E D I T O R I A L πού ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕΛΛΟΝ; το της Βάσως Καλυβιώτη Το 14% του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με τα δεδομένα του ΟΟΣΑ, δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις ανάγκες της υγείας του, ενώ ένα ακόμη μεγαλύτερο μέρος, το οποίο υπερβαίνει το 37%, εκφράζει τη θέση ότι έχει οικονομικά εμπόδια για την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Τα φαινόμενα αυτά είναι πλέον έντονα στους χρονίως πάσχοντες, στους ηλικιωμένους, σε όσους βρίσκονται στα όρια της φτώχειας αλλά και σε όσους έχασαν την ασφαλιστική τους ικανότητα και αγγίζουν το 21%. Την ίδια ώρα αναλογιστείτε: Τι είδους νέα φάρμακα εγκρίθηκαν παγκοσμίως το 2014; Αν ανατρέξετε στις σχετικές ανακοινώσεις θα διαπιστώσετε πως οι νέες εγκρίσεις αφορούν κυρίως καινοτόμα φάρμακα υψηλού κόστους, δηλαδή φάρμακα που χρειάζονται μια ειδική διαχείριση αλλά και εκπαίδευση των ασθενών που τα χρειάζονται. Ο φαρμακοποιός σε σύμπραξη και με άλλους επαγγελματίες υγείας μπορούν να δημιουργήσουν από κοινού μια ισχυρή αλυσίδα, η οποία θα κρατήσει στη ζωή όχι μόνο το ελληνικό φαρμακείο αλλά και όλους εκείνους που δεν έχουν την οικονομική άνεση για ιατρικές επισκέψεις και επιπλέον δεν μπορούν να διαχειριστούν μόνοι τους τη φαρμακευτική τους αγωγή. Βλέπετε κάπου αλλού να βρίσκεται το μέλλον του ελληνικού φαρμακείου; Εμείς πάντως όχι. Γι αυτό και σύντομα η ύλη του περιοδικού μας θα επεκταθεί σε θέματα που θέλουν το φαρμακείο να μετατρέπεται σε Κέντρο Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης. Μέσα σε αυτό ο επιστήμονας φαρμακοποιός θα συνεργάζεται με το γενικό γιατρό (ο γιατρός της γειτονιάς έχει εξαγγελθεί από την κυβέρνηση) και με τους νοσηλευτές, ώστε όλοι μαζί να μπορούν να παρέχουν εντός αλλά και εκτός του φαρμακείου τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στους ασθενείς. 6

με θερμαντική αναλγητική δράση ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ ΚΡΕΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ Θερμαντική κρέμα ιδανική και για χρήση πριν από τις αθλητικές δραστηριότητες. Ενδείκνυται για μυϊκούς πόνους και πόνους αρθρώσεων. Ιδανική και για χρήση σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και δυσμενείς καιρικές συνθήκες (βροχή, κρύο, αέρα, κτλ.) Περιέχει: σαλικυλικό μεθύλιο, αιθύλιο νικοτινικό και κάμφορα. Αθήνα: Λ. Βουλιαγμένης 2 & Θάσου 3, Γλυφάδα 166 75 τηλ.: 801.700.77.01 (αστική χρέωση) fax: 210.9600.954 web site: www.health-plus.gr e-mail: info@health-plus.gr Θεσσαλονίκη: Γιαννιτσών 31, Βαλκανικό Κέντρο τηλ./fax: 2310.540575

ΨΥΚΤΙΚΗ ΚΡΕΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ Ψυκτική κρέμα, ιδανική και για χρήση μετά τις αθλητικές δραστηριότητες. Εξασφαλίζει αποτελεσματική αναζωογονητική δράση στην περιοχή της θεραπείας, προσφέροντας ανακούφιση που διαρκεί. Συνιστάται για την ενίσχυση της αποκατάστασης των μυών. Περιέχει: μενθόλη, γαλακτικό μενθόλιο, αλλαντοΐνη. Αθήνα: Λ. Βουλιαγμένης 2 & Θάσου 3, Γλυφάδα 166 75 τηλ.: 801.700.77.01 (αστική χρέωση) fax: 210.9600.954 web site: www.health-plus.gr e-mail: info@health-plus.gr Θεσσαλονίκη: Γιαννιτσών 31, Βαλκανικό Κέντρο τηλ./fax: 2310.540575

06 Editorial: Πού βρίσκεται το μέλλον; ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ 14 Λευτέρης Μαρίνος: Τι ζητάει 1 στους 2 ασθενείς που μας επισκέπτεται 16 Μανώλης Μιτάκης: 2 μαγαζιά σε 1 φαρμακείο νοικοκυρεμένα; Κεντρικό θέμα: 18 Γιώργος Κουτέπας: Ξεκλείδωσε τη γνώση: η επιστημονική συμβουλή και οι τεχνικές πωλήσεων των συμπληρωμάτων διατροφής 24 Κώστας Περαντζάκης: Ο στόχος μας στη διάθεση των συμπληρωμάτων διατροφής 26 Πάνος Ζαρογουλίδης: Το φαρμακείο ως επιχείρηση φροντίδας υγείας 28 Μ. Σκοτίδα / Δ. Τσουκαλάς: Συμπληρώματα διατροφής: Απαραίτητα όσο ποτέ άλλοτε σε όλες τις ηλικίες 32 Βασίλης Καλατζόπουλος: Κερδίζοντας την ψήφο των συμπληρωμάτων διατροφής στις εκλογές του καταναλωτή 34 Γιάννης Σαλμάς: Συμπληρώματα διατροφής και σεξ 40 Οι απόψεις των προμηθευτών για τα συμπληρώματα διατροφής 46 Καλλυντική φροντίδα: Πώς θα θωρακιστούν πρόσωπο, σώμα & μαλλιά από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου; 52 Προϊόντα αδυνατίσματος: Μυστικά που θα απογειώσουν τις πωλήσεις σας 56 Παρουσίαση: YOUTH LAB. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ 60 Άρθρο: Παναγιώτης Κουρουμπλής: Απαραίτητο να επιβιώσουν όλα τα φαρμακεία 62 Γιάννης Δαγρές: Ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας: η αναγκαιότητα του φυσικού νόμου 64 Δημήτρης Πανταζής: Μεταρρυθμίσεις & απορρυθμίσεις στη φαρμακευτική περίθαλψη ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ 68 Ο γιατρός βοηθός: Αναφυλαξία: Η αλλεργία που σκοτώνει 72 Ενημέρωση: Ό,τι απασχολεί 74 Εργαστηριακοί μύθοι: Αqua Vrisorium vs Eau Destille (πόσιμο VS κεκαθαρμένο νερό) 80 Στηρίζοντας τον ασθενή με διαταραχές διατροφής 84 Άρθρο: Οξεία διάρροια: Ποιες συμβουλές θα δώσετε στους ασθενείς σας; 86 Παρουσίαση: Neo-Mycodermol 88 Παρουσίαση: Angelini Pharma Hellas ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 90 Νέα προϊόντα 96 Ευκαιρίες της αγοράς 98 Εταιρικά νέα KOINΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 104 Σοφία Τζιτζίκου: Η χαμένη γενιά των Συρίων μεταναστών 106 Συνέντευξη: www.radio-ygeia.com εκπέμπει ο Θεόδωρος Μεσσήνης Tα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων τους και δεν απηχούν απαραίτητα τις θέσεις του περιοδικού. Aναδημοσίευση, αναπαραγωγή ή μετάδοση της ύλης επιτρέπεται μόνο μετά από συνεννόηση με τη διεύθυνση του περιοδικού. # 9% % 4 ± #151 Mάρτιος - Απρίλιος 2015 ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γιάννης Χονδρογιάννης ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Βάσω Καλυβιώτη ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Αναστασία Σαράφη ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Ελένη Θεολόγη Ηλίας Κατσόγιαννης Δημήτρης Μήτσιας Χριστίνα Σιδέρη Κική Φέσκου Τάκης Χονδρογιάννης ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ button ΑΤΕΛΙΕ - DTP Xρύσα Δανιηλίδου ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ MARKETING & ΠΩΛΗΣΕΩΝ Βαρβάρα Τασάκου (e-mail: b.tassakou@f-kosmos.gr) BUSINESS DEVELOPMENT MANAGER Άρτεμις Ψαρρή (e-mail: a.psarri@f-kosmos.gr) OIKONOMIKH ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ RPS Oρκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Επιχειρηματικοί Σύμβουλοι Α.Ε. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Ρίτα Κανδάκη ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ - ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ PressiousArvanitidis Kωδικός εντύπου: 011740 www.f-kosmos.gr (password: FK2007) ακολουθήστε μας Φαρμακευτικός Κόσμος Σκανάρετε με το smart phone σας τον κώδικα QR στο εξώφυλλο του περιοδικού, χρησιμοποιώντας τη δωρεάν εφαρμογή QR Reader, και μεταφερθείτε στην ηλεκτρονική έκδοση του «Φαρμακευτικού Κόσμου». Κηφισιάς 15 & Ελπίδος 2, Ν. Ηράκλειο 141 21 Αττική Τ 210 2829552, 210 2843871 F 210 2821479 10

