ΒιολογικήΓεωργία Παρόν& Μέλλον Δ. Μπιλάλης Αν. Καθ. Βιολογικής Γεωργίας Ιερά Οδός 75, 11855, Αθήνα bilalis@aua.gr, τηλ-φαξ 210 5294494
Ορισμός Ο όρος Οργανική Καλλιέργεια (Organic Agriculture ή Organic Farming) χρησιμοποιείται παγκοσμίως και μάλιστα εν ονόματι της Ομοσπονδίας όλων των μορφών βιολογικής παραγωγής, γνωστής ως International Federation of Organic Agriculture Movements(IFOAM). Ο όρος οργανική καλλιέργεια παραπέμπει στο οργανωτικό σύστημα, στην οργάνωσητωνστόχωντηςγεωργίαςμεόσοτοδυνατόπιο κλειστές διαδικασίες που λειτουργούν όμως ως ένας οργανισμός (Keller, 1997, Köpke, 1994a). Η Οργανική Καλλιέργεια ταυτίζεται ως εκ τούτου περισσότερο με τη μεικτού τύπου βιολογική εκμετάλλευση, όπου η καλλιέργεια των φυτών βρίσκεται σε μια σχέση ισορροπίας με τον αριθμό των διατηρούμενων ζώων (Köpke, 1995).
ΣτόχοιτηςΒιολογικήςΓεωργίας1/2 1. Οργάνωση χώρου στα πρότυπα ενός ζωντανού οργανισμού, 2. Κλειστό, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, του επιχειρησιακού κύκλου με την, όσο το δυνατό λιγότερη, κατανάλωση μη ανανεώσιμης ενέργειας και αποθεμάτων σε ακατέργαστες πρώτες ύλες, 3. Υπεύθυνη αξιοποίηση και συντονισμένη προώθηση των θεμελιωδών φυσικών τρόπων ζωής και συνειδητή αποφυγή επιβάρυνσης του Περιβάλλοντος, 4. Υλοποίηση μιας πολυδιάστατης παραγωγής με πολύπλευρη επιχειρησιακή δομή που θα περιλαμβάνει διαφορετικά φυτά και είδη ζώων, χωρίς υπερβολική εξειδίκευση στη φάση της εκμεταλλεύσεως, 5. Συν τω χρόνω αύξηση των φυσικών ικανοτήτων της εδαφογονιμότητας, 6. Σύνδεση της ζωικής παραγωγής στην πραγματική έκταση της επιχείρησης και σεβασμό στις ειδικές ανάγκες των ζώων και στις ηθικές αρχές σχετικά με τη διατήρηση και την εκμετάλλευση των ζώων,
ΣτόχοιτηςΒιολογικήςΓεωργίας2/2 7. Προώθηση ήδη καταξιωμένων ποικιλιών όπως και ράτσες ζώων, έχοντας ως στόχο την ανθεκτικότητα σε παθογόνα ασθενειών, 8. Παραγωγή τροφίμων για μια πλήρη διατροφή σε ικανοποιητική ποσότητα και λογικές τιμές, 9. Δημιουργία προϋποθέσεων σταθερότητας επί τη βάσει ικανοποιητικών συνθηκών ζωής και εισοδήματος για τον παραγωγό, 10. Συμβολή στην επίλυση του προβλήματος της παγκόσμιας πείνας επιβάλλοντας περιορισμό των εισαγωγών σε ζωοτροφές, σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο βαθμό, από τον τρίτο κόσμο έτσι ώστε να αυξηθεί η προσφορά σε βασικής ανάγκης τρόφιμα, 11. Δενεπιτρέπονταιταχημικά-συνθετικάλιπάσματα, φυτοφάρμακα, προστατευτικά και μετασυλλεκτικά σκευάσματα, ορμόνες και αυξητικές ουσίες, 12. Οργάνωση τοπικών αγορών για καταναλωτές προϊόντων βιολογικής Παραγωγής
