Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Καθετηριασµός Ουροδόχου Κύστης ρ Θεόδωρος Κατσούλας, ρ Θεοδώρα Στρουµπούκη, Γ. Ιντας, Ε. Μωυσιάδου ΟΥΡΗΘΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΗΣ ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ: Συλλογή ούρων για καλλιέργεια Μέτρηση υπολείµµατος ούρων Έγχυση σκιαγραφικής ουσίας Ουροδυναµική µελέτη του κατώτερου ουροποιητικού συστήµατος 1
ΟΥΡΗΘΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΗΣ ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ: Άρση υποκυστικής απόφραξης (συχνό) Παροχέτευση κύστεως σε χειρουργικές επεµβάσεις στο κατώτερο ουροποιητικό Ακριβής µέτρηση ούρων (τήρηση ισοζυγίου) ιαλείποντες καθετηριασµοί κύστεως (νευρογενής κύστη) Τοποθέτηση καθετήρα ως νάρθηκα (ουρηθροκυστική αναστόµωση) ΚΑΘΕΤΗΡΕΣ ΚΥΣΤΕΩΣ Το µέγεθός τους µετριέται µετην κλίµακα French ( Fr-Αµερική Αµερική) ή Charrier ( Ch- Ευρώπη) που αναφέρεται στη διάµετρο του καθετήρα 1 Fr = 1Ch = 0,33mm Άρα διάµ.. 1 mm =No 3 Fr Έτσι καθετήρας Νο 18 Fr, έχει διάµετρο περίπου 6 mm. 2
ΤΥΠΟΙ ΚΑΘΕΤΗΡΩΝ ΑΠΛΟΣ FOLEY NELATON ( ROBINSON) 3-WAY TIEMMAN- FOLEY PEZZER 3
4
ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ- ΤΕΧΝΙΚΗ Αποστείρωση Έλξη πέους, σταθερή Ήπια προώθηση καθετήρα απότο στόµιο.. Εισαγωγή όλου του καθετήρα Φούσκωµα µπαλονιού καθετήρα απ τη βαλβίδα Ήπια έλξη αυτού 5
ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ- ΧΡΗΣΕΙΣ Παραµονή µέχρι 1 εβδοµάδα : Foley Μεγαλύτερη παραµονή (30-40 40ηµέρες) ) : Silicone Για άρση υποκυστικού κωλύµατος :ιδανικό µέγεθος τα 16 ή 18 Fr ( στα παιδιά τα 3-5 Fr) Πρέπει να επιλέγεται πάντα οκαταλληλότερος µικρότερος δυνατός καθετήρας Οι καθετήρες εµποτισµένοι µε αντιβιοτικό, δεν προφυλάσσουν µακροπρόθεσµα περισσότερο από ουρολοιµώξεις ΥΣΚΟΛΟΙ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΚΥΣΤΕΩΣ ΑΙΤΙΑ: ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΣΥΓΚΛΕΙΣΗ ΚΥΣΤΙΚΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΣΤΕΝΩΜΑΤΑ ΟΥΡΗΘΡΑΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ 6
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ ΚΥΣΤΕΩΣ Έγχυση αναισθητικής αλοιφής σε ουρήθρα Eισαγωγή καθετήρα καιµε µετη βοήθεια δακτυλικής Εφαρµογή καθετήρα τύπου Tiemman Eισαγωγή καθετήρα Nelaton µέχρι του εµποδίου, κι από πάνω ενός Tiemman Ήπια εισαγωγή οδηγού σύρµατος 6 Fr, κιαπό πάνω ενός ουρηθρικού ή ουρητηρικού καθετήρα Εφαρµογή υπερηβικής κυστεοστοµίας Toποθέτηση καθετήρα κύστεως µε χρήση οπτικού ουρηθροτόµου ΟΥΡΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ (χωρίς δυνατότητα εξόδου των ούρων) ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΒΡΥΣΑΚΙ ΧΩΡΙΣ ΒΡΥΣΑΚΙ 7
ΟΥΡΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΙΙ ΠΕΪΚΕΣ ΚΑΛΥΠΤΡΕΣ (ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΕΣ) ΣΕ ΒΑΡΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΕ ΠΟΛΥ ΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΕΝΤΟΝΕΣ ΕΡΜΑΤΙΤΙ ΕΣ ΣΤΟ ΠΕΟΣ Επιπλοκές καθετηριασµού: Μόλυνση του ουροποιητικού κατά τη διάρκεια του καθετηριασµού: -Λανθασµένη άσηπτη τεχνική -Ανεπαρκής καθαρισµός της ουρήθρας -Μόλυνση του άκρου του καθετήρα Μόλυνση του ουροποιητικού απότο σύστηµα παροχέτευσης των ούρων: -Λανθασµένος χειρισµός των αντικειµένων -Σπάσιµο του κλειστού συστήµατος -Μετατόπιση του ουροσυλλέκτη -Ύψος του ουροσυλλέκτη µεγαλύτερο της στάθµης της ουροδόχου κύστης 8
Επιπλοκές καθετηριασµού: Τραύµα του βλεννογόνου της ουρήθρας: -Ακατάλληλο µέγεθος καθετήρα -Αδέξια και λανθασµένη πορεία του καθετήρα -Κίνηση του καθετήρα στην ουρήθρα -Βίαιη τοποθέτηση του καθετήρα υσκολία ανοχής του µόνιµου καθετήρα -Ερεθισµός του βλεννογόνου της ουρήθρας -Ψυχικό τραύµα Αδυναµία παροχέτευσης των ούρων -Λανθασµένη τοποθέτηση καθετήρα -Κάµψη του σωλήνα παροχέτευσης -Απόφραξη του καθετήρα π.χ. συγκρίµατα, πήγµατα -Άδεια ουροδόχος κύστη Επιπλοκές καθετηριασµού: Παραφίµωση Η ακροποσθία δεν επιστρέφει στη θέση της µετά τον καθετηριασµό ηµιουργία εσχαρών στο βλεννογόνο του στοµίου της ουρήθρας Πίεση που ασκείται από τον καθετήρα στο βλεννογόνο του στοµίου της ουρήθρας Πληµµελής καθαριότητα ιαρροή ούρων απότο στόµιο της ουρήθρας Χρησιµοποίηση λάθος µεγέθους καθετήρα Shock Απότοµη αφαίρεση µεγάλου ποσού ούρων 9
Προβλήµατα µετά την αφαίρεση του καθετήρα: υσουρία -Φλεγµονή του βλεννογόνου της ουρήθρας -Τραυµατισµός του βλεννογόνου Επίσχεση ούρων -Ψυχολογικά αίτια Φλεγµονή ουροποιητικού συστήµατος -Μόλυνση κατά τον καθετηριασµό -Ανιούσα µόλυνση ανοασθενής ασθενής έχει µόνιµο καθετήρα Νοσοκοµειακές Ουρολοιµώξεις: Ουρολοίµωξη είναι ηφλεγµονή οποιουδήποτε σηµείου του ουροποιητικού συστήµατος που οφείλεται στην παρουσία και πολλαπλασιασµό µικροοργανισµών Οι νοσοκοµειακές ουρολοιµώξεις είναι οι πιο συχνές νοσοκοµειακές λοιµώξεις αντιπροσωπεύοντας το 40% του συνόλου Περίπου το 80% σχετίζεται µετη χρήση ουροκαθετήρων 10
ΟΥΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Πρόκειται για µικροβιολογική εξέταση που απαντά στο ερώτηµα εάν ο άρρωστος έχει ουρολοίµωξη ήόχι. Με αυτήν, αρχικά διαπιστώνεται εάντα ούρα είναι στείρα, ήαυτά περιέχουν µικρόβια. Στην 2 η περίπτωση εξετάζεται το είδος, ο αριθµός και η ευαισθησία των µικροβίων. ΤΡΟΠΟΙ ΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Συνήθως λαµβάνονται τα πρώτα πρωινά ούρα. Σπανιότερα µπορεί να ληφθούν από καθετήρα ( καθετηριασµός για άλλη αιτία, ή µόνιµος καθετήρας ) Ακόµη σπανιότερα µπορεί να απαιτηθεί υπερηβική παρακέντηση της κύστεως (επανειληµµένα αµφίβολα ήαντιφατικά αποτελέσµατα, ή κ/α σε µικρά παιδιά). 11