Επαγγελματική πρακτική, φαρμακευτική φροντίδα, θέματα marketing και management, ιδέες και προτάσεις για την ανάπτυξη του φαρμακείου. & σελ. 13-57 Σε αυτό το τεύχος: Αφιέρωμα στα συμπληρώματα διατροφής. Η τεράστια αξία που έχουν για την υγεία των πελατών σας, οι επιστημονικές συμβουλές που θα δώσετε και θα ενισχύσουν τον επιστημονικό σας ρόλο και τα μυστικά πωλήσεων από τους ίδιους τους προμηθευτές σας. Τα θεμελιώδη αιτήματα των ασθενών και γιατί οφείλετε να μετασχηματίσετε το επάγγελμά σας. Διαβάστε επίσης πώς και με ποια προϊόντα προστατεύονται από τον ήλιο πρόσωπο, σώμα και μαλλιά και πώς θα γίνουν πιο αποτελεσματικά για τις πελάτισσές σας τα προϊόντα αδυνατίσματος. 13

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΙ ΖΗΤΑΕΙ 1ΣΤΟΥΣ 2 ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ του Λευτέρη Μαρίνου Σε αρκετές αναφορές και άρθρα που ευτύχησαν να φιλοξενηθούν σε προηγούμενα τεύχη του «Φαρμακευτικού Κόσμου», μνημονεύθηκε η τρίτη από την αρχή του περασμένου αιώνα, ιστορική μεταστροφή της φαρμακευτικής πρακτικής. Πρόκειται για την αλλαγή εστίασης από το προϊόν στον ασθενή που σηματοδοτήθηκε κοντά στο 1990 από τους Helper και Strand και έδωσε την ευκαιρία να αποκαλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών και την ευχέρεια στους φαρμακοποιούς να τις ικανοποιήσουν, μέσω της φαρμακευτικής φροντίδας. Χάρη σε ένα μεγάλο πλήθος μελετών, δεν αμφισβητείται πλέον το θετικό αποτύπωμα της εμπλοκής των φαρμακοποιών στην πρωτοβάθμια φροντίδα, μέσω των υπηρεσιών αυτού που συνολικά αποκαλείται «φαρμακευτική φροντίδα». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η παροχή φαρμακοθεραπευτικής ανασκόπησης στους καρδιαγγειακούς ασθενείς στις Η.Π.Α., η οποία βελτίωσε το επίπεδο της υγείας των δεκτών της υπηρεσίας αυτής και απέφερε στους ασφαλιστικούς φορείς εξοικονομήσεις της τάξης του 50% συνολικά στην ιατροφαρμακευτική διαχείριση αυτών των ασθενών. Και αυτό μόλις στα τέσσερα πρώτα χρόνια της εφαρμογής της. Αξίζει να αναφερθεί ότι δεν έχει καταγραφεί στην ιστορία εξοικονόμηση τέτοιου μεγέθους σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα από φάρμακο, ιατρική επέμβαση ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό όμως που μπορεί να παραμένει ως ερώτημα μεταξύ των φαρμακοποιών είναι κατά πόσο οι υπηρεσίες γενικότερα μπορούν να τελεσφορήσουν και επιχειρηματικά. Εάν δηλαδή είναι αντιληπτές και επιθυμητές από τους ασθενείς σε τέτοιο βαθμό που να μπορούν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους, π.χ. ως προς το ποιο φαρμακείο επιλέγουν. Η έρευνα του Ανδρέα Ευαγγελάτου από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών προσφέρει μια πολύ ικανοποιητική απάντηση. Εν ολίγοις, όταν οι συμμετέχοντες στην έρευνα ρωτήθηκαν ποιος είναι ο καθοριστικός παράγοντας προτίμησης φαρμακείου, απάντησαν σε ποσοστό άνω του 50% ότι αναζητούν την καλή εξυπηρέτηση, η οποία στο μεγαλύτερο τμήμα της (κοντά στο 80%) αφορά την παροχή συμβουλών υγείας και οδηγιών για τη λήψη του φαρμάκου. Συμπερασματικά, ακόμα και για τους επιφυλακτικούς, οι απαντήσεις θα πρέπει πλέον να ακούγονται πιο δυνατά από τα ερωτήματα ή τις αμφιβολίες, δείχνοντας τη φωτεινή μεριά του δρόμου που καλούμαστε συνολικά να ακολουθήσουμε, διεκδικώντας σημαντικότερο ρόλο στον ανατέλλοντα χάρτη της σύγχρονης πρωτοβάθμιας φροντίδας. / Ο Λευτέρης Μαρίνος είναι MSc φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας, elmarinos@gmail.com 14

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ 2MAΓΑΖΙΑ ΣΕ 1ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ νοικοκυρεμένα; του Μανώλη Μιτάκη Έχω αρχίσει να βαριέμαι να ακούω στα συνέδρια των φαρμακοποιών την αστήρικτη υπερτόνιση του συμβουλευτικού ρόλου του φαρμακοποιού, κι ας είμαι από τους πρώτους που συμφωνούν και αρθρογραφούν πάνω από δέκα χρόνια για το θέμα αυτό. Ο λόγος είναι ότι ο ρόλος αυτός στην Ελλάδα στήνεται από την αρχή λάθος, με κίνδυνο να μη γίνει ποτέ πράξη. Ο συμβουλευτικός ρόλος του φαρμακοποιού, αντί να ενισχύεται, έχει αρχίσει να χάνεται. Και τούτο διότι δεν πάτησε καλά ούτε επάνω στη φαρμακευτική φροντίδα, ούτε στην αυτοθεραπεία. Χάθηκε ανάμεσα στους ατελείωτους κωδικούς και τη συναλλακτική επικοινωνία. Και αυτός ο χαμός εξακολουθεί να «διδάσκεται» στα συνέδρια. Αυτοί που μιλούν για επικοινωνία, δεν λαμβάνουν υπ όψιν το προϊόν. Κι αυτοί που μιλούν για τα προϊόντα, δεν γνωρίζουν πώς να στήσουν την υπηρεσία στο φαρμακείο. Αυτό το τελευταίο, το αφήνουν στον επαγγελματισμό (βλέπε λεβεντιά, φιλότιμο του φαρμακοποιού), κάτι που είναι δύσκολο να κατανοήσει ο φαρμακοποιός σήμερα, γιατί η εκπαίδευση που του παρέχεται στα συνέδρια τον κάνει ιδιοκτήτη δύο διαφορετικών μαγαζιών: Στο πρώτο μαγαζί μπαίνεις μέσα και το εμπόρευμα είναι κρυμμένο σε συρτάρια. Δεν το βλέπει ο πελάτης. Για να ανοίξει το συρτάρι, πρέπει ο πελάτης να κρατάει ένα χαρτί που περιέχει το σύνθημα διάνοιξης (τη συνταγή). Ο φαρμακοποιός βγάζει το προϊόν έξω (το προϊόν συνήθως λέγεται φάρμακο) και στην ακάλυπτή του επιφάνεια μπορεί να σημειώσει με ευλάβεια δοσολογία και λήψη προ ή μετά φαγητού. Ο πελάτης, μόλις πληρώσει, θα πιάσει στα χέρια του για πρώτη φορά το μυστηριώδες αντικείμενο της ίασής του. Ο φαρμακοποιός μπορεί και να πει 2 σταράτες κουβέντες με πολύ προσοχή, γιατί ό,τι πει θα τσεκαριστεί από το θεράποντα γιατρό. Στο δεύτερο μαγαζί, ο πελάτης μπαίνει μέσα και νομίζει κοιτάζοντας τις συσκευασίες ότι κάποιο παραδείσιο πουλί θα πεταχτεί από στιγμή σε στιγμή από τα ράφια με τόση φύση και άρα φαινόμενη ασφάλεια που εμπεριέχουν. Τα λουλουδάκια τού είναι γνωστά από τη διαφήμιση, οπότε χαίρεται που βλέπει στο χώρο του φαρμακείου τόσες πολλές οικείες συσκευασίες, από τις οποίες κάποια έχει ήδη σημαδέψει την καρδιά του με τα φτερά του διαφημιστικού έρωτα. Εκεί λοιπόν, πάνω στη φάση που έχει «ερωτευτεί», σκάει μύτη ο «εκπαιδευμένος» φαρμακοποιός-σύμβουλος και μπροστά σε χιλιάδες πανέμορφους διαφημιζόμενους κωδικούς αναφωνεί με θετικό λόγο στον πελάτη: Να σας πω ποιο από αυτά τα διαφημιζόμενα που βλέπετε θα σας συστήσω! Είδατε πουθενά σχεδιασμένη υπηρεσία και ρόλο σε αυτά τα δύο μαγαζιά; Γιατί ενίσχυση του ρόλου του φαρμακοποιού σημαίνει κατ αρχήν ότι ο πελάτης είτε προμηθευτεί συνταγογραφούμενο είτε μη συνταγογραφούμενο θα πρέπει να έχει την αίσθηση ότι μπαίνει σε ένα μαγαζί. Οι σχεδιαζόμενες υπηρεσίες που προσφέρει ο φαρμακοποιός και το «πλήρωμά του» αυτόν το στόχο έχουν και αυτόν τον στόχο θα πρέπει να υπηρετεί η επικοινωνιακή του πολιτική. Εάν ο φαρμακοποιός αντιληφθεί την αλλαγή του ρόλου του μόνο ως μηχανισμό επιβίωσης, υπάρχει ο κίνδυνος η μεταστροφή να γίνει τόσο άσχημα που να μοιάζει με μετάλλαξη και όχι με μετασχηματισμό του επαγγέλματος. Είναι ακριβώς αυτή η μετάλλαξη που κυριαρχεί στα συνέδριά μας. Αυτή που κάνει τον καθένα να πιστεύει ότι μπορεί να «διδάσκει» συμβουλευτικό εμπόριο στους φαρμακοποιούς και ταυτόχρονα να διδάσκει συμβουλευτική φαρμακευτική στους εμπόρους. / Ο Μανώλης Μιτάκης είναι φαρμακοποιός, emitak@otenet.gr 16

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον με το υπάρχον ποσοστό κέρδους στο φάρμακο και τους περιορισμούς στη φαρμακευτική δαπάνη, είναι αρκετά δύσκολο για το φαρμακείο να μπορεί να πραγματοποιεί τους κύκλους εργασιών που απαιτούνται, ώστε να προκύπτει ένα αξιοπρεπές και επαρκές εισόδημα αποκλειστικά από το φάρμακο. Μοιραία προκύπτει το ερώτημα: Ποιες κατηγορίες προϊόντων να αναπτύξω, ώστε να αναπληρωθεί ένα μέρος από το χαμένο εισόδημά μου; του Γιώργου Κουτέπα 18

Το ερώτημα αυτό είναι αρκετά δύσκολο να απαντηθεί, καθώς πλην του φαρμάκου, ο ανταγωνισμός για τα υπόλοιπα προϊόντα φαρμακείου από τα άλλα κανάλια διανομής είναι πλέον απόλυτα ελεύθερος, ενώ και ο εσωτερικός ανταγωνισμός μεταξύ των φαρμακείων έχει ενταθεί πέρα από τα επίπεδα που θα ορίζονταν από μια υγιή αγορά. Παράλληλα, καθώς οι πόροι που μπορεί να διαθέσει ένα φαρμακείο στην ανάπτυξη των προϊόντων του είναι περιορισμένοι, η επιλογή της αγοράς στην οποία θα δώσει έμφαση τόσο ως οικονομική απόφαση (προμήθεια προϊόντων) όσο και ως διαθέσιμος χρόνος (διαδικασία επιστημονικής ενημέρωσης του ίδιου και πληροφόρησης του κοινού) είναι κρίσιμη. Η συµβουλή του φαρµακοποιού µπορεί να είναι ισχυρότερη από την οποιαδήποτε πληροφόρηση από την τηλεόραση, το internet ή τα καταστήµατα «τυποποιηµένων τροφίµων». Και η εγγύηση που δίνει το φαρµακείο για την ποιότητα διακίνησης και συντήρησης του συμπληρώματος διατροφής είναι πολύ πιο αξιόπιστη από τις όποιες συνθήκες διακίνησης των ταχυδροµείων. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να αποτελέσουν μια στρατηγική επιλογή του φαρμακείου, για πολλούς λόγους. Καταρχάς, από την πλευρά μου θεωρώ αυτονόητο 01 πως η αποκλειστικότητα διάθεσής τους από τα φαρμακεία θα πρέπει να προβλέπεται και νομικά για λόγους διασφάλισης της ορθής χρήσης τους, μια και οι επιδράσεις τους στην υγεία αλλά και οι αλληλεπιδράσεις τους με τυχόν φάρμακα είναι πολλές και σημαντικές. Αλλά ακόμα και εάν η πολιτεία δεν επιβάλλει μια τέτοια νομική πρόβλεψη, οι φαρμακοποιοί έχουν και τη δυνατότητα και τα κίνητρα να έχουν τον πρώτο λόγο σε αυτήν την αγορά. Τα συμπληρώματα διατροφής στην αντίληψη 02 των ασθενών σχετίζονται πάρα πολύ με τα προϊόντα φαρμακείου και τα φάρμακα, ως προς το αναμενόμενο αποτέλεσμα και τη δράση τους. Γι αυτό και η ανάπτυξη αυτής της κατηγορίας προϊόντων στο φαρμακείο και η εξειδίκευση του φαρμακοποιού αντιμετωπίζεται ευνοϊκά από τους πελάτες, δεν ξενίζει και προσθέτει στην αντίληψη που έχουν για τις επιστημονικές γνώσεις του φαρμακοποιού. Οι επισκέπτες του φαρμακείου συχνά έχουν 03 ανάγκες που καλύπτονται από τα προϊόντα αυτά. Η ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ πιθανό να συνοδεύεται και από την ανάγκη για κάποιο συμπλήρωμα. Από τα απλά προβιοτικά που χορηγούνται μαζί με αντιβίωση έως ποικίλες άλλες χρήσεις σε χρόνιες παθήσεις, το συμπλήρωμα συνοδεύει το φάρμακο, επιτυγχάνοντας πωλήσεις που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Το κοινό τείνει να δίνει προτεραιότητα στο 04 φαρμακείο πριν επιλέξει ένα συμπλήρωμα μεταξύ των ανταγωνιστικών προϊόντων. Η εξειδίκευση, η ανάγκη για ασφάλεια στη λήψη και η επίδραση που έχουν τα συμπληρώματα στην καλή λειτουργία του οργανισμού καθιστούν το φαρμακείο τον πρώτο προορισμό όπου θα ληφθούν οι αναγκαίες πληροφορίες. Οι γνώσεις που απαιτούνται από το φαρμακοποιό είναι πολύ κοντά στις πανεπιστημιακές και είναι εύκολο να υπάρξει πρόσθετη δια βίου μάθηση. Αυτό που αποτελεί σημαντικό παράγοντα είναι η πρωτοπορία αυτή στη γνώση και το σημείο πληροφόρησης να μεταφραστεί και σε προτίμηση και στην αγορά. Να αποφευχθεί δηλαδή το φαινόμενο ένας καταναλωτής να πάρει τις πληροφορίες που θέλει από το φαρμακείο και στη συνέχεια να πραγματοποιήσει τις αγορές του π.χ. από το internet. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει ο φαρμακοποιός να μπορεί 19

να συνδέσει τη διαδικασία συμβουλής και πληροφόρησης με τη διαδικασία αγοράς και ορθής χρήσης. Η συμβουλή του φαρμακοποιού μπορεί να είναι ισχυρότερη από την οποιαδήποτε πληροφόρηση από την τηλεόραση, το internet ή τα καταστήματα «τυποποιημένων τροφίμων». Και η εγγύηση που δίνει το φαρμακείο για την ποιότητα διακίνησης και συντήρησης του προϊόντος είναι πολύ πιο αξιόπιστη από τις όποιες συνθήκες διακίνησης των ταχυδρομείων. Με τις ενέργειες αυτές είναι εφικτό να δημιουργηθεί μια αγορά στο φαρμακείο που να διακρίνεται από μεγάλο βαθμό αποκλειστικότητας. Τα συμπληρώματα διατροφής απευθύνονται σε όλες τις οικονομικές 05 δυνατότητες. Εύκολα μπορούν να υπάρξουν προτάσεις σε προσιτές τιμές και εξίσου εύκολα βάσει πάντα των αναγκών μπορούν να χτιστούν προτάσεις και συμπληρωματικές αγορές υψηλής αξίας που επιπλέον οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες αγορές μέσα στο χρόνο. Η αγορά τους κατηγοριοποιείται, εξειδικεύεται και διαφοροποιείται σχετικά εύκολα. Ένα φαρμακείο θα μπορούσε να εξειδικευτεί σε ορισμένες κατηγορίες συμπληρωμάτων, π.χ. αθλητικό συμπλήρωμα, με την προϋπόθεση βέβαια αυτή η εξειδίκευση να βασίζεται σε σημαντικό υπόβαθρο επιστημονικής γνώσης. 20

