ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Το μυϊκό σύστημα ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ
Οι μύες Οι μύες είναι όργανα, τα οποία προσφύονται στα οστά και έχουν σημαντική κινητικότητα Με την σύσπαση τους κινούν ενεργά τα οστά του σκελετού αντίστοιχα με τις αρθρώσεις ή και τα σπλάχνα
Είδη μυών Οι μύες χωρίζονται σε τρεις ομάδες: Γραμμωτούς Νευρώνονται από το εγκεφαλονωτιαίο σύστημα Η κίνηση τους εξαρτάται από την θέληση μας Λείους Η σύσπαση τους δεν ελέγχεται από την θέληση μας Νευρώνονται από το φυτικό νευρικό σύστημα Βρίσκονται στα σπλάχνα, χοληφόρες, ουροφόρες και στις αναπνευστικές οδούς καθώς και στα αγγεία μας Αποτελούνται από λεπτές και άχρωμες μυϊκές ίνες Καρδιακό μυ Βρίσκονται σε σεντόνι απλωμένες στα τοιχώματα των σπλάχνων με την μορφή καλύμματος ή δακτυλίου. Ιδιαίτερη μορφή μυ που ενώ χαρακτηρίζεται από γράμμωση, δεν υπακούει στην βούληση μας
Είδη γραμμωτών μυών Κάθε γραμμωτός μυς έχει τρία μέρη: Το κύριο σώμα του μυ δηλαδή την μεσότητα του Και τα δύο άκρα του με τα οποία προσφύεται τις προσφύσεις (έκφυση κατάφυση) Ανάλογα με το σχήμα του κεντρικού τμήματος του ο μυς χαρακτηρίζεται ως: Επιμήκης Πλατύς Μικρός Δακτυλιοειδής ή σφιγκτήρας
Επιμήκεις μύες Η μεσότητα του μυ είναι σαν άτρακτος - γαστέρα Τελειώνει σε δύο άκρες τους τένοντες Ανάλογα με τον αριθμό των τενόντων οι επιμήκεις μυς χαρακτηρίζονται ως: δικέφαλοι, τρικέφαλοί, τετρακέφαλοι Ανάλογα με τον αριθμό των γαστέρων τους - διγαστρικοί
Πλατείς μύες Είναι απλωμένοι σαν βεντάλια Τα άκρα τους προσφύονται είτε απευθείας στην αντίστοιχη επιφάνεια είτε με την βοήθεια της τενόντιας απονεύρωσης
Μικροί και δακτυλιοειδείς μύες Στους μικρούς μύες η κεντρική μοίρα είναι πολύ μικρή Προσφύονται κατευθείαν με τις μυϊκές τους ίνες Στους δακτυλιοειδείς μύες το σώμα είναι κυκλικό και περιβάλλει ή ένα φυσικό στόμιο ή ένα κοίλο σπλάχνο
Σχηματισμός μυών Οι γραμμωτοί μύες περιβάλλονται από συνδετικό ιστό Ο συνδετικός ιστός περιβάλλει κάθε μυϊκή ίνα και στη συνέχεια σχηματίζει ένα μεγάλο φάκελο που περιβάλλει πολλές μυϊκές ίνες Όταν ο τένοντας γλιστρά πάνω σε οστά, τότε μεταξύ τένοντα και οστού σχηματίζεται ένας ορώδης θύλακας, για να διευκολύνει τις κινήσεις Ορισμένοι τένοντες περιβάλλονται από θήκη η οποία διευκολύνει την κινητικότητα τους
Μύες της κεφαλής Μύες που έχουν σχέση με τα όργανα και σπλάχνα της κεφαλής Μασητήριοι μύες Δερματικοί ή μιμικοί μύες Μύες του προσώπου Μύες των αυτιών Μύες των βλεφάρων και φρυδιών Μύες της μύτης Μύες του στόματος Μύες του θόλου του κρανίου Μετωποϊνιακός μυς ή επικράνιος Ο ινιακός προς τα πίσω και ο μετωπιαίος προς τα εμπρός. Ενώνονται με την επικράνια απονεύρωση Κινούν το τριχωτό της κεφαλής Βοηθούν στην κίνηση βλεφάρων και φρυδιών.
