ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 27.5.2014 COM(2014) 294 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2013 {SWD(2014) 169 final} EL EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΉ Τα μέσα εμπορικής άμυνας (ΜΕΑ) δασμοί αντιντάμπινγκ, αντισταθμιστικοί δασμοί και μέτρα διασφάλισης είναι σημαντικά εργαλεία που επιτρέπονται βάσει των κανόνων του ΠΟΕ για την άρση των οικονομικών ζημιών που προκαλούνται από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ή, στην περίπτωση των διασφαλίσεων, για την παροχή μιας προσωρινής ανακούφισης από απρόβλεπτη και σημαντική αύξηση των εισαγωγών. Ωστόσο, εάν δεν εφαρμόζονται αυστηρά σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ, μπορούν να καταστούν εργαλεία προστατευτικών πολιτικών που παρεμποδίζουν το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη. Κατά συνέπεια, παρόλο που αναγνωρίζεται το δικαίωμα των τρίτων χωρών να κάνουν χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας, η Επιτροπή καθόρισε την προώθηση κατάλληλων προτύπων και τη δράση κατά της καταχρηστικής εφαρμογής των εν λόγω μέσων έναντι των εξαγωγέων της ΕΕ ως στόχων εμπορικής πολιτικής που βοηθούν στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά για τους εξαγωγείς της ΕΕ. Στις περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων των κανόνων του ΠΟΕ και έλλειψης άλλων μέσων για την επίλυση των προβλημάτων, η προσφυγή στη διαδικασία επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ εξακολουθεί να υφίσταται ως δυνατότητα, αλλά η προσέγγιση που προτιμά η Επιτροπή είναι η επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων μέσω μιας ολοκληρωμένης παρακολούθησης των μέσων εμπορικής άμυνας των τρίτων χωρών και παρεμβάσεων στο πλαίσιο των υπό εξέλιξη ερευνών σε περιπτώσεις στις οποίες δεν τηρούνται οι κανόνες του ΠΟΕ. Η προώθηση κατάλληλων προτύπων δεν περιλαμβάνει μόνο παρακολούθηση των δραστηριοτήτων ΜΕΑ τρίτων χωρών αλλά και συνεχή έλεγχο και βελτίωση του τρόπου με τον οποίο η ίδια η Επιτροπή διεξάγει έρευνες εμπορικής άμυνας και εφαρμόζει τα μέτρα. Η ΕΕ είναι ήδη πολύ σώφρων χρήστης των μέσων εμπορικής άμυνας, πράγμα που φαίνεται από το γεγονός ότι τα εν λόγω μέτρα επηρεάζουν μόνο ένα πολύ μικρό μερίδιο των εισαγωγών της ΕΕ. Επιπλέον, επειδή η νομοθεσία της ΕΕ καθορίζει πρότυπα που είναι ακόμη πιο απαιτητικά από τους κανόνες του ΠΟΕ, δηλαδή, τα ονομαζόμενα «pluses του ΠΟΕ», οι έρευνές της δεν καταλήγουν αναγκαστικά στην εφαρμογή μέτρων και, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες εφαρμόζονται μέτρα, το επίπεδό τους είναι συνήθως χαμηλότερο από μέτρα που επιβάλλονται από άλλες χώρες σε παρόμοιες περιπτώσεις. Τα τελευταία χρόνια η Επιτροπή έχει επίσης ξεκινήσει τη διαδικασία εκσυγχρονισμού των μέσων εμπορικής άμυνάς της με νομοθετικές αλλαγές και σχετικά έγγραφα που πρόκειται να εγκριθούν το 2014. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τις τρίτες χώρες να αναλύουν επίσης, σε διαρκή βάση, τη νομοθεσία τους περί ΜΕΑ καθώς και τις σχετικές πρακτικές τους, με στόχο τη βελτίωση αυτών και την εξασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσής τους με τους κανόνες του ΠΟΕ. Το 2013, η σημαντική αύξηση του αριθμού των ερευνών που κινήθηκαν και των μέτρων που επιβλήθηκαν κατά των εξαγωγών της ΕΕ από τρίτες χώρες απαίτησε από την Επιτροπή να ενισχύσει τις δραστηριότητές της στον τομέα αυτό. Η επιπρόσθετη πίεση στους πόρους της σε αυτόν τον τομέα προήλθε από την αυξανόμενη πολυπλοκότητα των περιπτώσεων, την εμφάνιση νέων χωρών που έχουν αρχίσει να κάνουν χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας που επηρεάζουν τις εξαγωγές της ΕΕ και, ιδίως, την απαιτούμενη ενεργό συμμετοχή στις έρευνες τρίτων χωρών με αντικείμενο την επιβολή αντισταθμιστικού δασμού, όσον αφορά τα υποτιθέμενα συστήματα επιδότησης της ΕΕ, π.χ., στην έρευνα της Κίνας για το κρασί με τη συμμετοχή περίπου 5000 εξαγωγέων κρασιού της ΕΕ. Η παρούσα έκθεση περιγράφει τις συνολικές τάσεις, κατά το 2013, όσον αφορά τη χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας από τρίτες χώρες έναντι των εξαγωγών της ΕΕ και τις 2

δραστηριότητες που η Επιτροπή ανέλαβε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που εντοπίστηκαν. Το παράρτημα περιλαμβάνει μια πιο λεπτομερή ανάλυση, ανά χώρα, που διαφωτίζει σχετικά με τις τάσεις των δραστηριοτήτων εμπορικής άμυνας όσον αφορά τους πιο σημαντικούς χρήστες του μέσου, τα συστημικά προβλήματα και τις εξελίξεις ως προς ειδικές περιπτώσεις. 2. ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Στο τέλος του 2013 υπήρχαν συνολικά 152 μέτρα σε ισχύ έναντι της ΕΕ ή κρατών μελών της ΕΕ, αριθμός που αποτελεί αύξηση κατά 14 μέτρα σε σύγκριση με το τέλος του 2012, όταν ο αριθμός των μέτρων ήταν 138. Το παρακάτω γράφημα δείχνει ότι η μείωση του αριθμού των μέτρων που ίσχυαν το 2012 ήταν εξαίρεση και ότι η γενική τάση από το 2010 είναι σημαντική αύξηση στη δραστηριότητα λήψης μέτρων εμπορικής άμυνας: Μετά την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης στα τέλη του 2008 πολλές χώρες ανέλαβαν νέες έρευνες εμπορικής άμυνας. Για παράδειγμα, κατά μέσο όρο, αναλήφθηκαν 40 νέες έρευνες κάθε έτος κατά την περίοδο 2008-2010 σε σύγκριση με τις μόλις 19 τέτοιες έρευνες κατά το 2007. Στις περισσότερες περιπτώσεις η έρευνα ολοκληρώθηκε με την επιβολή μέτρων και, κατά συνέπεια, ο συνολικός αριθμός των σε ισχύ μέτρων αυξήθηκε σημαντικά από το 2010. Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο 2010-2011 η αύξηση του συνολικού αριθμού των ισχυόντων μέτρων οφειλόταν κυρίως σε νέα μέτρα διασφάλισης (16 από τα 23 νέα μέτρα), το 2013 η αύξηση αυτή οφειλόταν κυρίως στη λήψη νέων μέτρων αντιντάμπινγκ (10 από τα 14 νέα μέτρα). Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υπομνησθεί ότι οι διασφαλίσεις εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες καταγωγής και θα πρέπει να εμφανίζονται στις στατιστικές, ακόμη και όταν η ΕΕ δεν αποτελεί άμεσο στόχο. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα μέτρα αντιντάμπινγκ που αφορούν την κάθε συγκεκριμένη χώρα και, επομένως, επηρεάζουν άμεσα τις εξαγωγές της ΕΕ. Συνεπώς, η πρόσφατη αύξηση του συνολικού αριθμού των ισχυόντων μέτρων φαίνεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στις εξαγωγές της ΕΕ. Η κατανομή αυτών των μέτρων ανά τύπο αποκαλύπτει μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη κατά τα προηγούμενα έτη: Η μεγάλη πλειονότητα των μέτρων αυτών είναι ενέργειες αντιντάμπινγκ (104 μέτρα), ενώ τα μέτρα διασφάλισης εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο περίπου του συνόλου. Όσον αφορά τη δεύτερη αυτή κατηγορία, θα πρέπει, ωστόσο, να υπομνησθεί ότι όλα τα μέτρα διασφάλισης έχουν συμπεριληφθεί στις στατιστικές, όπως εφαρμόζονται στις εισαγωγές κάθε καταγωγής, αλλά μερικά από αυτά ενδέχεται να 3