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Ανάγκες σχετικές με τα συμπληρώματα διατροφής 06 υπάρχουν και τις 4 εποχές του χρόνου. Πρόκειται δηλαδή για μια αγορά που δεν θα κάνει «κοιλιά». Σκευάσματα τόνωσης του ανοσοποιητικού το φθινόπωρο και το χειμώνα, διαιτητικά βοηθήματα την άνοιξη και το καλοκαίρι, καθώς και τονωτικά, σκευάσματα πρόληψης και βοηθητικά της υγείας και της ευεξίας συμπληρώνουν τα έσοδα όλο το χρόνο. Ανάγκες για τα συμπληρώματα υπάρχουν σε όλες τις ηλικίες και είναι από τις κατηγορίες προϊόντων που μπορούν να προσελκύσουν νέους ανθρώπους. Για όλους αυτούς τους λόγους τα συμπληρώματα μπορούν να είναι μια απάντηση στην ανάγκη για ανάπτυξη του φαρμακείου. Σημασία έχει να μην είναι μια «εύκολη» και «ευτελής» απάντηση. Να μη γίνει δηλαδή ένα ακόμα προϊόν που θα διακινείται από τα φαρμακεία με όρους λιανεμπορικού μάρκετινγκ και μια αγορά από την οποία το προσωπικό και επιστημονικό στοιχείο του φαρμακοποιού θα δίνει τη θέση του σε διαφημιστικές και προωθητικές ενέργειες εταιρειών. Δυστυχώς την τάση αυτή τη βλέπουμε καθημερινά και, αν δεν γίνουν συντονισμένες ενέργειες, το αποτέλεσμα είναι γνωστό: αφαίρεση του φαρμακείου από τη διανομή, πόλεμος τιμών, εξαΰλωση των περιθωρίων κέρδους, απώλεια ύλης. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να έχουν μια διαφορετική πορεία. Αν η αξιοπιστία του φαρμακοποιού, του φαρμακείου και των προϊόντων διαφυλαχθεί από την εμπορευματοποίηση, αν υπάρξει εκπαίδευση και επιστημονική ενημέρωση και κυρίως αν τα προϊόντα που έχουν άδεια διακίνησης μέσω των φαρμακείων πιστοποιηθούν από έναν επιστημονικό φορέα, στον οποίο θα συμμετέχει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος και θα θέτει προϋποθέσεις για την απόκτηση ειδικού σήματος στα πρότυπα του εξωτερικού, υπάρχουν σημαντικές ελπίδες για μια κατηγορία προϊόντων που θα ενισχύσει το φαρμακείο. Ο Γιώργος Κουτέπας είναι φαρμακοποιός, πτυχιούχος Επιχειρησιακής Έρευνας & Μάρκετινγκ ΑΣΟΕΕ, αντιπρόσωπος του Φ.Σ. Αττικής στον Π.Φ.Σ., koutepasg@yahoo.gr

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Ο Στόχος μας Στη φαρέτρα του φαρμακείου υπάρχουν πολλά βέλη για την στη διάθεση των συμπληρωμάτων διατροφής επίτευξη των στόχων υγείας που αναλαμβάνει, πέραν των φαρμάκων: φυτοθεραπευτικά σκευάσματα, συμπληρώματα διατροφής, ιατροτεχνολογικά βοηθήματα, ηλεκτρονικές και άλλες συσκευές και γενικά οτιδήποτε αποτελεί ύλη του φαρμακείου μας και βοηθάει τους ασθενείς μας. Η αξιοποίησή τους, με γνώμονα ακριβώς αυτήν την προσπάθεια επίτευξης των στόχων υγείας των ασθενών κάτι που αποτελεί αποκλειστικά μέλημα των φαρμακείων έναντι άλλων καναλιών διανομής είναι που προβάλλει τη διάθεσή τους από τα φαρμακεία ως ηθικά και επιστημονικά επιβεβλημένη. του Κώστα Περαντζάκη Συγκεκριμένα στα συμπληρώματα διατροφής έχει επέλθει μια πραγματική επανάσταση στην ποικιλία και τη χρήση τους. Πολλοί λόγοι έχουν συμβάλλει σε αυτό: υγειονομικοί, οικονομικοί, ψυχολογικοί και άλλοι που δεν χρειάζεται να αναλύσουμε περαιτέρω. Αυτή λοιπόν η αποδεδειγμένη εντατικοποίηση οδηγεί αναπόφευκτα το φαρμακείο σε μια πιο οργανωμένη και συστηματική διαχείρισή τους, τόσο σε λογιστικό-οικονομικό επίπεδο όσο και σε υγειονομικόθεραπευτικό. Για το δεύτερο αξίζει να αναλύσουμε μερικά πράγματα στο πνεύμα πάντα της φαρμακευτικής φροντίδας. Βασική και απαρέγκλιτη αρχή είναι η επικέντρωση όχι στο προϊόν (είτε φαρμακευτικό, είτε συμπληρωματικό), αλλά στον ασθενή που έχουμε μπροστά μας! Δεν έχει μόνο σημασία πόσο καλά ξέρουμε το σκεύασμα, αλλά και ποιον ασθενή αφορά και τι ανάγκες αυτός πραγματικά έχει. Κανένας δεν είναι ίδιος με τον άλλο, κανένας δεν έχει απαράλλακτα στο χρόνο την ίδια ανάγκη ή αντίδραση σε ένα προϊόν. Πάντα πρέπει να διαμεσολαβούμε μεταξύ της παρούσας ανάγκης του ασθενή μας και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του σκευάσματος που θα προταθεί (ορθή ένδειξη). Κάτι που θα πρέπει να περνάει από το μυαλό μας είναι η λέξη στόχος: ποτέ δεν παίρνουμε ένα σκεύασμα απλά για να το πάρουμε. Πρέπει να εξυπηρετεί σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και να παράγει σε εύλογο χρόνο ένα μετρήσιμο αποδεκτό αποτέλεσμα. Βάζουμε λοιπόν στόχο και δίνουμε χρόνο επανεκτίμησης της πορείας, επιβλέποντας παραμέτρους αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Έτσι ο ασθενής θα ωφελείται και θα παραμένει ευχαριστημένος με τη συμβουλή μας (συμμόρφωση). Παράδειγμα: Ένας ασθενής στο φαρμακείο ζητά «κολλαγόνο». Συζητώντας συμπεραίνουμε ότι «πονάνε οι αρθρώσεις και δεν θέλει να παίρνει φάρμακα». Διερευνούμε υπάρχουσα διάγνωση ορθοπεδικού (παραπέμπουμε αν χρειαστεί), αναφέρουμε όλες τις επιλογές, προτείνουμε προϊόν, επεξηγούμε τη ορθή λήψη και το χρόνο δράσης, εφιστώντας την προσοχή σε περιπτώσεις που μπορεί να χρειαστεί εντατικότερη θεραπεία και πότε θα πρέπει αυτό να γίνει. Διαχειριζόμαστε έτσι όχι μόνο το στοκ ή το προϊόν αλλά βασικά τη θεραπεία του ασθενή μας... Ο Κώστας Περαντζάκης είναι φαρμακοποιός MSc Κλινικής Φαρμακευτικής, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, cost.pera@gmail.com 24

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Tο φαρμακείο ως επιχείρηση ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ του Πάνου Ζαρογουλίδη Σε αμερικανική μελέτη (1) που έγινε σε 14 από τα 65 κέντρα δηλητηριάσεων που εδρεύουν στις Η.Π.Α. βρέθηκε ότι από τα 2.911 τηλεφωνήματα που έγιναν, τα 2.232 αφορούσαν συμπληρώματα διατροφής και από αυτά τα 741 έγιναν από πολίτες που εμφάνισαν συμπτώματα. Μάλιστα το 1/3 των συμπτωμάτων συνδεόταν με σοβαρές καταστάσεις όπως θάνατο, κώμα, αναφυλαξία, αρρυθμίες και ηπατικές βλάβες. Ορισμένα συμπληρώματα μάλιστα, που κυκλοφορούσαν ελεύθερα, βρέθηκε να περιέχουν ηπατοτοξικές ουσίες ή συνδυασμούς ουσιών που αλληλεπιδρούν και προκαλούν σοβαρές βλάβες. Οι φαρμακοποιοί οφείλουν να συμβουλεύουν τους ασθενείς τους με γνώμονα τις κατευθυντήριες οδηγίες στη χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής συνεκτιμώντας: την ηλικία και το φύλο τη συνολική διατροφή τη συστηματική ή μη άσκηση τις υπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις το οικογενειακό ιστορικό παθήσεων. Όπως επιβεβαιώνει και ο συνάδελφος Ηλ. Χαλιγιάννης: η διακίνηση των συμπληρωμάτων διατροφής και στην Ελλάδα δεν υπόκειται σε έγκριση, δηλαδή σε προηγούμενη αξιολόγηση και αδειοδότηση αλλά σε γνωστοποίηση και κατασταλτικό έλεγχο (2). Αυτό καθιστά το φαρμακείο της γειτονιάς ως το ασφαλέστερο κανάλι διανομής σε σχέση με τα ανταγωνιστικά σημεία πώλησης. Η υψηλή κατάρτιση του επιστήμονα φαρμακοποιού στις βιοχημικές διαδικασίες, τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής, τη συνολική γνώση του ιατρικού ιστορικού του ασθενή οδηγούν στο ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα: Μεταμορφώστε το φαρμακείο σας από «κατάστημα» σε «επιχείρηση φροντίδας υγείας», όπου η υποστήριξη των ασθενών να αποτελεί τη διάχυτη κεντρική ιδέα του χώρου σας. Η επιλογή των κατηγοριών των συμπληρωμάτων διατροφής από τα φαρμακεία οφείλει να γίνεται συνεκτιμώντας την ιστορικότητα, το μείγμα πωλήσεων και ακόμα τη γεωγραφική περιοχή και τη θέση (σημείο) του φαρμακείου, π.χ. έξω από κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης, μαιευτικές κλινικές, νεφρολογικά κέντρα κτλ. Ο φαρμακοποιός οφείλει να μελετήσει την κυκλοφοριακή ταχύτητα των προϊόντων του, έτσι ώστε να διατηρεί το κατάλληλο απόθεμα, συντηρώντας το με τρόπο τέτοιο, ώστε να επιτυγχάνει τις καλύτερες πιθανότητες πώλησής του και με τρόπο που να μην επιβαρύνεται η κερδοφορία του. Βιβλιογραφία: 1/ Mary E Palmer, Christine Haller, Patrick E McKinney, Wendy Klein-Schwartz, Anne Tschirgi, Susan Smolinske, Alan Woolf, Bruce M Sprague, Richard Ko, Gary Everson, Lewis S Nelson, Teresa Dodd-Butera, W Dana Bartlett, Brian R Landzberg. n.d.the Lancet. "Adverse events associated with dietary supplements: an observational study." 2003. 2/ Ηλίας, Χαλιγιάννης. "Συμπληρώματα διατροφής Ιστορία, Νομοθεσία, Φαρμακολογία, Ο ρόλος του Φαρμακοποιού." Φαρμακευτικός Κόσμος, Οκτ. 2014. / Ο Πάνος Ζαρογουλίδης είναι φαρμακοποιός, ΜΒΑ, αντιπρόεδρος Φ.Σ. Πέλλας και αντιπρόσωπος Φ.Σ. Πέλλας στον Π.Φ.Σ., pzaro2010@gmail.com 26