Μύες του στόματος Βρίσκονται γύρω από την στοματική σχισμή Συμβάλλουν στο να ανοιγοκλείνει το στόμα, να σηκώνεται το άνω χείλος Και στο να μπορεί ο άνθρωπος να σφυρίζει, να φυσάει, να γελάει και να κινεί γενικά τα χείλη του
Μασητήρες μυς Μασητήριοι μύες Κροταφίτης Μασητήρας Εξω και έσω πτερυγοειδής
Μύες του τραχήλου - προσθιοπλάγιοι Μυώδες πλάτυσμα Στερνοκλειδομαστοειδής Συμβάλλουν στο να κάμπτεται προς τα εμπρός το κεφάλι Όταν συσπώνται από την μία μεριά συμβάλλουν στο να γέρνει προς τα πλάγια το κεφάλι
Πρόσθιοι μύες του τραχήλου Διακρίνονται σε Πάνω του υοειδούς οστού Είναι τέσσερις Χαμηλώνουν την κάτω γνάθο Όταν η κάτω γνάθος είναι σταθερή συμβάλλουν στην κατάποση με την ανύψωση του υοειδούς οστού Κάτω του υοειδούς οστού Είναι επίσης τέσσερις Ο θυρεοϋοειδής συμβάλλει στις κινήσεις του λάρυγγα κατά την κατάποση και την αναπνοή
Πλάγιοι μύες του τραχήλου Τρεις σκαληνοί μύες Πρόσθιος Οπίσθιος και Μέσος σκαληνός μυς Εκτείνονται από τους αυχενικούς σπονδύλους ως τις δύο πρώτες πλευρές Η σύσπαση τους βοηθά στην ανύψωση των πλευρών Είναι βοηθητικοί εισπνευστικού μύες Συντελούν στο να γείρει το κεφάλι προς τα πλάγια, όταν συσπώνται από την μία πλευρά Καθηλώνουν την αυχενική μοίρα όταν συσπώνται και από τις δύο πλευρές
Οπίσθιοι μύες του τραχήλου Είναι τρείς Βρίσκονται εμπρός από την αυχενική μοίρα στης σπονδυλικής στήλης Βοηθούν στην κάμψη και στροφή της κεφαλής και της σπονδυλικής στήλης
Μύες του αυχένα και της πίσω επιφάνειας του κορμού Χωρίζονται σε δύο ομάδες: Στους μυς που βρίσκονται βαθιά και Στους επιφανειακούς ή επιπολής μύες
Μυς που βρίσκονται βαθιά στην πίσω επιφάνεια του κορμού Εκτείνονται κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης και προσφύονται σε καθένα σπόνδυλο Στην περιοχή του αυχένα έχουν διάφορα ονόματα, ενώ στην περιοχή του κορμού καλούνται σπονδυλικοί και σχηματίζουν μεγάλη μυϊκή μάζα Βρίσκεται δεξιά και αριστερά της γραμμής που σχηματίζουν οι ακανθώδεις αποφύσεις των σπονδύλων Συμβάλλουν στην έκταση της σπονδυλικής στήλης και της κεφαλής Με την μονόπλευρη σύσπαση τους γίνεται η πλάγια κάμψη και η στροφή σπονδυλικής στήλης και κεφαλής
Εν τω βαθει μυες οπίσθιας επιφάνειας κορμού
