Εργονομία - Γενικές αρχές εργονομικού σχεδιασμού.

Εργονομία - Γενικές αρχές εργονομικού σχεδιασμού. Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: ΣΕΠ (Ασφάλεια και Υγιεινή-Περιβάλλον Εργασίας) (Ε.Ε.) Δημιουργός: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Εργονομία - Γενικές αρχές εργονομικού σχεδιασμού.». Δημιουργήθηκε στις 18/10/2017 18:58:23 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/22

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: 3η Φάση: Δεν υπάρχει 4η Φάση: Σελίδα 3/22

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: ΣΕΠ (Ασφάλεια και Υγιεινή-Περιβάλλον Εργασίας) (Ε.Ε.) Θεματική ταξινομία: ΣΕΠ (Ασφάλεια και Υγιεινή-Περιβάλλον Εργασίας) (Ε.Ε.) Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Η Εργονομία ασχολείται με τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος βρίσκεται σε αρμονία με το περιβάλλον του καθώς και με τα αντικείμενα με τα οποία έρχεται σε καθημερινή επαφή. Είναι σημαντικό να βελτιώνουμε το περιβάλλον εργασίας μας, για να μπορούμε να προστατεύουμε την υγεία μας και να εργαζόμαστε πιο αποδοτικά. Το εκπαιδευτικό πρόβλημα που πραγματεύεται το σενάριο είναι η έννοια και ο σκοπός της εργονομίας με απώτερο στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής εργαζομένων και εκπαιδευόμενων. Το διδακτικό σενάριο αναπτύσσεται στο πλαίσιο του μαθήματος του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού Περιβάλλον Εργασίας Ασφάλεια και Υγιεινή που διδάσκεται σε κάθε Ομάδα Προσανατολισμού της Α τάξης ΕΠΑΛ. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Στα ελληνικά «έργο» σηµαίνει «εργασία» και «νόµος» σηµαίνει «κανόνας». Άρα ο όρος «εργονοµία» σηµαίνει «ένα σύνολο κανόνων σχεδιασµού της εργασίας». Το σενάριο αναφέρεται στην εργονομία και τις γενικές αρχές εργονομικού σχεδιασμού, για να εργάζεται κάποιος πιο έξυπνα, και λειτουργικά, αλλά και να σχεδιάζονται προϊόντα φιλικά προς τους χρήστες. Το προτεινόμενο σενάριο εισάγει τους μαθητές στην έννοια της εργονομίας και στις βασικές εργονομικές παρεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στον εργαστηριακό και μελλοντικά στον εργασιακό τους χώρο. Επειδή οι μαθητές του επαγγελματικού λυκείου δεν έχουν ειδικές γνώσεις για το προς μελέτη ζήτημα ακολουθείται αρχικά η μέθοδος του καταιγισμού ιδεών, Οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία ανακαλώντας και εκφράζοντας ελεύθερα (χωρίς το άγχος της αξιολόγησης ή της κριτικής) προϋπάρχουσες γνώσεις ή αντιλήψεις για το θέμα με στόχο τη διασαφήνιση της έννοιας "εργονομία ", τη διαπίστωση του επιπέδου γνώσεων των μαθητών αλλά και την ανάδειξη τυχόν παρανοήσεων που πιθανόν να έχουν για το θέμα. Σε επόμενη φάση οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, με τη βοήθεια των ταινιών μικρού μήκους του Napo, αλλά και φύλλων πληροφοριών που τους δίνονται από τον εκπαιδευτικό, αναγνωρίζουν εργονομικές παρεμβάσεις και διατυπώνουν κανόνες. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι το έντυπο υποστηρικτικό υλικό που προτείνεται από τις οδηγίες για τη διδασκαλία του ΣΕΠ στα ΕΠΑ.Λ., δεν περιλαμβάνει πηγές για το θέμα και γενικότερα για θέματα υγιεινής και ασφάλειας στον εργασιακό χώρο. Για το λόγο αυτό είναι χρήσιμα τα φύλλα πληροφοριών που στηρίζονται σε εκδόσεις του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας ( http://www.elinyae.gr ) και της εκπαιδευτικής πύλης: www.schools.ac.cy Σελίδα 4/22

Για την εξοικείωση με την εργονομία χρησιμοποιείται η εκπαιδευτική πύλη: http://photodentro.edu.gr, πειραματίζεται και ανακαλύπτει τη σωστή στάση εργασίας σύμφωνα με τις αρχές της εργονομίας. όπου ο μαθητής Από παιδαγωγική άποψη η μέθοδος που ακολουθείται είναι ομαδοσυνεργατική με μαθητοκεντρικό προσανατολισμό και ευελιξία, ενώ ο εκπαιδευτικός σε ρόλο καθοδηγητικό δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον προκειμένου ο μαθητής να εμπλέκεται δυναμικά στην υλοποίηση των στόχων του μαθήματος, ώστε να οικοδομήσει τη γνώση μέσα από ένα σύστημα αξιολόγησης ανάλογο με τις δυνατότητες και τις υποχρεώσεις του. Το προτεινόμενο σενάριο προσφέρει τη δυνατότητα για συνέργεια με άλλα διδακτικά αντικείμενα όπως η Ερευνητική Εργασία, η Αγωγή Υγείας, η Τεχνολογία, η Πληροφορική. Μπορεί δε να επεκταθεί, ώστε να ενημερωθούν οι μαθητές ως προς τα επαγγέλματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την έννοια της εργονομίας όπως είναι ο εργονόμος, ο τεχνικός ασφαλείας, ο γιατρός εργασίας, ο μηχανικός,, ο φυσικοθεραπευτής, ο εργοθεραπευτής,... Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να περιγράφουν οι μαθητές τι εξετάζει η εργονομία. αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην εργονομία, αναγνωρίζοντας τη σημασία βασικών της κανόνων. οδηγηθούν σε σκέψεις και δράσεις για την αποτελεσματικότερη πρόληψη των καταπονήσεων. εντοπίσουν μεθόδους με τις οποίες θα εφαρμοστούν εργονομικοί κανόνες στο Εργ. Κέντρου. Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Εργονομία ασφάλεια υγεία εργασία ομαδική εργασία Υλικοτεχνική υποδομή: Εργαστήριο Πληροφορικής εξοπλισμένο με βιντεοπροβολέα και γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο, όπου αυτό είναι εφικτό. Οι χώροι του Εργαστηριακού Κέντρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημεία αναφοράς και μελέτης του εργονομικού σχεδιασμού. Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 1 ώρα Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=75445 Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Υψηλό Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 15-18 Σελίδα 5/22

Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Επαγγελματικό Λύκειο Σελίδα 6/22

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Εισαγωγή στην έννοια της εργονομίας Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Φύλλο Πληροφοριών 2... 2η Φάση: Εργονομικές Παρεμβάσεις Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Φύλλο πληροφοριών - Κριτήρια εργονομικής παρέμβασης 2. Φύλλο πληροφοριών - Παράγοντες κινδύνου - Λύσεις 3η Φάση: Εξοικείωση με την εργονομία Χρονική Διάρκεια: 8 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Αρχές εργονομίας Σελίδα 7/22

4η Φάση: Αξιολόγηση Χρονική Διάρκεια: 7 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. Επιλέξτε μία από τις απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις:.... Σελίδα 8/22

1η Φάση: Εισαγωγή στην έννοια της εργονομίας Σελίδα 9/22

1η Φάση: Εισαγωγή στην έννοια της εργονομίας Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Ο όρος εργονομία δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στους μαθητές παρόλο που στην καθημερινότητά τους μπορεί να εφαρμόζουν εργονομικούς κανόνες. Ο εκπαιδευτικός με τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών καλεί τους μαθητές να δώσουν το δικό τους ορισμό στην έννοια " εργονομία ". Γράφει στον πίνακα: " τι είναι εργονομία; " και υποκινεί τους μαθητές να μιλήσουν ελεύθερα και αυθόρμητα, χωρίς να έχει σημασία αν γνωρίζουν το θέμα. Όσο παρουσιάζονται οι ιδέες δεν γίνεται κριτική, οι απόψεις όμως των παιδιών γράφονται στον πίνακα.. Μ' αυτό τον τρόπο αξιοποιείται η δημιουργικότητα και οι εμπειρίες των μαθητών, οι οποίοι αναπτύσουν ελεύθερη έκφραση, κριτική σκέψη και πνεύμα συνεργασίας. Στόχος είναι η συμμετοχή όλων των μαθητών χωρίς όμως να πιέζονται κάποιοι που δεν θέλουν να μιλήσουν άμεσα. Στη συνέχεια υπογραμμίζονται οι ιδέες που έχουν σχέση με βάση κριτήρια που θέτουν οι μαθητές σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό όπως: "έννοια εργονομίας", "στόχοι εργονομίας", "σωστή εφαρμογή κανόνων εργονομίας", και διαγράφονται οι υπόλοιπες. Ο εκπαιδευτικός κάνει μια σύντομη εισήγηση σχετικά με την έννοια και τους στόχους της εργονομίας και μια μικρή αναφορά στις μεθόδους για την επίτευξη αυτών των στόχων. Στους μαθητές δίνεται φύλλο πληροφοριών κατακτήσουν τις έννοιες του μαθήματος. σχετικά με το περιεχόμενο της διδασκαλίας δίνοντας τους τη δυνατότητα να 1. Φύλλο Πληροφοριών: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5810/#question22935 ΜΑΘΗΜΑ: ΣΕΠ ( Υγιεινή και ασφάλεια Περιβάλλον εργασίας ) ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΑΞΗ: Εργονομία Α Επαγγελματικού Λυκείου Ορισμός της εργονομίας Ένας Πολωνός φιλόσοφος και φυσιολόγος, ο Wojeich Jastrzebowski, ήταν ο πρώτος ο οποίος καθόρισε και χρησιμοποίησε τον όρο «Εργονομία». Σύμφωνα με αυτόν, εργονομία είναι η επιστήμη του έργου, συντίθεται δε από τις λέξεις έργον, που σημαίνει εργασία, και νόμος, εννοώντας τις διάφορες αρχές που διέπουν τη φυσική και νομική υπόσταση της εργασίας. Η εργονομία συνδέεται με τους κλάδους των μηχανικών, των επαγγελμάτων ασφαλείας, των βιομηχανικών υγιεινολόγων, των φυσικοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, νοσηλευτών, χειροπρακτών και ιατρών εργασίας. Σκοπός της εργονοµίας Σκοπός της εργονοµίας είναι να διασφαλισθεί ότι το εργασιακό περιβάλλον είναι εναρµονισµένο µε τα εργασιακά Σελίδα 10/22

καθήκοντα του εργαζοµένου. Όσο ευνόητο και να ακούγεται αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο να πραγµατοποιηθεί για πολλούς λόγους. Ο άνθρωπος είναι ευέλικτος και προσαρµόσιµος αλλά υπάρχουν πολύ µεγάλες διαφορές σε ατοµικό επίπεδο. ιαφορές σε επίπεδο όπως αυτό του φυσικού µεγέθους και της µυϊκής δύναµης είναι προφανείς, άλλες όµως όπως διαφορές σε επίπεδο πολιτισµικό ή επίπεδο δεξιοτήτων προσδιορίζονται δυσκολότερα. Στόχοι της εργονομίας Μείωση των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών. Περιορισμός του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων. Αύξηση παραγωγικότητας. Βελτίωση της ποιότητας εργασίας. Μείωση απουσιών των εργαζομένων. Αλλαγές των κυβερνητικών διατάξεων. Οι μέθοδοι με τις οποίες επιτυγχάνονται αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν Την εκτίμηση των παραγόντων κινδύνου της εργασίας, Την αναγνώριση και την κατάταξη των υπαρχόντων επικίνδυνων συνθηκών εργασίας, Τις προτάσεις για μηχανικούς και επιχειρησιακούς ελέγχους, ώστε να μειωθούν οι εντοπισμένες επικίνδυνες συνθήκες, Την εκπαίδευση του διευθυντικού και του εργατικού δυναμικού, αναφορικά με τις επικίνδυνες συνθήκες. 2...: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5810/#question22936 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 11/22

2η Φάση: Εργονομικές Παρεμβάσεις Σελίδα 12/22

2η Φάση: Εργονομικές Παρεμβάσεις Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/ergonomikesparamvaseis.doc Σ' αυτή τη φάση ο εκπαιδευτικός αναφέρει τους τομείς, όπως ο χώρος εργασίας, ο.σχεδιασμός και η διάταξη του εξοπλισμού της εργασίας, το φυσικό περιβάλλον εργασίας, η οργάνωση και οι κανόνες εργασίας, τομείς στους οποίους βρίσκει εφαρμογή η εργονομία και τα στοιχεία του συστήματος εργασίας τα οποία μπορούν να βελτιωθούν με σκοπό την προσαρμογή τους στον εργαζόμενο και δίνει στους μαθητές ένα αντίστοιχο φύλλο πληροφοριών. Οι μαθητές χωρίζονται σε πέντε ομάδες. Η διαδικασία διαμόρφωσης των μαθητικών ομάδων μπορεί να γίνει με την παρακάτω διαδικασία: Ο εκπαιδευτικός ετοιμάσει από πριν πέντε διαφορετικές ομάδες καρτών. Η κάθε ομάδα καρτών περιέχει τις παρακάτω λέξεις: διαμόρφωση σχεδιασμός φυσικό περιβάλλον οργάνωση εφαρμογή κανόνων Ο κάθε μαθητής καλείται να επιλέξει μία κάρτα και όσοι μαθητές επιλέξουν όμοιες κάρτες εντάσσονται στην ίδια ομάδα. Ο αριθμός των καρτών είναι ανάλογος με τον αριθμό των μαθητών του τμήματος. Η κάθε ομάδα εκπονεί τις παρακάτω δραστηριότητες όπως αναφέρονται στο φύλλο εργασίας που τους δίνεται: Οι μαθητές παρακολουθούν μια ταινία μικρού μήκους με ήρωα τον Napo - γίνεται αναφορά στο φύλλο εργασίας-, διαφορετική για κάθε ομάδα, όπου ο ήρωας προβληματίζεται με τη διαμόρφωση του χώρου εργασίας του, τον σχεδιασμό και τη διάταξη του εξοπλισμού της εργασίας του, το φυσικό περιβάλλον εργασίας του την οργάνωση της εργασίας την εφαρμογή κανόνων εργασίας, και καλούνται να απαντήσουν στα παρακάτω ερωτήματα: Ποιον εργονομικό κίνδυνο αναγνωρίσατε; Τι μέτρα πιστεύετε πως πρέπει να λαμβάνονται κατά περίπτωση; Ακολουθεί συζήτηση στο πλαίσιο μιας αλληλοεκπαίδευσης, και παρουσίαση των απόψεων που κατέγραψε η κάθε ομάδα, καθώς και διατύπωση - καταγραφή κανόνων ώστε να δημιουργηθεί ένα αρχείο πληροφόρησης για κάθε ενδιαφερόμενο στο σχολείο, και μάλιστα ανά εργαστήριο του σχολείου το οποίο ενδεχομένως να εμπλουτιστεί και από την εμπειρία ειδικών σε μια Σελίδα 13/22