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ ΓΙΑ ΟΥΡΟΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΕΣ Για κ/α προτιµώνται τα πρώτα πρωινά ούρα απότο µέσο ρεύµα της ούρησης. Το δοχείο συλλογής µετα ούρα θα πρέπει να αποσταλεί στο εργαστήριο µέσα σε 10-15 15 λεπτά απότη στιγµή της λήψης. ιαφορετικά, θα πρέπει να φυλαχθούν σε θερµοκρασία ψυγείου (2-4 0 C),µέχρι 24 ώρες (εξαίρεσηηκ/αγια MCV) ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΑΝ ΡΑ Σχολαστικό πλύσιµο των χεριών Καλός καθαρισµός των έξω γεν. οργάνων µε σαπούνι και νερό (όχι αντισηπτικά διαλύµατα) Απόρριψη των αρχικών 5-10ccκαι συλλογή των επόµενων 5-10cc (µέσο( ρεύµα ούρησης) χωρίς η ούρηση να διακοπεί Σεόλη όλητη διάρκεια της διαδικασίας η ακροποσθία να είναι τραβηγµένη πίσω στη στεφανιαία αύλακα 12
ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ Ίδιες γενικές αρχές όπως και στον άνδρα Ιδιαίτερη προσοχή στον σχολαστικό καθαρισµό των έξω γεννητικών οργάνων µε σαπούνι και νερό. Προσεκτικό σκούπισµα µε καθαρή πετσέτα ιατήρηση καλά ανοιχτών των µικρών χείλεων του αιδοίου καθ όλητη διάρκεια της ούρησης ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κ/ΑΟΥΡΩΝ ΣΤΕΙΡΑ: καµία ανάπτυξη µικροβίων ΑΡΝΗΤΙΚΗ: αριθµός µικροβίων <10.000/cc ΑΜΦΙΒΟΛΗ: αριθµός µικροβίων µεταξύ 10.000 και 100.000/cc oύρων επανάληψη.. ΘΕΤΙΚΗ : αριθµός µικροβίων >100.000/cc 13
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κ/Α ΟΥΡΩΝ ΙΙ Στην κ/α ούρων που έχει ληφθεί µε καθετηριασµό ή παρακέντηση της ουροδόχου κύστης, οαριθµός των µικροβίων δεν έχει ιδιαίτερη σηµασία. Ηύπαρξή τους δηλώνει µόλυνση του ουροποιητικού Ασθενείς οι οποίοι φέρουν µόνιµο καθετήρα, έχουν µόνιµη ασυµπτωµατική µικροβιουρία, η οποία δεν απαιτεί θεραπεία ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ Κ/ΑΟΥΡΩΝ ΑΠΟ ΚΑΘΕΤΗΡΑ ΚΥΣΤΕΩΣ Κλείνουµε τον αυλό του καθετήρα για 15 λεπτά µεµια µια αποστειρωµένη λαβίδα Καθαρίζουµε τον καθετήρα πάνω απότη λαβίδα µε γάζα εµποτισµένη σε αντισηπτικό Παρακεντούµε µε σύριγγα και αφαιρούµε 4-5ml ούρων ΟΥ ΕΠΟΤΕ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΟΥΡΑ ΓΙΑ Κ/ΑΑΠΟΤΟ ΣΑΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑ 14
Λήψη δείγµατος ούρων από καθετήρα κύστεως ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΕΑΝ ΒΡΕΘΟΥΝ ΣΤΑ ΟΥΡΑ ΣΕ ΕΠΑΡΚΗ ΑΡΙΘΜΟ ΕSCHERICHIA COLI ENTEROCOCCI NEISSERIA GONORRHOEAE KLEBSIELLA-ENTEROBACTER ENTEROBACTER-SERRATIA MYCOBACTERIUM TUBERCULOSIS PROTEUS PSEUDOMONAS AERUGINOSA STAPHILOCOCCI-STREPTOCOCCI STREPTOCOCCI TRICHOMONAS VAGINALIS CANDIDA ALBIGANS 15