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Απαραίτητα όσο ποτέ άλλοτε σε όλες τις ηλικίες Συχνά οι πελάτες του φαρμακείου αναρωτιούνται αν με όλες τις τροφές που καταναλώνουν καθημερινά, έχουν ανάγκη να δαπανούν χρήματα για συμπληρώματα διατροφής. Δυστυχώς, η πλειοψηφία των τροφών που προσλαμβάνουμε σήμερα παρέχει μεν μεγάλη ποσότητα θερμίδων, έχει δε πολύ χαμηλή θρεπτική αξία. Έτσι, η ανάγκη πρόσληψης θρεπτικών συστατικών μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής γίνεται επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε. Αν αναλογιστεί κανείς ότι σήμερα το 70% του πληθυσμού εμφανίζει σημαντικού βαθμού αφυδάτωση, τα επίπεδα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα στις σύγχρονες πόλεις είναι μειωμένα έως και 50%(!), οι τροφές είναι φτωχότερες σε συστατικά έως και 10 φορές σε σχέση με 50 χρόνια πριν, ενώ η πρόσληψη θερμίδων αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία 40 χρόνια, θα βρει την απάντηση στο γιατί υπάρχει τέτοια αύξηση σε χρόνια νοσήματα που πριν από μερικές δεκαετίες ήταν σπάνια. Τα πλέον χαρακτηριστικά είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο διαβήτης, η παχυσαρκία κλπ. Ολοένα και περισσότερες έρευνες συνδέουν χρόνια νοσήματα με ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά και με την επιβάρυνση από τοξικές ενώσεις: Καρκίνος του μαστού: βιταμίνη D, ασβέστιο Καρκίνος του παχέος εντέρου: αλλοίωση της εντερικής χλωρίδας, βιταμίνη D Alzheimer: βιταμίνη B12, μαγνήσιο Σκλήρυνση κατά πλάκας: βιταμίνη D, βαρέα μέταλλα, βασικά αμινοξέα Ρευματοειδής αρθρίτιδα: βιταμίνη D, βιταμίνη Α Άσθμα: αφυδάτωση, μαγνήσιο, μεταλλικά στοιχεία Αυτισμός: βαρέα μέταλλα, βιταμίνη D, βιταμίνη Β6, μαγνήσιο, εντερική χλωρίδα Διαβήτης: βιταμίνη D, μαγνήσιο, χρώμιο. Φαίνεται λοιπόν ότι η διόρθωση του ελλείμματος σε θρεπτικά συστατικά είναι ζωτικής σημασίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε σχετική αναφορά του υπουργείου Γεωργίας των Η.Π.Α., η θρεπτική αξία των φρούτων και 28

Μυρτώ Σκοτίδα, Δημήτρης Τσουκαλάς Μέσα σε λιγότερο από 50 χρόνια, η ισχύς των φρούτων και των λαχανικών σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά έχει μειωθεί δραματικά και ίσως για αυτό το λόγο τα συμπληρώματα διατροφής έρχονται να παίξουν το ρόλο τους στην εξισορρόπηση των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό και στην καλύτερη λειτουργία του. των λαχανικών, από το 1975 μέχρι σήμερα, έχουν υποστεί την εξής απώλεια σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία: Μήλα: απώλεια σε βιταμίνη Α κατά 41% Πιπεριές: απώλεια σε βιταμίνη C κατά 31% Νεροκάρδαμο: απώλεια σε σίδηρο κατά 88% Μπρόκολα: απώλεια σε ασβέστιο & βιταμίνη Α κατά 50% Κουνουπίδι: απώλεια σε βιταμίνη C κατά 45%, σε Β1 κατά 48% και σε Β2 κατά 47% Πράσινη Σαλάτα: απώλεια σε βιταμίνη Α κατά 45%, σε κάλιο κατά 60%, σε μαγνήσιο κατά 85%. Μέσα σε λιγότερο από 50 χρόνια, η ισχύς των φρούτων και των λαχανικών σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά έχει μειωθεί δραματικά και ίσως για αυτό το λόγο τα συμπληρώματα διατροφής έρχονται να παίξουν το ρόλο τους στην εξισορρόπηση των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό και στην καλύτερη λειτουργία του. Είτε για θεραπευτικούς λόγους είτε για την ενδυνάμωση του οργανισμού, υπάρχουν αρκετά συμπληρώματα διατροφής που μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες σας να αισθάνονται καλύτερα! Για την καρδιά και το κυκλοφορικό προτείνονται, μετά από έρευνες, τα ωμέγα 3-6-9. Ξέρουμε ότι διατροφή πλούσια σε ωμέγα-6 έχει ανοσοκατασταλτική δράση, ενώ όσο περισσότερο βελτιώνεται η αναλογία μεταξύ ωμέγα-3 και ωμέγα-6 στη διατροφή, πλησιάζοντας προς την ιδανική αναλογία 1:1, τόσο περισσότερο μειώνεται η θνησιμότητα λόγω καρδιακών παθήσεων, μείωση που μπορεί να φτάσει μέχρι και το 70%. Επίσης, σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η βιταμίνη Κ2. Από κλινικές μελέτες που εξέτασαν χιλιάδες περιστατικά για πάνω από 10 χρόνια, παρατηρήθηκε ότι όσοι είχαν αυξημένη πρόσληψη Κ2 εμφάνιζαν 50% λιγότερη ασβέστωση των αρτηριών τους και 50% λιγότερα καρδιολογικά περιστατικά από όσους είχαν μειωμένη πρόσληψη. Επίσης, προτείνονται η ρεσβερατρόλη, η βιταμίνη C, το συνένζυμο Q10, το μαγνήσιο και το ασβέστιο. Για το ουροποιητικό και τις ουρολοιμώξεις, εκτός από το πολύ νερό, προτείνονται τα βακκίνια (cranberries) που κυκλοφορούν στο εμπόριο σε διάφορες μορφές, η βιταμίνη C, καθώς και τα προβιοτικά (κυρίως αυτά που περιέχουν Lactobacillus). Για το πεπτικό προτείνονται το αμινοξύ L-Glutamine που βοηθά στη θεραπεία φλεγμονών ή άλλων προβλημάτων, η γλυκόριζα (πολλά συμπληρώματα που βοηθούν το πεπτικό περιέχουν το βότανο αυτό), η aloe vera, τα προβιοτικά κλπ. Για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, εκτός από μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, προτείνονται συμπληρώματα όπως η aloe vera, τα προβιοτικά, συμπληρώματα που περιέχουν σύκο, μήλο, τζίντζερ, όπως επίσης και το βότανο milk thistle που βοηθά και στη σωστή λειτουργία του συκωτιού. 29