έχουν μικρή οικονομική επίπτωση στην ΕΕ διότι η ΕΕ εξάγει μικρές ή μηδενικές ποσότητες του συγκεκριμένου προϊόντος. Η συνολική αύξηση του αριθμού των μέτρων που ίσχυαν το 2013 προέκυψε από την εκπνοή ή τον τερματισμό 13 μέτρων και την επιβολή 27 νέων μέτρων. Ο δεύτερος αριθμός είναι σύμφωνος με τον μέσο όρο των νέων μέτρων που επιβάλλονται σε ετήσια βάση κατά τα τελευταία έτη και η κατανομή ανά τύπο δύο τρίτα αντιντάμπινγκ και ένα τρίτο διασφαλίσεις αντιστοιχεί επίσης στον μέσο όρο των τάσεων. Όσον αφορά τις χώρες, η Κίνα επέβαλε περισσότερα νέα μέτρα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Στις άλλες τρίτες χώρες που έχουν επιβάλει τουλάχιστον 2 νέα μέτρα περιλαμβάνονται η Βραζιλία, η Κολομβία, η Ευρασιατική Τελωνειακή Ένωση (αποτελούμενη από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καζακστάν), η Ινδία, η Νότια Αφρική και η Τουρκία. Λόγω του μεγάλου όγκου των εμπορικών ροών, τα μέτρα που επιβάλλει η Κίνα και η Ευρασιατική Τελωνειακή Ένωση θα μπορούσαν να έχουν εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στις εξαγωγές της ΕΕ. Από πλευράς ισχυόντων μέτρων, με 21 ισχύοντα μέτρα η Ινδία παραμένει ο μεγαλύτερος χρήστης των μέσων εμπορικής έναντι κατά της ΕΕ ή των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά ακολουθείται στενά από την Κίνα (19 μέτρα). Η σταθερή και ταχεία ανάπτυξη του αριθμού των μέτρων που η Κίνα έχει επιβάλει έναντι της ΕΕ ή των κρατών μελών της ΕΕ είναι πραγματικά αξιοσημείωτη, δεδομένου ότι ο αριθμός των εν λόγω μέτρων ήταν μόλις 9 το 2008. Οι ΗΠΑ, οι οποίες ιστορικά ήταν η χώρα η οποία κατείχε ηγετική θέση σε αυτή την κατάταξη των τρίτων χωρών, έπεσε στην τρίτη θέση, με 17 μέτρα σε ισχύ. Η ιδιαίτερα εκτενής χρήση μέτρων διασφάλισης έχουν φέρει την Τουρκία και την Ινδονησία μεταξύ των πρώτων πέντε χωρών του παρόντος καταλόγου. 43 νέες διαδικασίες έρευνας αναλήφθηκαν το 2013, σε σύγκριση με 37 το 2012, ήτοι σημειώθηκε σημαντική αύξηση. Η Ινδία ήταν με μεγάλη διαφορά η πιο δραστήρια χώρα στον τομέα αυτόν και ακολουθεί η Κίνα, η Κολομβία, η Αυστραλία, η Βραζιλία, ο Καναδάς, και η Νότια Αφρική. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η αύξηση της δραστηριότητας της Ινδίας (4 νέα μέτρα αντιντάμπινγκ και 3 νέες έρευνες για μέτρα διασφάλισης) και της Κολομβίας (4 νέες έρευνες για μέτρα διασφάλισης) είναι ιδιαίτερα αισθητή. Όπως προαναφέρθηκε, ενώ κατά το πρόσφατο παρελθόν, στη μεγάλη πλειονότητα τους, οι νέες έρευνες αφορούσαν διασφαλίσεις, το 2013 τα μέτρα αντιντάμπινγκ κατέστησαν πιο δημοφιλή. 3. ΤΡΕΧΟΝΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Υπάρχουν ορισμένα επίμονα προβλήματα στη χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας από τρίτες χώρες που η Επιτροπή εντόπισε και περιέγραψε ήδη στις προηγούμενες εκθέσεις της. Ενώ οι παρεμβάσεις της Επιτροπής συνέβαλαν στην επίλυση προβλημάτων σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις, από πλευράς γενικής προοπτικής πολλά από τα ζητήματα παραμένουν τα ίδια. Τα κύρια προβλήματα που έχουν πρόσφατα καταγραφεί είναι τα εξής: 3.1. Μη ενδεδειγμένη χρήση των μέσων Η μη ενδεδειγμένη χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας παραμένει το σημαντικότερο πρόβλημα. Εφέτος υπήρξαν ισχυρές ενδείξεις ότι ορισμένες έρευνες κατά της ΕΕ αναλήφθηκαν ως αντίδραση σε ενέργειες εμπορικής άμυνας που αναλήφθηκαν από την ίδια την ΕΕ. Το 2012 η Κίνα ανέλαβε συνδυασμένη έρευνα αντιντάμπινγκ και έναντι των επιδοτήσεων αναφορικά με τις εισαγωγές πολυπυριτίου από την ΕΕ αφού η ΕΕ είχε προβεί σε 4

έρευνα έναντι των εισαγωγών κινεζικών ηλιακών συλλεκτών. Υπήρχαν φήμες ότι σε αντίδραση κατά της ΕΕ για την έρευνα σχετικά με τους ηλιακούς συλλέκτες, η Κίνα θα αναλάμβανε έρευνα έναντι των εισαγωγών κρασιού από την ΕΕ. Αυτές οι φήμες επιβεβαιώθηκαν όταν όντως το 2013 η Κίνα κίνησε διαδικασία αντιντάμπινγκ και διαδικασία έναντι των επιδοτήσεων όσον αφορά τις εισαγωγές κρασιού από την ΕΕ. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τα δικαιώματα τρίτων χωρών για ανάληψη ερευνών που βασίζονται σε πραγματικές καταγγελίες που υποβάλλονται από έναν εγχώριο κλάδο παραγωγής, αλλά καταδικάζει έντονα τις περιπτώσεις που αυτές υποκινούνται από οποιεσδήποτε άλλες αιτίες. Η Επιτροπή αντιμετωπίζει το ζήτημα αυτό ως προτεραιότητα, λόγω του συστημικού χαρακτήρα και των σημαντικών αρνητικών του επιπτώσεων. Στο παρελθόν, η Επιτροπή έχει ήδη παραπέμψει με επιτυχία παρόμοια υπόθεση στον ΠΟΕ (βλ. κατωτέρω) και θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3.2. Χρήση μέτρων διασφάλισης Ενώ ο αριθμός των νέων μέτρων διασφάλισης που επιβλήθηκαν κατά το τρέχον έτος εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερος απ ότι το 2011, ο αριθμός των νέων ερευνών για μέτρα διασφάλισης εξακολουθεί να παραμένει υπερβολικά υψηλός. Το 2013 επιβλήθηκαν 10 νέα μέτρα διασφάλισης, τα οποία είναι κατά πολύ λιγότερα από τον αριθμό των υπό εξέλιξη ερευνών κατά τα τελευταία έτη (κατά μέσο όρο περίπου 20). Από τη θετική πλευρά, αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα διασφάλισης είχαν αποφευχθεί σε ορισμένες έρευνες, όπου η Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ είχαν παρέμβει ενεργά. Από μια πιο αρνητική πλευρά, αυτό καταδεικνύει και πάλι την ατυχή πρακτική πολλών τρίτων χωρών να αναλαμβάνουν έρευνες για την λήψη μέτρων διασφάλισης με βάση ανίσχυρα στοιχεία. Ακόμη και αν τελικά δεν επιβληθούν μέτρα, το απλό γεγονός της έναρξης διαδικασίας, δημιουργεί αβεβαιότητες στους εισαγωγείς κατά τη διάρκεια της έρευνας και, κατά συνέπεια, επηρεάζει αρνητικά τις εμπορικές ροές. Εξάλλου, η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί για το γεγονός ότι ορισμένες χώρες συνεχίζουν να αναλαμβάνουν παράλληλες έρευνες αντιντάμπινγκ και διασφάλισης για το ίδιο προϊόν. Επιπλέον, μία χώρα, ιδίως, εξακολουθεί σχεδόν αυτόματα να παρατείνει την εφαρμογή των μέτρων διασφάλισης για την μέγιστη περίοδο που επιτρέπεται στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΠΟΕ για τα μέτρα διασφάλισης. Η Επιτροπή εξακολουθεί να δίνει πολύ μεγάλη προσοχή σε αυτό το θέμα και εξακολουθεί να υποστηρίζει την εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων για την έναρξη ερευνών για μέτρα διασφάλισης και την εφαρμογή των μέτρων. 