ΙστορικήΑναδρομή 1924 Ιδρυση της Demeter, Οργάνωσης για την Βιοδυναµική Γεωργία. 1967 Εκδίδονται για πρώτη φορά προδιαγραφές για την Βιολογική Γεωργία από την Soil Association 1972 Ιδρύεται η Παγκόσµια Οµοσπονδία Οργανώσεων για την Οικολογική Γεωργία (IFOAM) 1980 Εκδίδονται από την IFOAM οι Προδιαγραφές για την Βιολογική Γεωργία 1991 Η Ευρωπαική Ενωση ψηφίζει τον Καν. 2092/91 2000 Η Ιαπωνία ψηφίζει Νοµοθεσία για την Βιολογική Γεωργία 2000 Η ΗΠΑ ψηφίζει Νοµοθεσία για την Βιολογική Γεωργία 2004- ιδρυση της ISOFAR 2008- Η Ευρωπαϊκή ένωση ψηφίζει τον νέο κανονοσµό 834/2007
Τα σπουδαιότερα κριτήρια διαφοροποιήσεως μεταξύ βιολογικής και ολοκληρωμένης καλλιέργειας. 1/2 Κριτήρια Ολοκληρωμένη καλλιέργεια Βιολογική καλλιέργεια Χημικά εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα και ζιζανιοκτόνα επιτρέπονται, επιτρέπονται με περιορισμούς δεν επιτρέπονται Χημικά λιπάσματα επιτρέπονται μέχρι ενός ορίου δεν επιτρέπονται Χρήση μεταλλαγμένων οργανισμών επιτρέπονται δεν επιτρέπονται Απολύμανση σπόρων επιτρέπεται όχι χημική μεταχείριση Φιλικό περιβάλλον ζώων μερικές ρυθμίσεις αυστηρές ρυθμίσεις
Τα σπουδαιότερα κριτήρια διαφοροποιήσεως μεταξύ βιολογικής και ολοκληρωμένης καλλιέργειας. 2/2 Κριτήρια Ολοκληρωμένη καλλιέργεια Βιολογική καλλιέργεια Αγορά ζωοτροφών χωρίς όρια υπάρχουν όρια Χρήση αυξητικών ουσιών επιτρέπονται δεν επιτρέπονται Γενετική βελτίωση ζώων υψηλών αποδόσεων, επιτρέπεται η μεταφορά εμβρύων αποδόσεις σε φυσικά όρια, δεν επιτρέπεται η μεταφορά εμβρύων Υγεία ζώων επιτρέπεται η προφυλαχτική χρήση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων δεν επιτρέπεται η χρήση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων
ΕΛΛΑΔΑ
Οικοσύστημα Το οικοσύστημα της Βιολογικής Καλλιέργειας κατά συνέπεια πλησιάζει περισσότερο προς το φυσικό οικοσύστημα. Αν τέλος προσεχθούν ιδιαίτερα κάποιες φάσεις στα πλαίσια της παραγωγής προϊόντων (π.χ. κατεργασία εδάφους, κύκλος αμειψισποράς, είδη χλωρής λιπάνσεως, ποσότητα οργανικών λιπασμάτων) θα μπορούσε για κάποιες περιοχές να αποτελέσει πρότυπο οικολογικής αναβαθμίσεως της περιοχής με ταυτόχρονη παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας (χωρίς υπολείμματα φαρμάκων) (Σιδηράς, 2005).
Συστατικά της αειφορικής γεωργίας 1. Μελλοντικοί ηθικοί συντελεστές(δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών). 2. Προστασία των φυσικών πόρων (διατήρηση θεμελιωδών παραγόντων παραγωγής, αποφυγή/μείωσηεπιβάρυνσηςτουπεριβάλλοντος). 3. Διατήρηση/αύξηση της βιοποικιλότητας(ελαχίστη δυνατή επίπτωση της γεωργικής παραγωγής στο φυσικό οικοσύστημα). 4. Οικονομική ασφάλεια (διατήρηση των γεωργικών επιχειρήσεων και της γεωργικής δομής όπως και της δυνατότητας απασχολήσεως στη γεωργία). 5. Συλλογική υπευθυνότητα για τη γεωργία (διασφάλιση των βασικών αναγκών σε τρόφιμα υψηλής ποιότητας τόσο κατά την παραγωγή όσο και κατά την επεξεργασία τους). 6. Σφαιρική υπευθυνότητα.
