ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Mόναχο, 18 εκεµβρίου 2007 Αρ. Πρωτ. : 430/920/600 Προς: Β4 /νση Β8 /νση Ε.. : Γρ. Γεν. Προξένου κας Κόρκα Κοιν. : - ιπλ. Γρ. ΥΦΥΠΕΞ κ. ούκα - Γρ. κ. Γεν. Γραµ. ΟΣ & ΑΣ - Γρ. κ. Αναπληρ. Γεν. Γραµ. ΟΣ & ΑΣ - Γρ. κ. Β Γεν. /ντή Υπ. Αγροτ. Ανάπτυξης & Τροφίµων - Γρ. κ. Υπουργού - Γρ. κ. Γεν. Γραµµατέα - Πρεσβεία της Ελλάδος στο Βερολίνο - Γρ. ΟΕΥ Βερολίνου, Ντύσελντορφ - Πίνακας αποδεκτών Θέµα: Η γερµανική αγορά φρούτων και λαχανικών Ελληνικές εξαγωγές Εισαγωγή Η γερµανική αγορά φρούτων και λαχανικών είναι µία άκρως ανταγωνιστική αγορά. Ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαετία ο ανταγωνισµός είναι οξύτατος κυρίως από χώρες όπως Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία, Νότιος Αφρική και Εκουαδόρ. Τούτο είχε ως αποτέλεσµα να σηµειωθεί σηµαντικός περιορισµός της παρουσίας των αντίστοιχων ελληνικών προϊόντων στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόµη και σήµερα, η Γερµανία αποτελεί για τα ελληνικά φρούτα και λαχανικά, νωπά και µεταποιηµένα, τον παραδοσιακό προορισµό ελληνικών εξαγωγών τέτοιων προϊόντων. Η σχεδόν πλήρη κατάκτηση της αγοράς από τις µεγάλες αλυσίδες super market και η δυνατότητα που αυτές έχουν να επιβάλουν αυστηρότατες προδιαγραφές ποιότητας καθώς και η τήρηση πολύ χαµηλών ορίων υπολειµµάτων φυτοφαρµάκων χαρακτηρίζει την σηµερινή κατάσταση στη γερµανική αγορά φρούτων και λαχανικών. Με τα υπάρχοντα στη διάθεσή µας στοιχεία για το 2006, παραθέτουµε πληροφορίες για την γερµανική αγορά φρούτων και λαχανικών και την θέση των ελληνικών των προϊόντων στη εν λόγω αγορά. ΦΡΟΥΤΑ Μετά από µία περίοδο σταθερότητας όσον αφορά την κατανάλωση φρούτων στη Γερµανία κατά τα έτη 2004 και 2005, παρατηρήθηκε το 2006 µείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών κατά 4,8%. Έτσι η κατά κεφαλήν κατανάλωση κινήθηκε στα 89,8 κιλά φρέσκων φρούτων για το 2006. Παρόλα αυτά λόγω της αύξησης των τιµών κατά 5,5% υπήρξε µικρή αύξηση των εξόδων για την προµήθεια φρούτων. Κατά µέσο όρο για ένα κιλό φρούτα ο Γερµανός καταναλωτής πλήρωσε 7 λεπτά του Ευρώ παραπάνω το 2006 σε σχέση µε το 2005, δηλαδή 1,44 Ευρώ ανά κιλό.