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Για τις αρθρώσεις προτείνεται η βιταμίνη D3, το ασβέστιο, το μαγνήσιο (πολλές φορές συνδυάζονται και τα 3), το υαλουρονικό οξύ που πολλές φορές συνδυάζεται με τη βιταμίνη C και το εκχύλισμα από τζίντζερ. Στην οστεοπόρωση βοηθά το ασβέστιο, το μαγνήσιο, η βιταμίνη D3 (και βέβαια τα συμπληρώματα που συνδυάζουν και τα τρία), η βιταμίνη Β (complex), η βιταμίνη Κ και Ε και ας μην ξεχνάμε και τα μεσογειακά βότανα (δενδρολίβανο, φασκόμηλο κλπ.). Στην κατηγορία των «ηρεμιστικών» μπορείτε να συστήσετε φυτικά ηρεμιστικά που βασίζονται σε βότανα, όπως η βαλεριάνα, η αγκινάρα, το μελισσόχορτο (λειτουργεί καλύτερα στις γυναίκες), το φρούτο του πάθους, η λεβάντα, αλλά και συμπληρώματα με ωμέγα 3. Για τον έλεγχο του άγχους σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξουν όλες οι βιταμίνες Β (ενδείκνυται κάποια μορφή B complex), γιατί βοηθούν στη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος, η βιταμίνη C, το βότανο rhodiola rosea και holy basil (ocimum sanctum). Μπορεί επίσης κάποιος να συστήσει την αρωματοθεραπεία με αιθέρια έλαια μανταρινιού και περγαμόντου. Για τη μνήμη δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από το gingko biloba! Για το ανοσοποιητικό σύστημα και την τόνωση του οργανισμού προτείνεται η βιταμίνη D που είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία κάθε κυττάρου μέσα στο σώμα μας. Το Μάιο του 2009 δημοσιεύτηκε στο Archives of Internal Medicine σχετική μελέτη, η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να νοσήσουμε από ένα κοινό κρυολόγημα ή γρίπη. Η βιταμίνη C ενισχύει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα, με αρκετές έρευνες να το επιβεβαιώνουν. Στα βότανα που παίζουν αντίστοιχο ρόλο συγκαταλέγονται η εχινάκεια και ο astragalus, που κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές. Αφήσαμε στο τέλος τα αντιοξειδωτικά και τα προβιοτικά, γιατί μπορούν να βοηθήσουν σε πολλές καταστάσεις. Τα αντιοξειδωτικά εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες για τον οργανισμό. Έχουν καρδιοπροστατευτική και αντικαρκινική δράση, βελτιώνουν τις πνευματικές ικανότητες, όπως τη μνήμη και την ψυχική διάθεση, βελτιώνουν την όραση, βοηθούν τις αρθρώσεις και διατηρούν το δέρμα πιο ελαστικό, ενώ παράλληλα προφυλάσσουν από την πρόωρη γήρανση. Πολλά έχουν γραφτεί για τη σημασία των προβιοτικών στην υγεία του οργανισμού μας. Οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί ζουν στον ανθρώπινο οργανισμό, επιζούν κατά τη διαδικασία της πέψης και περνούν στο έντερο, συμβάλλοντας στη βελτίωση της υγείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια έρευνα του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έδειξε πως η κατανάλωση συγκεκριμένων προβιοτικών εμποδίζει την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων, αποτρέποντας τις φλεγμονές του εντέρου και βελτιώνοντας τον τρόπο λειτουργίας της χλωρίδας. Έτσι, καλό είναι να αποτελέσουν μέρος των συμπληρωμάτων διατροφής που προτείνετε στους πελάτες του φαρμακείου. Πηγές: www.trophos.gr Prescription for nutritional healing, 4th edition, Phyllis A. Balch A key regulatory role for histamine in autoimmune encephalomyelitis Transdermal histamine in multiple sclerosis Vitamin D for Cancer Prevention J Epidemiology 2009 Trends Of food Intake USDA High Intake of Vitamin D Linked to Reduced Risk of Multiple Sclerosis," InteliHealth, Jan. 12, 2004; Heinrich, Elmer. The Root of All Disease / Η Μυρτώ Σκοτίδα είναι μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, υπεύθυνη της εκστρατείας «Τροφός» για τη σημασία της αντικαρκινικής διατροφής και της εκστρατείας «Δικαίωμά μου» για την ενημέρωση των καρκινοπαθών για τα δικαιώματά τους. / Ο Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς είναι διδάκτωρ Πανεπιστημίου της Νάπολη (Universita' degli Studi di Napoli, Federico II), μετεκπαιδευθείς στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής. 30

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Κερδίζοντας την Ψήφο των συμπληρωμάτων διατροφής ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Το έχουμε, αλήθεια, συνειδητοποιήσει; Στις «εκλογές» προϊόντων που πραγματοποιούνται στο φαρμακείο, αλλά και στις «δημοσκοπήσεις» που φέρνει εις πέρας η καθημερινή εμπορική δραστηριότητα μέσα σε αυτό, έννοιες όπως: «αξιοπιστία», «στήριξη» και «ευρεία αποδοχή» είναι γνώριμες πολύ πριν αξιοποιηθούν στο λεξιλόγιο της κοινωνικής πραγματικότητας. του Βασίλη Καλαντζόπουλου Τα συμπληρώματα διατροφής που αφορούν το «lifestyle», όπως την ομορφιά και το αδυνάτισμα, εντάσσονται σίγουρα στην κατηγορία των προϊόντων που χαίρουν ευρείας αποδοχής. Οι λόγοι που τα συγκεκριμένα προϊόντα παρουσιάζουν διαρκή άνοδο στα φαρμακεία μας είναι προφανώς πολλοί, μα αν καλούμασταν να ξεχωρίσουμε τον... εξής έναν, αυτός θα ήταν το ότι πραγματοποιούν σε μεγάλο βαθμό αυτά που υπόσχονται. Αυτό είναι και το πρώτο χαρακτηριστικό που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την αύξηση των πωλήσεων τους. Το δεύτερο; Το ενδιαφέρον μας (πρέπει να) εστιάζεται στην κάλυψη αναγκών των καταναλωτών και όχι στην πώληση. Οι ανάγκες αυτές είναι υπαρκτές και συγκεκριμένες και αυτό μας βοηθά ιδιαίτερα στο να δομήσουμε μια συνεργασία με τους πελάτες μας, επωφελή και για τις δύο πλευρές. Ας τους ακούσουμε προσεκτικά. Αναζητούν λύση στο πρόβλημα της αραίωσης των μαλλιών ή του τοπικού πάχους ή επιζητούν την εξαφάνιση της κυτταρίτιδας ή τη βελτίωση της υφής της επιδερμίδας τους. Αυτά και πολλά άλλα σχετικά αιτήματα εμείς αλλά και το κοινό γνωρίζουμε ότι ικανοποιούνται εδώ και καιρό, με τις συνεργασίες εμπιστοσύνης που έχουμε εγκαθιδρύσει με σοβαρές εταιρείες του χώρου. Αυτό που περιμένει ο πελάτης από εμάς είναι συγκεκριμένες προτάσεις που να βασίζονται στη γνώση του προφίλ του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων και όχι την απλή αναφορά των προσφορών και την επανάληψη των υποσχέσεων από τις διαφημίσεις. Ας μη λησμονούμε άλλωστε μια σημαντική παράμετρο: οι αντίστοιχες αγωγές είναι εξελικτικές και απαιτούν ένα, λιγότερο ή περισσότερο, ευρύ χρονικό διάστημα. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να ευνοήσει την κεφαλοποίηση του εμπορικού κέρδους και της ήδη εδραιωμένης σχέσης με τους πελάτες μας. Η τρέχουσα συγκυρία αλλά και τα διαρκώς νέα δεδομένα που παρουσιάζονται μας βοηθούν πολύ, αρκεί να τα «πιστέψουμε» ως στρατηγικό πλεονέκτημα. Οι πελάτες ενημερώνονται όλο και περισσότερο σωστά ή στρεβλά από τα ηλεκτρονικά μέσα και προσέρχονται με πλούτο πληροφοριών, στοιχείων και ερωτημάτων. Εμείς σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να σταθούμε απέναντι σε όλα αυτά, αλλά αντίθετα να τα αξιοποιήσουμε και αναδεικνύοντας την ειδοποιό διαφορά της συμβουλής του επιστήμονα φαρμακοποιού του πάγκου, να οδηγηθούμε στον ικανοποιημένο, ιδεολογικά και πρακτικά, πελάτη. Τα παραπάνω είναι απλές νύξεις και κωδικοποίηση κάποιων σκέψεων για προβληματισμό. Αν προσέξουμε και επενδύσουμε με γνώση και ενδιαφέρον στα συμπληρώματα διατροφής για την εμφάνιση και στην απώλεια βάρους, δεν έχουμε να φοβόμαστε «φθορά» και «διάψευση προσδοκιών» μετά την «ψήφο» των πελατών μας. Αντίθετα, μπορούμε να αυξάνουμε το «εκλογικό» ποσοστό τους στον τζίρο του φαρμακείου μας, αφού αντιπολίτευση θα έχουμε μόνο τον κακό εαυτό μας. Ο Βασίλης Καλαντζόπουλος είναι φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, kalantzopoulosfarm@gmail.com 32

