ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 6.9.2017 COM(2017) 465 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Δέκατη πέμπτη έκθεση σχετικά με την μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση EL EL

1 Εισαγωγή Η δέκατη πέμπτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση περιγράφει τις επείγουσες δράσεις που πρέπει ακόμη να αναληφθούν, προκειμένου να μετεγκατασταθούν το συντομότερο δυνατό όλα τα άτομα που είναι επιλέξιμα από την Ιταλία και την Ελλάδα, καθώς και να επιτευχθούν οι στόχοι της επανεγκατάστασης. Ο ρυθμός μετεγκατάστασης εξακολουθεί να παρουσιάζει θετική τάση, με μέσο όρο 2 300 μετεγκαταστάσεις ανά μήνα από τον Φεβρουάριο του 2017, επιβεβαιώνοντας την σημαντική επιτάχυνση της μετεγκατάστασης το 2017, καθώς τα κράτη μέλη πραγματοποίησαν τρεισήμισι φορές περισσότερες μετεγκαταστάσεις από ό, τι κατά την ίδια περίοδο του 2016. Συνολικά, μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 2017 είχαν μετεγκατασταθεί περίπου 27 700 άτομα (19 244 από την Ελλάδα και 8 451 από την Ιταλία). Ωστόσο, μετά τον πρωτοφανή αριθμό μετεγκαταστάσεων κατά τον Ιούνιο του 2017, ο ρυθμός των μεταφορών επιβραδύνθηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Παρά τις εκκλήσεις της Επιτροπής για τη διατήρηση και την περαιτέρω επιτάχυνση του ρυθμού μετεγκατάστασης, ιδίως από την Ιταλία, καθώς και τη δέσμευση που ανέλαβαν οι υπουργοί κατά το άτυπο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, στις 6 Ιουλίου 2017, να λάβουν όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων από την Ιταλία, κατά τους θερινούς μήνες μετεγκαταστάθηκαν από την Ιταλία και την Ελλάδα μόνο 4 400 άτομα περίπου (με τη μετεγκατάσταση κατά μέσο όρο 600 ατόμων ανά μήνα από την Ιταλία). Στην Ιταλία, όπου η μεταναστευτική πίεση παραμένει πολύ υψηλή, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός αριθμός μεταναστών που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Μέχρι στιγμής, ο αριθμός των αφίξεων από την Ερυθραία, κύρια ιθαγένεια επιλέξιμη για μετεγκατάσταση στην Ιταλία, υπήρξε μάλλον περιορισμένος το 2017. Από τις αρχές του 2017 έχουν φθάσει στην Ιταλία 5 600 και πλέον Ερυθραίοι, πέραν των 20 700 που έφθασαν το 2016, και των σχεδόν 2 000 Σύριων που έχουν φτάσει στις ιταλικές ακτές. Δεδομένου ότι ο σημερινός ρυθμός μετεγκατάστασης εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής για την επίτευξη της μετεγκατάστασης όλων των επιλέξιμων ατόμων, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν πλέον τις δεσμεύσεις και τις νομικές υποχρεώσεις τους και να εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία. Αυτό θα βοηθούσε να μειωθεί η πίεση στα επιβαρυμένα συστήματα ασύλου και υποδοχής της Ιταλίας. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης σταθεροποιήθηκαν κατά τους θερινούς μήνες στις 1 700. Ωστόσο, απαιτούνται ακόμη περαιτέρω προσπάθειες για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων υποψηφίων. Μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου είχαν καταγραφεί για μετεγκατάσταση 27 382 άτομα, ενώ πρέπει ακόμη να μετεγκατασταθούν τουλάχιστον 2 800 άτομα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων μεταναστών στην πράξη. Η εφαρμογή των συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Ιουλίου 2015 1 για την επανεγκατάσταση 22 504 ατόμων συνεχίζει να παρουσιάζει πρόοδο. Ορισμένα κράτη μέλη με μεγάλες δεσμεύσεις έχουν εκπληρώσει τις δεσμεύσεις τους και εστιάζουν τις προσπάθειές τους στις επανεγκαταστάσεις βάσει της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα 1 http://data.consilium.europa.eu/doc/document/st-11130-2015-init/en/pdf 2