Οι συνολικές εισαγωγές της Γερµανίας το 2006 σε φρούτα ήταν 4,74 εκατ. τόνους και οι κυριότεροι προµηθευτές η Ισπανία µε µερίδιο εισαγωγών 24,8 % ακολουθούµενη από την Ιταλία µε ποσοστό 17,5%. Η Ελλάδα κατέχει µερίδιο 3,3% των συνολικών εισαγωγών φρούτων. Κατά το καλοκαίρι του 2006 παρατηρήθηκε έλλειψη κάποιων προϊόντων εισαγωγής στην γερµανική αγορά, κυρίως από τον µεσογειακό χώρο, µεταξύ των οποίων και στα επιτραπέζια σταφύλια. Η έλλειψη αυτή είχε επίδραση όπως είναι φυσικό και στις αντίστοιχες τιµές. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι κατά το µήνα Αύγουστο του 2006 αγοράστηκαν 25 % λιγότερα σταφύλια στη Γερµανία σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά και η τιµή ήταν αντιστοίχως αυξηµένη κατά 22%. Επίσης σηµαντική αύξηση τιµών περί τα 20% παρατηρήθηκε στα νεκταρίνια και τα ροδάκινα, ενώ η αύξηση τιµής για τα καρπούζια έφτασε στο 30%. Το µερίδιο αγοράς των αλυσίδων εκπτωτικών σούπερ µάρκετς (discounter) διατηρήθηκε και για το 2006 σε υψηλό επίπεδο γύρω στο 50% σηµειώνοντας µικρή αύξηση κατά 2% σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά. Στις εισαγωγές φρούτων στη Γερµανία το 2006 παρατηρήθηκε µείωση. Συγκεκριµένα στα σταφύλια υπήρξε µείωση 10%, στα ροδάκινα 13% ενώ στα πορτοκάλια 23%. Η µείωση στα σταφύλια αποδίδεται στη χαµηλή παραγωγή της Ιταλίας που αποτελεί τον κυριότερο προµηθευτή για το συγκεκριµένο προϊόν. Οι εισαγωγές φρούτων στη Γερµανία από την Ελλάδα το 2006 ανήλθαν στους 156.350 τόνους που όπως προαναφέραµε αντιστοιχεί στο 3,3% των συνολικών γερµανικών εισαγωγών φρούτων. Η αξία των εισαγωγών αυτών για το 2006 ήταν 133.127 χιλ. Ευρώ. Τα σηµαντικότερα νωπά λαχανικά που εξάγει η Ελλάδα στη Γερµανία από πλευράς αξίας είναι τα σταφύλια, τα πορτοκάλια, τα βερίκοκα, τα καρπούζια, οι κληµεντίνες, τα νεκταρίνια, τα ακτινίδια, τα ροδάκινα και τα κεράσια. ΛΑΧΑΝΙΚΑ Το 2006 οι καταναλωτές στη Γερµανία κατανάλωσαν 63 κιλά νωπά λαχανικά ανά νοικοκυριό σε σύγκριση µε 66 κιλά το 2005 και 67 κιλά το 2004. Η τιµή αγοράς του ενός κιλού νωπών λαχανικών κυµάνθηκε στα 1,86 Ευρώ το 2006, ενώ οι αντίστοιχες τιµές για τα δύο προηγούµενα έτη ήταν 1,69 και 1,60. Παρατηρούµε λοιπόν µια αύξηση των τιµών µε παράλληλη µείωση της κατανάλωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το πιο δηµοφιλές λαχανικό στη Γερµανία, η τοµάτα, που παρουσίασε το 2006 αύξηση τιµής κατά 8% και µείωση κατανάλωσης κατά 3% σε σχέση µε το προηγηθέν έτος. Γενικά η αύξηση της τιµής των ειδών αυτών δεν επηρέασε ιδιαίτερα τους καταναλωτές στις αγοραστικές τους συνήθειες. Χαρακτηριστικά η αύξηση τιµής κατά 18% στα καρότα και κατά 8% στα κρεµµύδια οδήγησε και στις δύο περιπτώσεις σε µικρή µείωση της κατανάλωσης κατά 3%. Η παρατηρούµενη αύξηση της τιµής αφορά τα εγχωρία παραγόµενα προϊόντα καθώς και τα προϊόντα εισαγωγής. Μάλιστα στην πρώτη κατηγορία παρατηρείται µεγαλύτερη αύξηση στην τιµή. Οι αλυσίδες εκπτωτικών σούπερ µάρκετ (τα λεγόµενα discounter) εξακολουθούν να διατηρούν το µεγαλύτερο µερίδιο της αγοράς. Περί τα 50% των νωπών λαχανικών τα αγοράζουν οι καταναλωτές