ΚΟΑ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ/ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΩΝ Παπαναστασίου Χρίστος, Γεωπόνος Τμήματος Αμπέλου & Ξ. Κ. του ΥΠΑΑΤ Δ/νση ΠΑΠ Δενδροκηπευτικής
Ανισορροπία της αμπελοοινικής αγοράς που διαμορφώνει μη βιώσιμη κατάσταση για τον ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ του 2008 Σταθερή πτώση της κατανάλωσης τις τελευταίες δεκαετίες. Απώλεια της ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τους οίνους τρίτων χωρών. Πολυπλοκότητα του νομικού πλαισίου που διέπει την πολιτική του κρασιού.
ΣΤΟΧΟΙ Διασφάλιση καλύτερης ποσοτικής και ποιοτικής ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Διαφύλαξη της αυθεντικότητας και του παραδοσιακού χαρακτήρα του προϊόντος Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των παραγόμενων προϊόντων
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Κ.Ο.Α. ΟΙΝΟΥ (2008) ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ ΕΘΝΙΚΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΠΥΛΩΝΑΣ ΙΙ ΕΤΙΚΕΤΑΡΙΣΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δικαιώματα φύτευσης (από μεταβίβαση ή από εκρίζωση) Παράτυπες και παράνομες φυτεύσεις Εθνικό Αποθεματικό δικαιωμάτων φύτευσης οινοποιησιμών ποικιλιών (Χορήγηση δικαιωμάτων δωρεάν)
ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Νέοι γεωργοί ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Κατά κύριο επάγγελμα αγρότες- αμπελουργοί Οινοποιοί - αμπελουργοί ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Κατά κύριο επάγγελμα αγρότες Λοιποί- Συνεταιρισμοί ΕΚΤΑΣΕΙΣ Μη επιλέξιμες στο καθεστώς εκρίζωσης Βιολογικές- Ολοκληρωμένη διαχείριση ΠΟΠ, ΠΓΕ Εκτάσεις τουλάχιστον 5 ή 10 στρεμμάτων
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΑ Απαγόρευση φυτεύσεων οινοποιησιμών αμπελώνων από το 1984 η οποία συνεχίζεται έως 31 η Δεκεμβρίου 2015 (δυνατότητα παράτασης μέχρι το 2018, από το Κ-Μ) Ποινή στους παραβάτες: Εκρίζωση & χρηματική ποινή 12.000 ευρώ/εκτάριο σε περίπτωση μη συμμόρφωσης Υποχρεωτική τακτοποίηση φυτεύσεων που πραγματοποιήθηκαν έως την 31-8- 1998 έως τις 31-12-2009
ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Αμπελουργικό μητρώο (οινοποιήσιμες, διπλής χρήσης ποικιλίες) Υποχρεωτικές δηλώσεις (δήλωση συγκομιδής) Απογραφή οινοποιήσιμων αμπελώνων (κοινοποίηση στην Κοινότητα 1 Μαρτίου εκάστου έτους)
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Η Ελλάδα είναι χωρισμένη στα εξής 11 αμπελουργικά διαμερίσματα : Θράκης Μακεδονίας Θεσσαλίας Ηπείρου Στερεάς Ελλάδας Πελοποννήσου Βορείου Αιγαίου Νοτίου Αιγαίου Κυκλάδων Ιονίων Νήσων Κρήτης
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΙΠΛΗΣ Ή ΤΡΙΠΛΗΣ ΧΡΗΣΗΣ (επιλογή μιας από αυτές με μοναδιαίο κωδικό αμπελοτεμαχίου ανάλογα με το δικαίωμα φύτευσης) ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΠΟΠ και ΠΓΕ (μαζί με το τμήμα οίνου) ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΝΕΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Ή ΞΕΝΙΚΩΝ) ΕΓΓΕΓΡΑΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ Ε.Ε.