μελλοντική φάση. Οι παράγοντες κινδύνου και οι ενδεικτικές λύσεις συνοψίζονται στο φύλλο πληροφοριών που παίρνουν οι μαθητές στο τέλος των παραπάνω δραστηριοτήτων. 1. Φύλλο πληροφοριών - Κριτήρια εργονομικής παρέμβασης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5811/#question22937 ΜΑΘΗΜΑ: ΣΕΠ ( Υγιεινή και ασφάλεια Περιβάλλον εργασίας ) ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΑΞΗ: Εργονομία ( Εργονομικές παρεμβάσεις) Α Επαγγελματικού Λυκείου Εργονομικές παρεμβάσεις Η εργονομία βρίσκει εφαρμογή σε όλες τις εργασιακές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες των ανθρώπων, οι οποίες παρουσιάζουν πνευματικές, τεχνικές και χειρονακτικές πτυχές. Στοιχεία του συστήματος εργασίας τα οποία μπορούν να βελτιωθούν με σκοπό την προσαρμογή τους στον εργαζόμενο, είναι τα εξής: Τα μέσα εργασίας (εξοπλισμός εργασίας, μέσα χειρισμού και ενδείξεων, μέσα ατομικής προστασίας, κλπ). Ο σχεδιασμός και η διάταξή τους θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το μέγεθος και το σχήμα του σώματος, το βάρος τη δύναμη και αντοχή του ανθρώπινου σώματος, την ικανότητα των αισθήσεων να αντιλαμβάνονται, τη διαδικασία κατανόησης και επεξεργασίας πληροφοριών του ανθρώπινου νου και την προστασία του εργαζόμενου από τον κίνδυνο τραυματισμού. Η διαμόρφωση του χώρου εργασίας. Καθορίζονται κριτήρια διάταξης μηχανών για εύκολη προσπέλαση, λειτουργία και συντήρησή τους, προβλέπονται χώροι για εύκολη και ασφαλή φύλαξη ή διακίνηση υλικών, απομονώνονται οχλούσες μηχανές, σχεδιάζονται γραφεία και θέσεις εργασίας για ευχάριστη και παραγωγική εργασία, κλπ. Το φυσικό περιβάλλον εργασίας. Εξετάζονται οι επιπτώσεις του μικροκλίματος, φωτισμού, θορύβου και δονήσεων, στην υγεία του ανθρώπου και την απόδοσή του. Επίσης επιδιώκεται ο περιορισμός των φυσικών αυτών παραγόντων μέσα σε όρια όχι μόνο για ασφαλή αλλά και άνετη εργασία. Οργάνωση εργασίας. Προτείνονται ωράρια, βάρδιες, ρυθμοί, διαλείμματα εργασίας, που αφενός να μην εξαντλούν τα όρια της αντοχής του εργαζόμενου και αφετέρου να επιτρέπουν στον ανθρώπινο οργανισμό να ανακτά τις δυνάμεις που δαπανά. Απαιτείται γνώση της φυσιολογίας του ανθρώπου, του βιολογικού ρυθμού του, καθώς και της ψυχολογίας της εργασίας. Η εκπαίδευση του εργαζόμενου. Όταν ο εργαζόμενος γνωρίζει τους κινδύνους και τις μακροπρόθεσμες πολλές φορές συνέπειες τους θα προσπαθήσει να τους αποφύγει. Επιπλέον η επαγγελματική κατάρτιση αυξάνει την απόδοση του εργαζόμενου. Κριτήρια εργονομικής παρέμβασης Όταν επιχειρείται μια εργονομική παρέμβαση για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, είναι σκόπιμη η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της με βάση τα εξής κριτήρια: Την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζόμενων (πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου). Σελίδα 14/22