προβεί σε επανεγκαταστάσεις ή απέχουν πολύ από τον στόχο τους θα πρέπει να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους. 2 Μετεγκατάσταση Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης παρουσιάζει συνεχή θετική ανοδική τάση με 2 300 μετεγκαταστάσεις κατά μέσο όρο τον μήνα από τον Φεβρουάριο του 2017. Η πλειονότητα των κρατών μελών αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις σε τακτική βάση. Εντούτοις, όλα τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η 3500 3000 2500 2000 Relocations from Italy and Greece (October 2015- August 2017 ) 1500 1000 IT EL Total 500 0 μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων που βρίσκονται στην Ιταλία και την Ελλάδα. Τα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί στο σύνολο των μετεγκαταστάσεων που τους αναλογούν θα πρέπει να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους και να επιταχύνουν τις μεταφορές που έχουν καθυστερήσει. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να τηρούν τις υποχρεώσεις τους ούτως ώστε να μετεγκατασταθούν όλοι οι επιλέξιμοι αιτούντες τόσο από την Ιταλία όσο και από την Ελλάδα. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Ουγγαρία και η Πολωνία παραμένουν τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση, η δε Πολωνία δεν έχει αναλάβει καμία δέσμευση από τις 16 Δεκεμβρίου 2015. Επιπλέον, η Τσεχική Δημοκρατία δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις από τον Μάιο του 2016 και δεν έχει προβεί σε καμία μετεγκατάσταση από τον Αύγουστο του 2016. Οι χώρες αυτές θα πρέπει να αρχίσουν αμέσως να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και να πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις. 2.1 Ελλάδα: απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων. Συνολικά, στις 4 Σεπτεμβρίου, 27 382 άτομα είχαν υποβάλει τις αιτήσεις τους στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης 19 244 άτομα έχουν ήδη μετεγκατασταθεί, ενώ πρέπει 3

ακόμη να μετεγκατασταθούν 2 741 άτομα 2. Μολονότι ενδέχεται ακόμη να καταγραφούν περισσότεροι υποψήφιοι για μετεγκατάσταση πριν από τις 26 Σεπτεμβρίου 2017 και ορισμένοι θα μπορούσαν να αποκλειστούν από το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που είναι καταγεγραμμένα για μετεγκατάσταση αναμένεται να παραμείνει σταθερός. Ειδικότερα, τα 1 500 με 2 000 άτομα τα οποία είχαν παραπεμφθεί αρχικά στη διαδικασία του Δουβλίνου ενδέχεται να επανενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, αυξάνοντας τον συνολικό δυνητικό αριθμό ατόμων προς μετεγκατάσταση σε περίπου 4 700 3. Για τον λόγο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσουν τα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν τακτικά δεσμεύσεις. Όπως έχει αναφερθεί προηγουμένως, η Μάλτα και η Λετονία έχουν ήδη ολοκληρώσει όλες τις μετεγκαταστάσεις που τους αναλογούσαν 4 και η Νορβηγία εκπλήρωσε επίσης τη δέσμευσή της. Επιπλέον, με βάση τις υλοποιηθείσες και τις προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης, η Φινλανδία θα έχει υλοποιήσει ποσοστό μεγαλύτερο από το 90 % των μετεγκαταστάσεων που της αναλογούν, ενώ η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο θα έχουν υλοποιήσει άνω του 85% των δικών τους μετεγκαταστάσεων. Επιπλέον, η Σουηδία, η οποία άρχισε τη μετεγκατάσταση μόλις τον Ιούνιο, θα έχει προβεί σχεδόν στο 70% των μετεγκαταστάσεων που της αναλογούν. Ωστόσο η Αυστρία, παρόλο που ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αρχίσει μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα, δεν έχει ακόμη αναλάβει επίσημα δεσμεύσεις και η Επιτροπή αναμένει από την Αυστρία να το πράξει κατά προτεραιότητα. Τον Αύγουστο, οι μετεγκαταστάσεις ανήλθαν σχεδόν σε 1 800 άτομα. Το κυριότερο εμπόδιο στην τελική φάση της εφαρμογής του προγράμματος ήταν η έλλειψη ικανότητας ορισμένων κρατών μελών μετεγκατάστασης να διεκπεραιώνουν αιτήσεις μετεγκατάστασης με τον ρυθμό που προέβλεπαν οι μηνιαίες δεσμεύσεις, καθώς και η περιορισμένη ικανότητα υποδοχής. Όπως προαναφέρθηκε, οι κύριες συνέπειες της έλλειψης ικανότητας διεκπεραίωσης ήταν οι καθυστερήσεις στις απαντήσεις, καθώς και η αδυναμία πραγματοποίησης ελέγχων από τις εθνικές υπηρεσίες ασφαλείας, ιδίως όταν οι χώρες διενεργούν ταυτόχρονα