Βιολογ. Γεωργία και CO2
Κατανάλωσηενέργειας
Χλωρίδαγεωργικώνοικοσυστημάτων
Πανίδαγεωργικώνοικοτόπων
Μύθοςτωναποδόσεων Examples of cotton yield increases in India A study conducted by IWMI in 2003 in India showed that organic cotton yields were somewhat higher than in conventional farms (Shah et al., 2005). A 13 percent increase of yield was found in another organic cotton project in Andhra Pradesh by Raj et al. in 2005. Similarly, the Central Institute of Cotton Research in Nagpur found that organic treatment resulted in 11-21 percent higher yields (Eyhorn et al., 2005). Another study by Jackson (2005) found that organic cotton yields in Kutch were on average 2.5-2.75 t/ha, similar to or even in excess of those obtained under non-organic systems, and much more than irrigated conventional hybrid cotton yields in other states, such as Punjab and Andhra Pradesh. Factors explaining these differences lie in low pest populations due to dry climate, the widespread use of Desi varieties and greater attention paid to soil fertility. (Πηγή: COMPARATIVE ANALYSIS OF ORGANIC ANDNON-ORGANIC FARMING SYSTEMS:CRITICAL ASSESSMENT OF FARM PROFITABILITY. By Noémi Nemes FAO, Rome 2009.)
Ωφελειπουδενμπορούννα προσδιορισθούν 1. ΩφέληΥγείας 2. Κοινωνικάωφέλη 3. Περιβαλλοντικάωφέλη
ΕθνικάΠροβλήματα Ελλειψη Εθνικού Σχεδίου για τη Βιολογική Γεωργία Σύνδεση επιδότησης με ελάχιστη εγγυημένη εμπορία (Θέλουμε παραγωγούς και όχι απλούς καλλιεργητές). Στόχευσησεnon-food καλλιέργειες(βαμβάκι, λινάρι, καπνός, φυσικές χρωστικές, bio-cosmetics, ecoκαθαριστικά) καθώς και σε υπηρεσίες. Σύνδεση της βιολογικής γεωργίας με τις οικολογικά ευαίσθητες περιοχές(natura, RAMSAR κτλ.). Ελλειψη εκπαίδευσης αγροτών και γεωτεχνικών Αδυναμίαανάπτυξηςτοπικούεμπορίου(ανάγκηγιαfarm market).
Ισχυράσημείαγιατηβιολογική γεωργία Είσοδος νέων ανθρώπων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και περιβαλλοντική ευαισθησία. ΗνέαΚ.Α.Π. Η αναπτυσσόμενη παγκόσμια αγορά Η ποιότητα των ελληνικών προιόντων Η καινοτομία σε νέα προιόντα.
Ο Ησίοδος γράφει στοναχίζετο Γαία, στεναχωριόταν η Γη, ασφυκτιούσε από το βάρος του πλήθους των ανθρώπων επάνω της και παρακάλεσε τον Ουρανό να την απαλλάξει.και Αυτός ο αγαπηµένος της σύζυγος προκάλεσε τον κατακλυσµό και µετά άρχισαν όλα από την αρχή! Ο Βιβλικός κατακλυσµός εκφράζεται από τον Αρχαίο Έλληνα συγγραφέα σαν κραυγή απόγνωσης αλλά και αντίδραση της Φύσης σε µια προσπάθεια επαναφοράς της Οµοιοστασίας όπου και όταν αυτή διαταράσσεται και στις µέρες µας δυστυχώς υπάρχει ανισορροπία στη σχέση ανθρώπου φύσης.