνη του Ευρώ, έναντι των υπόλοιπων χωρών. Αυτό αποδίδεται εν μέρει, στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στη Ζώνη του Ευρώ και στον υψηλό βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στον υπόλοιπο κόσμο. Ειδικότερα, στις ΗΠΑ όπου δεν είναι ξεκάθαρη η οικονομική πολιτική και στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις απομάκρυνσής του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως εκ τούτου, η ισχυροποίηση του ευρώ αντικατοπτρίζει τις αδυναμίες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου και δεν είναι σχετιζόμενη με ενέργειες της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ έχει αρχίσει να προετοιμάζει τις αγορές σχετικά με την πορεία του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και την εξομάλυνση των αρνητικών επιτοκίων. Προφανώς, η ανατίμηση του ευρώ καθιστά δυσχερέστερη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, καθώς έχει διευρύνει την απόκλιση μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Εκτιμάται ότι ο ασθενής πληθωρισμός και η πρόσφατη ενίσχυση του ευρώ θα εμποδίσουν την ΕΚΤ να ανακοινώσει τη διακοπή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, καθώς η μελλοντική πορεία του πληθωρισμού μπορεί να παραμείνει πολύ μακριά από το στόχο που έχει θέσει η ΕΚΤ για το 218. Γράφημα 8. Εβδομαδιαίες αγοραπωλησίες προγράμματος QE της ΕΚΤ δισ. 2, 15, 1, 5,, -5, Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Ωστόσο, εκτιμάται, ότι στα τρέχοντα επίπεδα, το ευρώ δεν θέτει σε κίνδυνο την οικονομική ανάκαμψη ενώ στην περίπτωση συνέχισης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (Γράφημα 8), η ΕΚΤ δεν αναμένεται να συναντήσει ιδιαίτερα δύσκολους τεχνικούς περιορισμούς, καθώς μπορεί να μειώσει τον ρυθμό αγοράς των ομολόγων μιας συγκεκριμένης χώρας και να τα αντικαταστήσει με την αγορά άλλων υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας. 4

Αυγ-7 Αυγ-15 Φεβ-8 Ιαν Οκτ-15 Αυγ-8 Απρ Φεβ-9 Ιούλ Δεκ-15 Αυγ-9 Οκτ Φεβ-1 Φεβ-16 Ιαν Αυγ-1 Απρ-16 Φεβ-11 Απρ Αυγ-11 Ιούλ Ιουν-16 Φεβ-12 3 p e r. M o v. Avg. (Δείκτη ς καταναλωτική ς εμπισ το σ ύνη ς) Οκτ Αυγ-12 Αυγ-16 Ιαν Φεβ-13 Απρ Οκτ-16 Αυγ-13 Ιούλ Φεβ-14 Δεκ-16 Αυγ-14 Οκτ Φεβ-15 Φεβ-17 Ιαν Αυγ-15 Απρ Απρ-17 Φεβ-16 Ιούλ Αυγ-16 Ιουν-17 Φεβ-17 Αυγ-17 Αυγ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γράφημα 9. Ποσοστό ανεργίας ΗΠΑ Αγορά εργασίας Το ποσοστό της ανεργίας επανήλθε στο 4,4% τον Αύγουστο, από % τον Ιούλιο, διατηρώντας το χαμηλό επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών (βλ. Γράφημα 9). Επιπροσθέτως, τον Αύγουστο, περιορίσθηκε σημαντικά η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς δημιουργήθηκαν 156 χιλ. νέες θέσεις, αισθητά λιγότερες των αναμενομένων (18 χιλ.) και αναθεωρήθηκε σημαντικά προς τα κάτω ο αριθμός των θέσεων εργασίας του Ιουλίου, στις 189 χιλ. έναντι πρώτης εκτίμησης 29 χιλ. Ωστόσο, το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού (participation rate) παρέμεινε αμετάβλητο στο 62,9%. Παρά την αύξηση του ποσοστού της ανεργίας και τη συγκρατημένη αύξηση των θέσεων απασχόλησης, τον Αύγουστο, δεν εγείρονται ανησυχίες για τις συνθήκες στην αγορά εργασίας, καθώς ο μέσος όρος τριμήνου των νέων θέσεων εργασίας διαμορφώνεται στο ικανοποιητικό επίπεδο των 185 χιλ., ενώ η οικονομία αναπτύσσεται επί 33 τρίμηνα (σε ετήσια και τριμηνιαία βάση). Επιπροσθέτως, τα στοιχεία του Αυγούστου για την αγορά εργασίας συνάδουν με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Fed (Ιούνιος 217), σύμφωνα με τις οποίες το ποσοστό ανεργίας θα διαμορφωθεί στο % το 217 (και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 4,2%, το 218 και 219). Αξίζει να σημειωθεί ότι, η διαμόρφωση του ποσοστού ανεργίας περί το επίπεδο πλήρους απασχόλησης και η ικανοποιητική αύξηση των νέων θέσεων εργασίας στους τελευταίους έξι μήνες, δεν έχει οδηγήσει σε ανάλογες αυξήσεις αποδοχών. Είναι ενδεικτικό ότι, τον Αύγουστο, ο ρυθμός αύξησης των μέσων ωριαίων αποδοχών από εργασία παρέμεινε αμετάβλητος σε ετήσια βάση για πέμπτο συνεχή μήνα στο 2,5%. Αυτό ενισχύει την εκτίμηση ορισμένων αξιωματούχων της Fed, ότι η καμπύλη Phillips, η οποία περιγράφει την (αρνητική) σχέση ανάμεσα στο ποσοστό ανεργίας και το ρυθμό μεταβολής των μισθών, είναι περισσότερο επίπεδη σε σχέση με προηγούμενους οικονομικούς κύκλους. Ωστόσο, η αύξηση της απασχόλησης αφορά όλους τους κλάδους της οικονομίας, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα μετακίνησης εργαζομένων μεταξύ των διαφόρων κλάδων στην περίπτωση ελλείψεων, με αποτέλεσμα να προκληθούν πιέσεις για αύξηση των μισθών. 5,8 5,4 5, 4,6 4,2 1,5 9,5 8,5 7,5 6,5 5,5 4,5 3,5 5,1 5, 5, 5, 5, 4,9 4,9 5, 5, Πηγή: Bloomberg 4,7 4,9 4,9 4,9 4,9 4,8 Γράφημα 1. Διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας Πηγή: Bloomberg Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Πανεπιστημίου Michigan Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Πανεπιστημίου Michigan ανήλθε στις 96,8 μονάδες τον Αύγουστο, έναντι 93,4 μονάδων τον Ιούλιο (βλ. Γράφημα 11). Η αύξηση προήλθε από τη σημαντική άνοδο του υποδείκτη που αποτυπώνει τις θετικές προσδοκίες των νοικοκυριών για τους επόμενους 12 μήνες αναφορικά με τα εισοδήματά τους (Αύγουστος: 87,7 μονάδες, Ιούλιος: 8,5 μονάδες), καθώς συνεχίζεται η βελτίωση των συνθηκών της αγοράς εργασίας, ενώ ο πληθωρισμός διατηρείται σχετικά χαμηλά (Ιούλιος: 1,7%). Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη των νοικοκυριών δεν εκάμθη από τα γεγονότα στο Charlottesville, τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Κορεατική χερσόνησο και τις καταστροφές του τυφώνα Χάρβεϊ. Ωστόσο, το Πανεπιστήμιο του Michigan εκτιμά ότι τα ανωτέρω, ενδεχομένως να οδηγήσουν τα νοικοκυριά σε αυξημένες αποταμιεύσεις για προληπτικούς λόγους και κατά συνέπεια σε περιορισμό των καταναλωτικών δαπανών. Γράφημα 11. Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του 99 96 93 9 87 84 81 78 Πανεπιστημίου Michigan 4,6 4,7 4,8 4,7 4,5 4,4 4,4 4,4 Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Κινητόςμέσος όρος 3 μηνών 214 215 216 217 Πηγή: Univ. of Michigan 5

Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Μαϊ-17 Ιουλ-17 Αυγ-14 Νοε-14 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Φεβ-17 Μαϊ-17 Αυγ-17 Ιουλ-8 Ιαν-9 Ιουλ-9 Ιαν-1 Ιουλ-1 Ιαν-11 Ιουλ-11 Ιαν-12 Ιουλ-12 Ιαν-13 Ιουλ-13 Ιαν-14 Ιουλ-14 Ιαν-15 Ιουλ-15 Ιαν-16 Ιουλ-16 Ιαν-17 Ιουλ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός τον Αύγουστο (εκτίμηση) αυξήθηκε στο 1,5% σε ετήσια βάση, έναντι 1,3% τον Ιούλιο (βλ. Γράφημα 12), καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων τεσσάρων μηνών και ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών για αύξηση της τάξεως του 1,4%. Ωστόσο, η άνοδος προήλθε αποκλειστικά από την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης της τιμής της ενέργειας, ενώ ο ρυθμός αύξησης των τιμών για τις υπόλοιπες κατηγορίες αγαθών (τρόφιμα-ποτά-καπνός, βιομηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας) και