3.3. Δραστηριότητα εμπορικής άμυνας στις αναδυόμενες οικονομίες Κατά την εφαρμογή μέτρων εμπορικής άμυνας, οι χώρες χρησιμοποιούν συχνά αυτά κυρίως έναντι των εμπορικών εταίρων με την σημαντικότερη και/ή πλέον ραγδαία αύξηση των διμερών εμπορικών ροών. Έτσι, δεν είναι ασύνηθες οι εξαγωγείς της ΕΕ να έχουν όλο και περισσότερο να αντιμετωπίσουν μέτρα εμπορικής άμυνας σε αναδυόμενες οικονομίες με τις οποίες η ΕΕ αναπτύσσει με ταχείς ρυθμούς τις εμπορικές σχέσεις της. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να αρχίζουν έρευνες και να επιβάλλονται μέτρα μόνον όταν είναι πραγματικά αναγκαία, γεγονός που δεν συμβαίνει πάντα. Η Επιτροπή ανησυχεί για το γεγονός ότι πολλές έρευνες εμπορικής άμυνας ξεκινούν σε καταστάσεις όπου οι εισαγωγές αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρό μερίδιο της εγχώριας αγοράς. Για παράδειγμα, το 2013 η Νότια Αφρική κίνησε 3 έρευνες εμπορικής άμυνας για το ίδιο προϊόν, συμπεριλαμβανομένης μιας έρευνας αντιντάμπινγκ και μιας διασφάλισης. Στις 5

περιπτώσεις αυτές ο εγχώριος κλάδος παραγωγής ως επί το πλείστον παραπονείται για την απώλεια μεριδίου αγοράς του, το οποίο ένα ή δύο χρόνια πριν ήταν 98% (sic). Ομοίως, το Μαρόκο εξετάζει την επιβολή μέτρων διασφάλισης σε μια περίπτωση στην οποία το μερίδιο αγοράς των εισαγωγών του υπό εξέταση προϊόντος αυξήθηκε από 2,5% στο 5%. Την Επιτροπή, επίσης, απασχολούν ορισμένα μέτρα που ελήφθησαν από την νεοσυσταθείσα Eυρασιατική Τελωνειακή Ένωση, τα οποία, λόγω του μεγέθους της αγοράς, της γεωγραφικής εγγύτητας και των ιστορικών εμπορικών ροών, έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ΕΕ. Σύμφωνα με την ανάλυσή μας, η αιτιολόγηση αυτών των μέτρων εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής. 4. ΚΥΡΙΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ Κατά τα προηγούμενα έτη η ΕΕ είχε επιλύσει ορισμένες σημαντικές υποθέσεις με τη χρήση του μηχανισμού επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ, όπως, π.χ., τη διαφορά με την Κίνα σχετικά με την απαράδεκτη πρακτική αντιποίνων (βλ. κατωτέρω). Μερικές φορές δεν υπάρχει εναλλακτική λύση πέραν της διευθέτησης των διαφορών στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Ωστόσο, αυτή εξακολουθεί να αποτελεί ενέργεια έσχατης ανάγκης, δεδομένου ότι οι διαδικασίες διευθέτησης των διαφορών του ΠΟΕ απαιτούν πολύ χρόνο και στο μεταξύ τα επίμαχα μέτρα παραμένουν σε ισχύ. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή παρεμβαίνει όσο το δυνατόν περισσότερο ήδη κατά τη διάρκεια της έρευνας, ώστε να πεισθούν οι ερευνούσες αρχές τρίτων χωρών είτε να βελτιώσουν την ανάλυσή τους είτε να μην επιβάλουν τα μέτρα. Σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις, οι παρεμβάσεις της Επιτροπής πέτυχαν πλήρως, ή τουλάχιστον εν μέρει, να αποτρέψουν την επιβολή των μέτρων ή να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των εν λόγω μέτρων. Το 2013 η Επιτροπή βοήθησε επίσης πολλούς εξαγωγείς της ΕΕ που επιθυμούσαν να συνεργαστούν στις έρευνες τρίτων χωρών. Οι παραγωγικοί κλάδοι της ΕΕ και τα κράτη μέλη έχουν αξιολογήσει θετικά την εν λόγω καθοδήγηση και συνδρομή, ακόμη και σε περιπτώσεις στις οποίες δεν απετράπη η επιβολή των μέτρων. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές ιδιαίτερα σημαντικές έρευνες που έχουν απαιτήσει πολλή εργασία και προσοχή από την Επιτροπή ήδη κατά το 2013, αλλά που δεν μπορούν να αναφερθούν στα επιτεύγματα, διότι βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη στις αρχές του 2014 και τα αποτελέσματά τους δεν είναι ακόμη γνωστά. Στη συνέχεια παρατίθεται κατάλογος των επιμέρους θετικών αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν το 2013. 4.1. Κίνα Εφαρμογή της έκθεσης της ειδικής επιτροπής του ΠΟΕ για τους σαρωτές ακτίνων Χ. Στις 23 Ιανουαρίου 2011 η Κίνα αποφάσισε να επιβάλει δασμούς αντιντάμπινγκ στις εισαγωγές εξοπλισμού ελέγχου ασφάλειας των συστημάτων ακτίνων που προέρχονται από την ΕΕ (μέτρα που κυμαίνονται από 33,5% έως 71,8%). Η Επιτροπή αποφάσισε να αμφισβητήσει αυτούς τους δασμούς, καθώς θεωρήθηκε ότι τα μέτρα αυτά δεν ήταν σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ και ότι είχαν επιβληθεί σε αντίποινα κατά της υπόθεσης της ίδιας της ΕΕ σχετικά με τους σαρωτές φορτίου από την Κίνα. 6

Στις 24 Απριλίου 2013 δημοσιεύθηκε η έκθεση της ειδικής ομάδας του ΠΟΕ που επιβεβαιώνει ότι η Κίνα ενήργησε κατά τρόπο ασυμβίβαστο με πολλές διατάξεις της συμφωνίας αντιντάμπινγκ του ΠΟΕ. Ως εκ τούτου, η Κίνα ανακοίνωσε την περάτωση του μέτρου στις 19 Φεβρουαρίου 2014. 4.2. Ρωσία-Λευκορωσία-Καζαχστάν Περάτωση της διαδικασίας χωρίς την επιβολή μέτρων. Η έρευνα για τα μέτρα διασφάλισης σχετικά με υφαντά υφάσματα κινήθηκε από την Ευρασιατική Οικονομική Επιτροπή (ΕΟΕ) την 1η Οκτωβρίου 2012. Η υπόθεση ήταν οικονομικά σημαντική επειδή οι ετήσιες εξαγωγές της ΕΕ ανέρχονταν σε 65 εκατ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια της έρευνας η Επιτροπή εντόπισε αρκετές ασυνέπειες ως προς τον ΠΟΕ, ιδίως όσον αφορά τον ορισμό του πεδίου εφαρμογής του προϊόντος, τη ζημία και τις πτυχές αιτιώδους σχέσης. Η Επιτροπή πραγματοποίησε σχετικές παρεμβάσεις, και η έρευνα τελικά περατώθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2013 χωρίς την επιβολή μέτρων. Μετά από ορισμένα έτη ενεργού χρησιμοποίησης των μέσων εμπορικής άμυνας και διασφαλίσεων, ειδικότερα, το 2013 η ΕΟΕ δεν ξεκίνησε καμία νέα έρευνα και επανεξέτασε δύο υφιστάμενα μέτρα (καραμελόχρωμα και σωλήνες από ανοξείδωτο χάλυβα), με το τελικό αποτέλεσμα να είναι κάποιου βαθμού ελευθέρωση ή μείωση του εύρους του προϊόντος στο οποίο εφαρμόζεται το μέτρο. Όπως προαναφέρθηκε, η Επιτροπή ανησυχεί, ωστόσο, όσον αφορά την εφαρμογή των ενεργειών εμπορικής άμυνας από τη Ευρασιατική Οικονονομική Επιτροπή. 4.3. Ουκρανία- περιορισμένη χρησιμοποίηση των μέσων εμπορικής άμυνας. Από το 2009 έως το 2011 η Ουκρανία ανέλαβε πολύ μεγάλο αριθμό ερευνών για μέτρα διασφάλισης. Κατά τη διάρκεια των ετών αυτών, η Επιτροπή παρενέβη σε καθεμία από τις εν λόγω υποθέσεις διασφάλισης και, επίσης, επέκρινε την Ουκρανία για την υπερβολική χρήση του μέσου διασφάλισης εν γένει. Σε σύγκριση με το 2012, κατά το οποίο δεν αναλήφθηκε καμία περίπτωση, το 2013 η Ουκρανία κίνησε έρευνα για μέτρα διασφάλισης μόνο για επιτραπέζια σκεύη και κουζινικά από πορσελάνη. Ωστόσο, η αισιοδοξία για την παρατηρούμενη συγκράτηση στη χρήση μέτρων διασφάλισης πρέπει να είναι περιορισμένη επειδή, παρά τις ανησυχίες και τις πολλές παρεμβάσεις της Επιτροπής, στις 14 Απριλίου 2013 η Ουκρανία επέβαλε μέτρα διασφάλισης κατά των εισαγωγών αυτοκινήτων, τα οποία θίγουν πολύ σημαντικά οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Η Επιτροπή υπήρξε ιδιαίτερα δραστήρια στη διαδικασία αυτή και συμμετέσχε, ως τρίτος, στις διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ, που ζητήθηκαν από την Ιαπωνία. 