Τη μείωση του φόρτου από την εργασία (σωματικού, νοητικού, ψυχικού). Τη μείωση ή εξάλειψη των εξαναγκασμών περιορισμών που επιβάλει η εργασία. Την αύξηση του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης από την εργασία. Τη βελτίωση των επιδόσεων, της αποτελεσματικότητας και της απόδοσης της εργασίας (παραγωγικότητα). Πηγή: http://www.schools.ac.cy 2. Φύλλο πληροφοριών - Παράγοντες κινδύνου - Λύσεις: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5811/#question22938 Παράγοντες κινδύνου - Λύσεις Τα µέτρα που πρέπει να ληφθούν για την πρόληψη και αντιμετώπιση των εργασιακών παραγόντων κινδύνου προσδιόρισαν Ερευνητές του Εθνικού Ιδρύµατος για την Επαγγελµατική Υγεία και Ασφάλεια των ΗΠΑ και είναι τα εξής: Παράγοντας κινδύνου 1: Επαναληπτικότητα Λύσεις: Αναφέρονται ενδεικτικά η χρήση μηχανικών βοηθημάτων, η διεύρυνση των εργασιών µε την προσθήκη περισσότερο ανόµοιων µεταξύ τους δραστηριοτήτων, αυτοματοποίηση συγκεκριμένων εργασιών, η εργασία εκ περιτροπής, η αύξηση του χρόνου διαλείμματος, η ομοιόμορφη κατανοµή της εργασίας σε κάθε βάρδια, η αναδιάρθρωση της εργασίας. Παράγοντας κινδύνου 2: Μηχανική φόρτιση Λύσεις: Αναφέρεται ενδεικτικά η μείωση του βάρους εργαλείων/κιβωτίων και εξαρτημάτων, η αύξηση τριβής µεταξύ χειρολαβών και χεριού, η βελτίωση του σχήματος και του μεγέθους χειρολαβών, η βελτίωση του μηχανικού οφέλους, κατάλληλα γάντια, η χρήση προστατευτικών µέσων κλπ. Παράγοντας κινδύνου 3: Στάση εργασίας Λύσεις: Αναφέρεται ενδεικτικά η προσαρμογή της εργασίας, ώστε να μειώνονται οι αφύσικες και άβολες/επίπονες στάσεις εργασίας, η μετακίνηση του εργαζόµενου πιο κοντά στο αντικείμενο εργασίας ή το αντίθετο ώστε να αποφεύγονται οι άβολες στάσεις, ο κατάλληλος σχεδιασµός εργαλείων κλπ. Παράγοντας κινδύνου 4: Κραδασμοί Λύσεις: Αναφέρεται ενδεικτικά η η η η επιλογή εργαλείων µε τους λιγότερους κραδασμούς/δονήσεις, χρήση μηχανικών βοηθημάτων, χρήση μονωτικών εργαλείων η αποσβεστήρων των δονήσεων, ρύθμιση της ταχύτητας λειτουργίας των εργαλείων που προκαλούν δονήσεις κλπ. Σελίδα 15/22

Παράγοντας κινδύνου 5: Ψυχοκοινωνικές πιέσεις Λύσεις: Αναφέρεται ενδεικτικά η διεύρυνση των καθηκόντων των εργαζομένων, ο μεγαλύτερος έλεγχος του τρόπου εργασίας από τον ίδιο τον εργαζόμενο, µικρά διαλείμματα, η ελαχιστοποίηση της εντατικής εργασίας, η κατάργηση ελέγχου µέσω ηλεκτρονικών οργάνων Πηγή: ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Κωνσταντίνα Λώµη, PT, MSc, Lic Med Sci Κέντρο Ασφάλειας της Εργασίας ΕΛΙΝΥΑΕ Σχόλιο: Θα βρείτε το πλήρες κείμενο στη διεύθυνση: http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/myoskeletika.1113218959850.pdf Σελίδα 16/22

3η Φάση: Εξοικείωση με την εργονομία Σελίδα 17/22

3η Φάση: Εξοικείωση με την εργονομία Χρονική Διάρκεια: 8 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Το Φωτόδεντρο είναι το Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το Φωτόδεντρο είναι ανοιχτό σε όλους, μαθητές, δασκάλους, γονείς αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο. Φιλοξενεί μαθησιακά αντικείμενα (δηλαδή αυτόνομες και επαναχρησιμοποιήσιμες μονάδες ψηφιακού υλικού που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διδασκαλία και τη μάθηση) όπως πειράματα, διαδραστικές προσομοιώσεις, διερευνήσεις, εικόνες, εκπαιδευτικά παιχνίδια, 3D χάρτες, ασκήσεις και άλλα. Οι μαθητές συνδέονται στη διεύθυνση http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/757 και εκπονούν μια διαδραστική εφαρμογή που στοχεύει στην εξοικείωση με τις αρχές εργονομίας που καθορίζουν τη σωστή στάση μπροστά στον υπολογιστή. Συγκεκριμένα ο στάση εργασίας μαθητής πειραματίζεται προσπαθώντας σύμφωνα με τις αρχές της εργονομίας. να τοποθετήσει τον μικρό Γιαννάκη σε σωστή Ο εκπαιδευτικός θέτει τον προβληματισμό για τη σωστή στάση του σώματος, πράγμα πολύ σημαντικό, αφού η πλειονότητα των παιδιών και όχι μόνο, αφιερώνουν πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Παροτρύνονται επίσης οι μαθητές, όταν βρίσκονται στο χώρο των εργαστηρίων να παρατηρούν και να σημειώνουν τυχόν εργονομικές παραβάσεις προτείνοντας λύσεις. 1. Αρχές εργονομίας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5812/#question22939 Διευκρίνιση: Η σωστή στάση στον υπολογιστή Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/757 Σελίδα 18/22