Επιφανειακοί ή Επιπολής μύες Μικροί μύες που καλύπτουν τους εν τω βάθει Ο Τραπεζοειδής Εκτείνεται από το ινιακό οστό και την ΑΜΣΣ μέχρι την άκανθα της ωμοπλάτης και την κλείδα προς τα έξω Συμβάλλει στην ανύψωση του ώμου Προκαλεί έκταση της κεφαλής και του κορμού Ο Πλατύς ραχιαίος μυς Εκτείνεται από το πίσω τμήμα της λαγόνιας ακρολοφίας και την ΟΜΣΣ ως το άνω τριτημόριο του βραχίονα Περιβάλλει το κάτω μέρος του θώρακα Βοηθά την έλξη και την έσω στροφή του άνω άκρου Συντελεί στην ανύψωση του κορμού
Μύες πρόσθιας επιφανείας κορμού Είναι οι Μύες του θώρακα Μύες των κοιλιακών τοιχωμάτων Οι εσωτερικοί (οπίσθιοι) μύες τοι κορμού
Ωμοθωρακικοί μύες Είναι 4 Ο μείζων και Ο ελάσσων θωρακικός μυς Εκτείνονται εμπρός από το πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα μέχρι το άνω τμήμα του βραχίονα προς τα έξω Ο μείζων θωρακικός συμβάλλει στην προσαγωγή του βραχίονα Ο ελάσσων θωρακικός καλύπτεται από τον μείζονα και εκτείνεται από την κορακοειδή απόφυση της ωμοπλάτης μέχρι τα έξω όρια της 3 ης, 4 ης και 5 ης πλευράς. Συμβάλλει στην κατάσπαση του ώμου και στην εισπνοή.
Ωμοθωρακικοί μύες Ο υποκλείδιος Εκτείνεται από την κλείδα ως την πρώτη πλευρά Είναι εισπνευστικός μυς Ο πρόσθιος οδοντωτός μυς Εκτείνεται από την ωμοπλάτη ως τα δέκα πρώτα πλευρικά τόξα. Συμβάλλει στην κινητικότητα του ώμου Είναι εισπνευστικός μυς
Ιδίως θωρακικοί μύες Διακρίνονται στους: Μεσοπλεύριους μύες Στον εγκάρσιο θωρακικό μυ
Μύες της κοιλιάς Ανάλογα με την θέση τους διακρίνονται σε: Πρόσθιους Πλάγιους και Οπίσθιους Το πρόσθιο και το οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα σχηματίζεται από πέντε μύες από κάθε πλευρά.
Πρόσθιοι μύες Ορθός κοιλιακός Είναι κάθετος Εκτείνεται από το πρόσθιο κάτω όριο της θωρακικής κοιλότητας προς τα επάνω μέχρι την ηβική σύμφυση προς τα κάτω Περιβάλλεται από μεγάλη απονεύρωση τη θήκη του ορθού κοιλιακού μυός η οποία σχηματίζεται από τις απονευρώσεις των άλλων κοιλιακών μυών Ο αριστερός και ο δεξιός ορθός κοιλιακός μυς χωρίζονται από μια ινώδη γραμμή την λευκή γραμμή η οποία σχηματίζεται από τις απονευρώσεις των πλαγίων κοιλιακών μυών. Πυραμοειδής Είναι μικρός μυς Δεν απαντά συχνά Βρίσκεται μπροστά από το κατώτερο τμήμα του ορθού κοιλιακού, μέσα στη θήκη του
Πλάγιοι κοιλιακοί μύες έξω λοξός Είναι τρείς Έξω λοξός Βρίσκεται επιφανειακά Εκτείνεται από το κατώτερο μέρος της πλάγιας επιφάνειας του θώρακα ως την λαγόνια ακρολοφία και την λευκή γραμμή Οι ίνες του είναι λοξές προς τα κάτω προς τα εμπρός Προς τα κάτω η απονεύρωση του σχηματίζει τον βουβωνικό σύνδεσμο