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ του Γιάννη Σαλμά Συμπληρώματα διατροφής & σεξ Η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί το νούμερο 1 εχθρό μιας υγιούς ερωτικής σχέσης και αφορά άνδρες όλων των ηλικιών ανεξάρτητα από το επίπεδο μόρφωσης, την οικονομική κατάσταση ή τον τόπο καταγωγής τους. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα των ερωτικών επαφών είναι δεκάδες και ποικίλλουν, ενώ ενδεχομένως να αφορούν τόσο ψυχολογικά αίτια όσο και πολλά και διαφορετικά οργανικά προβλήματα υγείας. Είναι γνωστό πως τα αγγειακά προβλήματα διαταράσσουν τη διαδικασία της στύσης, περιορίζοντας τη ροή του αίματος στα σηραγγώδη σώματα του πέους. Τα αγγεία που παίρνουν μέρος στη διαδικασία της στύσης είναι πολύ μικρότερα από αυτά της καρδιάς και αποφράσσονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα. Η χρόνια κακή διατροφή οδηγεί πάντοτε και όλες τις ηλικιακές ομάδες σε αγγειακά νοσήματα και αγγειακές διαταραχές, τα οποία είναι από τις κύριες αιτίες της στυτικής δυσλειτουργίας. Το 50% του ανδρικού πληθυσμού άνω των 50 ετών με στυτική δυσλειτουργία παρουσιάζουν πολύ αυξημένες τιμές χοληστερόλης στο αίμα τους, ενώ έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι η αγγειακή στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται 3 περίπου χρόνια πριν από την εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου. Επομένως ό,τι κάνει κακό στην καρδιά κάνει κακό και στη στύση του άνδρα. Ποια τρόφιμα προάγουν την ανδρική σεξουαλική υγεία Πριν καταφύγετε στη χορήγηση κάποιων από τα δεκάδες συμπληρώματα διατροφής που ενδεχομένως διαθέτετε στα φαρμακεία σας, μπορείτε να προτείνετε στους πελάτες σας να προσθέσουν στο καθημερινό τους διαιτολόγιο τα παρακάτω τρόφιμα: 34

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Καφές: Μια μικρή δόση ενισχύει το μεταβολισμό, βοηθά στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος και δίνει πολύτιμη ενέργεια. Στρείδια: Ο ψευδάργυρος και η βιταμίνη Β6 δίνουν ώθηση στην παραγωγή τεστοστερόνης. Καυτερές πιπεριές: Διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία του σώματος, επομένως και τα αγγεία των σηραγγωδών σωμάτων του πέους, βελτιώνοντας τη στύση. Σολομός: Τα Ω-3 λιπαρά που περιέχει προστατεύουν τις αρτηρίες, αποτρέποντας την απόφραξή τους. Κεράσια: Περιέχουν ανθοκυανίνες, μια φυτική χημική ουσία που προλαμβάνει τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες. Κρασί: Tο κόκκινο κρασί περιέχει μια αντιοξειδωτική ουσία που ονομάζεται ρεσβερατρόλη και διαστέλλει τις αρτηρίες με αποτέλεσμα την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος. Μπρόκολο: Περιέχει υψηλές ποσότητες σε βιταμίνη C που βοηθά στην αυξημένη κυκλοφορία του αίματος στα γεννητικά όργανα, άρα και στη λίμπιντο. Αμύγδαλα: Τα αμύγδαλα και άλλοι ξηροί καρποί, όπως τα φιστίκια Αιγίνης, είναι πλούσια σε θρεπτικές ουσίες και ιχνοστοιχεία, όπως ψευδάργυρο, σελήνιο και βιταμίνη Ε, που βοηθούν στη σεξουαλική υγεία και την αναπαραγωγή. Καρπούζι: Είναι πλούσιο σε κιτρουλίνη, ένα αμινοξύ που βοηθά στην καλή κυκλοφορία του αίματος στα αιμοφόρα αγγεία. Συγκεκριμένα η κιτρουλίνη μετατρέπεται σε αργινίνη, η οποία βοηθά στη χαλάρωση των αγγείων του πέους, επομένως και στην καλή στυτική λειτουργία. Αυγό: Περιέχει βιταμίνες B6 και B5, οι οποίες βοηθούν στη ρύθμιση των ορμονών και καταπολεμούν το στρες, δυο βασικούος παράγοντες για την καλή λίμπιντο. Είναι επίσης πλούσιο σε L-αργινίνη. Papaya: Επίσης πλούσια σε αργινίνη. Αβοκάντο: Κάνει καλό στις αρτηρίες και την καρδιά, καθώς είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα. Θαλασσινά: Ο ψευδάργυρος που περιέχουν τα θαλασσινά, και ειδικά τα οστρακοειδή, ενισχύει τη λίμπιντο. Ωστόσο και άλλα θαλασσινά, όπως τα λιπαρά ψάρια σαν το σολομό, τον τόνο, τη σαρδέλα και τη ρέγγα, που είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, εξασφαλίζουν την καλή λειτουργία της καρδιάς. Σύκα: Καθώς είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, παίζουν σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς. Θεωρούνται εξαιρετικά ενισχυτικά της γονιμότητας και αυξάνουν την έκκριση των φερορμονών που είναι υπεύθυνες σε μεγάλο βαθμό για την ερωτική επιθυμία, τη σεξουαλική έλξη και την αύξηση της λίμπιντο. Τζίντζερ: Το τζίντζερ βοηθά στην αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος, στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, επομένως και στη στυτική δυσλειτουργία που οφείλεται σε μειωμένη αιμάτωση. Ρόκα: Είναι εξαιρετικό διεγερτικό. Σύμφωνα με μελέτες, τα ιχνοστοιχεία και τα αντιοξειδωτικά, που περιέχονται στα φύλλα της, εμποδίζουν την απορρόφηση ρύπων που έχουν αρνητική επίδραση στη λίμπιντο. Εσπεριδοειδή: Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνη C και φολικό οξύ που είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγική υγεία του άντρα. Κρόκος: Περιέχει πληθώρα αντιοξειδωτικών συστατικών που μπορούν να βελτιώσουν τη σεξουαλική απόδοση σε μεγάλο βαθμό. Βατόμουρα: Είναι πλούσια σε βιταμίνες C και E, μέταλλα και ιχνοστοιχεία που ενισχύουν τόσο τη λίμπιντο όσο και τη σεξουαλική ζωή. Μαρούλι: Περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμινών A, B, C, D και E, ασβέστιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, κοβάλτιο και άλλα ιχνοστοιχεία και βοηθά να ενεργοποιηθούν οι ορμόνες του φύλου. Μπανάνα: Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας σε κάλιο και βιταμίνες Β, έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας στον οργανισμό και τη λίμπιντο στους άνδρες. Συκώτι (μοσχαρίσιο): Είναι πλούσιο σε γλουταμίνη, ένα αμινοξύ χρήσιμο για το ανοσοποιητικό σύστημα. Το συκώτι μπορεί να αναζωπυρώσει μια πεσμένη λίμπιντο. Σκόρδο: Είναι πλούσιο σε αλλισίνη, μια οργανοθειική ένωση με ισχυρή αντιμικροβιακή και μυκητοκτόνο δράση. Η αλλισίνη αυξάνει επίσης τη ροή του αίματος στα γεννητικά όργανα. Τα συμπληρώματα που θα προτείνετε Σε περίπτωση που ο φαρμακοποιός διαπιστώσει ότι ο πελάτης του δεν ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή, τότε τα διατροφικά συμπληρώματα που θα πρέπει να προτείνει είναι: βιταμίνη c βιταμίνη ε βιταμίνες συμπλέγματος β βιταμίνη α ginseng gingko biloba και l-arginine. Τέλος, η διατήρηση σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, η τακτική σωματική άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και ο έλεγχος του άγχους βοηθούν στη σωστή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και της στυτικής λειτουργίας των ανδρών. / Ο Γιάννης Σαλμάς είναι χειρουργός ουρολόγος, giannis.salmas@yahoo.gr 36

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ OI ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ ΣΑΣ για τα συμπληρώματα διατροφής ELPEN Πώς θα πετύχετε καλύτερη διαχείριση και διάθεση των συμπληρωμάτων διατροφής στο φαρμακείο σας Αλεξία Rospars, Product Manager Τμήμα Consumer Health Care Προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κοινωνίας και των καταναλωτών, το φαρμακείο αλλάζει, μεταμορφώνεται και αναπτύσσεται. Είναι ένα κανάλι διανομής που προσφέρει ένα μεγάλο εύρος επιλογών σε συμπληρώματα διατροφής. Από την άλλη πλευρά, η άμεση και ταχύτατη πρόσβαση στην πληροφόρηση ωθεί τους καταναλωτές του φαρμακείου να αναζητούν προϊόντα ασφαλή και αποτελεσματικά για κάθε καθημερινή τους ανάγκη. Η σωστή επιλογή των συμπληρωμάτων διατροφής απαιτεί προϊόντα, τα συστατικά των οποίων εγγυώνται την ασφάλειά τους είτε με έγκριση από την EFSA (European Food Safety Authority) είτε μέσω κλινικών ελέγχων. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του φαρμακείου είναι ότι αποτελεί ένα πολύ διαφοροποιημένο κανάλι πώλησης με πιστούς καταναλωτές. Προσδίδει αξιοπιστία στα συμπληρώματα διατροφής που προτείνει o φαρμακοποιός και συνδέει την ανάγκη του καταναλωτή για ένα αποτελεσματικό προϊόν με την επιστημονική συμβουλή που μπορεί αυτός να παρέχει. Ο φαρμακοποιός, επενδύοντας στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης κατηγορίας των συμπληρωμάτων διατροφής, μπορεί να προσελκύσει νέους πιστούς πελάτες, αυξάνοντας την κερδοφορία του και τη ρευστότητά του. Προτάσεις για την καλύτερη διαχείριση και διάθεση των συμπληρωμάτων διατροφής στο φαρμακείο: Επένδυση στην εκπαίδευση: Σημαντικό ρόλο παίζει η επένδυση στη συνεχή εκπαίδευση τόσο του φαρμακοποιού όσο και των συνεργατών του για τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων με τους εξής τρόπους: συμμετοχή σε προϊοντικές παρουσιάσεις των εταιρειών συνεχή επιμόρφωση για τη νομοθεσία των συμπληρωμάτων διατροφής, π.χ. τονίζουμε στους πελάτες ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν υποκαθιστούν την ισορροπημένη διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής, αλλά τη συμπληρώνουν ανάθεση της κατηγορίας των συμπληρωμάτων διατροφής σε έναν υπάλληλο, ο οποίος θα παρέχει την κατάλληλη λεκτική προσαρμογή στην πρόταση πώλησης, ανάλογα είτε με την ηλικία του καταναλωτή είτε με την ανάγκη του. Χρήση σύγχρονων εργαλείων εμπορικής διαχείρισης και marketing: Η εφαρμογή τέτοιων εργαλείων θα πρέπει να αφορά: σωστό και επιτυχημένο «merchandising»: σωστή σήμανση εντός του φαρμακείου (δείκτες ραφιών, αξιοποίηση των οθονών, εφόσον υπάρχουν, με διαφημιστικά προϊοντικά μηνύματα κ.ά.) βελτίωση της ορατότητας των προϊόντων είτε στο ράφι είτε κοντά στο ταμείο (με stand πάγκου), εξασφαλίζοντας την ικανοποιητική προβολή τους αξιοποίηση προωθητικού υλικού των εταιρειών διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού στο αντίστοιχο ηλικιακό κοινό τοποθέτηση ενημερωτικής καρτολίνας στο χώρο ή στη βιτρίνα. 40