από τα καταστήµατα αυτά. Η µείωση συνεπώς της κατανάλωσης δεν συνδέεται µόνο µε την αύξηση της τιµής παρά και µε τον τρόπο παρουσίασης των ειδών κυρίως στους discounters, όπου τα ακριβά προϊόντα βρίσκονται σε µη προβεβληµένες θέσεις των ραφιών ή ακόµα αποσύρονται προσωρινά από τα ράφια κατά τις χρονικές περιόδους που εµφανίζουν υψηλές τιµές. Η Ισπανία και η Ολλανδία αποτελούν τους κυριότερους προµηθευτές της Γερµανίας µε φρέσκα λαχανικά. Τα πιο σηµαντικά προϊόντα εισαγωγής όσον αφορά τις ποσότητες είναι η τοµάτα, το αγγούρι και η πιπεριά. Ενώ οι εισαγωγές λαχανικών το 2005 είχαν παρουσιάσει µείωση σε σχέση µε το 2004, το 2006 παρατηρήθηκε σηµαντική αύξηση κατά 6%. Η αύξηση τιµής ήταν πιο έντονη κυρίως στα κρεµµύδια και τα καρότα εισαγωγής.
Οι εισαγωγές λαχανικών στη Γερµανία από την Ελλάδα ανήλθαν στους 44.305,8 τόνους το 2006, περίπου στα ίδια επίπεδα µα αυτά του 2005 (45.000 τόνους). Η αξία των εισαγωγών αυτών για το 2006 ήταν 74.941 χιλ. Ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 2,5% των συνολικών εισαγωγών λαχανικών. Συγκριτικά αναφέρουµε ότι η Ολλανδία, η Ισπανία και η Ιταλία, που αποτελούν τους κυριότερους προµηθευτές της Γερµανίας µε λαχανικά κάλυψαν το 37% και το 10 % αντιστοίχως των συνολικών εισαγωγών το 2006. Τα σηµαντικότερα νωπά λαχανικά που εξάγει η Ελλάδα στη Γερµανία είναι τα σπαράγγια, τα αγγούρια και οι πιπεριές. Ελληνικές εξαγωγές φρούτων και λαχανικών προς Γερµανία Εισαγωγές φρούτων & λαχανικών στη Γερµανία από την Ελλάδα σε χιλιάδες ευρώ και τόνους για τα έτη 2005 και 2006 2005 2006 Αξία Βάρος Αξία Βάρος Σταφύλια 55.735 48.234,4 51.528 40.235,7 Σπαράγγια 39.149 15.896,9 40.634 13.833,7 Αγγούρια 20.337 19.205,3 23.659 22.456,4 Πορτοκάλια 20.206 42.582,2 22.867 47.351,3 Βερίκοκα 12.666 10.949,8 10.270 8.822,7 Πιπεριές 10.230 6.492.8 6.187 4.175,1 Καρπούζια 5.241 18.103,4 5.552 1.5325,3 Κληµεντίνες 4.256 6.837,7 4.523 6.561,3 Νεκταρίνια 2.786 3.046,7 3.996 2.832,6 Ακτινίδια 4.817 5.744,8 3.690 4.292 Ροδάκινα 6.823 6.828,1 2.940 3.411,5 Κεράσια 5.358 2.784,3 1.740 860,1 Όπως αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα, τα σηµαντικότερα φρούτα και λαχανικά που εξάγει η Χώρα µας στη Γερµανία είναι τα σταφύλια, τα σπαράγγια, τα αγγούρια, τα πορτοκάλια, τα βερίκοκα, οι πιπεριές, τα ροδάκινα, τα κεράσια, τα καρπούζια, τα ακτινίδια, οι κληµεντίνες και τα νεκταρίνια. Από αυτά τα κυριότερα φρούτα είναι τα επιτραπέζια σταφύλια και τα πορτοκάλια, ενώ τα κυριότερα λαχανικά είναι τα σπαράγγια και τα αγγούρια. Αναλυτικότερα: ΦΡΟΥΤΑ Σταφύλια Κατά το 2006 η Γερµανία εισήγαγε 40.235,7 τόνους επιτραπέζια σταφύλια από τη χώρα µας αποτελώντας το δεύτερο σηµαντικότερο προµηθευτή σταφυλιών µετά την Ιταλία. Σε σχέση µε το 2005 σηµειώθηκε µείωση που έφθασε το 16,58% Ακολουθούν η Νότιος Αφρική και η Αργεντινή. Βερίκοκα Ο κύριος προµηθευτής της Γερµανίας σε βερίκοκα το 2006 ήταν η Γαλλία. Από την χώρα µας η Γερµανία εισήγαγε 8.822,7 τόνους βερίκοκα που σε σχέση µε το 2005 παρατηρήθηκε µία σηµαντική µείωση κατά 19,43%. Άλλη σηµαντική προµηθεύτρια χώρα ήταν η Ισπανία.