Κυριότερες Λευκές Ελληνικές ποικιλίες Έκταση (ha) Ποσοστό % Σαββατιανό Μοσχάτο Άσπρο Ασύρτικο Μοσχάτο Αλεξάνδρειας 11.599 17.3 1.829 2.7 1.828 2.7 890 1.3
Κυριότερες Ερυθρές Ελληνικές ποικιλίες Έκταση (ha) Ποσοστό % Ροδίτης 9.317 13.8 Αγιωργίτικο 3.634 5.4 Ξυνόμαυρο 2.301 3.4 Λιάτικο 2.217 3.3 Κοτσιφάλι 1.529 2.3
Κυριότερες Ξενικές Λευκές ποικιλίες Έκταση (ha) Ποσοστό % Sauvignon Blanc 709 1.1 Chardonnay 685 1.0 Ugni Blanc 371 0.5
Κυριότερες Ξενικές Ερυθρές ποικιλίες Έκταση (ha) Ποσοστό % Cabernet sauvignon 2.139 3.2 Merlot 1.428 2.1 Syrah 1.056 1.6
ΛΕΥΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΥΘΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΕΚΤΑΣΕΙΣ (στρ.) 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 ΑΝ. ΜΑΚΕΔ. ΘΡΑΚΗ Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ Β. ΑΙΓΑΙΟ Ν. ΑΙΓΑΙΟ ΚΡΗΤΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΛΕΥΚΕΣ ΕΡΥΘΡΕΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 90000 80000 70000 ΕΚΤΑΣΕΙΣ (στρ.) 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 ΑΝ. ΜΑΚ. - ΘΡΑΚΗ Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ Ν. ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΞΕΝΙΚΕΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΚΥΡΙΩΤΕΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Ασύρτικο Μανδηλαριά Μονεμβασιά Ποταμίσι άσπρο Σαββατιανό 1.327 ha 382 ha 378 ha 139 ha 121 ha
ΕΘΝΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ 2009-2013 Προώθηση Προβολή. Χορήγηση ενιαίας ενίσχυσης στους αμπελοκαλλιεργητές. Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων. Εκσυγχρονισμός της αλυσίδας παραγωγής. Πρώιμος Τρύγος. Ασφάλεια συγκομιδής. Ταμεία Αλληλοβοήθειας. Απόσταξη Κρίσης. Απόσταξη Υποπροϊόντων. Απόσταξη οίνων για παραγωγή πόσιμης αλκοόλης. Ενίσχυση για τη χρήση γλευκών.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ 2009-2013 ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΤΗ ΠΟΣΑ( ) 2009 14.286.000 2010 19.167.000 2011 19.840.000 2012 24.237.000 2013 23.945.000
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ 2014-2018 1- Καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης 2- Προώθηση σε αγορές τρίτων χωρών 3- Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων 4- Πρώιμος τρύγος 5- Ταμεία αλληλοβοήθειας 6- Ασφάλιση συγκομιδής 7- Επενδύσεις σε επιχειρήσεις 8- Απόσταξη υποπροϊόντων
Οικονομικός πίνακας εθνικού προγράμματος στήριξης 2014-2018 (χιλιάδες Ευρώ) Μέτρα 2014 2015 2016 2017 2018 Σύνολο 1- Καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης 2- Προώθηση σε αγορές τρίτων χωρών 3- Αναδιάρθρω ση και μετατροπή αμπελώνων 7- Επενδύσεις σε επιχειρήσεις Σύνολο 16.000 --------- ------ --------- --------- 16.000 4.000 8.000 8.000 8.000 8.000 36.000 3.963 10.000 10.000 10.000 10.000 43.963 ---------- 5.963 5.963 5.963 5.963 23.852 23.963 23.963 23.963 23.963 23.963 119.815
Επενδύσεις σε επιχειρήσεις Δράσεις που χρηματοδοτούνται i) εξοπλισμός για την παλαίωση του οίνου (ξύλινα βαρέλια). ii) εξοπλισμός για τον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων και των επεξεργασιών τους. iii) εξοπλισμός που θα αφορά συστήματα ποιότητας και την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων. (εξοπλισμός που σκοπό έχει την εισαγωγή εθελοντικών ποιοτικών προδιαγραφών, ή συστήματων ιχνιλασιμότητας ή και πιστοποίησης συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών οίνων) iv) κόστος που αφορά την αμοιβή που συνδέετεται με τις δράσεις i, ii και iii και αφορά την αμοιβή συμβούλων και μελετητών.
