ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΧΩΣ ΒΙΑ (ΕΔΒ) κατά Marshall B. Rosenberg Η επικοινωνία δίχως βία είναι μια μέθοδος η οποία: Διευκολύνει την ροή της επικοινωνίας. Εστιάζει στην έκφραση, μέσω της ομιλίας, των συναισθημάτων και των αναγκών μας με τέτοιο τρόπο ώστε να ενδυναμώνεται η κατανόηση και η καλοσύνη. Βοηθάει να απαλυνθούν ενοχές, φόβοι, ντροπή και θλίψη. Συμβάλει ώστε να βρεθούν λύσεις που βασίζονται στην κατανόηση, τον σεβασμό και την κοινή συναίνεση.
Τι είναι η Επικοινωνία δίχως βία Ψυχολογική θεωρία Φιλοσοφία και στάση ζωής Μέθοδος για την ουσιαστική διαπροσωπική επικοινωνία, την προσωπική μας ανάπτυξη, την αυτογνωσία και την επίλυση συγκρούσεων
Βασικές Υποθέσεις Οι άνθρωποι έχουν κοινά συναισθήματα, ανάγκες και αξίες. Οι άνθρωποι έχουν πολλές ανάγκες πέρα από εκείνες που απαιτούνται για την απλή επιβίωση Οι άνθρωποι μέσω των συναισθημάτων εκφράζουν την ικανοποίηση ή μη ικανοποίηση των αναγκών τους Οι άνθρωποι με την δράση μας προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας
Παράδειγμα ΣΤΑΜΑΤΑ ΝΑ ΜΕ ΔΙΑΚΟΠΤΕΙΣ! ΕΙΣΑΙ ΠΟΛΥ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟΣ. ΕΙΣΑΙ Ο ΠΙΟ ΑΤΑΚΤΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΑΓΙΑ, ΑΛΛΙΩΣ ΘΑ
Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΤΣΑΚΑΛΙΟΥ Παράδειγμα: Ένας μαθητής αρνείται να κάνει την άσκηση που ζητάει ο καθηγητής/δάσκαλος. Δεν θέλω, νυστάζω. Βάλτε μου μηδέν. Δεν με ενδιαφέρει!!!! Ερμηνεία: Το κάνεις γιατί δεν σου αρέσει το μάθημα μου Κρίση: Είσαι πολύ τεμπέλης και άτακτος Αξιολόγηση: αυτό είναι καλό-κακό, σωστό-λάθος Ενοχή: Αν δεν αντιδρούσες, ώστε να ασχοληθώ μαζί σου τόση ώρα θα κάναμε τις ασκήσεις στην τάξη και δεν θα σας έβαζα διάβασμα για το σπίτι Τιμωρία: Αν δεν γράψεις θα σε αφήσω στο μάθημα μου
Η γλώσσα της καμηλοπάρδαλης Η γλώσσα της καρδιάς Ακούει με ενσυναίσθηση και κατανόηση Αναλαμβάνει την ευθύνη για τα συναισθήματά του Έχει συνείδηση των αναγκών του και τις εκφράζει Ζητάει, αλλά δεν απαιτεί
1 ο βήμα επικοινωνίας ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Ακούμε, βλέπουμε, περιγράφουμε τα γεγονότα χωρίς να τα κρίνουμε ή να τα ερμηνεύουμε Όχι λέξεις που δηλώνουν υπερβολή (ποτέ, πάντα, κάθε φορά). Όχι λέξεις όπως συχνά και σπάνια (κρίση) Παράδειγμα: Σπάνια γράφεις τις ασκήσεις που σου βάζω. ΕΔΒ: Τις τρεις τελευταίες φορές δεν έγραψες ασκήσεις. Ποτέ δεν έρχεσαι στο σχολείο στην ώρα σου ΕΔΒ?
Παρατήρηση ή κρίση? Ο Κώστας είναι καλός άνθρωπος ΕΔΒ: Ο Κώστας κάθε μήνα προσφέρει εθελοντική εργασία σε μια οργάνωση Ο Κώστας είναι επιθετικός ΕΔΒ:Ο Κώστας πέταξε μια κιμωλία στο μάτι της Μαρίας Ο διευθυντής παραπονιέται διαρκώς για τους μαθητές, όταν μιλάει μαζί μου ΕΔΒ?