επανεγκαταστάσεις και μετεγκαταστάσεις. Για τη μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι το συντομότερο δυνατόν, οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων (Γερμανία, Γαλλία, Ιρλανδία και Ελβετία) θα πρέπει επειγόντως να επιταχύνουν τις μεταφορές. Ασυνόδευτοι ανήλικοι: η ικανοποιητική πρόοδος συνεχίζεται Έως τις 31 Αυγούστου είχαν μετεγκατασταθεί 420 από τους 586 ασυνόδευτους ανηλίκους που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Τα ίδια κράτη μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Ιρλανδία, 2 3 4 2 765 υποψήφιοι για μετεγκατάσταση έχουν απορριφθεί από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης, έχουν παραπεμφθεί στη διαδικασία του Δουβλίνου ή στην εθνική ελληνική διαδικασία, ενώ ελάχιστοι εξ αυτών απεβίωσαν επιπλέον, 2 632 καταγεγραμμένες αιτήσεις δεν προσφέρθηκαν τελικά στα κράτη μέλη από την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, διότι παραπέμφθηκαν στην πλειονότητά τους στις διαδικασίες του Δουβλίνου ή κρίθηκαν μη επιλέξιμες για άλλους λόγους, ενώ ορισμένες αιτήσεις δεν έχουν υποβληθεί ακόμη στα κράτη μέλη. Μεταξύ Μαρτίου 2017 και 16ης Αυγούστου 2017, 219 αιτούντες διεθνή προστασία ανακατευθύνθηκαν προς το πρόγραμμα μετεγκατάστασης από την Ελληνική Μονάδα Δουβλίνου. Εκτός από το ποσοστό των υπόλοιπων 54 000 θέσεων που της αναλογεί. 4

Κάτω Χώρες, Ισπανία) συνεχίζουν να προσφέρουν θέσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία ευάλωτων αιτούντων, και η Επιτροπή επικροτεί τη στάση τους. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να δέχονται αιτήσεις μετεγκατάστασης από αυτή την ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να παρέχουν θέσεις αναλόγως των αναγκών 5 για τη μετεγκατάσταση των καταγραφέντων ανηλίκων που έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους και να αποφεύγουν υπερβολικά περιοριστικές πολιτικές όσον αφορά τα μέσα απόδειξης των οικογενειακών δεσμών. Η εκτίμηση του συμφέροντος του παιδιού είναι αυτή που καθορίζει πρώτον, εάν ο ανήλικος θα πρέπει να μετεγκατασταθεί και, δεύτερον, σε ποιο κράτος μέλος. Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν την ανάληψη δεσμεύσεων όπως απαιτείται για να εξασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί στο σύνολο των μετεγκαταστάσεων που τους αναλογούν θα πρέπει να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους και να επιταχύνουν τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων. Η Αυστρία θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα με βάση την ανακοίνωσή της και να αρχίσει αμέσως να αναλαμβάνει δεσμεύσεις και να πραγματοποιεί μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα. Στο παρόν τελικό στάδιο της εφαρμογής, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία και η Ελβετία θα πρέπει να εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για την επιτάχυνση των μεταφορών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δείξουν ευελιξία στη μετεγκατάσταση χωρισμένων από την οικογένειά τους και ασυνόδευτων ανηλίκων. 2.2 Ιταλία: απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων Με τον σημερινό ρυθμό (μόνο 544 αιτούντες μετεγκαταστάθηκαν τον Ιούλιο και 467 τον Αύγουστο), είναι σαφές ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα και στα δύο μέτωπα: ταυτοποίηση και καταγραφή όλων των επιλέξιμων ατόμων που φθάνουν το 2017 (Ιταλία) και ταχεία επανεγκατάστασή τους (κράτη μέλη μετεγκατάστασης). Ταυτοποίηση και καταγραφή με σκοπό τη μετεγκατάσταση των αιτούντων που έφθασαν το 2017: χρειάζεται περαιτέρω επιτάχυνση προκειμένου να καταστεί δυνατή η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων Εκτός από τους 20 700 αιτούντες που έφθασαν στην Ιταλία το 2016, περίπου 7 600 επιλέξιμοι αιτούντες (κυρίως Ερυθραίοι και Σύριοι) έχουν φθάσει μέχρι στιγμής στην Ιταλία το 2017, εκ των οποίων μόνο 4 000 περίπου έχουν καταγραφεί για μετεγκατάσταση το 2017 και περίπου 11 000 συνολικά από την έναρξη του προγράμματος. Ωστόσο, ο ρυθμός αυτός ταυτοποίησης, καταγραφής και διεκπεραίωσης των περιπτώσεων Ερυθραίων δεν ανταποκρίνεται στον ρυθμό των αφίξεων επιλέξιμων αιτούντων στην Ιταλία. Στο πλαίσιο αυτό, η Ιταλία πρέπει να 5 Μολονότι, καταρχήν, δεν απαιτούνται πρόσθετες δεσμεύσεις, η ανάγκη ανάληψης περαιτέρω δεσμεύσεων μπορεί να αυξηθεί αν απορριφθούν ορισμένες από τις αιτήσεις που υποβάλλονται σε άλλα κράτη μέλη δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου για ασυνόδευτους ανηλίκους. 5

αυξήσει, κατά προτεραιότητα, την ταυτοποίηση και την καταγραφή όλων των αφικνούμενων επιλέξιμων αιτούντων, καθώς και τον ρυθμό διεκπεραίωσης των υποθέσεων προκειμένου οι αιτήσεις μετεγκατάστασης να μπορούν να υποβάλλονται ταχύτερα στα κράτη μέλη μετεγκατάστασης και αμέσως μόλις αναλαμβάνεται δέσμευση από τα κράτη μέλη. Για τον σκοπό αυτό, η Ιταλία, υποστηριζόμενη από την EASO, πρέπει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης μεταξύ των τοπικών αρχών και στα κέντρα υποδοχής, διασφαλίζοντας μεταξύ άλλων την ταχεία καταγραφή και συμπερίληψη στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης των δυνητικών υποψηφίων που βρίσκονται επί του παρόντος εκτός του επίσημου συστήματος υποδοχής της Ιταλίας. Η ενημερωτική εκστρατεία και η ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή της EASO για τη μετεγκατάσταση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στο μέτρο του δυνατού. Για τον σκοπό αυτό, είναι ζωτικής σημασίας η στενότερη συνεργασία μεταξύ των ιταλικών αρχών και της EASO. Η EASO είναι επίσης πρόθυμη να αυξήσει τον αριθμό και την ενεργό παρουσία των κινητών ομάδων της ούτως ώστε να προσεγγίσει όλους τους δυνητικά επιλέξιμους αιτούντες που δεν έχουν ακόμη καταγραφεί για μετεγκατάσταση και να διευκολύνει την καταγραφή τους στο πρόγραμμα και τη διεκπεραίωση της υπόθεσής τους. Μετά την επιστολή του πρωθυπουργού Gentiloni, της 14ης Αυγούστου, προς τον Πρόεδρο Juncker, τον πρώτο Αντιπρόεδρο Timmermans και τον Επίτροπο Αβραμόπουλο, η συνεργασία με την EASO θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Δεσμεύσεις και μετεγκαταστάσεις: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν το ταχύτερο όλα τα στάδια της διαδικασίας, ενώ απαιτούνται περισσότερες δεσμεύσεις ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη μετεγκατάσταση των πρώτων 15 αιτούντων από την Ιταλία στην Αυστρία και την πρόσφατη αύξηση των δεσμεύσεων εκ μέρους της Γαλλίας και της Ισπανίας, οι οποίες θα πρέπει πλέον να μετουσιωθούν σε μετεγκαταστάσεις στην πράξη. Εξετάζονται πρώτες περιπτώσεις ατόμων προς μετεγκατάσταση από την Ιταλία στη Σλοβακία και η Επιτροπή αναμένει ότι οι πρώτες μεταφορές θα πραγματοποιηθούν χωρίς καθυστέρηση. Η Γερμανία και η Ελβετία θα πρέπει να συνεχίσουν να μειώνουν τις καθυστερήσεις, δεδομένου ότι εκκρεμούν ορισμένες αιτήσεις μετεγκατάστασης από το τελευταίο έτος. Επιπλέον, ύστερα από την πρόσκληση που απηύθυνε η Ιταλία, θα πρέπει να συναφθούν το συντομότερο δυνατό οι εκκρεμείς διμερείς ρυθμίσεις, σχετικά με πρόσθετες συνεντεύξεις ασφαλείας, με τα οικεία κράτη μέλη, ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση έναρξη της μετεγκατάστασης στα εν λόγω κράτη μέλη. Εν προκειμένω, η Επιτροπή χαιρετίζει την πρόσφατη δέσμευση που ανέλαβε η Εσθονία και αναμένει ότι θα ακολουθήσουν σύντομα οι πρώτες μεταφορές. Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη έκθεση, η μετεγκατάσταση των ατόμων που φθάνουν έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2017 6 μπορεί ακόμη να πραγματοποιηθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος μετά την εν λόγω ημερομηνία 7, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τις απαιτήσεις 6 7 Ημερομηνία λήξης των αντίστοιχων αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση. Εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στο άρθρο 5 των αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση. 6

επιλεξιμότητας. Αυτό απαιτεί από τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις για πρόσθετες θέσεις ανάλογα με τις ανάγκες, ούτως ώστε η Ιταλία να μπορεί να αποστέλλει αιτήσεις μετεγκατάστασης και μετά την εν λόγω ημερομηνία, μόλις καταγραφούν οι επιλέξιμοι αιτούντες και ολοκληρωθεί η επεξεργασία της υπόθεσής τους. Παράλληλα με την παροχή επαρκών δεσμεύσεων, τα κράτη μέλη (ιδίως η Εσθονία και η Σλοβακία) θα πρέπει να αποφεύγουν υπερβολικά περιοριστικές προτιμήσεις οι οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να ικανοποιηθούν από την Ιταλία. Επιπλέον, για την ομαλή και αποδοτική εφαρμογή της τελικής φάσεως του προγράμματος μετεγκατάστασης, θα είναι ζωτικής σημασίας ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και συντονισμός εκ μέρους των κρατών μελών με μεγάλες μηνιαίες δεσμεύσεις. Μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων Μετά την πρώτη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων από την Ιταλία, τον Μάιο του 2017, 31 ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν μετεγκατασταθεί από την Ιταλία - 26 στις Κάτω Χώρες, 2 στο Βέλγιο, 2 στη Νορβηγία και 1 στη Γερμανία. Εξάλλου, υπάρχει και άλλη περίπτωση που έγινε δεκτή, 59 επιπλέον περιπτώσεις για τις οποίες έχουν αποσταλεί αιτήσεις στα κράτη μέλη και πάνω από 80 πρόσθετες περιπτώσεις έτοιμες προς υποβολή, ενώ ακόμα περισσότερες περιπτώσεις βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας. Οι θετικές εξελίξεις είναι το αποτέλεσμα της συντονισμένης δράσης της ομάδας της Επιτροπής στην Ιταλία, των ιταλικών αρχών 8, καθώς και της EASO. Δισέλιδη περίληψη που επεξηγεί βήμα προς βήμα τη διαδικασία μετεγκατάστασης ασυνόδευτων ανηλίκων εστάλη σε νομαρχίες και Questure στη Σικελία. Επιπλέον, στις σικελικές Questure αναπτύχθηκε περιοδεύουσα ομάδα της EASO. Η ομάδα αυτή ανέλαβε το έργο της στα μέσα Αυγούστου, διευκολύνοντας τις καταγραφές ασυνόδευτων ανηλίκων επιλέξιμων για μετεγκατάσταση. Καθώς αυξάνεται ο γενικός ρυθμός καταγραφής ασυνόδευτων ανηλίκων για μετεγκατάσταση, αναμένεται ότι σημαντικός αριθμός ασυνόδευτων ανηλίκων θα καταγραφούν κατά τις προσεχείς εβδομάδες. Ως εκ τούτου, εξακολουθεί να είναι καθοριστικής σημασίας τόσο οι ιταλικές αρχές όσο και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις αιτήσεις για ευάλωτες περιπτώσεις και ασυνόδευτους ανηλίκους με απόλυτη προτεραιότητα. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη (Γερμανία) θα πρέπει να σταματήσουν να διατυπώνουν αυστηρές προτιμήσεις όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Η καταγραφή και η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων που έχουν φθάσει στην Ιταλία μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά την άφιξή τους, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την πλήρη στήριξη όλων των κρατών μελών κατά τις προσεχείς εβδομάδες, μεταξύ άλλων μέσω αυξημένων δεσμεύσεων για ασυνόδευτους ανηλίκους. Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Η Ιταλία πρέπει να επισπεύσει την ταυτοποίηση και καταγραφή όλων των αφικνούμενων επιλέξιμων αιτούντων, μεταξύ άλλων μέσω της ενημερωτικής εκστρατείας της EASO, καθώς και τον ρυθμό της διεκπεραίωσης των περιπτώσεων 8 Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Δικαιοσύνης και τοπικές αρχές στην Ιταλία, ειδικότερα στη Σικελία και στη Ρώμη. 7

μετεγκατάστασης. Οι πρώτες μετεγκαταστάσεις στη Σλοβακία και στην Εσθονία θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή αμελλητί και η Γερμανία και η Ελβετία θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους ώστε να δοθεί απάντηση στις εκκρεμούσες αιτήσεις μετεγκατάστασης, τηρώντας τις προθεσμίες που συμφωνήθηκαν στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης. Δεδομένου ότι μόνο η Μάλτα και η Φινλανδία προσεγγίζουν την υλοποίηση του συνόλου των μετεγκαταστάσεων που τους αναλογούν από την Ιταλία, όλα τα άλλα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν την ανάληψη δεσμεύσεων ή, εφόσον είναι αναγκαίο, να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων. Ορισμένα κράτη μέλη (Εσθονία, Γαλλία, Σλοβακία) θα πρέπει να αποφεύγουν τις πολύ περιοριστικές προτιμήσεις, ενώ τα κράτη μέλη στα οποία αναλογεί σημαντική κατανομή προσώπων θα πρέπει να παρέχουν εκ των προτέρων προγραμματισμό και να επιδεικνύουν ευελιξία όσον αφορά τη διoικητική μέριμvα σχετικά με τις μεταφορές. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις αιτήσεις που αφορούν ευάλωτους αιτούντες, ιδίως ασυνόδευτους ανηλίκους, αποφεύγοντας τις αυστηρές προτιμήσεις (Γερμανία) και να συνεχίσουν να διαθέτουν επαρκείς θέσεις για αυτές τις ομάδες στο πλαίσιο των δεσμεύσεών τους. 3 Επανεγκατάσταση Η εφαρμογή των συμπερασμάτων της 20ης Ιουλίου 2015 σημειώνει πρόοδο. Από τις 22 504 επανεγκαταστάσεις που συμφωνήθηκαν σύμφωνα με τα συμπεράσματα, έχει ήδη ολοκληρωθεί ποσοστό πάνω από 75 %. Οι προσπάθειες συνεχίζουν να εστιάζονται κυρίως σε επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη με υψηλές ποσοστώσεις έχουν ήδη εκπληρώσει τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με τα συμπεράσματα ή βρίσκονται πολύ κοντά στην εκπλήρωσή τους. Ωστόσο, εξακολουθούν να υλοποιούνται επανεγκαταστάσεις από άλλες χώρες, κυρίως από την Ιορδανία και τον Λίβανο. Στις 4 Σεπτεμβρίου 2017, είχαν επανεγκατασταθεί 17 305 άτομα σε 22 χώρες επανεγκατάστασης (Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Γαλλία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Αυστρία, Πορτογαλία, Ισπανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο) δυνάμει των συμπερασμάτων της 20ης Ιουλίου 2015. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται προσπάθειες από κράτη μέλη για επανεγκατάσταση Σύριων από την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Από τις 4 Απριλίου 2016, 8 834 Σύριοι έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος, εκ των οποίων οι 1 028 Σύριοι μετά από την τελευταία περίοδο αναφοράς. Ο εναπομένων συνολικός αριθμός των δεσμεύσεων ανέρχεται σήμερα σε 20 687 Σύριους. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Επιπλέον, από τις 4 Απριλίου 2016 μέχρι σήμερα η Νορβηγία έχει επανεγκαταστήσει 629 Σύριους από την Τουρκία. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που επανεγκαταστάθηκαν στο πλαίσιο αμφότερων των προγραμμάτων της ΕΕ από την έναρξή τους ανέρχεται σε 22 518. 8

Επτά κράτη μέλη (Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθώς και τρεις συνδεδεμένες χώρες (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Ελβετία) έχουν ήδη τηρήσει τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 20ης Ιουλίου 2015. Εννέα κράτη μέλη, ωστόσο, δεν έχουν ακόμα προβεί σε επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος 9 και 13 κράτη μέλη δεν προβεί σε επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας 10. Εντούτοις, ορισμένα από αυτά τα κράτη μέλη προετοιμάζονται για επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων. Η Μάλτα πραγματοποίησε αποστολή επιλογής στην Τουρκία τον Ιούλιο και η Κύπρος αναμένεται να προβεί σε επανεγκατάσταση στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας κατά τις προσεχείς εβδομάδες. Επιπλέον, η Κροατία έχει αυξήσει τη δέσμευσή της στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας από 30 σε 150 άτομα, και προτίθεται να διεξαγάγει αποστολή ελέγχου στην Τουρκία στις αρχές Οκτωβρίου. Η Σλοβενία ήρθε σε επαφή με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για να της υποβάλλει την αίτησή της για επανεγκατάσταση 60 ατόμων στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τα κράτη μέλη που παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δεσμεύσεων που ανέλαβαν, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 20ης Ιουλίου 2015, και της έμπρακτης εφαρμογής τους, είναι απίθανο να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους, εκτός εάν αυξήσουν σημαντικά τις προσπάθειές