Νεκταρίνια και ροδάκινα Η συνολική ποσότητα εισαγωγών των δύο αυτών ειδών φρούτων στη Γερµανία από τη χώρα µας ήταν 6.244,1 τόνοι για το 2006 µειωµένο σε σχέση µε τους 9.874,8 τόνους για το 2005. Ανταγωνίστριες της Ελλάδος χώρες είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία που προµηθεύουν την Γερµανία µε υπερπολλαπλάσιες ποσότητες των ειδών αυτών. Καρπούζια Κατά το 2006 η Γερµανία εισήγαγε 15.325,3 τόνους καρπουζιών από τη χώρα µας που σε σχέση µε το 2005 παρατηρήθηκε µία µείωση της τάξης του 15,35% Η µεγαλύτερη ποσότητα καρπουζιών εισάγεται στη Γερµανία από την Ισπανία. Άλλοι σηµαντικοί προµηθευτές είναι η Ιταλία, η Ουγγαρία. Ακτινίδια Οι κύριοι προµηθευτές της Γερµανίας σε ακτινίδια το 2006 ήταν η Ιταλία και η Νέα Ζηλανδία. Ακολουθούν η Χιλή, η Ελλάδα και η Γαλλία. Από την χώρα µας η Γερµανία εισήγαγε 4.292 τόνους ακτινίδια το 2006 που σε σχέση µε το 2005 παρατηρήθηκε µία µείωση κατά 10,9%. Πορτοκάλια Η Γερµανία προµηθεύεται κατά κύριο λόγο πορτοκάλια από την Ισπανία. Η Ελλάδα ακολουθεί ως δεύτερη σηµαντικότερη χώρα προέλευσης των εισαγωγών πορτοκαλιών µε 47.351,3 τόνους το 2006 που σε σχέση µε το 2005 παρατηρήθηκε µία σηµαντικότατη αύξηση της τάξης του 134,34%. Άλλες προµηθεύτριες χώρες ήταν η Ιταλία και η Νότιος Αφρική. Κεράσια Η Γερµανία το 2006 εισήγαγε από τη χώρα µας 860,1 τόνους κεράσια που σε σχέση µε το 2005 σηµειώθηκε σηµαντική µείωση κατά 83,9%. Ο σηµαντικότερος προµηθευτής της Γερµανίας είναι η Τουρκία, ακολουθούµενη από την Ιταλία και την Ισπανία. Κληµεντίνες Κατά το 2006 η Γερµανία εισήγαγε 6561,3 τόνους κληµεντίνων από τη χώρα µας που σε σχέση µε το 2005 παρατηρήθηκε µία σηµαντική µείωση της τάξης του 54,17% Η µεγαλύτερη ποσότητα κληµεντίνων (κατά 90%) εισάγεται στη Γερµανία από την Ισπανία Άλλος σηµαντικός προµηθευτής είναι η Ιταλία. ΛΑΧΑΝΙΚΑ Σπαράγγια Οι εισαγωγές σπαραγγιών από τη χώρα µας για το 2006 βρίσκονταν στους 13.833,7 τόνους παρουσιάζοντας κάµψη σε σχέση µε το προηγούµενο έτος όπου βρίσκονταν στους 15.896,9 τόνους. Η χώρα µας καλύπτει πάνω από το 50% των εισαγωγών και παραµένει η κυριότερη χώρα προέλευσης των εισαγωγών αυτού του προϊόντος. Οι ανταγωνιστές µας είναι η Ισπανία και η Ολλανδία. Αγγούρια Οι εισαγωγές αγγουριών στη Γερµανία από τη χώρα µας για το 2006 ανήλθαν στους 22.456,4 τόνους παρουσιάζοντας σηµαντική αύξηση σε σχέση µε το προηγούµενο έτος όπου βρίσκονταν στους 20.337 τόνους. Οι κυριότερες ανταγωνίστριες χώρες είναι η Ολλανδία και η Ισπανία που κατέχουν µε διαφορά τις πρώτες θέσεις στον κατάλογο των προµηθευτών.