2 ο βήμα επικοινωνίας ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Βασικά συναισθήματα: Χαρά, θλίψη, φόβος, θυμός Τα συναισθήματα είναι ο τρόπος που έχουμε για να αντιλαμβανόμαστε ότι μια ανάγκη μας θέλει να ικανοποιηθεί.
Συναισθήματα ή σκέψεις? Όχι εκφράσεις όπως νιώθω ότι, όπως, σαν, σαν να Νιώθω όπως ο Κώστας που είναι κακός μαθητής Αισθάνομαι σαν να μην με ακούει κανένας Έχω την αίσθηση ότι δεν με σέβονται Όχι ουσιαστικά που αναφέρονται σε άλλους Νιώθω ότι ο Πέτρος δεν θα τα καταφέρει» Αισθάνομαι ότι η Μαρία αντέγραψε στο μάθημά μου Όχι απρόσωπες αντωνυμίες αυτό ή εκείνο Αυτό με τσαντίζει Εκείνο μου έσπασε τα νεύρα Όχι νιώθω επειδή ή γιατί Νιώθω πληγωμένη γιατί είπες ότι δεν είμαι όμορφη Είμαι θυμωμένη γιατί κανείς δεν προσέχει το μάθημά μου Όχι συναισθήματα που συνδέονται με τις πράξεις άλλων Όταν εσύ δεν προσέχεις το μάθημα εγώ πληγώνομαι Με στεναχωρείς όταν έχεις τόσο χαμηλούς βαθμούς Παράδειγμα: Νιώθω ανεπαρκής σαν καθηγήτρια ΕΔΒ:? Είσαι αποκρουστικός ΕΔΒ:? Διακρίνουμε τις λέξεις που εκφράζουν συναισθήματα και τις λέξεις που περιγράφουν το πως αξιολογούμε τους άλλους και τον εαυτό μας.
3 ο βήμα επικοινωνίας ΑΝΑΓΚΕΣ Ακεραιότητα Σεβασμός Ειλικρίνεια Ανεξαρτησία Παιχνίδι Συντροφικότητα Φυσικές ανάγκες Χαρά Αυτονομία Εμπιστοσύνη Ασφάλεια Κατανόηση Αυτογνωσία Τάξη Καθαριότητα Συνέπεια Διακοπές Τελετές
4 ο βήμα επικοινωνίας Παράκληση Εκφράζουμε αυτό που θέλουμε Στο εδώ και τώρα Εκφράζεται ως δράση ή ενέργεια Αρκετές φορές δηλώνεται με την μορφή ερώτησης Όχι ως διαταγή, όχι ως απαίτηση, όχι ως παράπονο Ο τρόπος έκφρασης δεν είναι προστακτικός! Παράδειγμα: Σε παρακαλώ σεβάσου την ιδιωτική μου ζωή ΕΔΒ: Θα ήθελα να χτυπάς την πόρτα όταν είναι να μπεις στο γραφείο μου. Θα επιθυμούσα να καθαρίζεις ποιο συχνά τον πίνακα ΕΔΒ:?
Τα τέσσερα βήματα Παρατήρηση Όταν μπήκα μέσα στην τάξη είδα τον Κώστα να σκίζει το τετράδιο της Μαρίας Συναίσθημα Ένιωσα θυμό Ανάγκη Έχω ανάγκη από πειθαρχία και ειρηνική επίλυση των θεμάτων που υπάρχουν στις μεταξύ σας σχέσεις Παράκληση- Θα θέλατε στο τρίτο διάλειμμα να το συζητήσουμε οι τρείς μας?
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε στις παρακάτω περιπτώσεις?
ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΑΖΙ ΣΟΥ Δεν μπορώ να είμαι σε επαφή μαζί σου όταν δεν είμαι σε επαφή μ εμένα Δεν σε βλέπω όταν ψάχνω εμένα Όταν λοιπόν σε προσπερνάω χωρίς να σε βλέπω τότε σκέψου: Δεν είναι ότι δεν βλέπω εσένα Εμένα δεν βλέπω Όταν κοιτάω εσένα βλέπω μόνο τον εαυτό μου Μόνο όταν κοιτάω εμένα βλέπω εσένα Μαρία Ζάννη Υποψήφια Διδάκτωρ Εγκληματολογίας, ΜΑ Εγκληματολογίας, Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια