Διδασκαλία Γλώσσας με Μαθητικούς Υπολογιστές

Διδασκαλία Γλώσσας με Μαθητικούς Υπολογιστές Γιαννούτσου Ν 1., Νταουλτζής Ιω 2., Τρούκη Ε. 3. 1 Πανεπιστήμιο Πελοποννήσουnyiannoutsou@gmail.com 2 Εκπαιδευτήρια Δούκα ntaoul@yahoo.gr 3 Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών & Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, etrouki@ppp.uoa.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το κείμενο αυτό περιγράφει διαδικασίες αξιοποίησης σύγχρονης αλληλεπιδραστικής τεχνολογίας στη διδασκαλία και μάθηση διαφόρων μαθημάτων. Ο αλληλεπιδραστικός πίνακας, τα tablet pc αλλά και άλλα σύγχρονα μέσα αλλάζουν τη διαδικασία της μάθησης καθώς αλλάζουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τα μαθησιακά φαινόμενα οι μαθητές. Επίσης μεταβάλλουν και την διδακτική διαδικασία δίνοντας στον εκπαιδευτικό την ευκαιρία να εμπλέξει τους μαθητές του με ψηφιακά φαινόμενα που δημιουργούν συνθήκες πολύπλευρης και πλούσιας διαπραγμάτευσης στη τάξη. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Αλληλεπίδραση, ψηφιακά φαινόμενα, αλληλεπιδραστικός πίνακας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο μαυροπίνακας της παραδοσιακής τάξης απετέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί τον χώρο και το εργαλείο της τάξης στον οποίο (και με το οποίο) συνευρίσκονται οι ιδέες και οι απόψεις των μαθητών και του εκπαιδευτικού και με αυτές αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι. Οι οθόνες, μαζί με τα άλλα περιφερειακά μέσα των σταθμών εργασίας του εργαστηρίου υπολογιστών, είναι η σύγχρονη εκδοχή του πίνακα όπου ψηφιακά εργαλεία και μέσα μεσολαβούν τις ιδέες και τις απόψεις των μελών των μικρών ομάδων. Σ αυτό τον χώρο της τάξης οι γνώσεις των μελών της μικρής ομάδας αφού συνευρίσκονται, διαμεσολαβούνται και αλληλεπιδρούν με τα υπολογιστικά εργαλεία στο πλαίσιο της μικρής ομάδας, στη συνέχεια εκτίθενται ως αποτελέσματα της αλληλεπίδρασης στην συνολική τάξη. Ο διαδραστικός πίνακας (IWB) πίνακας είναι το μέσο που συνενώνει τις δυο παραπάνω εκδοχές. Είναι ο μαυροπίνακας της τάξης και ταυτόχρονα ο υπολογιστής της τάξης. Εδώ μπορούν να εκτίθενται οι ιδέες των μαθητών και του εκπαιδευτικού, να διαμεσολαβούνται με τα υπολογιστικά εργαλεία και τα ψηφιακά μέσα και να αλληλεπιδρούν με τις γνώσεις και τις εμπειρίες ολόκληρης της τάξης. Έτσι, το νέο αυτό μέσο προσφέρει βαθύτερη και πολύπλευρη αλληλεπίδραση μεταξύ των συνευρισκομένων στην τάξη και του τρόπου χρήσης των εργαλείων που εμπλέκονται (Armstrong et al., 2005, Miller, D.J., & Glover, D. (2006).). ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Εδώ παρουσιάζονται τρεις διαφορετικές προτάσεις διδασκαλίας με την αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών. Το πρώτο σενάριο βασίζεται στην επικοδομιστική προσέγγιση (constructionism), ειδικότερα αφορά την αξιοποίηση ενός μικροκόσμου για τη μελέτη στοιχείων της δομής της γλώσσας προκειμένου οι μαθητές να αποκωδικοποιήσουν ένα κείμενο. Το δεύτερο σενάριο αξιοποιεί τα πολυμέσα (video και powerpoint) για την αισθητηριακή και βιωματική προσέγγιση ενός αποσπάσματος από το έργο του Μυριβήλη. Το τρίτο σενάριο αποτελεί μία διδακτική πρόταση αξιοποίησης εργαλείων γενικής χρήσης (επεξεργαστής κειμένου και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και προαιρετική χρήση του διαδικτύου) για τη μελέτη ενός λογοτεχνικού κειμένου σε επίπεδο ιδεών αλλά και τεχνικής. 1

Υπολογιστικοί Μικρόκοσμοι και διδασκαλία της Γλώσσας. Το παράδειγμα του Κρυμμένου Κειμένου Η προσέγγιση της διδασκαλίας της γλώσσας με τη χρήση τεχνολογικών εργαλείων είτε βασίζεται σε εργαλεία επικοινωνίας που αξιοποιούνται για να προωθήσουν την επικοινωνιακή προσέγγιση της γλώσσας είτε βασίζεται σε εργαλεία γενικής χρήσης, ηλεκτρονικά βιβλία και ασκησιολόγια που αναπαράγουν την τρέχουσα πρακτική η οποία βασίζεται στα συμβατικά μέσα. Το να επιχειρήσει κανείς να «δέσει την τεχνολογία» στην τρέχουσα διδακτική πρακτική είναι σαν να δένει έναν κινητήρα αεροπλάνου σε ένα κάρο με άλογα, το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής είναι να τρομάξουν τα άλογα και να διαλυθεί το κάρο. Ο Papert (1980) χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο παράδειγμα για να δείξει ότι αν κανείς χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να κάνει απλώς ότι έκανε πριν είτε το αποτέλεσμα δεν θα διαφέρει σε τίποτα με τη χρήση της τεχνολογίας είτε το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό. Ποιο είναι λοιπόν το ζητούμενο; Στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία όχι για να προσφέρουμε το ίδιο περιεχόμενο με διαφορετικό ένδυμα ούτε καν για κάνουμε ό,τι δεν μπορούσαμε να κάνουμε πριν, αλλά να κάνουμε ό,τι δεν είχαμε φανταστεί ότι μπορούμε να κάνουμε (Resnick 2003). Με βάση την παραπάνω λογική προτείνουμε εδώ την αξιοποίηση των υπολογιστικών μικρόκοσμων για τη διδασκαλία της γλώσσας. Οι μικρόκοσμοι έχουν υπάρξει οχήματα καινοτόμων προτάσεων για την αξιοποίηση της τεχνολογίας κυρίως στη διδασκαλία των θετικών επιστημών. Η μάθηση στο πλαίσιο ενός μικρόκοσμου πραγματώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση του μαθητή με τα αντικείμενα που έχουν ενταχθεί στο μικρόκοσμο (Edwards 1998). Οι μαθητές μαθαίνουν «με το μικρόκοσμο» και όχι «από το μικρόκοσμο». Πώς όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ιδέα του υπολογιστικού μικρόκοσμου στη διδασκαλία της γλώσσας; Παρουσιάζουμε εδώ το παράδειγμα του κρυμμένου κειμένου, ένα μικρόκοσμο στον οποίο οι μαθητές χρησιμοποιούν στοιχεία της δομής της γλώσσας (στην προκειμένη περίπτωση τα μέρη του λόγου) για να αποκρυπτογραφήσουν ένα κείμενο. Οι λέξεις του κειμένου αναπαρίστανται με δύο τρόπους α) ενταγμένες στη σειρά που έχουν μέσα στο κείμενο και β) κάθε μία ξεχωριστά που μπορεί να ομαδοποιηθεί με βάση τις ιδιότητές της. Ειδικότερα, το λογισμικό δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να ομαδοποιήσουν τις λέξεις του κειμένου διατυπώνοντας ερωτήματα με βάση συγκεκριμένα κριτήρια π.χ. να δουν ποιες λέξεις είναι άρθρα, ποιο από τα άρθρα είναι θηλυκό, ενικού αριθμού πτώσης γενικής, ποιες λέξεις είναι ρήματα, β ενικού, ενεργητικής φωνής, χρόνου ενεστώτα κλπ. Έτσι για την αποκρυπτογράφηση του κειμένου οι μαθητές χρειάζεται να συγκροτήσουν μία στρατηγική προσέγγισης του προβλήματος. Αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση σημαίνει ότι οι μαθητές αρχικά χρειάζεται να προσδιορίσουν τις λέξεις που είναι εύκολο να βρουν την ταυτότητά τους (πβ. Τα άρθρα σε αντίθεση με τα επιρρήματα για παράδειγμα). Τι μαθαίνει όμως ο μαθητής καθώς επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο με την αξιοποίηση του μικρόκοσμου του κρυμμένου κειμένου; Γραμματική; Στην προκειμένη η γραμματική είναι προαπαιτούμενο δηλαδή πρέπει να ξέρει ο μαθητής ότι υπάρχουν άρθρα και ποιο είναι το άρθρο γένους ουδετέρου ενικού αριθμού αιτιατικής πτώσης. Ωστόσο, αν ο μαθητής δεν κατέχει τη γραμματική σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό η συγκεκριμένη πρόταση μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για να ψάξει ο μαθητής το βιβλίο της γραμματικής που στην προκειμένη περίποτωση μπορεί να το έχει δίπλα του και να το συμβουλεύεται όπου χρειάζεται. Όμως αφού όπως φαίνεται ο κύριος σκοπός δεν είναι να μάθουν οι μαθητές τώρα τη γραμματική τι μαθαίνουν; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι ότι μέσα από τη διαδικασία αποκρυπτογράφησης του κειμένου οι μαθητές χρειάζεται 2

να προσεγγίσουν τη γλώσσα συνολικά, ως ένα σύστημα το οποίο αποτελείται από επιμέρους στοιχεία κατηγορίες (άρθρα, ουσιαστικά, επίθετα, επιρρήματα) που έχουν ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Χρειάζεται να σκεφτούν για τα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας και να επιλέξουν εκείνο που είναι κατάλληλο για κάθε περίπτωση (η προσέγγιση που είναι κατάλληλη για την αποκωδικοποίηση του κειμένου στην αρχή δεν λειτουργεί μόλις έχει εμφανιστεί η πλειοψηφία των γραμμάτων). Επιδιώκεται δηλαδή να σκεφτεί ο μαθητής για τα χαρακτηριστικά των στοιχείων που απαρτίζουν τη δομή της γλώσσας και να τα αξιοποιήσει για την αποκρυπτογράφηση του κειμένου. Η μυστική παπαρούνα από το βιβλίο του Στ. Μυριβήλη «Η Ζωή εν Τάφω» Με βάση το Α.Π.Σ. με τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στοχεύουμε στην ουσιαστική επαφή των μαθητών με αντιπροσωπευτικά έργα της πολιτιστικής κληρονομιάς μας καθώς και με έργα πιο σύγχρονα, που δρομολόγησαν νέες αισθητικές τάσεις. Έτσι τα παιδιά θα μάθουν να οδηγούνται στην αισθητική απόλαυση, την ανάγνωση, την ερμηνεία κειμένων και με σχετικές εργασίες να συνθέτουν το δικό τους προφορικό ή γραπτό σχόλιο. Ακριβώς στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η ακόλουθη διδακτική προσέγγιση του κειμένου Η μυστική παπαρούνα, διανθιζόμενη/εμπλουτιζόμενη με οπτικοακουστικό υλικό που παρήχθη επί τούτου. Η δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές Β Λυκείου και μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 3 διδακτικές ώρες Η διαδικασία περιλαμβάνει την αισθητική και «βιωματική» προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου και την ένταξή του στο ιστορικό περιβάλλον και το λογοτεχνικό βιβλίο από το οποίο προέρχεται. Η προσέγγιση αυτή επιδιώκεται μέσα από την παρουσίαση σχετικών βίντεο, απαγγελιών και οπτικοποίσης του λογοτεχνικού έργου. Ως μέσα διδασκαλίας προτείνονται Tablet PCs, αλληλεπιδραστικός πίνακας - βιντεοπροβολέας και περιβάλλον power point (με κείμενο, ήχο και video) με το αντίστοιχο υλικό παρουσίασης που περιλαμβάνει διαφάνειες, αφηγήσεις ταινίες κλπ. Επιπλέον επιθυμητή είναι η πρόσβαση στο βιβλίο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (σε μορφή Word). Οι διδακτικοί στόχοι της δραστηριότητας περιλαμβάνουν: α) την κατανόηση του ιστορικού πλαισίου συγγραφής του λογοτεχνικού κειμένου, β)την ειδολογική κατάταξη του κειμένου (στην αντιπολεμική πεζογραφία), γ)την πραγματική προσέγγιση του έργου (κοινωνικά - πολιτιστικά στοιχεία έργου του), δ) την κατανόηση των σχετικών βιωμάτων του λογοτέχνη που αποδίδονται στο κείμενο, ε) την εξοικείωση με τη ρεαλιστική τεχνοτροπία, στ)την αισθητική - βιωματική προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου, ζ) την προσέγγιση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του συγγραφέα), τη συσχετική (συγκριτική) προσέγγιση του έργου. Εργαλεία και εξέλιξη του σεναρίου Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση του σεναρίου είναι το video και το powerpoint. Βήμα 1 Παρουσίαση: Διάρκεια 5-6 Οι μαθητές: α) παρακολουθούν Video και PP σχετικά με βιογραφικά στοιχεία του Μυριβήλη β)απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις πρόκλησης ενδιαφέροντος. Ο εκπαιδευτικός: επισημαίνει τα βασικά βιογραφικά στοιχεία που αντανακλώνται στο προς εξέταση κείμενο. Βήμα 2 Παρουσίαση: Διάρκεια 10 Οι μαθητές: Παρακολουθούν PP σχετικά με την πολεμική πεζογραφία. Απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις πρόκλησης ενδιαφέροντος. Ο εκπαιδευτικός Εξηγεί τις βασικές διαφορές μεταξύ της ιδεαλιστικής και ρεαλιστικής απεικόνισης του πολέμου. Βήμα 3 Παρουσίαση: Διάρκεια 5 οι μαθητές παρακολουθούν αποσπάσματα από την κινηματογραφική ταινία «Ατέλειωτοι αρραβώνες» Βήμα 4 Παρουσίαση - Διερεύνηση, διάρκεια 5-6 λεπτά, οι μαθητές: Βλέπουν σε εικόνες το εξώφυλλο και την εισαγωγή του βιβλίου. Δικαιολογούν τον τίτλο του και 3

αναζητούν ανά δύο το είδος του αφηγητή. Ακούν το ομότιτλο τροπάριο από το οποίο εμπνεύστηκε τον τίτλο ο συγγραφέας. Ο εκπαιδευτικός κατευθύνει την έρευνα των μαθητών με κατάλληλες ερωτήσεις. Βήμα 5 Παρουσίαση: Διάρκεια 5-6 : Οι μαθητές με τη χρήση του power point παρακολουθούν την οπτικοακουστική απόδοση της εισαγωγής του βιβλίου. Βήμα 6 Διερεύνηση: Διάρκεια 20-30 : Οι μαθητές αναλύουν (αισθητικά, πραγματολογικά κλπ) το λογοτεχνικό κείμενο με τίτλο «Μυστική παπαρούνα». Ο εκπαιδευτικός Κατευθύνει με ερωτήσεις, υποδεικνύει, εξηγεί, επιλύει απορίες, παραπέμπει στα προηγούμενα. Βήμα 7 Παρουσίαση: Διάρκεια 7-8 Οι μαθητές παρακολουθούν την οπτικοακουστική απόδοση του κειμένου και του επιλόγου του βιβλίου με τίτλο «Μυστική παπαρούνα». Βήμα 8 Διερεύνηση: Διάρκεια 10 Οι μαθητές μελετούν και σχολιάζουν συναφές λογοτεχνικό κείμενο (αναζητώντας θεματικές και μορφικές ομοιότητες και διαφορές). Ο εκπαιδευτικός Κατευθύνει με ερωτήσεις, υποδεικνύει, εξηγεί, επιλύει απορίες. Βήμα 9 Αξιολόγηση: Διάρκεια 5-6 Οι μαθητές απαντούν «ηλεκτρονικά» σε ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με όσα διδάχτηκαν. Οι σωστές απαντήσεις και το συνολικό «σκορ» δίδονται αυτόματα. Ο εκπαιδευτικός επιλύει απορίες σχετικά με τις απαντήσεις στο τest. Βήμα 10 Ανασκόπηση: Διάρκεια 5-10 Οι μαθητές παρακολουθούν την απόδοση του κειμένου με τίτλο «Μυστική παπαρούνα» σε κόμικ και κάνουν τα σχόλιά τους. Ο εκπαιδευτικός Ακούει προσεκτικά τους μαθητές και απολαμβάνει. Παίζοντας με τις ιδέες, παίζοντας με τις λέξεις: η «Λωξάντρα» Η βασική ιδέα που διέπει τη δραστηριότητα είναι οι μαθητές να επεξεργαστούν ένα λογοτεχνικό βιβλίο με σκοπό να συζητήσουν όχι μόνο τις ιδέες του αλλά και τις τεχνικές γραφής ενός λογοτεχνικού κειμένου. Η συζήτηση των θεμάτων αυτών θα γίνεται σε τρία επίπεδα, σε επίπεδο μικρής ομάδας, σε επίπεδο τάξης και σε επίπεδο δι-ομαδικής επικοινωνίας με μαθητές άλλου σχολείου (μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων). Οι μαθητές θα εργαστούν ομαδικά έχοντας το δάσκαλο βοηθό τους σε ρόλο συνερευνητή. Η δραστηριότητα απευθύνεται σε τάξης Δ-Στ Δημοτικού Απώτερος σκοπός της δραστηριότητας είναι να δοθούν στους μαθητές ευκαιρίες να παίξουν με τη γλώσσα και μέσα από το παιχνίδι αυτό και την επικοινωνία με τους συμμαθητές τους να ανακαλύψουν τη δύναμη που έχει ο λόγος ως μέσο αποτύπωσης μιας πραγματικότητας.. Η επιλογή του βιβλίου προσδιορίζει τις ιδέες και τα νοήματα που οι μαθητές θα επεξεργαστούν. Το λογοτεχνικό βιβλίο που έχει επιλεγεί στην προκειμένη περίπτωση είναι η «Λωξάντρα», καθώς σκοπός είναι οι μαθητές να προβληματιστούν και να συζητήσουν θέματα ταυτότητας και συνύπαρξης των λαών. Οι επιδιωκόμενοι στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο μέσα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι: α)η εξοικείωση με στοιχεία δομής, περιεχομένου και ύφους των λογοτεχνικών κειμένων β) Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα γλωσσικά μέσα, για να προκαλέσει τις εντυπώσεις που θέλει γ)ο μετασχηματισμός ενός κειμένου με την παράλληλη άσκηση στη χρήση λεξιλογίου: εμπειρικοί ορισμοί λέξεων, διάκριση της έννοιας της λέξης με βάση την καταγωγή, τη συγγένεια ή την αντίθεση, τη μεταφορική τους χρήση, τα συμφραζόμενα κ.ά δ)η άσκηση στην επιλογή και σύνθεση επιμέρους στοιχείων του λογοτεχνικού κειμένου που ενδιαφέρουν το μαθητή, ε)η εξοικείωση με τη δυναμική φύση της γραπτής έκφρασης που απαιτεί τις αναθεωρήσεις, τις αλλαγές, τις αντικαταστάσεις (σε μικρο- και μακρο- επίπεδο). Στ)Η άσκηση στο διάλογο: ακρόαση, έκφραση, εξήγηση, επιχειρηματολογία ζ) Η καλλιέργεια επικοινωνιακών δεξιοτήτων (προσαρμογή του λόγου σε συγκεκριμένες συνθήκες που προσδιορίζονται από το σκοπό, το δέκτη και τα μέσα επικοινωνίας, έλεγχος της αποδεκτότητας του λόγου). 4

Εργαλεία Διδακτικό υλικό Λογοτεχνικό βιβλίο «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου Επεξεργαστής κειμένου Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Διαδίκτυο (προαιρετικά) Λεξικό νεοελληνικής γλώσσας (προαιρετικά) Σύντομη περιγραφή των δράσεων των μαθητών Η δραστηριότητα δομείται στη βάση δύο βασικών δράσεων. Στο πλαίσιο της πρώτης δράσης οι μαθητές θα παίξουν με τις λέξεις και θα δοκιμάσουν στην πράξη πώς ένα κείμενο μπορεί να «μεταγραφεί» ανάλογα με τις λέξεις που επιλέγει να χρησιμοποιήσει ο δημιουργός του. Οι μαθητές θα εργαστούν με χωρία του βιβλίου που έχει επιλέξει ο εκπαιδευτικός και θα χρησιμοποιήσουν δύο βασικά «φίλτρα», τα συνώνυμα και τα αντώνυμα. Ζητούμενο είναι οι μαθητές να σκεφτούν όσο το δυνατόν περισσότερα συνώνυμα και αντώνυμα, να δοκιμάσουν να «μεταγράψουν» το κείμενο χρησιμοποιώντας τα και να καταγράψουν με σαφήνεια τα συμπεράσματά τους. Στην προσπάθειά τους αυτή μπορούν να ανατρέξουν και σε λεξικά (είτε ηλεκτρονικά είτε όχι), αλλά θα πρέπει να συνεργαστούν ηλεκτρονικά με μια ομάδα μαθητών από άλλο σχολείο. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας θα πρέπει: α) οι δύο ομάδες να επεξεργαστούν το ίδιο κείμενο ακολουθώντας τον εξής περιορισμό: η κάθε ομάδα προσδιορίζει στην ομάδασυνεργάτη τις λέξεις του κειμένου που θα πρέπει να αλλάξουν, και β) να ανταλλάξουν απόψεις τους σχετικά με το πόσο επιτυχημένες ήταν οι επιλογές των λέξεων και τι παρατήρησαν να αλλάζει στο νόημα του κειμένου μετά την αντικατάσταση συγκεκριμένων λέξεων με τα συνώνυμα και τα αντώνυμά τους. Κατά τον πειραματισμό των μαθητών για τη μεταγραφή συγκεκριμένων χωρίων του βιβλίου θα χρησιμοποιήσουν το εργαλείο του Word «Αναθεωρήσεις», που τους επιτρέπει να παρακολουθούν τις αλλαγές που επιφέρουν στο κείμενο. Στο πλαίσιο της δεύτερης δράσης οι μαθητές επεξεργάζονται τις βασικές ιδέες του βιβλίου και προετοιμάζονται να τις συζητήσουν με την ομάδα-συνεργάτη. Για το σκοπό αυτό ο εκπαιδευτικός δίνει στους μαθητές μια σειρά από ερωτήματα για να τα σκεφτούν και να τα επεξεργαστούν, ώστε στη συνέχεια να επικοινωνήσουν με την ομάδα-συνεργάτη και να ανταλλάξουν απόψεις. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Armstrong, V., Barnes, S. Sutherland, R., Curran, S., Mills, S., and Thompson I. (2005) Collaborative research methodology for investigating teaching and learning: the use of interactive whiteboard technology. 2. Edwards (1998) Embodying Mathematics and Science: Microworlds as representations. In Journal of Mathematical Behavior Vol.17, Issue1, pp 53-78 Ablex Publishing Corp 3. Miller, D.J., & Glover, D. (2006). Evolution for a revolution: professional development for mathematics teachers using interactive whiteboard technology, The Seventeenth ICMI Study: Technology Revisited, Hanoi 4. Papert, S. (1980). Mindstorms: Children, Computers, and Powerful Ideas. NY: Basic Books. 5. Resnick, M. (2003) Thinking Like a Tree (and other forms of ecological thinking). In International Journal of Computers for Mathematical Learning, 8, 43 62 5