τους. Τα κράτη μέλη που πραγματοποιούν επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας προετοιμάζουν νέες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων αποστολών στην Τουρκία για τη διενέργεια συνεντεύξεων με υποψηφίους για επανεγκατάσταση. Η αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα εξακολουθεί να τονίζει στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ότι είναι σημαντικό να αποστέλλονται νέες αιτήσεις υποψηφίων και στα κράτη μέλη με μικρότερες δεσμεύσεις. Παράλληλα με την υλοποίηση των υφιστάμενων δεσμεύσεων για επανεγκατάσταση από την Τουρκία, προχωρούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τις τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες για το εθελοντικό ανθρωπιστικό πρόγραμμα εισδοχής με τα συμμετέχοντα κράτη και με την Τουρκία, με στόχο να επιτευχθεί συμφωνία όσο το δυνατόν συντομότερα. Για να εξασφαλιστεί η συνεχής χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ για την επανεγκατάσταση, κατά τη διάρκεια του 8 ου Φόρουμ για την επανεγκατάσταση και μετεγκατάσταση που έλαβε χώρα στις 4 Ιουλίου, η Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να υποβάλουν έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2017 τις νέες δεσμεύσεις τους για επανεγκατάσταση για το 2018. Η χρηματοδότηση αυτή αποτελεί μέρος της τακτικής ανάληψης δεσμεύσεων που παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ για τις προσπάθειές τους στον τομέα της επανεγκατάστασης. Αντιπροσωπεύει τη συνέχιση μιας συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την επανεγκατάσταση σε επίπεδο ΕΕ και θέτει τα θεμέλια για το μελλοντικό πλαίσιο της Ένωσης για την επανεγκατάσταση. Βασική προτεραιότητα εξακολουθεί να είναι η επανεγκατάσταση από την Τουρκία υπηκόων της Συρίας και άλλων τρίτων χωρών οι οποίοι εκτοπίστηκαν λόγω των συγκρούσεων στη Συρία. Ταυτόχρονα, για άλλους ανθρωπιστικούς λόγους, λόγους προστασίας και διαχείρισης της μετανάστευσης, τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να προβούν στην επανεγκατάσταση ατόμων 9 10 Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σλοβενία. Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 9

που χρήζουν διεθνούς προστασίας από τον Λίβανο και την Ιορδανία, καθώς και από τη Βόρεια Αφρική και το Κέρας της Αφρικής. Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της 4ης Ιουλίου 11 και με σκοπό τη διάσωση ζωών, τη μείωση της μεταναστευτικής πίεσης που υφίσταται η Λιβύη και την παροχή εναλλακτικών λύσεων στις παράτυπες περαιτέρω μετακινήσεις προς την ΕΕ, τα κράτη μέλη κλήθηκαν συγκεκριμένα να επικεντρωθούν στην περιορισμένη, έστω, επανεγκατάσταση των πλέον ευάλωτων ατόμων από τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τον Νίγηρα, την Αιθιοπία και το Σουδάν. Προς το παρόν, το συνολικό ποσό που προορίζεται για την επανεγκατάσταση για το 2018 ανέρχεται σε 377,5 εκατ. EUR και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επανεγκατάσταση τουλάχιστον 37 750 ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η Επιτροπή, με επιστολή της 25ης Αυγούστου προς όλους τους Υπουργούς Εσωτερικών, έδωσε συνέχεια στην εν λόγω πρόσκληση και κάλεσε όλα τα κράτη μέλη να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλόδοξα και να αυξήσουν τις προσπάθειες επανεγκατάστασης από την Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Νιγηρία, την Αιθιοπία και το Σουδάν, να συμβάλουν στη σταθεροποίηση της δύσκολης κατάστασης στην κεντρική Μεσόγειο και στις κοινές μας προσπάθειες για τη διάσωση ζωών, και να παρέχουν εναλλακτικές προς τις παράνομες μετακινήσεις λύσεις, επιπρόσθετα και παράλληλα με τη διασφάλιση της συνέχισης των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. Η Επιτροπή αναμένει να λάβει τις δεσμεύσεις των κρατών μελών και είναι έτοιμη να παράσχει οικονομική και πρακτική στήριξη σε αυτά. Συστάσεις: Τα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκατάσταση ατόμων στο πλαίσιο