NEOCELL PHARMACEUTICALS Γιατί τα συμπληρώματα διατροφής πρέπει να δίνονται από το φαρμακείο; Παναγιώτης Μερκουριάδης, φαρμακοποιός Γενικός Διευθυντής Neocell Pharmaceuticals Θα βάζατε ποτέ στη σαλάτα σας ξύδι και λεμόνι μαζί; Θα καθαρίζατε ποτέ την κουζίνα σας με προϊόντα που περιέχουν το ένα αμμωνία και το άλλο χλωρίνη ταυτόχρονα; Φυσικά και η απάντηση ενός καταναλωτή, πελάτη σούπερ μάρκετ θα ήταν αρνητική, γιατί έχει αποκτήσει αυτή τη γνώση εμπειρικά. Τι θα γινόταν όμως όταν ο ίδιος καταναλωτής, μπροστά στο ράφι του σούπερ μάρκετ, θα έπρεπε να διαλέξει το κατάλληλο και κυρίως το πιο ασφαλές γι αυτόν συμπλήρωμα διατροφής, ανάμεσα στα τόσα σκευάσματα δεδομένου ότι ως συμπληρώματα διατροφής χαρακτηρίζονται τα φυτικά φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν ως συστατικά φαρμακευτικές ενώσεις και δρόγες φυτικής προέλευσης ή τμήματα φυτικού υλικού και βιταμίνες; Τα ερωτήματα που πρέπει να ξεπεράσει είναι πολλά σε σχέση με το σκεύασμα που επιλέγει: Αν λαμβάνει άλλα συμβατικά φάρμακα, κατά πόσο αυτό που επιλέγει συνεργεί ή ανταγωνίζεται τη δράση των πρώτων; Μήπως επηρεάζεται ο μεταβολισμός τους και η ημιπερίοδος ζωής τους; Για πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να κάνει χρήση; Ποιες τροφές συμβαδίζουν μαζί του και ποιες πρέπει να αποκλείσει; Είναι τόσο αθώο, ώστε να το λαμβάνει για πάντα; Κατά πόσο θα μπορούσε να το συνδυάσει ανώδυνα με άλλα συμπληρώματα διατροφής και με ποια, χωρίς να αλληλεπιδρούν αυτά μεταξύ τους; Σε κάθε περίπτωση ο μόνος που μπορεί να συμβουλεύσει αξιόπιστα τον καταναλωτή είναι ο φαρμακοποιός σύμβουλος, ως ο αρμόδιος και γνώστης των φαρμακευτικών αλληλεπιδράσεων των φαρμάκων με τα συμπληρώματα διατροφής. Οτιδήποτε άλλο, χωρίς τη συμβουλή ή την έγκριση του φαρμακοποιού, που παράλληλα γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και το ιστορικό κάθε ασθενούς-πελάτη του, θα άφηνε εκτεθειμένο ανεπανόρθωτα τον καταναλωτή στους κινδύνους της απερίσκεπτης επιλογής ή χρήσης κάθε μορφής συμπληρωμάτων. Είναι αναγκαιότητα και υποχρέωση για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής στο φυσικό τους χώρο, που δεν είναι άλλος από το φαρμακείο. Και εν πάσει περιπτώσει, αν κάποιος θεωρεί πως μπορεί να αναλάβει μεγαλύτερες ευθύνες στη δημόσια υγεία ή στην πρωτοβάθμια παροχή ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών, που τόσα χρόνια ο Έλληνας φαρμακοποιός σηκώνει στις πλάτες του, ας το κάνει, πληρώντας όμως όλες τις προϋποθέσεις του νόμου και αναλαμβάνοντας όλο το κόστος της ελευθεριότητας στη χρήση αυτών των σκευασμάτων. 41

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ PHARMA CENTER Επενδύουμε στην επιστημονική γνώση του φαρμακοποιού! Φραντζέσκα Ρεμούνδου, Marketing Executive της Health Aid Η Pharma Center - Health Aid πάντοτε υποστηρίζει την πάγια θέση ότι τα συμπληρώματα διατροφής πρέπει να διακινούνται μέσω του φαρμακείου, καθώς οι φαρμακοποιοί ως επιστήμονες υγείας είναι οι πλέον κατάλληλοι να προτείνουν και να διαθέτουν στο ευρύ κοινό τα προϊόντα μας, συμβάλλοντας στην υγεία των πολιτών και στηρίζοντας την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Καταρχάς, μέσω του δικτύου των φαρμακείων υπάρχει η ασφάλεια στον καταναλωτή ότι για τα συμπληρώματα υγείας (όπως αναφέρονται τελευταία) ακολουθείται η πρέπουσα διακίνηση, η μεταφορά, η φύλαξη και η διάθεση που ακολουθούν τις ίδιες προδιαγραφές με αυτές των φαρμάκων. Ο φαρμακοποιός είναι ενήμερος για το ιστορικό του ασθενούς, έχει πλήρη γνώση του προφίλ της υγείας του, ώστε να μπορεί να προτείνει το πλέον κατάλληλο σκεύασμα που συμπληρώνει τη δράση της φαρμακευτικής αγωγής και προστατεύει από τυχόν παρενέργειες. Έτσι ενισχύεται ο ρόλος του ως Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Υγείας (Health Consultant), συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην ολοκλήρωση της πρόληψης που οδηγεί στη μείωση των δαπανών υγείας. Η εταιρεία μας, για να διευρύνει το ενδιαφέρον, διοργανώνει επιμορφωτικά σεμινάρια για φαρμακοποιούς και βοηθούς φαρμακοποιών, με στόχο να εμπλουτιστούν οι γνώσεις τους και να προτείνουν με ασφάλεια την παράλληλη χρήση συμπληρωμάτων υγείας. Οι φαρμακοποιοί δείχνουν εμπράκτως την προτίμησή τους στα προϊόντα μας, επειδή γνωρίζουν ότι ο τόπος παραγωγής είναι η Αγγλία, που διασφαλίζει όλες τις διαδικασίες με αυστηρά φαρμακευτικά πρότυπα GMP (Good Manufacturing Practice) και παράγει από φυσικές και ελεγμένες πρώτες ύλες, χωρίς πρόσθετα, τεχνητά χρώματα, συντηρητικά. Τα Health Aid είναι σκευάσματα προσιτής τιμής σε σχέση με την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα που προσφέρουν και καλύπτουν όλες τις ανάγκες του σύγχρονου τρόπου ζωής με generics και ειδικούς συνδυασμούς (formulas). Η εμπορική στρατηγική της Pharma Center, δηλαδή η πολιτική εκπτώσεων, παροχών, πιστώσεων και επιστροφών και η υποστήριξη με διαφήμιση, διαφημιστικά έντυπα, sellout, βιτρίνες και λοιπές προβολές, την κατατάσσουν στις πρώτες επιχειρήσεις του κλάδου. Λαμβάνοντας υπόψη την πλήρη κατηγοριοποίηση των προϊόντων για την κάλυψη όλων των αναγκών των καταναλωτών, η Health Aid έχει παρουσία σε όλα τα φαρμακεία της Ελλάδας και ο φαρμακοποιός νιώθει ότι έχει πιστό σύμμαχο, συνεργάτη και άριστο προμηθευτή. Είναι σίγουρο ότι εμείς θεωρούμε τους φαρμακοποιούς «πρεσβευτές» των συμπληρωμάτων υγείας Ηealth Aid και η Pharma Center βρίσκεται πάντα στο «ΚΕΝΤΡΟ του ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ»! 42