Επιμερισμός κονδυλίων στα προγράμματα στήριξης στις χώρες της Ε.Ε. Use of particular measures in 2009 use of concentrated grape must 11,3% crisis distillation 6,7% promotion 4,7% potable alcohol distillation 19,4% restructuring and conversion (incl. ongoing plans) 43,7% by-product distillation 11,4% green harvesting 0,0% investments 2,5% harvest insurance 0,3%
Επιμερισμός κονδυλίων αναδιάρθρωσης στις χώρες της Ε.Ε. EU funds spent on restructuring and conversion in 2009 (in 1000 ) HU, 13.798 PT, 25.332 RO, 41.693 EL, 11.710 IT, 82.831 SI, 2.785 FR, 55.529 DE, 15.300 SK, 2.571 AT, 4.100 CY, 1.851 LU, 98 BG, 7.711 ES, 57.913 CZ, 2.979
ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΩΝ Καλύπτει Μέτρα όπως εκρίζωση- αναφύτευση, φύτευση, βελτίωση τεχνικών διαχείρισης και επανεμβολιασμός Έχει σαν στόχο: Τη φύτευση ποικιλιών με διέξοδο στην αγορά Την ποιοτική βελτίωση των παραγόμενων οίνων Την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των αμπελουργικών επιχειρήσεων Την προστασία του περιβάλλοντος
ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΩΝ (ευρώ/στρ.) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡ. 8 ΤΟΥ ΚΑΝ 1083/06 (χρηματοδότηση Ε.Ε. 75%) ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (χρηματοδότηση Ε.Ε. 50%) ΜΕΤΡΑ ΟΡΕΙΝΕΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΡΕΙΝΕΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Εκρίζωση (απώλεια εισοδήματος) 665 610 590 535 Αναφύτευση 615 497 410 332 Φύτευση 615 497 410 332 Επανεμβολιασ μός
Ποιοτική αξιολόγηση προγράμματος αναδιάρθρωσης (επί του συνόλου στρ) 2010 Φυτεύσεις 56% Ίδια ποικιλία Μετατροπή 12% Υποστύλ ωση 32% - 2008 Φυτεύσεις 54% Ίδια ποικιλία Μετατροπή 21% Υποστύλ ωση 25% - 2007 Φυτεύσεις 36% Ίδια ποικιλία Μετατροπή 31% Υποστύλ ωση 33% -
διασπορά ποικιλιών Ποιοτική αξιολόγηση προγράμματος αναδιάρθρωσης (2004-2010) ΦΥΤΕΥΣΕΙΣ: διασπορά ποικιλιών ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ: Τάση για εκρίζωση Σαββατιανό (Αττική, Εύβοια, Στερεά), Ροδίτης (Ηλεία, Αχαΐα), Βηλάνα, Κοτσιφάλι, Κοτσιφολιάτικο, Λιάτικο, Ραζακί, Μανδηλαριά (Κρήτη), Ugni Blanc (Μεσσηνία), Μοσχάτο Αμβούργου (Λάρισα), Ξινόμαυρο (Β. Ελλάδα) Grenache Rouge (Δωδεκάνησα) ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ: Τάση για φύτευση
ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Ε.Ε. ΕΚΤΑΣΗ (ha) 2000/2001 2004/2005 2007/2008 2010/2011 % Κ-Μ το 10/11 ΙΣΠΑΝΙΑ 1.124.433 1.104.512 1.098.453 968.297 29,5 ΓΑΛΛΙΑ 902.908 897.066 848.428 806.241 24,6 ΙΤΑΛΙΑ 772.513 726.985 700.076 663.905 20,3 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 238.073 236.704 240.051 236.817 7,2 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 104.211 102.483 102.531 102.671 3,1 ΕΛΛΑΔΑ 77.589 66.682 71.010 67.333 2,1 ΑΥΣΤΡΙΑ 50.456 50.988 50.013 46.092 1,4 ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 1.342 1.300 1.289 1.274 0,0 ΤΑ 8 Κ-Μ 3.271.526 3.186.720 3.111.851 2.892.630 88,3
ΟΥΓΓΑΡΙΑ 86.400 81.851 71.792 2,2 ΣΛΟΒΑΚΙΑ 21.531 20.777 18.792 0,6 ΤΣΕΧΙΑ 19.107 17.419 17.370 0,5 ΣΛΟΒΕΝΙΑ 16.597 17.364 16.041 0,5 ΚΥΠΡΟΣ 15.047 13.593 9.066 0,3 ΜΑΛΤΑ 840 910 692 0,0 6 ΝΕΑ Κ-Μ 159.522 151.916 133.932 4,1 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 181.605 181.770 5,5
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΥΤΕΥΣΕΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ 2015 Στην Ε.Ε. το 2012 μια ομάδα εργασίας μελέτησε τις επιπτώσεις από την απελευθέρωση των φυτεύσεων και κατέληξε σε ορισμένα συμπεράσματα: Πρέπει να συνεχιστεί το καθεστώς φυτεύσεων με μεγαλύτερη ευελιξία Η αύξηση του αμπελουργικού δυναμικού των Κ-Μ να είναι ελεγχόμενη (π.χ. 0,5-2%) Οι άδειες φύτευσης να δίνονται με κοινά κριτήρια σε όλα τα Κ-Μ Η έναρξη εφαρμογής του νέου καθεστώτος να ξεκινήσει με την λήξη του παρόντος κανονισμού (2016 ή 2019) Η διάρκεια του νέου καθεστώτος να είναι έξι (6) χρόνια Οι άδειες να διανέμονται δωρεάν και να μην μεταβιβάζονται. Εάν δεν φυτευτούν χάνονται οριστικά (καταργείται η έννοια του εθνικού αποθεματικού)