των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 2015 (Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία), καθώς και εκείνα που δεν έχουν σημειώσει καμία πρόοδο (Τσεχική Δημοκρατία και Δανία), θα πρέπει να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους ώστε να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους. Η Κροατία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Σλοβενία ενθαρρύνονται να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την υλοποίηση των προγραμματισμένων επανεγκαταστάσεων. Τα κράτη μέλη καλούνται να εντείνουν περαιτέρω τις συνολικές προσπάθειες που έχουν καταβάλει κατά τα τελευταία δύο έτη και να υποβάλουν στην Επιτροπή, έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2017, φιλόδοξες δεσμεύσεις για την επανεγκατάσταση για το 2018. 4 Μελλοντική πορεία Εξακολουθούν να υπάρχουν επιλέξιμοι αιτούντες προς μετεγκατάσταση από την Ελλάδα και την Ιταλία στα λοιπά κράτη μέλη. Επιπλέον, νέοι επιλέξιμοι αιτούντες φθάνουν καθημερινά στην Ιταλία και χρειάζεται αυξημένη στήριξη στην Ιταλία προκειμένου να μετριαστεί η τρέχουσα μεταναστευτική πίεση. Επιπλέον, νέοι επιλέξιμοι αιτούντες ταυτοποιούνται από την Ελλάδα και, ως εκ τούτου, είναι ακόμη απαραίτητη η συνέχιση της ανάληψης δεσμεύσεων μετεγκατάστασης από τα κράτη μέλη. 11 SEC(2017) 339. 10

Η Επιτροπή χαιρετίζει την απόφαση της 6ης Σεπτεμβρίου 2017, με την οποία το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την εγκυρότητα της δεύτερης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση, και απέρριψε τις προσφυγές που είχαν ασκηθεί από τη Σλοβακία και την Ουγγαρία. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου εφαρμόζονται σε όλους τους επιλέξιμους αιτούντες που θα φτάσουν στο έδαφος της Ελλάδας και της Ιταλίας έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2017. Κατά συνέπεια, τα άτομα που φτάνουν έως αυτή την ημερομηνία και πληρούν όλες τις απαιτήσεις που ορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου είναι επιλέξιμα για μετεγκατάσταση και θα πρέπει να μεταφερθούν σε άλλα κράτη μέλη εντός εύλογης χρονικής περιόδου μετά την άφιξή τους. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας όλα τα κράτη μέλη, και ιδίως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία, καθώς και εκείνα που δεν έχουν καλύψει πλήρως τις μετεγκαταστάσεις που τους αναλογούν, να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων από την Ελλάδα και την Ιταλία. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ιταλία, όπου έχει φτάσει σημαντικός αριθμός επιλέξιμων αιτούντων από τις αρχές του 2017 και ενδέχεται να φθάσουν περισσότεροι έως τις 26 Σεπτεμβρίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επομένως, να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις τόσο έναντι της Ιταλίας όσο και έναντι της Ελλάδας, ανάλογα με τις ανάγκες. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρέχει χρηματοδοτική στήριξη για την επανεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων, όπως ορίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου. Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους σχετικά με την επανεγκατάσταση. Αυτό ισχύει ιδίως για όσα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη προβεί σε καμία επανεγκατάσταση ή για όσα εξακολουθούν να υπολείπονται κατά πολύ του στόχου τους. Μολονότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στην πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων προγραμμάτων επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, παράλληλα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της άτυπης συνόδου των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 6ης Ιουλίου, είναι αναγκαίο να συνεχιστούν ως ύψιστη προτεραιότητα οι εργασίες σχετικά με τη δέσμη νομοθετικών προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του κανονισμού του Δουβλίνου, με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας. 11