4.4. Περού Κατάργηση των μέτρων. Δεδομένου ότι αναλήφθηκε από τις αρχές του Περού διαδικασία κατά των επιδοτήσεων και επιβολή μέτρων τον Δεκέμβριο 2010 όσον αφορά τις εισαγωγές ελαιολάδου από την Ισπανία και την Ιταλία, η Επιτροπή, όπως και τα κράτη μέλη της ΕΕ, υπερασπίστηκαν ενεργά τα συμφέροντα της ΕΕ στην περίπτωση αυτή. Οι ασυμβατότητες της διαδικασίας και των μέτρων ως προς τους κανόνες του ΠΟΕ προβλήθηκαν σε πολυάριθμες παρατηρήσεις, ακροάσεις και παρεμβάσεις, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς και μέσω της δρομολόγησης διοικητικής διαδικασίας προσφυγής. Τέλος, τον Μάρτιο του 2013 οι παρεμβάσεις αυτές απέδωσαν καρπούς με τη μορφή της κατάργησης των εν λόγω μέτρων. 4.5. Μαρόκο μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των μέτρων. Η Επιτροπή παρενέβη σθεναρά στη μαροκινή έρευνα διασφάλισης σχετικά με τις εισαγωγές προϊόντων σιδήρου και χάλυβα. Η Επιτροπή παρενέβη γραπτώς, καθώς και κατά τη δημόσια 7

ακρόαση και διοργανώθηκαν διάφορες επί τούτου συνεδριάσεις, ώστε να εξασφαλιστεί το βέλτιστο αποτέλεσμα για τους εξαγωγείς της ΕΕ. Οι παρεμβάσεις αυτές οδήγησαν σε ένα πιο ευέλικτο μέτρο, καθώς η ποσόστωση που προτάθηκε για ένα προϊόν διπλασιάστηκε κατόπιν των παρεμβάσεων της Επιτροπής. Μολονότι αυτό είναι ένα θετικό επίτευγμα, εξακολουθεί να είναι λυπηρό το γεγονός ότι ελήφθησαν μέτρα για το εν λόγω προϊόν λόγω των εμφανών αδυναμιών. Οι μαροκινές έρευνες εξακολουθούν να παρακολουθούνται στενά, καθώς έχουν διαπιστωθεί συστημικές αδυναμίες. 4.6. Νότια Αφρική αναστολή των μέτρων διασφάλισης. Η Νότια Αφρική επέβαλε απαγορευτικό προσωρινό μέτρο διασφάλισης 60% κατά των εισαγωγών κατεψυγμένων τηγανητών πατατών, με βάση πολύ ασθενείς λόγους, και η Επιτροπή επίσης προέβη σε σημαντικές παρεμβάσεις στην εν λόγω υπόθεση. Διάφορες επί τούτου συναντήσεις διοργανώθηκαν σε διάφορα επίπεδα, προκειμένου να πεισθούν οι αρχές της Νότιας Αφρικής να μην επιβάλουν οριστικά μέτρα. Κατά συνέπεια, η απόφαση για την επιβολή των μέτρων αυτών έχει μέχρι στιγμής αναβληθεί, πράγμα που επιτρέπει να λήξει η ισχύς των προσωρινών μέτρων. Οι εξαγωγές της ΕΕ δεν θα μπορούσαν πλέον να έχουν πρόσβαση στην αγορά της Νότιας Αφρικής με δασμό 60%. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Νότια Αφρική είχε δρομολογήσει μια υπόθεση αντιντάμπινγκ (κατά του Βελγίου και των Κάτω Χωρών) και επέβαλε προσωρινά μέτρα για το ίδιο προϊόν, παρά την ανάλυση περί χαμηλής ζημίας. Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και οι προσωρινοί δασμοί κυμαίνονται από 0% έως περίπου 30% για τους μη συνεργασθέντες εξαγωγείς. 