για τις υπηρεσίες, παρέμεινε αμετάβλητος σε μηνιαία βάση. Ως εκ τούτου, ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας), τον Αύγουστο, διατηρήθηκε στο 1,2%. Κατά τους τρεις τελευταίους μήνες, παρατηρείται η παραμονή του δομικού πληθωρισμού περί το 1,1%, και η καθήλωση του ρυθμού αύξησης των τιμών των υπηρεσιών, που αντανακλά τη δυναμική της εγχώριας ζήτησης, στο 1,6%. Συνεπώς, ενισχύεται η διακήρυξη της ΕKΤ ότι, ο εξαιρετικά διευκολυντικός χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής εξακολουθεί να είναι αναγκαίος για τη συσσώρευση πιέσεων στον δομικό πληθωρισμό. Επιπροσθέτως, δύο παράγοντες οι οποίοι δυσχεραίνουν την άνοδο του πληθωρισμού είναι: α) η ενίσχυση του Ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, περί το 13% από τις αρχές του έτους, καθώς και έναντι άλλων νομισμάτων, β) η ανυπαρξία έντονων αυξητικών πιέσεων στους μισθούς, οι οποίες θα ενίσχυαν το κόστος παραγωγής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ (7.9.217), ο πληθωρισμός θα ανέλθει στο 1,5% το 217, ενώ θα υποχωρήσει στο 1,2% το 218, παραμένοντας αισθητά χαμηλότερα του μεσοπρόθεσμου στόχου της (2%). Γράφημα 12. Εξέλιξη Εναρμονισμένου ΔΤΚ και δομικού πληθωρισμού (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) ΔΤΚ Δομικός Πληθωρισμός 2,4 2, 1,6 1,2,8,4, -,4 -,8 Πηγή: Eurostat Linear (ΔΤΚ) Linear (Δομικός Πληθωρισμός) Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό ανεργίας, τον Ιούλιο, παρέμεινε στο 9,1% (βλ. Πίνακα 2), ήτοι το χαμηλότερο ποσοστό από το Φεβρουάριο του 29 (βλ. Γράφημα 13). Σε σχέση με τον Ιούλιο του 216, ο αριθμός των 1,5% 1,2% ανέργων στη ΖτΕ μειώθηκε κατά 1,31 εκατ. άτομα και το ποσοστό της ανεργίας υποχώρησε σε όλα τα κράτη-μέλη της ΖτΕ. Επιπλέον, το ποσοστό της ανεργίας των νέων κάτω των 25 ετών, τον Ιούλιο, μειώθηκε στο 19,1%, από 2,8%, έναν χρόνο πριν. Πίνακας 2. Ποσοστό ανεργίας σε επιλεγμένα κράτη-μέλη της ΖτΕ Ιούλ. 217 Ιούν. 217 Μάϊος 217 Απρ. 217 Μάρ. 217 Φεβ. 217 Ιαν. 217 Δεκ. 216 Νοέμ.216 ΖτΕ 9,1 9,1 9,2 9,2 9,4 9,5 9,6 9,6 9,7 Γερμανία 3,7 3,8 3,8 3,8 3,8 3,9 3,9 3,9 4, Γαλλία 9,8 9,6 9,6 9,5 9,6 9,6 9,7 9,9 1, Ιταλία 11,3 11,2 11,4 11,2 11,5 11,5 11,8 11,8 11,9 Ισπανία 17,1 17,1 17,3 17,6 18, 18,2 18,4 18,5 18,7 Ολλανδία 4,8 4,9 5,1 5,1 5,1 5,3 5,3 5,4 5,6 Πορτογαλία 9,1 9,1 9,2 9,5 9,7 9,9 1,1 1,1 1,5 Ιρλανδία 6,4 6,3 6,4 6,4 6,4 9,9 6,7 6,9 7, Αυστρία 5,4 5,3 5,4 5,6 5,7 5,8 5,7 5,7 5,8 Πηγή: Eurostat Το ποσοστό της ανεργίας ακολουθεί πτωτική πορεία από το Μάρτιο του 213 (βλ. Γράφημα 13), αφότου η ΕΚΤ υιοθέτησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο συμπίεσε τα επιτόκια, ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της ΕΚΤ (7.9.217), το ποσοστό της ανεργίας θα διαμορφωθεί περί το 9,1% το 217 και θα μειωθεί στο 8,6% το 218. Ωστόσο, η ΕΚΤ έχει επισημάνει ότι υπάρχει υψηλό ποσοστό αναξιοποίητων ανθρωπίνων πόρων (slack), υπογραμμίζοντας την ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα και το δυνητικό ΑΕΠ, όπως και να μειωθεί η διαρθρωτική ανεργία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ το ποσοστό της ανεργίας, διαμορφώθηκε στο 4,4% τον Αύγουστο και, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Fed, θα μειωθεί στο 4,2% το 218. Παρά την αποκλιμάκωση του ποσοστού των ανέργων στη ΖτΕ, εξακολουθούν οι σημαντικές διαφορές ανάμεσα στη Γερμανία και τις άλλες σημαντικές οικονομίες όπως η Γαλλία και η Ιταλία (βλ. Γράφημα 14). Είναι χαρακτηριστικό ότι, το επίπεδο ανεργίας στη Γερμανία βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό (Ιούλιος: 3,7%), ενώ στην Ισπανία απαντάται στο υψηλό 17,1%. 12,5 12, 11,5 11, 1,5 1, 9,5 9, 8,5 8, 7,5 7, Πηγή: Eurostat Γράφημα 13. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ 9,1% Γράφημα 14. Ποσοστό ανεργίας των τριών μεγαλυτέρων οικονομιών της ΖτΕ 5, 4,8 4,6 4,4 4,2 4, 3,8 3,6 Γερμανία Ιταλία (δεξιός άξονας) Γαλλία (δεξιός άξονας) Πηγή: Εurostat 11,3% 9,8% 3,7% 13,5 13, 12,5 12, 11,5 11, 1,5 1, 9,5 9, 6

Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit, τον Αύγουστο, παρέμεινε αμετάβλητος στις 55,7 μονάδες (βλ. Πίνακα 3), καθώς η μείωση του επιμέρους δείκτη του κλάδου υπηρεσιών αντισταθμίστηκε από την άνοδο του αντίστοιχου δείκτη στη μεταποίηση. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit προοιωνίζει διατήρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κατά το τρίτο τρίμηνο του 217, περί το,6% (τριμηνιαία μεταβολή). Σε ετήσια βάση, το 217, αναμένεται αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας κατά 2,1%, το υψηλότερο ποσοστό από το 27. Σε επίπεδο χώρας-μέλους, το επίπεδο του ενοποιημένου δεικτών PMI Markit υποδηλώνει ισχυρή ανάπτυξη της Γερμανίας, περί το 2,3% το 217, έναντι 1,9% το 216. Πίνακας 3. Δείκτης PMI Markit, Αύγουστος ZτΕ Γερμανία Γαλλία Ενοποιημένος 55,7 55,8 55,2 Μεταποίηση 57,4 59,3 55,8 Υπηρεσίες 54,7 53,5 54,9 Λιαν. Πωλήσεις 5,8 53, 5,4 Σημ.: Με πράσινο/κόκκινο σημειώνονται τα επίπεδα του δείκτη άνω/κάτω των 5 μονάδων, επίπεδο το οποίο σηματοδοτεί ανάκαμψη/συρρίκνωση της οικονομίας ή του εν λόγω κλάδου. Πηγή: Markit Ειδικότερα για τον επιμέρους δείκτη PMI μεταποίησης, σημειώνεται ότι, τον Αύγουστο ανήλθε σε υψηλό 74 μηνών, προεξοφλώντας αύξηση του κλάδου κατά 4% σε ετήσια βάση. Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι η ισχυρή ανάκαμψη του μεταποιητικού κλάδου στηρίζεται στην εγχώρια ζήτηση αλλά και στην άνοδο των εξαγωγών. Ωστόσο, η ενίσχυση του Ευρώ κατά τους τελευταίους μήνες, ενδεχομένως να κάμψει τις εξαγωγές. Επιπροσθέτως, θετική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση του κόστους παραγωγής, η οποία, σε συνδυασμό με τον παρατηρούμενο περιορισμό του πλεονάζοντος παραγωγικού δυναμικού, ενδεχομένως να δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις. Ο δείκτης PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ, τον Αύγουστο, μειώθηκε περαιτέρω, στις 5,8 μονάδες (Ιούλιος: 51, μονάδες), διαμορφούμενος στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε μηνών και συμβαδίζοντας με την επιβράδυνση του όγκου του λιανικού εμπορίου, τον Ιούλιο, σε ετήσια και μηνιαία βάση. Παρά τη μείωση του δείκτη PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις, ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών βρίσκεται στις 51,7 μονάδες, υψηλότερα των 5 μονάδων που σηματοδοτούν επέκταση του κλάδου. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, αξιοσημείωτη ήταν η άνοδος του δείκτη στη Γερμανία, τον Αύγουστο κατά 2,3 μονάδες, προοιωνίζοντας αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 4,5% το 217, έναντι 2,5% το 216. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 15) την εβδομάδα που Γράφημα 15. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ 12 8 4-4 -8-12 -16-2 -24-28 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις 29 Αυγούστου μειώθηκαν κατά 1.457 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 86.519 συμβόλαια από 87.976 που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη δεύτερη εβδομαδιαία μείωση που καταγράφεται από τις 15 Αυγούστου. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 15,1% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου 217. Η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου το πρωί της 4ης Σεπτεμβρίου στην Ευρώπη διαμορφωνόταν περί τα 1,1899 USD/EUR με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 13,1%, έναντι του δολαρίου. Το ευρώ επωφελείται της εντάσεως μεταξύ Β. Κορέας και ΗΠΑ, διατηρώντας τα κέρδη που είχε επιτύχει την περασμένη εβδομάδα. Η αγορά εκτιμά ότι στην συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της ΕΚΤ (7 Σεπτεμβρίου) όποιο σχόλιο υπάρξει για την πρόσφατη άνοδο του ευρώ δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται ενισχυμένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,1392 φράγκων. Σημειώνεται ότι το ευρώ ενισχύεται έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά 6,3%. Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, εκτιμάται ότι δεν υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του 7

Μάρτιος 215 Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος 216 Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος 217 Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος 217 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, υποχώρησε οριακά στα 579,25 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε την 1 Σεπτεμβρίου, έναντι 579,75 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 25 Αυγούστου. Στερλίνα: Θετική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 28 Αυγούστου κατέγραφε κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2955 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (,9184 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 7,8% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και κέρδη 5,% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216, η στερλίνα έχει διολισθήσει κατά 12,5% έναντι του δολαρίου και κατά 19,8% έναντι του ευρώ. Η στερλίνα στην παρούσα χρονική συγκυρία εμφανίζεται αρκετά ευάλωτη, καθώς συντηρείται η πολιτική αβεβαιότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οι ανησυχίες για τη Βόρεια Κορέα απομακρύνουν τους επενδυτές από τα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου. Σημαντική πολιτική δοκιμασία για την πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί την τρέχουσα εβδομάδα, η συζήτηση στο Κοινοβούλιο του νομοσχέδιου (Repeal Bill) που θα διασφαλίσει ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν θα έχει ισχύ πλέον στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα νομοθετικά έργα που έχουν αναληφθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ προβληματίζει επενδυτές και πολιτικούς παρατηρητές, η περιορισμένη πλειοψηφία που διαθέτει στο κοινοβούλιο ο κυβερνητικός συνασπισμός, στην περίπτωση που εκδηλωθούν εσωτερικές αντιδράσεις. Αρνητικά, επηρεάζει την στερλίνα η απουσία ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων, με αποτέλεσμα η αγορά να τιμολογεί την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ΒοΕ στη συνεδρίαση της 14ης Δεκεμβρίου κατά,25% με πιθανότητα 24,6% όταν στις 31 Ιουλίου η πιθανότητα ήταν 38,%. Σε επίπεδο ανάληψης επενδυτικού κινδύνου, η συμπεριφορά των επενδυτών όπως αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας, υποδεικνύει μια επιφυλακτική στάση, καθώς στις 4 Σεπτεμβρίου ανήλθε στα 21,7 bps έναντι 2,3 bps που ήταν στις 28 Αυγούστου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 16) την εβδομάδα μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.77,6 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,1 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 312 εκατ. και Asset-backed securities αξίας 7 εκατ. Επίσης, η ΕΚΤ πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1.73 εκατ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 216 έχει συνολικά αγοράσει 17,3 δισ. Γράφημα 16. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ δισ. Εφαρμογή προγράμματος: 13 εβδομάδες 8 Ανώτατο όριο αγορών μήνα 7 6 5 4 3 2 1 Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν το πρωί της 4ης Σεπτεμβρίου μεταξύ 87,22-87,63 ήτοι απόδοση 5,53%-5,59%. Σημειώνεται ότι στις 18 Ιουλίου 217 το 1ετές ομόλογο της Ελληνικής Δημοκρατίας κατέγραψε χαμηλό αποδόσεως 5,25% και στις 8.7.215 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) υποχώρησε στις 518 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο,37% (Γράφημα 17). Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 4 Σεπτεμβρίου κατέγραφε απόδοση 2,82%, της Ισπανίας 1,44% και της Ιταλίας 2,4%. Γράφημα 17. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,38,37,53,5,71,69 2,9 2,4 1,49 1,44 2,89 2,82 1 2 3 4 5 6 28-Αυγ-17 Ανώτατο όριο αγορών μήνα 5,58 5,55 4-Σεπ-17 Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 244 μ.β. και του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 167 μ.β. (Πίνακας 4). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς 8

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,17% στις 4 Σεπτεμβρίου 217. Πίνακας 4. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας 4-Σεπ-17 28-Αυγ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα 518 52-2 Ισπανία 17 111-4 Ιταλία 167 171-4 Πορτογαλία 244 251-6 Γαλλία 31 33-1 Ολλανδία 13 14-1 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης δημόσιας κατανάλωσης κατά,2 π.μ.. Αντιθέτως, αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ είχαν οι εισαγωγές κατά π.μ., έχοντας αυξηθεί ετησίως κατά 9,5%. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 217 κατά 1,6%, έναντι 1,8% στο πρώτο τρίμηνο του έτους. 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,9 3,4 Γράφημα 18. ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 2,9 4,4 3,5 3,8 4, 6, 4,8 5,7 5,9 1,, 1ο Τρ.214 2ο 3ο 4ο 1ο 2ο 3ο 4ο 1ο 2ο 3ο 4ο 1ο 2ο Τρ.214 Τρ.214 Τρ.214 Τρ.215 Τρ.215 Τρ.215 Τρ.215 Τρ.216 Τρ.216 Τρ.216 Τρ.216 Τρ.217 Τρ.217 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ρουμανίας Ρουμανία Ρυθμός ανάπτυξης Συνεχίσθηκε για τρίτο τρίμηνο, η επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ. Ειδικότερα, το ΑΕΠ αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 5,9% στο δεύτερο τρίμηνο του 217, έναντι 5,7% στο πρώτο τρίμηνο (Γράφημα 18). Σημειώνεται, ότι ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης στη Ρουμανία ήταν ο υψηλότερος μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ιδιωτική κατανάλωση είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ, συμβάλλοντας κατά 5,1 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), ακολουθούμενη από τις εξαγωγές με συμβολή 2,9 π.μ. Μικρότερη ήταν η συμβολή της μεταβολής των αποθεμάτων κατά 1,3 π.μ., των επενδύσεων κατά,6 π.μ. και της Ποσοστό της ανεργίας Το ποσοστό της ανεργίας αυξήθηκε στο 5,2% τον Ιούλιο από 5,% τον Ιούνιο (Γράφημα 19) ενώ ο αριθμός των ανέργων ανήλθε στα 478. άτομα από 461. άτομα τον Ιούνιο. 6,3 6,1 5,8 5,6 5,3 5,1 4,8 4,6 Γράφημα 19. Ποσοστό της ανεργίας Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Μαϊ-17 Ιουλ-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ρουμανίας 5,2% 9