Πιπεριές Οι εισαγωγές πιπεριών το 2006 ανήλθαν στους 4.175,1 τόνους παρουσιάζοντας µείωση σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά όπου κυµάνθηκαν στους 6.492,8 τόνους. Οι κυριότερες προµηθεύτριες χώρες είναι η Ισπανία, η Ολλανδία, η Ουγγαρία, το Ισραήλ και η Τουρκία. Συγκεκριµένα για τα κρατίδια αρµοδιότητας του Γραφείου µας, τα στοιχεία για τις σηµαντικότερες εισαγωγές ελληνικών φρούτων και λαχανικών, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Ελληνικές εξαγωγές 2005 Αξία σε χιλ. ευρώ Βαυαρία 2005 Βάρος σε τόνους 2006 Αξία σε χιλ. ευρώ 2006 Βάρος σε τόνους Σπαράγγια 30.077 11.722 31.186 9.844 Σταφύλια 27.808 23.625 28.402 21.435 Αγγούρια 6.247 6.250 10.361 10.273 Πορτοκάλια 9.491 21.560 9.545 21.832 Βερίκοκα 9.346 7.394 7.247 6.205 Νεκταρίνια 2.367 2.506 3.376 2.208 Κληµεντίνες 2.858 5.028 2.847 4.509 Ακτινίδια 3.211 3.683 2.412 2.858 Καρπούζια 2.135 6.221 2.278 6.586 Πιπεριές 3.866 2.680 2.241 1.509 Ροδάκινα 2.497 3.198 2.062 2.408 Κεράσια 3.498 1.824 1.008 533 Βάδη Βυρτεµβέργη Σταφύλια 5.915 4.880 6.364 5.136 Σπαράγγια 2.394 1.268 1.819 727 Πιπεριές 1.987 1.184 1.061 693 Πορτοκάλια 1.465 3.002 984 2.014 Καρπούζια 559 2.326 904 2.605 Αγγούρια 1.465 1.268 842 970 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Α. Όπως παρατηρούµε, τα κυριότερα ελληνικά φρούτα και λαχανικά που εισάγονται στη Βαυαρία είναι τα σπαράγγια, τα σταφύλια, τα αγγούρια και τα πορτοκάλια. Το 2006 οι εισαγωγές σε σχέση µε το 2005 κινήθηκαν για όλα σχεδόν τα προϊόντα στα ίδια περίπου επίπεδα. Ειδικά για τη Βαυαρία αναφέρουµε αύξηση στις εισαγωγές ελληνικών αγγουριών και µείωση σε αυτές των κερασιών. εδοµένου του πρωτεύοντος ρόλου που παίζει στην νότια Γερµανία η λαχαναγορά του Μονάχου, όπως είναι αναµενόµενο, τα µεγέθη των εισαγωγών στην Βάδη Βυρτεµβέργη είναι πολύ πιο περιορισµένα σε σχέση µε τα αντίστοιχα µεγέθη στη Βαυαρία. Εντούτοις παρατηρούµε ότι τα σταφύλια είναι µε διαφορά το σηµαντικότερο προϊόν για τις εξαγωγές ελληνικών φρούτων και λαχανικών στο κρατίδιο της Βάδης Βυρτεµβέργης.