4.7. Τουρκία μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των μέτρων Η Τουρκία ολοκλήρωσε δύο υπό εξέλιξη έρευνες αντιντάμπινγκ το 2013 (υαλοπίνακες επίπλευσης και ηλεκτρικοί θερμοσίφωνες). Και στις δύο περιπτώσεις η Τουρκία αποφάσισε να επιβληθούν μέτρα. Ωστόσο, χάρη στις ενεργούς από κοινού παρεμβάσεις της Επιτροπής και του κλάδου παραγωγής της ΕΕ, οι οριστικοί δασμοί ήταν σημαντικά χαμηλότεροι από εκείνους που προτάθηκαν σε προηγούμενα στάδια των ερευνών. Στην περίπτωση των υαλοπινάκων επίπλευσης ο προσωρινός δασμός ήταν 41%, ενώ ο οριστικός δασμός για την συνεργασθείσα εταιρεία μειώθηκε σε 16%. Στην περίπτωση των ηλεκτρικών θερμοσιφώνων οι τουρκικές αρχές συμφώνησαν να αλλάξουν τη μέθοδό του υπολογισμού, ώστε να αντανακλά καλύτερα την πραγματική κατάσταση όσον αφορά έναν εξαγωγέα. Με τη νέα μέθοδο, ο δασμός μειώθηκε από το αρχικά προταθέν 19,82% σε 9%. 4.8. Αίγυπτος Περάτωση της διαδικασίας χωρίς την επιβολή μέτρων Μετά τις σθεναρές προσπάθειες της Επιτροπής, που συμπεριλάμβαναν παρεμβάσεις όσον αφορά τις ανεπάρκειες που παρατηρήθηκαν στην υπόθεση τόσο στις διαβουλεύσεις στο πλαίσιο της επιτροπής διασφαλίσεων του ΠΟΕ όσο και στις αντίστοιχες διμερείς, η Αίγυπτος δεν επέβαλε οριστικά μέτρα και δεσμεύτηκε να επιστρέψει τα ποσά προσωρινών δασμών που είχαν προηγουμένως καταβληθεί στην περίπτωση της ακατέργαστης και λευκής ζάχαρης. Τον Νοέμβριο του 2013 η Αίγυπτος, επίσης, περάτωσε την έρευνα για τις ράβδους χάλυβα χωρίς την επιβολή οριστικών μέτρων. 4.9. Αυστραλία Περάτωση των ερευνών χωρίς την επιβολή μέτρων διασφάλισης Τον Δεκέμβριο του 2013 η Αυστραλία αποφάσισε να περατώσει δύο έρευνες για την εφαρμογή μέτρων διασφάλισης κατά των εισαγωγών μεταποιημένων προϊόντων με βάση τις ντομάτες και κατά των εισαγωγών των μεταποιημένων προϊόντων από φρούτα χωρίς την επιβολή μέτρων. Αυτό επετεύχθη κατόπιν σειράς παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων 8

γραπτών παρατηρήσεων και της συμμετοχής σε ακροάσεις από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τον κλάδο παραγωγής της ΕΕ. 5. ΣΥΜΠΈΡΑΣΜΑ Η δραστηριότητα εμπορικής άμυνας έναντι της ΕΕ ή των κρατών μελών της αυξήθηκε και πάλι το 2013. Δεν είναι μόνο ο συνολικός αριθμός των ισχυόντων μέτρων που αυξήθηκε σημαντικά το 2013 σε σύγκριση με το 2012, αλλά και η σημασία και η πολυπλοκότητα των διακυβευομένων ζητημάτων. Καταβλήθηκαν πολλές προσπάθειες και διατέθηκαν σημαντικοί πόροι προκειμένου να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των κανόνων και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους εξαγωγείς της ΕΕ. Κατά συνέπεια, υπήρξαν πολλά επιτεύγματα, ορισμένα από τα οποία αναφέρονται ανωτέρω. Δυστυχώς, εξακολουθούν να υφίστανται πολλά προβλήματα και, για την αντιμετώπισή τους, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις δραστηριότητες εμπορικής άμυνας τρίτων χωρών και να παρεμβαίνει ενεργά, όπου απαιτείται. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης τις διμερείς επαφές με τις αρχές των τρίτων χωρών που διενεργούν έρευνες και θα συνεχίσει να παρέχει συμβουλές/κατάρτιση, με στόχο την πρόληψη της ανάληψης μη αναγκαίων μέτρων ή μη ορθής εφαρμογής των κανόνων. Η ΕΕ εφαρμόζει τους κανόνες που διέπουν τη χρήση των μέσων εμπορικής άμυνας με πολύ αυστηρό και διαφανή τρόπο και αναμένει από τις άλλες χώρες να πράττουν το ίδιο. Ως προς αυτό, ένας από τους βασικούς στόχους της Επιτροπής στον τομέα του εμπορίου είναι η διασφάλιση της πλήρους και δίκαιης πρόσβασης στην αγορά σε τρίτες χώρες. Η καταπολέμηση των αδικαιολόγητων μέτρων εμπορικής άμυνας αποτελεί σαφώς μέρος αυτού του στόχου. 9