Πλάγιοι κοιλιακοί μύες έσω λοξός Έσω λοξός Βρίσκεται κάτω από τον έξω λοξό Πορεύεται επίσης πλάγια προς τα επάνω και προς τα εμπρός από την λαγόνια ακρολοφία προς το θωρακικό τοίχωμα και προς τη λευκή γραμμή Σχηματίζει μια θήκη με δυο πέταλα που περιβάλλει τον ορθό κοιλιακό μυ
Πλάγιοι κοιλιακοί μύες εγκάρσιος κοιλιακός μυς Εγκάρσιος κοιλιακός μυς Βρίσκεται πολύ βαθιά Εκτείνεται εγκάρσια από την ΟΜΣΣ προς την λευκή γραμμή
Δράση των κοιλιακών μυών Προφυλάσσουν τα κοιλιακά σπλάχνα, τα οποία καλύπτουν Πιέζουν με τη σύσπασή τους τα σπλάχνα συμβάλλοντας έτσι στην αφόδευση, στην κίνηση και στην έντονη εκπνοή Συμβάλλουν στις κινήσεις του θώρακα Όταν συσπώνται μονόπλευρα βοηθούν στην πλάγια κλίση του θώρακα
Ασθενή σημεία του κοιλιακού τοιχώματος Στα σημεία αυτά εμφανίζονται κήλες Αυτά είναι: Ομφαλός ομφαλοκήλη Λευκή γραμμή κήλη της λευκής γραμμής Βουβωνικός πόρος - βουβωνοκήλη
Οπίσθιοι μύες της κοιλιάς Πρόκειται για ένα μυ τον Τετράγωνο οσφυϊκό Εκτείνεται από την λαγόνια ακρολοφία μέχρι την ΟΜΣΣ και τη 12 η πλευρά Είναι εκπνευστικός μυς Συμβάλλει στις κινήσεις της ΟΜΣΣ
Εσωτερικοί μύες του κορμού Διάφραγμα Είναι ένας πλατύς μυς που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλία Προσφύεται στους σπονδύλους, τις πλευρές, τους πλευρικούς χόνδρους και το στέρνο Έχει σχήμα θόλου με δύο θολωτά τμήματα δεξιά και αριστερά- τα ημιδιαφράγματα Έχει πολλά στόμια από τα οποία περνούν διάφορα όργανα από το θώρακα στην κοιλιά και το αντίθετο: Αορτή, κάτω κοίλη φλέβα, οισοφάγος, νεύρα Είναι κύριος αναπνευστικός μυς Με την σύσπαση του αυξάνει την κοιλιακή πίεση λαμβάνοντας ενεργά ρόλο στην ούρηση και την αφόδευση Λαγονοψωΐτης Εκτείνεται από το πλάγιο τμήμα της σπονδυλικής στήλης και της λαγόνιας ακρολοφία ως το ανώτερο έξω όριο του μηρού, όπου προσφύεται στο μικρό τροχαντήρα Συμβάλλει στην κάμψη του μηρού στη λεκάνη
Μύες του άνω άκρου Ανάλογα με το τμήμα του άκρου στο οποίο ανήκουν κατατάσσονται ως εξής: Μύες της ωμικής ζώνης Μύες του βραχίονα Μύες του πήχυ ή αντιβραχίου Μύες του άκρου χεριού
Επιπολής και πρόσθιοι μύες ωμικής ζώνης Δελτοειδής μυς Σχηματίζει την στρογγυλότητα του ώμου Εκφύεται από τη κλείδα, την άκανθα της ωμοπλάτης και από το ακρώμιο Καταφύεται στο βραχιόνιο οστό Δρα ως απαγωγός μυς του βραχίονα Υποπλάτιος Προσφύεται στην πρόσθια πλευρά της ωμοπλάτης ως το μικρό βραχιόνιο όγκωμα Είναι προσαγωγός μυς Συμβάλλει στην έσω στροφή του βραχίονα