Β. Η απαίτηση των αλυσίδων για την τήρηση πολύ χαµηλών ορίων υπολειµµάτων φυτοφαρµάκων, συνήθως πιο αυστηρών από αυτά που θέτει η ίδια η ευρωπαϊκή νοµοθεσία, δηµιουργεί συχνά αδυναµία ανταπόκρισης από τους Έλληνες εξαγωγείς. Μετά όµως από πρόσφατες συναντήσεις µας µε γερµανικό Ινστιτούτο που διενεργεί ελέγχους στα νωπά φρούτα και λαχανικά για την ανίχνευση τυχόν υπολειµµάτων φυτοφαρµάκων, προκύπτει ότι τους τελευταίους αρκετούς µήνες σε γενικές γραµµές τα προϊόντα από την Ελλάδα χαρακτηρίζονται από συµµόρφωση προς τα όρια που θέτουν οι Γερµανοί εισαγωγείς. Οι υπερβάσεις ορίων που είχαν ανιχνευθεί φαίνεται τώρα να είναι πολύ πιο σπάνιες από ότι στο παρελθόν. Γ. Σε πρόσφατη επιχειρηµατική εκδήλωση που πραγµατοποιήσαµε µε Έλληνες και Γερµανούς εισαγωγείς-χονδρεµπόρους φρούτων και λαχανικών από την Ελλάδα που εδρεύουν στην λαχαναγορά του Μονάχου, διαπιστώθηκε η ανάγκη ότι οι Έλληνες παραγωγοί θα πρέπει να εγκαταλείψουν πλέον τις παραδοσιακές ποικιλίες φρούτων και λαχανικών που καλλιεργούν και να προσανατολιστούν σε νέες για τις οποίες υπάρχει τώρα µεγαλύτερη ζήτηση στη γερµανική αγορά. Για παράδειγµα µας ειπώθηκε ότι παρατηρείται µεγάλη ζήτηση ποικιλιών πορτοκαλιών, κληµεντίνων και µανταρινιών που ωριµάζουν πιο νωρίς µέσα στη χρονιά από ότι οι ποικιλίες που κυρίως παράγονται στην Ελλάδα. Ακόµα µας τόνισαν ότι για τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια είναι σκόπιµο να προτιµώνται οι ποικιλίες που έχουν πιο έντονο χρώµα διότι αυτές ζητούνται πολύ περισσότερο. Επίσης εκφράστηκε η εκτίµηση ότι η Ελλάδα θα µπορούσε µε επιτυχία να εξάγει κουνουπίδια, µπρόκολα και άλλα λαχανικά κατά τους χειµερινούς µήνες. Ο Προϊστάµενος Χαράλαµπος Κουναλάκης Σύµβουλος Ο.Ε.Υ. A Πίνακας Αποδεκτών - ΟΠΕ, Ελληνικός Οργανισµός Εξωτερικού Εµπορίου, info@hepo.gr - ΣΕΒ, Σύνδεσµος Επιχειρήσεων & Βιοµηχανιών, info@sev.org.gr - ΠΣΕ, Πανελλήνιος Σύνδεσµος Εξαγωγέων, pse@otenet.gr - ΣΕΒΕ Σύνδεσµος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, info@seve.gr - ΣΒΒΕ, Σύνδεσµος Βιοµηχανιών Βορείου Ελλάδος info@sbbe.gr - ΕΒΕΑ, Εµπορικό & Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Αθηνών, info@acci.gr - ΕΒΕΘ, Εµπορικό & Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Θεσσαλονίκης, root@ebeth.gr - ΕΒΕΠ, Εµπορικό & Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Πειραιώς, evep@pcci.gr - ΣΕΚ, Σύνδεσµος Εξαγωγέων Κρήτης, info@crete-exporters.gr - ΚΕΕΕ, Κεντρική Ένωση Επιµελητηρίων Ελλάδος, keeuhcci@otenet.gr