4η Φάση: Αξιολόγηση Σελίδα 19/22

4η Φάση: Αξιολόγηση Χρονική Διάρκεια: 7 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο πληροφορικής Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/stayrolexo_ergonomia.doc Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στις οποίες γίνεται έλεγχος των απαντήσεων και ο μαθητής λαμβάνει σχόλιο επιβράβευσης για κάθε σωστή απάντηση. Εναλλακτικά οι μαθητές καλούνται να λύσουν ένα σταυρόλεξο με έννοιες που έχουν διδαχθεί. Για τη δημιουργία του σταυρολέξου μπορεί να χρησιμοποιηθεί το λογισμικό EclipseCrossword ( http://www.eclipsecrossword.com ) Ενδεικτικά δίνεται ένα σταυρόλεξο σε φύλλο εργασίας. 1. Επιλέξτε μία από τις απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις:: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5813/#question22978 Ερώτηση: Η εργονομία βρίσκει εφαρμογή σε ανθρώπινες δραστηριότητες που είναι: Διαθέσιμες απαντήσεις: Χειρονακτικές και πνευματικές Μόνο πνευματικές Μόνο χειρονακτικές Σε καμία από τις αναφερόμενες δραστηριότητες. 2..: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5813/#question22988 Σελίδα 20/22

Ερώτηση: Η εργονομία εξετάζει: Διαθέσιμες απαντήσεις: Με ποιο τρόπο ο εργαζόμενος βρίσκεται σε αρμονία με τον εργασιακό του χώρο Με ποιο τρόπο ολοκληρώνεται η εργασία πιο γρήγορα Με ποιο τρόπο τηρούνται οι νόμοι 3..: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5813/#question23002 Ερώτηση: Στόχος της εργονομίας είναι: Διαθέσιμες απαντήσεις: Τίποτα από όσα αναφέρονται στις άλλες απαντήσεις Αποκλειστικά η αύξηση της παραγωγικότητας Η μείωση των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών και η αύξηση της παραγωγικότητας. Μόνο η μείωση των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών 4..: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5813/#question23004 Ερώτηση: Ποιο από τα παρακάτω μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου: Διαθέσιμες απαντήσεις: Τίποτα από όσα αναφέρονται στις άλλες απαντήσεις Επαναληπτικότητα Κραδασμοί Όλα όσα αναφέρονται στις άλλες απαντήσεις Στάση εργασίας 5..: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Σελίδα 21/22

Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/22934/5813/#question23008 Ερώτηση: Σωστή στάση εργασίας στον υπολογιστή σημαίνει ότι: Διαθέσιμες απαντήσεις: Η καρέκλα πρέπει να υποστηρίζει τη μέση Το πληκτρολόγιο πρέπει να είναι ακριβώς μπροστά και ελάχιστα ανασηκωμένο με τα υποστηρίγματα που διαθέτει Όλα όσα αναφέρονται στις άλλες απαντήσεις Τίποτα από όσα αναφέρονται στις άλλες απαντήσεις Τα μάτια πρέπει να είναι σχεδόν στην ίδια ευθεία με το πάνω μέρος της οθόνης Σελίδα 22/22 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)