Μύες της οπίσθιας επιφάνειας της ωμοπλάτης Υπερακάνθιος Εκτείνεται από την οπίσθια επιφάνεια της ωμοπλάτης μόνο πάνω από την άκανθα μέχρι το μείζον βραχιόνιο όγκωμα Δρα ως απαγωγός μυς Υπακάνθιος και ελάσσων στρογγύλος Εκτείνονται από την οπίσθια επιφάνεια της ωμοπλάτης κάτω από την άκανθα στο μείζον βραχιόνιο όγκωμα Βοηθά στην έξω στροφή του βραχίονα Μείζων στρογγύλος Εκφύεται από την ωμοπλάτη μέχρι την αύλακα του δικεφάλου Είναι προσαγωγός μυς Συμβάλλει στην έσω στροφή του βραχίονα
Μύες της πρόσθιας επιφανείας του βραχίονα Μύες πρόσθιας επιφανείας του βραχίονα - καμπτήρες Δικέφαλος βραχιόνιος Με δύο τένοντες προσφύεται στην ωμοπλάτη ενώ με ένα τένοντα προς τα κάτω προσφύεται στην κερκίδα Πρόσθιος βραχιόνιος Εκφύεται από την κορακοειδή απόφυση της ωμοπλάτης ως την πρόσθια επιφάνεια του βραχίονα Κορακοβραχιόνιος Είναι ένας μικρός μυς Εκφύεται από την κορακοειδή απόφυση και καταφύεται στο βραχίονα Και οι τρείς μύες συμβάλλουν στην κάμψη του αντιβραχίου προς τον βραχίονα
Μύες της πρόσθιας επιφανείας του βραχίονα
Μύες οπίσθιας επιφανείας του βραχίονα -εκτείνοντες Αντιπροσωπεύονται από ένα μεγάλο μυ: Τρικέφαλος βραχιόνιος Εκφύεται προς τα πάνω από τρείς θέσεις - την ωμοπλάτη κα την οπίσθια επιφάνεια του βραχίονα Οι τρεις αυτές εκφύσεις ενώνονται σε ένα κοινό σώμα που καταφύεται προς τα κάτω με ένα τένοντα πάνω στο ωλέκρανο Συμβάλλει στην έκταση του αντιβραχίου Αγκωνιαίος μυς Είναι μικρός μυς Αποτελεί τη συνέχεια της έσω κεφαλής του τρικέφαλου μυ στον πήχυ
Μύες οπίσθιας επιφανείας ωμοπλάτης και βραχίονα
Μύες αντιβράχιου ή πήχυ Διαχωρίζονται σε τρείς ομάδες: Τους πρόσθιους Απαρτίζονται από τέσσερις στιβάδες μυών Έξω Οπίσθιους Οι επιπολής στιβάδα Σχηματίζεται από τέσσερις μύες Δρουν προκαλώντας κάμψη του χεριού στο αντιβράχιο και τον πρηνισμό του Η δεύτερη στιβάδα σχηματίζεται από ένα μεγάλο μυ - επιφανειακός κοινός καμπτήρας των δακτύλων Καταλήγει στα τέσσερα δάκτυλα Χρησιμεύει στην κάμψη των δακτύλων Η Τρίτη στιβάδα σχηματίζεται από δύο μύες Ο κοινός καμπτήρας των δακτύλων Καταλήγει στα τέσσερα τελευταία δάκτυλα Συμβάλλει στην κάμψη τους Μακρύς καμπτήρας του αντίχειρα Καταλήγει στον αντίχειρα Συμβάλλει στην κάμψη του Η τέταρτη στιβάδα των πρόσθιων μυών σχηματιζεται από τον τετράγωνο πρηνιστή
Δεύτερη και Τρίτη στιβάδα μυών της πρόσθιας επιφανείας πήχη
Τέταρτη στιβάδα προσθίας επιφανείας πήχυ Τετράγωνος πρηνιστής