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 21 211 212 213 214 215 216 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2, Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6,4 -,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7, -7,2-6,4-1,4, -2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2, Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 -,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 -,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 25,1 23,6 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα, -3,1-4, -3,9-3,1-2, -1,5 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3-1, 1,7,2,5 3,9 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 179, Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-1, -3,8-2, -1,6,1 -,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας 215 216 216 217 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικού Εμπορίου (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) -,5,4-2, -2,4 3,7 2,3 2,4 (Ιαν. -Ioύν.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 13,8 1,7 -,3 19,5 16,8 4, 18,7 (Ιαν.- Ιούλ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα (όγκος σε χιλ. μ 3 ) -,2-6,9-11,9-3,9 38,4-9,5 23,8 (Ιαν.-Μάιος) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 4, 1,1 7,3 5,1 2,3 4,2 (Ιαν.-Ιούν.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,4 49,2 49,1 49,5 49,4 48,7 5,5 (Ιούλ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 89,7 91,8 9,6 9,3 92,1 94,1 99, (Αύγ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 81,9 91,2 9,7 91,9 91,1 91,2 91,6 (Ιούλ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -51, -68, -68, -71, -68, -65, -57, (Αύγ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -2, -1,4-2,1-2, -1,6-1,5-1,2 (Ιούλ.) Επιχειρήσεις -,9,1-1,4-1, -,5,1 -,1 (Ιούλ.) - Βιομηχανία 2,4-1,5 -,3,2 -,7-1,5-4,6 (Ιούλ.) - Κατασκευές -,9 -,7 1,,8 -,5 -,7-2,3 (Ιούλ.) - Τουρισμός,6 2,3,9,4,3 2,3 1,3 (Ιούλ.) Νοικοκυριά -3,1-2,8-3, -3, -2,8-2,8-2,4 (Ιούλ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,3 -,8-1,7-1,5 -,7 -,8 -,5 (Ιούλ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5-3,1 (Ιούλ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,7 -,8 -,9 -,9-1, -,4 1, (Ιούλιος) Δομικός Πληθωρισμός -,5 -,1,,3 -,3 -,7,4 (Ιούνιος) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -5,1-2,4-4,4-2,5-1,5-1, -1,2 (β τρίμηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -,2, -,8 -,4 2,1-1,,8 (β' τρίμηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση -,2 1,4 -,7 -,7 6,1 1,1,7 (β' τρίμηνο) Δημόσια Κατανάλωση, -2,1-3,5-1,5-1,3-2, 3,3 (β' τρίμηνο) Επενδύσεις -,2,1-1,1 17,8 12,6-13,8-4,6 (β' τρίμηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,4-2, -1,4-9,9 1,8 4,9 9,5 (β' τρίμηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών,3 -,4-1,1-2,1 13,8 3,3 3,1 (β' τρίμηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 24,8 24,5 5,5 6,1 6,3 6,6 13,8 (Ιαν.-Iουν.) Εισαγωγές Αγαθών 42, 41,1 9,7 1,2 1,1 11,1 22,9 (Ιαν.-Ιούν.) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-16,6-4,2-4,1-3,8-4,5-9,2 (Ιαν.-Ιούν.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών,2-1,1-2,4 -,4 4, -2,3-2,8 (Ιαν.-Ιούν.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.