Μύες οπίσθιας επιφανείας πήχεως Βρίσκονται σε δυο στιβάδες Την επιφανειακή την απαρτίζουν τρεις μύες Βοηθούν στην έκταση του αντιβραχίου και του άκρου χεριού Την στο βάθος στιβάδα σχηματίζεται από πέντε μύες Δρούν στο δείκτη και στο μεγάλο δάκτυλο
Μύες έξω επιφανείας πήχεως Είναι τέσσερις Βοηθούν στην κάμψη, στροφή και έκταση του χεριού
Μύες του άκρου χεριού Καταλαμβάνουν την παλαμιαία επιφάνεια Κατατάσσονται σε τρείς ομάδες: Μύες του θέναρος (προς τα έξω) Είναι 4 και κινούν τον αντίχειρα Μύες του αντιθέναρος (προς τα μέσα) Είναι 4 και κινούν το μικρό δάκτυλο Μεσαία ομάδα Μεσόστεοι και ελμινθοειδείς
Μύες του άκρου χεριού
Μύες της πυέλου Έσω μύες της πυέλου Λαγονοψοΐτης (σχηματίζεται όταν ο λαγόνιος και ο μείζων ψοΐτης ενώνονται στην ανώνυμή γραμμή)
Έξω μύες της πυέλου επιφανειακή και μέση στιβάδα Έξω μύες της πυέλου Κατατάσσονται σε τρεις στιβάδες: την επιφανειακή, την μέση και την στο βάθος
Έξω μύες της πυέλου μέση και εν τω βάθει στιβάδα
Πρόσθιοι μηριαίοι μύες και έσω μηριαίοι μύες Πρόσθιοι μηριαίοι μύες Ραπτικό Τετρακέφαλος μηριαίος Καταλήγει σε ένα μεγάλο τένοντα Προσφύεται στο άνω όριο της επιγονατίδας Η επιγονατίδα καθηλώνεται στην κνήμη με άλλες τενόντιες ίνες που σχηματίζουν τον επιγονατιδικό σύνδεσμο Έσω μηριαίοι μύες ή προσαγωγείς Είναι πέντε Οι σπουδαιότεροι είναι Ο Μεγάλος και Ο Μικρός προσαγωγός
Πρόσθιοι μηριαίοι μύες
Προσαγωγείς μύες
Οπίσθιοι μύες του μηρού Είναι τρείς Δικέφαλος μηριαίος Ημιτενοντώδης Ημιυμενώδης Εκτείνουν το μηρό Συγχρόνως προκαλούν κάμψη της κνήμης
Οπίσθιοι μηριαίοι μύες
Μύες της κνήμης Διακρίνονται σε: Πρόσθιους Πρόσθιος κνημιαίος Εκτείνει το μεγάλο δάκτυλο Ο κοινός εκτείνων Εκτείνει τα υπόλοιπα δάκτυλα Πρόσθιος ή τρίτος περονιαίος Έξω ή Περονιαίους Ο μακρύς και ο βραχύς περονιαίος Φέρονται στην έξω επιφάνεια της περόνης Συμβάλλουν στη διατήρηση της καμάρας του ποδιού Οπίσθιους
Πλάγιοι κνημιαίοι μύες
Οπίσθιοι κνημιαίοι μύες Διατάσσονται σε δυο στιβάδες Η επιφανειακή στιβάδα - η οποία σχηματίζεται από τον τρικέφαλο Το μακρύ πελματικό Η στο βάθος στιβάδα
Εν τω βάθει οπίσθιοι μύες της κνήμης Ιγνυακός Μακρύ καμπτήρας των δακτύλων Οπίσθιο κνημιαίο Μακρύ καμπτήρας του μεγάλου δακτύλου
Μύες άκρου ποδός Χωρίζονται σε ραχιαίους και πελματιαίους Οι ραχιαίοι είναι δύο και προκαλούν έκταση του ποδός
Πελματιαίοι μύες Διακρίνονται σε τρείς ομάδες: Έσω Μέση και Έξω Βοηθούν στις διάφορες κινήσεις του ποδιού.